Bible in 90 Days

²⁰ Gani naghulat pa gid sila sing kahigayunan. Nagpadala sila sing mga espiya nga nagpakuno-kuno nga maayo ang ila tuyo, agod kon may makita sila nga sala sa iya ginapanghambal iakusar nila siya sa gobernador. ²¹ Nagpamangkot ini nga mga espiya kay Jesus, “Manunudlo, nahibaluan namon nga husto ang imo ginapanghambal kag ginapanudlo. Kag wala ka sing may ginapasulabi bisan sin-o, kundi kon ano ang kamatuoran parte sa kabubut-on sang Dios sa mga tawo amo gid ang imo ginatudlo. ²² Ano bala sa imo, husto bala nga kita nga mga Judio magbayad sang buhis sa Emperador sang Roma ukon indi?” ²³ Pero nahibaluan ni Jesus ang ila madaya nga tinutuyo, gani nagsiling siya sa ila, ²⁴ “Abi pakitai ninyo ako sang kuwarta.^[a] Kay sin-o bala hitsura kag ngalan ang nabutang dira?” Nagsabat sila, “Iya sang Emperador.” ²⁵ Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Ti kundi ihatag ninyo sa Emperador ang iya sang Emperador kag sa Dios ang iya sang Dios.” ²⁶ Gani sa atubangan sang tanan wala gid nila siya madakpi sa iya mga paghambal. Kag tungod nga natingala sila sa sabat ni Jesus, naghipos na lang sila.

Ang Pamangkot Parte sa Pagkabanhaw^(A)

²⁷ May mga Saduceo nga nagpalapit kay Jesus. Ini nga mga tawo wala nagapati nga may pagkabanhaw. ²⁸ Nagpamangkot sila, “Manunudlo, suno sa ginsulat ni Moises sa aton, kon mapatay ang lalaki nga wala sila sing bata sang iya asawa, dapat ang iya utod ang magpangasawa sa nabalo agod makapabata siya para sa iya utod nga napatay.^{[b] 29} Karon, may pito ka mag-ulutod nga lalaki. Ang kamagulangan nagpangasawa, kag napatay nga wala sing bata. ³⁰ Gani ang balo ginpangasawa sang madason nga utod. Pero napatay man siya nga wala sila sang bata. ³¹ Amo man ang natabo sa ikatlo nga utod, hasta sa ikapito. Nagkalamatay sila tanan nga wala gid nakapabata sa sadto nga babayi. ³² Sang ulihi ang babayi napatay man. ³³ Karon, kon mag-abot na ang pagkabanhaw, kay sin-o gid siya nga asawa? Kay sila nga pito nagpangasawa sa iya.”

³⁴ Ginsabat sila ni Jesus, “Sa sini nga kalibutan nagaasawahay ang mga tawo. ³⁵ Pero ang bisan sin-o nga suno sa Dios takos nga banhawon kag magkabuhi sa palaabuton nga panahon indi na magaasawahay. ³⁶ Indi na sila mapatay tungod nga mangin pareho na sila sang mga anghel; mga anak sila sang Dios, kay ginbanhaw sila. ³⁷ Kon parte sa pagbanhaw sang mga patay, bisan gani ang ginsiling ni Moises didto sa nagadabadaba nga kahoy-kahoy nagapamatuod sini. Indi bala nga gintawag niya ang Ginoo nga ‘Dios ni Abraham, Isaac, kag Jacob’^[c]? ³⁸ Ti buhi sila, kay ang Dios indi Dios sang mga patay kundi Dios sang mga buhi, kay kon sa iya, buhi ang tanan.” ³⁹ Nagsiling ang iban nga mga manunudlo sang Kasuguan, “Manunudlo, husto ang imo sabat.” ⁴⁰ Kag wala na gid sing may nangahas nga magpamangkot sa iya.

Ang Pamangkot Parte sa Cristo^(B)

⁴¹ Karon, nagpamangkot si Jesus sa mga tawo, “Ngaa nagasiling sila nga ang Cristo kaliwat lang ni David? ⁴² Kay si David mismo nagsiling sa Libro sang mga Salmo:

⁴⁴ Kon gintawag siya ni David nga iya Ginoo, paano bala nga siya kaliwat lang ni David?”

Nagpaandam si Jesus Parte sa mga Manunudlo sang Kasuguan^(C)

⁴⁵ Sang nagapamati ang mga tawo kay Jesus, nagsiling siya sa iya mga sumulunod, ⁴⁶ “Mag-andam kamo sa mga manunudlo sang Kasuguan nga gusto maglagaw-lagaw nga nagasuksok sang espesyal nga bayo.^[e] Sa mga lugar nga madamo sang tawo,^[f] gusto nila nga tamyawon sila. Sa mga simbahan ukon sa mga punsyon ginapili gid nila ang mga pulungkuan nga para sa mga dungganon. ⁴⁷ Ginaubos nila kuha ang mga pagkabutang sang mga balo nga babayi, kag ginatabon-tabunan lang nila ang ila ginahimo paagi sa malawig nga mga pagpangamuyo. Ini sila magabaton sang mas dako nga silot.”

