Mga Kawikaan 10-15

Ang Biblia (1978)

10 ^(A)Mga kawikaan ni Salomon.

11 Ang marayang ^(AA)timbangan ay kasuklamsuklam sa Panginoon:
Nguni't ang ganap na timbangan ay kaniyang kaluguran.
² Pagka dumarating ang kapalaluan ay dumarating nga ang kahihiyan:
Nguni't nasa mababa ang karunungan.
³ Ang pagtatapat ng mga matuwid ay papatnubay sa kanila:
Nguni't ang mga kasuwailan ng mga taksil ay papatay sa kanila.
⁴ Ang mga kayamanan ay ^(AB)walang kabuluhan sa kaarawan ng poot:
Nguni't ang katuwiran ay nagliligtas sa kamatayan.
⁵ Ang katuwiran ng sakdal ay magtuturo ng kaniyang lakad:
Nguni't mabubuwal ang masama dahil sa kaniyang sariling kasamaan.
⁶ Ang katuwiran ng mga matuwid ay magliligtas sa kanila:
Nguni't ^(AC)silang gumagawang may karayaan ay madadakip sa kanilang sariling kasamaan.
⁷ Pagka ang masamang tao ay namamatay, ang kaniyang pag-asa ay mapapasa pagkapahamak;
At ang pagasa ng masama ay nawawala.
^8 (AD)Ang matuwid ay naliligtas sa kabagabagan,
At ang masama ay dumarating na kahalili niya.
⁹ Pinapatay ng masama ng kaniyang bibig ang kaniyang kapuwa:
Nguni't sa kaalaman ay maliligtas ang matuwid.
^10 (AE)Pagka napapabuti ang mga matuwid ang bayan ay nagagalak:
At pagka ang masama ay namamatay, may hiyawan.
¹¹ Nabubunyi ang bayan ^(AF)sa pamamagitan ng pagpapala ng matuwid:
Nguni't napapahamak sa pamamagitan ng bibig ng masama.
¹² Siyang humahamak sa kaniyang kapuwa ay walang karunungan:
Nguni't ang taong naguunawa ay tumatahimik.
^13 (AG)Siyang yumayaong mapaghatid dumapit ay naghahayag ng mga lihim:
Nguni't ang may diwang tapat ay nagtatakip ng bagay.
^14 (AH)Kung saan walang pantas na pamamahala, ang bayan ay nababagsak:
Nguni't sa karamihan ng mga tagapayo ay may kagalingan.
^15 (AI)Siyang nananagot sa di kilala, ay mapapariwara:
Nguni't siyang nagtatanim sa pananagot ay tiwasay.
¹⁶ Ang mapagbiyayang babae ay nagiimpok ng karangalan:
At ang marahas na lalake ay pumipigil ng kayamanan.
¹⁷ Ang maawaing tao ay gumagawa ng mabuti ^(AJ)sa kaniyang sariling kaluluwa:
Nguni't ang taksil ay bumabagabag sa kaniyang sariling laman.
¹⁸ Ang masama ay nakikinabang ng mga marayang sahod:
Nguni't ^(AK)ang naghahasik ng katuwiran ay nagtatamo ng tiwasay na ganting pala.
¹⁹ Siyang matatag sa katuwiran ay magtatamo ng buhay:
^(AL)At siyang humahabol ng kasamaan ay sa kaniyang sariling ikamamatay.
²⁰ Silang suwail sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon:
Nguni't ang gayong sakdal sa kanilang lakad ay kaniyang kaluguran.
^21 (AM)Bagaman ang kamay ay makikikamay, ang masamang tao ay walang pagsalang parurusahan:
Nguni't ang binhi ng matuwid ay maliligtas.
²² Kung paano ang hiyas na ginto sa nguso ng baboy,
Gayon ang magandang babae na walang bait.
²³ Ang nasa ng matuwid ay buti lamang:
Nguni't ang hintay ng masama ay poot.
²⁴ May ^(AN)nagsasabog, at tumutubo pa,
At may humahawak naman ng higit kay sa karampatan, nguni't nauuwi lamang sa pangangailangan.
