Spreuken 11-14
BasisBijbel
Spreuken van Salomo (vervolg)
11 De Heer haat het als je mensen bedriegt met je weegschaal.
Maar Hij is blij als je zuivere gewichten gebruikt.
2 Overmoedige mensen staan uiteindelijk voor schut.
Daarom is het wijs om bescheiden te zijn.
3 Eerlijke mensen laten zich leiden door hun eerlijkheid.
Maar met oneerlijke mensen loopt het door hun oneerlijkheid slecht af.
4 Rijkdom helpt je niets als God je gaat straffen.
Maar als je leeft zoals Hij het wil, redt dat je van de dood.
5 De eerlijkheid van een goed mens zorgt ervoor dat het goed met hem gaat.
Maar met slechte mensen loopt het door hun eigen slechtheid verkeerd af.
6 Als je leeft zoals God het wil, word je gered.
Maar mensen die hun eigen verlangens najagen, komen daardoor ten val.
7 Als een slecht mens sterft, heeft hij niets meer te verwachten.
Hij heeft geen enkele hoop meer.
8 Een goed mens wordt uit zijn moeilijkheden gered.
Daarna moet een slecht mens zijn plaats innemen.
9 De woorden van een slecht mens storten andere mensen in het ongeluk.
Maar goede mensen worden door hun wijsheid gered.
10 Als het goed gaat met de eerlijke mensen in de stad, is iedereen blij.
Als het slecht afloopt met de slechte mensen, wordt er gejuicht.
11 Door goede mensen gaat het goed met de hele stad.
Maar slechte mensen brengen de stad alleen maar ellende.
12 Een dwaas scheldt andere mensen uit.
Een verstandig mens zwijgt.
13 Als je praatjes rondstrooit over anderen, verraad je geheimen.
Maar een betrouwbaar mens kan geheimen bewaren.
14 Als er geen goede leiding is, loopt het slecht af met het land.
Maar als veel mensen goede raad geven, is er redding.
15 Als je borgstaat voor iemand die je niet kent, loopt het slecht met je af.
Doe het niet! Dan ben je veilig.
16 Een mooie vrouw houdt net zo vast aan haar eer,
als een gewelddadig mens aan zijn rijkdom.
17 Als je goed doet, doe je jezelf goed.
Maar als je met niemand medelijden hebt, doe je in feite jezelf kwaad.
18 Wat een slecht mens verdient met zijn slechtheid, zal weer verdwijnen.
Maar de beloning van een goed mens blijft bestaan.
19 Als je probeert te leven zoals God het wil, zul je leven.
Maar als je altijd slechte dingen doet, wordt dat uiteindelijk je dood.
20 De Heer haat het als mensen onbetrouwbaar zijn.
Maar Hij is blij met mensen die leven zoals Hij het wil.
21 Het staat vast: slechte mensen zullen altijd hun straf krijgen.
Maar zelfs de kinderen van eerlijke mensen zullen altijd worden gered.
22 Een mooie vrouw zonder verstand
is als een gouden ring in de neus van een varken.
23 Goede mensen willen alleen het goede doen.
Maar slechte mensen hebben alleen maar straf te verwachten.
24 Mensen die gul zijn, krijgen steeds meer.
Maar mensen die alles voor zichzelf willen houden, komen altijd tekort.
25 Als je goed bent voor anderen, zal het ook met jou goed gaan.
Als je anderen helpt, zul je zelf ook geholpen worden.
26 Als je je oogst voor jezelf houdt, vervloeken de mensen je.
Maar als je je oogst verkoopt, zijn de mensen blij met je.
27 Als je probeert om altijd het goede te doen, zal God goed voor je zijn.
Maar als je altijd kwaad wil doen, zal het kwaad je treffen.
28 Als je op je rijkdom vertrouwt, zul je vallen als een dor blad.
Maar als je op God vertrouwt, zul je groeien als een sterke plant.
29 Als je je gezin in het ongeluk stort, zul je uiteindelijk niets meer hebben.
En een dwaas wordt de slaaf van iemand die wijzer is.