Ang Halad sang Balo nga Babayi^(D)

21 Sang ulihi nagpanan-aw tan-aw si Jesus kag nakita niya ang mga manggaranon nga nagahulog sang ila kuwarta sa ginahulugan sang mga halad. ² Kag nakita man niya ang isa ka imol nga balo nga babayi nga nagahulog sang duha lang ka sinsilyo. ³ Dayon nagsiling si Jesus, “Sa pagkamatuod, mas madamo ang ginhulog sang imol nga balo sang sa ila tanan. ⁴ Kay sila madamo ang ila kuwarta kag ang ila ginhatag baliwala lang sa ila; pero ang balo, bisan imol siya, ginhatag niya ang tanan nga iya ginasaligan agod mabuhi.”

Ang Parte sa Pagkaguba sang Templo^(E)

⁵ May mga tawo didto nga nagasugilanon parte sa matahom nga mga bato sang templo kag sa mga dekorasyon sini nga ginregalo sang mga tawo. Pero nagsiling si Jesus sa ila, ⁶ “Magaabot ang adlaw nga ang mga butang nga ini nga inyo nakita gub-on, kag wala gid sing may mabilin nga mga bato nga nagasalampaw.”

Ang Parte sa Palaabuton nga mga Inadlaw^(F)

⁷ Nagpamangkot sila kay Jesus, “Manunudlo, san-o bala matabo ang mga butang nga imo ginsiling? Ano bala ang tanda nga madali na lang ini matabo?”

⁸ Nagsiling si Jesus sa ila, “Mag-andam kamo nga indi kamo pagpatalangon. Kay madamo ang magaabot kag magasiling nga sila amo ako, kag magasiling man sila nga nag-abot na ang tion. Pero indi kamo magpati ukon magsunod sa ila. ⁹ Kon makabati kamo nga may mga gira kag mga ginamo, indi kamo magkahadlok, kay ina kinahanglan nga matabo anay, pero wala nagakahulugan nga magaabot na ang katapusan.”

¹⁰ Kag nagsiling pa gid si Jesus sa ila, “Magailinaway ang mga nasyon kag magailinaway ang mga ginharian. ¹¹ May magaabot nga mabaskog nga mga linog, kag may mga gutom kag mga kalalat-an nga magaabot sa nagkalain-lain nga mga lugar. Kag makita man ninyo ang mga makahaladlok kag makatilingala nga mga tanda halin sa langit.

¹² “Pero sa wala pa ini matabo, pagadakpon kamo kag hingabuton sang mga tawo. Pagadal-on nila kamo sa mga simbahan sang mga Judio agod sentensyahan kag prisohon. Pagadal-on man nila kamo sa mga hari kag mga gobernador agod imbistigaron. Ini tanan himuon nila sa inyo tungod sang inyo pagsunod sa akon. ¹³ Pero ini mangin kahigayunan ninyo sa pagsugid sa ila sang Maayong Balita. ¹⁴ Gani itanom ninyo sa inyo hunahuna nga kon matabo ini, indi kamo magpalibog kon ano ang inyo isabat, ¹⁵ kay hatagan ko kamo sang kaalam sa pagsabat agod indi makasabat kontra sa inyo ang inyo mga kaaway. ¹⁶ Itugyan kamo sa inyo mga kaaway sang inyo mismo mga ginikanan, mga utod, mga paryente, kag sang inyo mga amigo. Kag ang iban sa inyo patyon gid nila. ¹⁷ Dumtan kamo sang tanan tungod sang inyo pagsunod sa akon. ¹⁸ Pero indi gid kamo maano; wala sing bisan isa ka buhok ninyo nga madula. ¹⁹ Kay kon magpadayon kamo makaangkon kamo sang kabuhi nga wala sing katapusan.”