^25 (AO)Ang kaluluwang mapagbigay ay tataba:
^(AP)At siyang dumidilig ay madidilig din.
^26 (AQ)Siyang humahawak ng trigo ay susumpain siya ng bayan:
Nguni't kapurihan ay mapapasaulo niya na nagbibili niyaon.
²⁷ Siyang humahanap na masikap ng mabuti ay humahanap ng lingap:
^(AR)Nguni't siyang kumakatha ng sama ay sa kaniya lalagpak.
^28 (AS)Siyang tumitiwala sa kaniyang mga kayamanan ay mabubuwal:
^(AT)Nguni't ang matuwid ay mamumukadkad na parang sariwang dahon.
²⁹ Siyang bumabagabag ng kaniyang sariling sangbahayan ay ^(AU)magmamana ng hangin:
At ang mangmang ay magiging alipin ng pantas sa puso.
³⁰ Ang bunga ng matuwid ay punong kahoy ng buhay;
At ^(AV)siyang pantas ay humihikayat ng mga kaluluwa.
^31 (AW)Narito, ang matuwid ay gagantihin sa lupa:
Gaano pa nga kaya ang masama at makasalanan!

12 Sinomang umiibig ng kasawayan ay umiibig ng kaalaman:
Nguni't siyang nagtatanim sa kasawayan ay hangal.
^2 (AX)Ang mabuting tao ay magtatamo ng lingap ng Panginoon:
Nguni't kaniyang parurusahan ang taong may masasamang katha.
³ Ang tao ay hindi matatag sa pamamagitan ng kasamaan:
^(AY)Nguni't ang ugat ng matuwid ay hindi makikilos.
^4 (AZ)Ang mabait na babae ay putong sa kaniyang asawa:
Nguni't siyang nakahihiya ay parang ^(BA)kabulukan sa kaniyang mga buto.
⁵ Ang mga pagiisip ng matuwid ay ganap:
Nguni't ang mga payo ng masama ay magdaraya.
^6 (BB)Ang mga salita ng masama ay mga bakay sa dugo:
Nguni't ililigtas sila ng bibig ng matuwid.
⁷ Ang masama ay ^(BC)inilulugmok at nawawala:
Nguni't ang sangbahayan ng matuwid ay tatayo.
⁸ Pupurihin ang tao ayon sa kaniyang karunungan:
Nguni't ang masama sa puso ay hahamakin.
⁹ Maigi siyang pinahahalagahan ng kaunti, at may alipin,
Kay sa nagmamapuri, at kinukulang ng tinapay.
^10 (BD)Ang matuwid ay nagpapakundangan sa buhay ng kaniyang hayop:
Nguni't ang mga kaawaan ng masama ay mabagsik.
^11 (BE)Siyang bumubukid ng kaniyang lupain ay magkakaroon ng saganang tinapay:
Nguni't siyang sumusunod sa taong walang kabuluhan ay walang unawa.
¹² Ninanasa ng masama ang lambat ng mga masamang tao:
Nguni't ang ugat ng matuwid ay nagbubunga.
¹³ Nasa pagsalangsang ng mga labi ang silo sa mga masamang tao:
^(BF)Nguni't ang matuwid ay lalabas sa kabagabagan.
^14 (BG)Ang tao ay ^(BH)masisiyahan ng buti sa pamamagitan ng bunga ng kaniyang bibig;
At ang mga gawain ng mga kamay ng tao ay babayaran sa kaniya.
^15 (BI)Ang lakad ng mangmang ay matuwid sa kaniyang sariling mga mata:
Nguni't siyang pantas ay nakikinig sa payo.
^16 (BJ)Ang yamot ng mangmang ay agad nakikilala:
Nguni't ang mabait na tao ay nagtatakip ng kahihiyan.
¹⁷ Ang nagbabadya ng katotohanan ay nagpapakilala ng katuwiran,
Nguni't ang sinungaling sa saksi ay nagdadaya.
^18 (BK)May nagsasalitang madalas na parang saliwan ng tabak:
Nguni't ang dila ng pantas ay kagalingan.
¹⁹ Ang labi ng katotohanan ay matatatag kailan man.