30 Een goed mens is voor anderen als de vrucht van de levensboom.
Een wijs mens zorgt ervoor dat de mensen van hem houden.
31 Goede mensen krijgen wat ze hebben verdiend.
Maar reken maar: de slechte mensen óók!
Spreuken van Salomo (vervolg)
12 Je bent verstandig als je naar een waarschuwing luistert.
Maar als je dat niet doet, ben je onverstandig.
2 De Heer is blij met een goed mens.
Maar slechte mensen straft Hij.
3 Slechte mensen komen ten val.
Maar goede mensen staan zo stevig als een boom
die zijn wortels diep in de grond heeft.
4 Een goede vrouw is een kroon voor haar man.
Maar een vrouw die hem voor schut zet, is als een ziekte in zijn botten.
5 Goede mensen bedenken alleen eerlijke en rechtvaardige dingen.
Slechte mensen zijn alleen maar kwaad van plan.
6 De woorden van slechte mensen zijn dodelijk.
Maar de woorden van eerlijke mensen brengen redding.
7 Slechte mensen komen ten val en zijn er niet meer.
Maar de familie van goede mensen zal altijd blijven bestaan.
8 Hoe verstandiger een mens is, hoe meer hij wordt geprezen.
Maar een dwaas mens wordt geminacht.
9 Het is beter om niet rijk te zijn en maar één knecht te hebben,
dan te doen alsof je heel rijk bent terwijl je nauwelijks iets te eten hebt.
10 Goede mensen weten hoe ze voor hun vee moeten zorgen.
Slechte mensen zijn alleen maar wreed.
11 Als je op je akker werkt, zul je voldoende te eten hebben.
Maar als je met nietsnutten omgaat, heb je geen verstand.
12 Slechte mensen zijn jaloers op de rijkdom van andere slechte mensen.
Maar alleen wat goede mensen doen, levert werkelijk iets op.
13 Een leugenaar loopt door zijn eigen leugens in de val.
Maar een goed mens wordt uit zijn moeilijkheden gered.
14 Als je goede dingen zegt, zal het daardoor met jezelf ook goed gaan.
Je wordt beloond voor de goede dingen die je hebt gedaan.
15 Een dwaas vindt altijd dat hij op de goede weg is.
Maar iemand die wijs is, luistert naar goede raad.
16 Een dwaas laat het onmiddellijk merken als hij kwaad is.
Maar een verstandig mens verbergt het.
17 Een getuige die de waarheid spreekt, werkt mee aan rechtvaardige rechtspraak.
Een getuige die liegt, werkt mee aan bedrog.
18 De woorden van sommige mensen lijken op messteken.
Maar de woorden van wijze mensen zijn genezend.
19 De waarheid zal altijd blijven bestaan.
Leugens komen altijd snel aan het licht.
20 Slechte mensen zitten vol leugens en bedrog.
Maar mensen die op vrede uit zijn, zijn vol blijdschap.
21 Goede mensen zullen nooit door rampen worden getroffen.
Maar slechte mensen overkomt de ene ramp na de andere.
22 De Heer haat het als mensen liegen.
Maar Hij is blij met mensen die te vertrouwen zijn.
23 Wijze mensen houden zich stil over hun wijsheid.
Maar dwaze mensen bazuinen hun dwaasheid rond.
24 IJverige mensen worden machtig.
Maar luie mensen komen in slavernij.
25 Iemand die zich zorgen maakt, wordt treurig.
Maar van een vriendelijk woord wordt een mens blij.
26 Een goed mens geeft goede raad aan andere mensen.
Maar een slecht mens brengt anderen op een dwaalspoor.
27 Een luie jager heeft niets te braden.
Maar een ijverig mens wordt rijk.
28 Een goed mens zal leven vinden.
Maar slechte mensen komen uit bij de dood.
Spreuken van Salomo (vervolg)
13 Als je wijs bent, luister je naar een waarschuwing.
Maar iemand die eigenwijs is, wil naar niemand luisteren.
2 Een goed mens zegt goede dingen en wordt daar zelf ook door gezegend.
Maar onbetrouwbare mensen overkomt alleen maar geweld.
