Châm Ngôn 17-18

Bản Dịch 2011

³ Nồi để luyện bạc, lò để luyện vàng,
Còn Chúa trui luyện tấm lòng.
⁴ Kẻ làm ác nghe theo môi kẻ gian ác;
Kẻ nói dối nghe theo lưỡi kẻ hiểm độc.

⁵ Ai chế nhạo người nghèo là sỉ nhục Ðấng Tạo Hóa mình,
Kẻ nào vui khi thấy người ta bị tai họa sẽ không khỏi bị phạt.
⁶ Cháu chắt là mão miện của người già cả,
Ông bà cha mẹ là vinh hiển của con cháu.
⁷ Lời hay đẹp không xứng cho kẻ điên dại,
Môi giả dối lại càng bất xứng cho các bậc cầm quyền.
⁸ Của hối lộ là viên ngọc nhiệm mầu trong mắt người đem biếu,
Nó quay về hướng nào, hướng đó được hanh thông.

⁹ Bỏ qua lầm lỗi bồi đắp thêm tình cảm,
Còn kẻ nhắc lại lỗi xưa cưa tình bạn nát tan.
¹⁰ Một lời quở trách thấm sâu vào trí người thông sáng,
Hơn trăm roi đánh vào lưng kẻ dại dột.
¹¹ Kẻ gian ác chỉ tìm dịp để phản bội,
Nên một sứ giả bạo tàn sẽ được sai đi để đối phó với nó.
¹² Thà gặp gấu cái bị cướp con,
Hơn là gặp kẻ dại đang say sưa trong cơn điên cuồng của nó.

¹³ Kẻ lấy oán trả ân,
Sự bất hạnh sẽ không bao giờ rời khỏi nhà nó.
¹⁴ Khơi mào sự xung đột như tháo cho nước chảy,
Vậy hãy ngưng ngay trước khi sự cãi vã bắt đầu.
¹⁵ Ai cho kẻ gian ác là đúng và ai lên án người ngay lành,
Cả hai đều trở thành gớm ghiếc trước mặt Chúa.
¹⁶ Sao kẻ dại đóng học phí để mua sự khôn ngoan,
Trong khi lòng nó không muốn điều đó?

¹⁷ Phước thay khi có người bạn lúc nào cũng thương mình,
Và có anh chị em ruột giúp nhau lúc khó khăn.
¹⁸ Thật là người thiếu hiểu biết mới đưa tay ra bảo lãnh,
Ðể bảo đảm trả nợ cho kẻ khác.
¹⁹ Kẻ thích phạm tội yêu mến sự xung đột;
Kẻ xây cửa cho cao tìm kiếm sự đổ nhào.
²⁰ Tâm địa gian trá không tìm ra phước hạnh;
Miệng lưỡi điêu ngoa ắt rước họa vào thân.
²¹ Ai sinh đứa con điên rồ phải chuốc lấy phiền muộn;
Cha mẹ đứa con hư không có được niềm vui.

²² Lòng vui mừng là phương thuốc hay;
Còn tinh thần tan nát đày xương cốt khô héo.
²³ Kẻ gian ác lén lút nhận của hối lộ,
Ðể làm sai lệch con đường công lý.
²⁴ Mặt người thông sáng hướng vào sự khôn ngoan;
Còn kẻ dại dột nhìn bâng quơ nơi chân trời góc bể.
²⁵ Ðứa con dại dột là nỗi buồn của cha nó,
Và nỗi đắng của người mẹ đã mang thai nó.
²⁶ Thật không đúng khi phạt người vô tội
Hay đánh đòn người cao thượng vì sự chính trực của họ.

²⁷ Người cẩn trọng trong lời nói là người có tri thức;
Người điềm tĩnh là người sáng suốt.
²⁸ Ngay cả kẻ dại khi im lặng cũng được xem là khôn ngoan,
Khi nó không nói, người ta cứ tưởng là nó thông sáng.
18 Ai cố tình xa lánh mọi người là kẻ chỉ muốn chiều theo ý mình,
Người ấy nổi giận với mọi ý kiến khôn ngoan.
² Kẻ dại dột không thích sự thông sáng,
Nhưng chỉ thích bộc lộ lòng dạ mình ra.
³ Khi kẻ gian ác đến, sự khinh bỉ cũng đến,
Khi sự nhục nhã đến, sự hổ thẹn cũng theo.

⁴ Lời của miệng người ta như nước sâu thăm thẳm;
Nguồn của sự khôn ngoan như nước suối tuôn tràn.
⁵ Thật không tốt khi thiên vị kẻ ác
Hay tước đoạt công lý của người ngay lành.
⁶ Môi kẻ dại gây ra xung đột;
Miệng nó mời đòn vọt vào thân.
⁷ Miệng kẻ dại khiến nó bị hủy diệt;
Môi nó là cái bẫy để hại linh hồn mình.
⁸ Lời kẻ mách lẻo giống như miếng ăn ngon ngọt;
Nó thấm vào tận gan ruột người nghe.

⁹ Kẻ thả trôi công việc mình là anh chị em của kẻ phá hoại.
¹⁰ Danh của Chúa là tháp cao vững chắc;
Người ngay lành chạy vào trong đó ắt được an toàn.
¹¹ Của cải người giàu là thành trì kiên cố của họ;
Trong suy nghĩ của họ nó bảo vệ như bức tường cao.
¹² Trước khi bị hủy diệt lòng người ta kiêu ngạo,
Nhưng sự khiêm nhường đi trước sự tôn trọng.
¹³ Ai trả lời trước khi nghe là kẻ dại
Và chuốc lấy sự hổ thẹn cho mình.
¹⁴ Tinh thần lạc quan khiến ta ráng gượng lên giữa cơn đau yếu,
Nhưng ai có thể chịu đựng nổi một tinh thần bi quan?
¹⁵ Tâm trí người thông minh lĩnh hội thêm kiến thức;
Tai người khôn ngoan kiếm tri thức lắng nghe.
¹⁶ Quà cáp có khả năng mở cửa,
Ðưa người ta đến gặp yếu nhân.
¹⁷ Bên tiên cáo nói xong nghe có lý,
Đến khi người biện hộ thẩm tra mới hiểu kỹ nguồn cơn.
¹⁸ Khi khó xử mà đôi bên đồng ý bắt thăm ngưng tranh tụng,
Dùng rủi may để phân thắng bại là cách giải quyết nên làm.

¹⁹ Lấy lại lòng của một người bị làm mích lòng thật khó hơn chiếm một thành kiên cố;
Sự xích mích giữa đôi bên giống như những song sắt cản trở ở cổng lâu đài.
²⁰ Bông trái của miệng làm cho bụng no thỏa;
Kết quả của môi khiến bao tử no nê.
²¹ Sống hay chết do quyền của lưỡi;
Ai yêu mến nó sẽ ăn hoa lợi của nó.
²² Ai tìm được một người vợ là tìm được một điều phước;
Và nhận được ân huệ Chúa ban cho.
²³ Người nghèo khó ngỏ lời xin nhã nhặn;
Kẻ giàu sang đáp xẳng xớm khó nghe.
²⁴ Lắm kẻ dùng tình bạn làm phương tiện để lợi dụng;
Nhưng có một bạn tốt sát cánh với ta hơn anh chị em ruột.