^(BL)Nguni't ang sinungaling na dila ay sa sangdali lamang.
²⁰ Pagdaraya ay nasa puso ng mga kumakatha ng kasamaan:
Nguni't sa mga tagapayo ng kapayapaan ay kagalakan.
^21 (BM)Walang mangyayaring kapahamakan sa matuwid:
Nguni't ang masama ay mapupuno ng kasamaan.
^22 (BN)Mga sinungaling na labi ay kasuklamsuklam sa Panginoon:
Nguni't ang nagsisigawang may katotohanan ay kaniyang kaluguran.
^23 (BO)Ang taong mabait ay nagkukubli ng kaalaman:
Nguni't ang puso ng mga mangmang ay nagtatanyag ng kamangmangan.
^24 (BP)Ang kamay ng masipag ay magpupuno:
Nguni't ang tamad ay malalagay sa pagatag.
^25 (BQ)Ang kabigatan sa puso ng tao ay nagpapahukot;
Nguni't ang mabuting salita ay nagpapasaya.
²⁶ Ang matuwid ay patnubay sa kaniyang kapuwa:
Nguni't ang lakad ng masama ay nakapagpapaligaw.
²⁷ Ang tamad ay hindi nagiihaw ng kahit kaniyang napapangasuhan;
Nguni't ang mahalagang pagaari ng tao ay sa mga masisipag.
²⁸ Nasa daan ng katuwiran ang buhay;
At sa kaniyang landas ay walang kamatayan.

13 Dinidinig ng pantas na anak ang turo ng kaniyang ama:
^(BR)Nguni't hindi dinidinig ng mangduduwahagi ang saway.
² Ang tao ay kakain ng mabuti ayon ^(BS)sa bunga ng kaniyang bibig:
Nguni't ang magdaraya ay kakain ng karahasan,
^3 (BT)Siyang nagiingat ng kaniyang bibig, nagiingat ng kaniyang buhay:
Nguni't siyang nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi ay magkakaroon ng kapahamakan.
⁴ Ang tamad ay nagnanasa, at walang anoman:
Nguni't ang kaluluwa ng masipag ay tataba.
⁵ Ang matuwid ay nagtatanim sa pagsisinungaling:
Nguni't ang masama ay kasuklamsuklam, at napapahiya.
⁶ Bumabantay ^(BU)ang katuwiran sa matuwid na lakad;
Nguni't inilulugmok ng kasamaan ang makasalanan.
^7 (BV)May nagpapakayaman, gayon ma'y walang anoman:
^(BW)May nagpapakadukha, gayon ma'y may malaking kayamanan.
⁸ Ang katubusan sa buhay ng tao ay siyang kaniyang mga kayamanan:
Nguni't ang dukha ay hindi nakikinig sa banta.
⁹ Ang ilaw ng matuwid ay nagagalak:
^(BX)Nguni't ang ilawan ng masama ay papatayin.
¹⁰ Sa kapalaluan, ang dumarating ay pagtatalo lamang:
Nguni't ang karunungan ay nangasa nangaturuang maigi.
¹¹ Ang kayamanang tinangkilik sa walang kabuluhan ay ^(BY)huhupa:
Nguni't siyang nagpipisan sa paggawa ay mararagdagan.
¹² Ang pagasa na nagluluwat ay nagpapasakit ng puso:
^(BZ)Nguni't pagka ang nasa ay dumarating ay punong kahoy ng buhay.
^13 (CA)Sinomang humamak sa salita ay nagdadala ng kapahamakan sa sarili:
Nguni't siyang natatakot sa utos ay gagantihin.
^14 (CB)Ang kautusan ng pantas ay bukal ng buhay,
Upang lumayo sa mga silo ng kamatayan.
¹⁵ Ang mabuting kaunawaan ay nagbibigay lingap:
Nguni't ang lakad ng mananalangsang ay mahirap.
¹⁶ Bawa't mabait na tao ay gumagawang may kaalaman:
Nguni't ang mangmang ay nagkakalat ng kamangmangan.