3 Als je je tong beheerst, bewaar je je leven.
Maar als je je mond zijn gang laat gaan, loopt het slecht met je af.
4 Luie mensen verlangen van alles, maar krijgen nooit iets.
Maar ijverige mensen zullen meer dan genoeg hebben.
5 Goede mensen haten leugens.
Maar slechte mensen worden gehaat en komen bedrogen uit.
6 Door eerlijkheid blijf je op de goede weg.
Maar door slechtheid loopt het slecht met je af.
7 Sommige mensen leven alsof ze heel rijk zijn, terwijl ze niets hebben.
Anderen leven alsof ze arm zijn, terwijl ze heel rijk zijn.
8 Iemand die rijk is, wordt gedwongen om losgeld te betalen voor zijn leven.
Een arm mens wordt niet eens bedreigd.
9 Goede mensen zijn als een stralend licht.
Maar slechte mensen zijn als een olielamp die uitgeblazen wordt.
10 Mensen die denken alles te weten, veroorzaken ruzies.
Maar mensen die naar goede raad luisteren, zijn wijs.
11 Als je zomaar veel geld hebt gekregen, ben je dat ook snel weer kwijt.
Maar als je er zelf hard voor werkt, word je rijk.
12 Als je heel erg lang op iets blijft hopen, word je treurig.
Maar als je krijgt waar je naar hebt verlangd, geeft dat nieuw leven.
13 Als je niet luistert naar Gods woord, zal het slecht met je aflopen.
Maar als je er ontzag voor hebt, zal dat een beloning opleveren.
14 De woorden van een wijs mens brengen leven.
Ze redden je uit de valstrikken van de dood.
15 Als je wijs bent, houden de mensen van je.
Maar als je onbetrouwbaar bent, heb je veel moeilijkheden in je leven.
16 Een verstandig mens denkt altijd eerst goed na.
Een dwaas vertoont alleen maar dwaasheid.
17 Een onbetrouwbare boodschapper van de koning veroorzaakt ellende.
Maar een betrouwbare boodschapper brengt redding.
18 Als je niet naar goede raad luistert, word je getroffen door armoede en schande.
Maar als je naar een waarschuwing luistert, word je geprezen.
19 Een vervulde wens is heerlijk.
Maar een dwaas verlangt alleen maar naar het doen van slechte dingen.
20 Als je met wijze mensen omgaat, word je wijs.
Maar als je bevriend bent met dwazen, loopt het slecht met je af.
21 Slechte mensen worden achtervolgd door het kwaad.
Maar goede mensen worden beloond voor hun goede daden.
22 Zelfs de kleinkinderen van een goed mens zullen nog van hem erven.
Maar het geld van slechte mensen komt terecht bij goede mensen.
23 De akkers van de arme mensen zouden grote oogsten kunnen opleveren.
Maar door gebrek aan wijsheid wordt iemand toch arm.
24 Als je je kinderen nooit straft, houd je niet echt van hen.
Als je van je kinderen houdt, voed je hen van jongs af aan op.
25 Goede mensen hebben genoeg te eten.
Maar slechte mensen zullen honger lijden.
Spreuken van Salomo (vervolg)
14 Als een vrouw wijs is, gaat het door haar wijsheid goed met haar gezin.
Maar een dwaze vrouw doet haar gezin veel kwaad door haar dwaasheid.
2 Goede mensen hebben diep ontzag voor de Heer.
Maar slechte mensen vinden Hem volkomen onbelangrijk.
3 Dwaze mensen moeten de gevolgen dragen van hun eigen dwaze woorden.
Maar wijze mensen worden beschermd door wat ze zeggen.
4 Als je geen os hebt, blijft de voerbak schoon.
Maar als je een grote oogst wil hebben,
zul je een os moeten hebben om voor je te werken.
5 Een betrouwbare getuige spreekt de waarheid.
Maar een onbetrouwbare getuige liegt alleen maar.
6 Mensen die zich nergens iets van aantrekken, zoeken tevergeefs naar wijsheid.
Maar verstandige mensen kunnen gemakkelijk wijsheid vinden.