¹⁷ Ang masamang sugo ay nahuhulog sa kasamaan:
Nguni't ang tapat na ^(CC)sugo ay kagalingan.
¹⁸ Karalitaan at kahihiyan ang tatamuhin ng nagtatakuwil ng saway:
Nguni't ^(CD)siyang nakikinig ng saway ay magkakapuri.
¹⁹ Ang nasa na natupad ay matamis sa kaluluwa:
Nguni't kasuklamsuklam sa mga mangmang na humiwalay sa kasamaan.
²⁰ Lumalakad ka na kasama ng mga pantas na tao, at ikaw ay magiging pantas;
Nguni't ang kasama ng mga mangmang ay mapapariwara.
^21 (CE)Ang kasamaan ay humahabol sa mga makasalanan;
Nguni't ang matuwid ay gagantihan ng mabuti.
²² Ang mabuti ay nagiiwan ng mana sa mga anak ng kaniyang mga anak;
^(CF)At ang kayamanan ng makasalanan ay nalalagay na ukol sa matuwid.
²³ Maraming pagkain ang nasa pagsasaka ng dukha:
Nguni't may napapahamak dahil sa kawalan ng kaganapan.
^24 (CG)Siyang naguurong ng kaniyang pamalo ay napopoot sa kaniyang anak:
Nguni't siyang umiibig ay nagpaparusang maminsanminsan.
^25 (CH)Ang matuwid ay kumakain hanggang sa kabusugan ng kaniyang kaluluwa;
Nguni't ang tiyan ng masama ay mangangailangan.

14 Bawa't ^(CI)pantas na babae ay nagtatayo ng kaniyang bahay:
Nguni't binubunot ng mangmang, ng kaniyang sariling mga kamay.
^2 (CJ)Siyang lumalakad sa kaniyang katuwiran ay natatakot sa Panginoon:
Nguni't siyang suwail sa kaniyang mga lakad ay humahamak sa kaniya.
³ Sa bibig ng mangmang ay may tungkod ng kapalaluan:
Nguni't ang mga labi ng pantas ay mangagiingat ng mga yaon.
⁴ Kung saan walang baka, ang bangan ay malinis:
Nguni't ang karamihan ng bunga ay nasa kalakasan ng baka.
^5 (CK)Ang tapat na saksi ay hindi magbubulaan:
Nguni't ang sinungaling na saksi ay nagbabadya ng mga kasinungalingan.
^6 (CL)Ang manglilibak ay humahanap ng karunungan at walang nasusumpungan:
Nguni't ang kaalaman ay madali sa kaniya na naguunawa.
⁷ Paroon ka sa harapan ng taong mangmang,
At hindi mo mamamalas sa kaniya ang mga labi ng kaalaman:
⁸ Ang karunungan ng mabait ay makaunawa ng kaniyang lakad:
Nguni't ang kamangmangan ng mga mangmang ay karayaan.
^9 (CM)Ang mangmang ay tumutuya sa sala:
Nguni't sa matuwid ay may mabuting kalooban.
¹⁰ Nalalaman ng puso ang kaniyang sariling kapaitan;
At ang tagaibang lupa ay hindi nakikialam ng kaniyang kagalakan.
^11 (CN)Ang bahay ng masama ay mababagsak:
Nguni't ang tolda ng matuwid ay mamumukadkad.
^12 (CO)May daan na tila matuwid sa isang tao,
^(CP)Nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.
¹³ Maging sa pagtawa man ang puso ay nagiging mapanglaw;
At ^(CQ)ang wakas ng kasayahan ay kabigatan ng loob.
¹⁴ Ang tumatalikod ng kaniyang puso ay mabubusog ^(CR)ng kaniyang sariling mga lakad:
At masisiyahang loob ang taong mabuti.
¹⁵ Pinaniniwalaan ng musmos ang bawa't salita:
Nguni't ang mabait ay tumitinging mabuti sa kaniyang paglakad.
^16 (CS)Ang pantas ay natatakot at humihiwalay sa kasamaan:
Nguni't ang mangmang ay nagpapakilalang palalo, at timawa.
¹⁷ Siyang nagagalit na madali ay gagawang may kamangmangan:
At ang taong may masamang katha ay ipagtatanim.