7 Blijf uit de buurt van een dwaas.
Want je zal uit zijn mond nooit een verstandig woord horen.
8 Een verstandig mens probeert te vinden hoe hij leven moet.
Maar een dwaas ziet niet dat hij zichzelf voor de gek houdt.
9 Dwaze mensen zullen nooit toegeven dat ze verkeerde dingen doen.
Maar goede mensen zijn welwillend.
10 Alleen je eigen hart voelt je verdriet volledig.
En een ander mens kan ook nooit werkelijk begrijpen hoe blij je bent.
11 De familie van slechte mensen zal niet blijven bestaan.
Maar met eerlijke mensen zal het goed gaan.
12 Soms denk je dat je op de goede weg bent,
terwijl die weg uiteindelijk bij de dood uitkomt.
13 Iemand die lacht, kan tegelijkertijd toch verdrietig zijn.
Na de vrolijkheid blijft dan het verdriet over.
14 Slechte mensen krijgen de gevolgen van hun daden.
Maar goede mensen ook!
15 Onverstandige mensen geloven alles wat er wordt gezegd.
Maar verstandige mensen denken zelf goed na bij wat ze doen.
16 Wijze mensen zorgen dat ze ver bij het kwaad vandaan blijven.
Maar dwaze mensen doen zorgeloos waar ze zin in hebben en zien het kwaad niet.
17 Als je gauw boos bent, doe je in je boosheid domme dingen.
Als je slechte dingen doet, zul je worden gehaat.
18 Onverstandige mensen worden alleen maar steeds dwazer.
Maar verstandige mensen worden steeds wijzer.
19 De slechte mensen zullen uiteindelijk buigen voor de goede mensen.
Ze zullen bij hen op de deur kloppen en smeken om hulp.
20 Arme mensen worden zelfs door hun buren gehaat.
Maar rijke mensen hebben veel vrienden.
21 Als je je medemens minacht, doe je verkeerd tegen God.
Maar het zal heerlijk voor je zijn als je mensen in nood helpt.
22 Met mensen die slechte dingen doen, loopt het uiteindelijk slecht af.
Maar mensen die goed doen, zullen liefde en trouw krijgen.
23 Als je hard werkt, levert dat altijd iets op.
Maar als je alleen mooie praatjes hebt, word je arm.
24 De rijkdom van wijze mensen is hun wijsheid.
Dwaze mensen bezitten alleen maar hun dwaasheid.
25 De woorden van een betrouwbaar getuige kunnen levens redden.
Maar een leugenaar zorgt voor bedrog.
26 Als je diep ontzag voor de Heer hebt, kun je gerust zijn.
Gods kinderen zullen bij Hem veilig zijn.
27 Diep ontzag voor de Heer is een bron van leven.
Daarmee kun je ontsnappen aan de valstrikken van de dood.
28 De koning van een groot volk is een machtig koning.
Maar als hij weinig onderdanen heeft, is het met zijn macht gedaan.
29 Geduld is een teken van wijsheid.
Iemand die snel kwaad wordt, laat daarmee zien dat hij een dwaas is.
30 Een vriendelijk en vergevend hart houdt je gezond.
Maar jaloersheid vreet je helemaal op.
31 Als je slecht bent voor arme mensen, beledig je hun Maker.
Maar als je medelijden hebt en hen helpt, eer je Hem.
32 Met slechte mensen loopt het door hun eigen slechtheid slecht af.
Maar een goed mens weet dat hij veilig is, zelfs als de dood komt.
33 In het hart van verstandige mensen woont wijsheid.
Maar dwaze mensen vertellen alles wat ze denken.
34 Een rechtvaardig volk wordt geëerd.
Maar als een volk onrechtvaardig is, is dat een schande.
35 Een goede dienaar wordt door zijn koning beloond.
Maar een dienaar die slecht werk levert, wordt door zijn heer gestraft.
© stichting BasisBijbel 2013 Gecorrigeerde tekst © 2015 Alle rechten voorbehouden Uitgegeven bij de ZakBijbelBond: 2016