¹⁸ Ang musmos ay nagmamana ng kamangmangan:
Nguni't ang mabait ay puputungan ng kaalaman.
¹⁹ Ang masama ay yumuyukod sa harap ng mabuti;
At ang masama ay sa mga pintuang-daan ng matuwid.
²⁰ Ipinagtatanim ^(CT)ang dukha maging ng kaniyang kapuwa:
Nguni't ang mayaman ay maraming kaibigan.
²¹ Siyang humahamak sa kaniyang kapuwa ay nagkakasala:
^(CU)Nguni't siyang naaawa sa dukha ay mapalad siya.
²² Hindi ba sila nagkakamali na kumakatha ng kasamaan?
Nguni't kaawaan at katotohanan ay sasa kanila na nagsisikatha ng mabuti.
²³ Sa lahat ng gawain ay may pakinabang:
Nguni't ang tabil ng mga labi ay naghahatid sa karalitaan.
²⁴ Ang putong ng mga pantas ay ang kanilang mga kayamanan:
Nguni't ang kamangmangan ng mga mangmang ay kamangmangan lamang.
²⁵ Ang tapat na saksi ay nagliligtas ng mga tao:
Nguni't siyang nagsasalita ng mga kasinungalingan ay nagdaraya.
²⁶ Sa pagkatakot sa Panginoon ay may matibay na pagkakatiwala:
At ang kaniyang mga anak ay magkakaroon ng dakong kanlungan.
^27 (CV)Ang pagkatakot sa Panginoon ay bukal ng kabuhayan,
Upang humiwalay sa mga silo ng kamatayan.
²⁸ Nasa karamihan ng bayan ang kaluwalhatian ng hari:
Nguni't na sa pangangailangan ng bayan ang kapahamakan ng pangulo.
^29 (CW)Siyang makupad sa pagkagalit ay may dakilang paguunawa:
Nguni't siyang madaling magalit ay nagbubunyi ng kamangmangan.
³⁰ Ang tiwasay na puso ay buhay ng katawan:
Nguni't ^(CX)ang kapanaghilian ay kabulukan ng mga buto.
^31 (CY)Siyang pumipighati sa dukha ay humahamak sa May-lalang sa kaniya.
Nguni't siyang naaawa sa mapagkailangan ay nagpaparangal sa kaniya.
³² Ang masama ay manahagis sa kaniyang masamang gawa:
Nguni't ^(CZ)ang matuwid ay may kanlungan sa kaniyang kamatayan.
³³ Karunungan ay nagpapahinga sa puso niya na may paguunawa:
Nguni't ang nasa loob ng mga mangmang ay nalalaman.
³⁴ Ang katuwiran ay nagbubunyi ng bansa:
Nguni't ang kasalanan ay kakutyaan sa alinmang bayan.
³⁵ Ang lingap ng hari ay sa lingkod na gumagawa na may kapantasan:
Nguni't ang kaniyang poot ay magiging laban sa nakahihiya.

15 Ang ^(DA)malubay na sagot ay nakapapawi ng poot:
Nguni't ang mabigat na salita ay humihila ng galit.
² Ang dila ng pantas ay nagbabadya ng tuos ng kaalaman:
Nguni't ang bibig ng mga mangmang ay nagbubugso ng kamangmangan.
^3 (DB)Ang mga mata ng Panginoon ay nasa bawa't dako,
Na nagbabantay sa masama at sa mabuti.
^4 (DC)Ang dilang magaling ay punong kahoy ng buhay:
Nguni't ang kalikuan niyaon ay kasiraan ng diwa.
⁵ Hinahamak ^(DD)ng mangmang ang saway ng kaniyang ama:
Nguni't siyang nagpapakundangan ng saway ay gumagawang may kabaitan.
⁶ Sa bahay ng matuwid ay maraming kayamanan:
Nguni't sa mga pakinabang ng masama ay kabagabagan.
⁷ Ang mga labi ng pantas ay nagsasabog ng kaalaman:
Nguni't ang puso ng mangmang ay hindi gayon.
^8 (DE)Ang hain ng masama ay kasuklamsuklam sa Panginoon:
Nguni't ang dalangin ng matuwid ay kaniyang kaluguran.
⁹ Ang lakad ng masama ay kasuklamsuklam sa Panginoon:
Nguni't iniibig niya ^(DF)ang sumusunod sa katuwiran.
¹⁰ May mabigat na saway sa kaniya, na nagpapabaya ng lakad:
At ^(DG)siyang nagtatanim sa saway ay mamamatay.
^11 (DH)Sheol at kapahamakan ay nasa harap ng Panginoon:
Gaanong higit pa nga ang mga puso ng mga anak ng mga tao!
¹² Ayaw ^(DI)ang manglilibak na siya'y sawayin.
Siya'y hindi paroroon sa pantas.
^13 (DJ)Ang masayang puso ay nagpapasaya ng mukha:
Nguni't sa kapanglawan ng puso ay nababagbag ang diwa.
¹⁴ Ang puso niyaong naguunawa ay humahanap ng kaalaman:
Nguni't ang bibig ng mga mangmang ay kumakain ng kamangmangan.
¹⁵ Lahat ng mga araw sa nagdadalamhati ay masama:
^(DK)Nguni't siyang may masayang puso ay may laging kapistahan.
^16 (DL)Maigi ang kaunti na may pagkatakot sa Panginoon,
Kay sa malaking kayamanan na may kabagabagan.
^17 (DM)Maigi ang pagkaing gulay na may pagibig,
Kay sa matabang baka at may pagtataniman.
^18 (DN)Ang mainiting tao ay humihila ng pagtatalo:
Nguni't siyang makupad sa galit ay pumapayapa ng kaalitan.
¹⁹ Ang daan ng tamad ay gaya ng bakuran na mga dawag:
Nguni't ang landas ng matuwid ay ginagawang maluwang na lansangan.
²⁰ Ang pantas na anak ay nagpapasaya ng ama:
Nguni't hinahamak ng mangmang ang kaniyang ina.
²¹ Ang kamangmangan ay kagalakan sa walang bait:
Nguni't pinatutuwid ng maalam ang kaniyang lakad.
²² Kung saan walang payo ay nagugulo ang mga panukala:
^(DO)Nguni't sa karamihan ng mga tagapayo ay nangatatatag.
²³ Ang tao ay may kagalakan sa sagot ng kaniyang bibig:
At ^(DP)ang salita ^(DQ)sa ukol na panahon, ay anong pagkabuti!
²⁴ Sa pantas ay paitaas ^(DR)ang daan ng buhay,
Upang kaniyang mahiwalayan ang Sheol sa ibaba.
²⁵ Bubunutin ^(DS)ng Panginoon ang bahay ng palalo:
Nguni't kaniyang itatatag ang hangganan ^(DT)ng babaing bao.
²⁶ Ang mga masamang katha ay kasuklamsuklam sa Panginoon:
Nguni't ang mga maligayang salita ay dalisay.
²⁷ Siyang sakim sa pakinabang ay bumabagabag ng kaniyang sariling sangbahayan:
Nguni't siyang nagtatanim sa mga suhol ay mabubuhay.
²⁸ Ang puso ng matuwid ay ^(DU)nagbubulay ng isasagot:
Nguni't ang bibig ng masama ay nagbubugso ng mga masamang bagay.
²⁹ Ang Panginoon ay malayo sa masama:
^(DV)Nguni't kaniyang dinidinig ang dalangin ng matuwid.
^30 (DW)Ang liwanag ng mga mata ay nagpapagalak ng puso:
At ang mabubuting balita ay nagpapataba ng mga buto.
³¹ Ang taingang nakikinig sa saway ng buhay,
Ay tatahan sa gitna ng pantas.
³² Siyang tumatanggi sa saway ay humahamak sa kaniyang sariling kaluluwa:
Nguni't siyang nakikinig sa saway ay nagtatamo ng kaawaan.
^33 (DX)Ang pagkatakot sa Panginoon ay turo ng ^(DY)karunungan;
At sa unahan ng karangalan ay nagpapauna ang pagpapakumbaba.