Ang Parte sa Pagkaguba sang Jerusalem^(G)

²⁰ “Kon makita ninyo nga ang Jerusalem ginalibutan na sang mga soldado, mahibaluan ninyo nga madali na lang ang iya kalaglagan. ²¹ Gani ang nagaestar sa Judea dapat magpalagyo sa kabukiran. Kag ang ara sa siyudad sang Jerusalem magpalagyo man. Ang mga tawo sa uma dapat indi magsulod sa Jerusalem. ²² Kay amo na ina ang mga inadlaw nga silutan sang Dios ang Jerusalem sa pagtuman sang ginasiling sang Kasulatan. ²³ Makaluluoy ang mga nagabulusong kag ang mga nagapatiti sa sina nga mga inadlaw tungod nga mabudlayan sila sa pagpalagyo. Magaabot ang puwerte nga pag-antos sa sini nga lugar, kay dako ang kaakig sang Dios sa sini nga mga tawo. ²⁴ Ang iban sa ila magakalamatay sa gira, kag ang iban pagabihagon sa iban nga mga nasyon. Kag ini nga siyudad sang Jerusalem pagagub-on kag pagadumalahan sang mga indi Judio samtang ginatugutan sang Dios.”

Ang Pagbalik ni Jesus Diri sa Kalibutan^(H)

²⁵ “Matabo man nga may mga tanda nga makita sa adlaw, sa bulan, kag sa mga bituon. Diri sa kalibutan makulbaan ang mga nasyon tungod sang dalagko nga mga balod nga nagalinagumba. ²⁶ Magakalalipong ang mga tawo sa kahadlok kon ano ang matabo sa sini nga kalibutan. Kay ang mga butang sa langit^[g] pagapatalangon sa ila kinaandan nga alagyan.^{[h] 27} Dayon ako nga Anak sang Tawo makita sa panganod nga nagabalik diri sa kalibutan nga may gahom kag puwerte nga kadungganan.^{[i] 28} Kon ini nga mga butang magasugod na nga magkalatabo, maglaom kamo kag maghulat^[j] kay madali na lang ang pagluwas sa inyo.”

Ang Leksyon sa Kahoy nga Higera^(I)

²⁹ Dayon ginsugiran sila ni Jesus sini nga paanggid: “Tan-awa ninyo ang kahoy nga higera kag ang iban pa nga mga kahoy. ³⁰ Indi bala nga kon makita ta nga nagapang-ugbos na nagasiling kita nga madali na lang ang tig-ilinit? ³¹ Sa amo man nga bagay, kon makita ninyo nga nagakalatabo na ini nga mga butang nga akon ginasugid sa inyo, mahibaluan ninyo nga malapit na^[k] ang paghari sang Dios. ³² Sa pagkamatuod, magakalatuman ini tanan nga butang sa wala pa mapatay ang mga tawo sa sini nga henerasyon. ³³ Madula ang langit kag ang duta, pero ang akon mga pulong indi gid madula kundi matuman gid ini.”

Mag-andam Kamo

³⁴ “Gani bantayan ninyo ang inyo kaugalingon nga indi kamo mawili sa patuyang nga pangabuhi, sa pagpahubog, kag sa pagpalibog sa inyo pagpangabuhi, kay basi kon hinali lang nga mag-abot ato nga adlaw nga wala kamo makabantay, ³⁵ nga daw sa nasiod kamo. Kay gulpi lang ini nga magaabot sa tanan nga nagaestar diri sa kalibutan. ³⁶ Gani magpreparar kamo permi kag magpangamuyo nga kon matabo na ini tanan, may kabakod kamo agod indi kamo maano, kag makaatubang kamo sa akon nga Anak sang Tawo nga indi mahuya.”

³⁷ Adlaw-adlaw nagakadto si Jesus sa templo kag nagapanudlo. Kon gab-i, nagatulog siya sa Bukid sang mga Olibo. ³⁸ Aga pa gid nagakadto ang mga tawo sa templo sa pagpamati sa iya.

Ang Plano sa Pagpatay kay Jesus^(J)

22 Malapit na lang ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok nga ginatawag man nga Piesta sang Paglabay sang Anghel. ² Ang manugdumala nga mga pari kag ang mga manunudlo sang Kasuguan nagapangita sing paagi kon paano nila mapatay si Jesus nga indi magkinagamo, kay nahadlok sila sa mga tawo.

Nagsugot si Judas sa Pagtraidor kay Jesus^(K)

³ Nagsulod si Satanas kay Judas nga ginatawag Iscariote, nga isa sang dose ka apostoles ni Jesus. ⁴ Gani naglakat siya kag nagpakigkita sa manugdumala nga mga pari kag sa mga opisyal sang mga guwardya sa templo. Ginhambalan nila kon paano niya matugyan si Jesus sa ila. ⁵ Nalipay gid sila kag nagsugot nga bayaran siya. ⁶ Nagsugot man si Judas, kag halin sadto nagpangita siya sing kahigayunan kon paano niya matugyan si Jesus sa ila nga indi mahibaluan sang mga tawo.

Nagsugo si Jesus nga Magpreparar sang Panihapon Para sa Piesta^(L)

⁷ Karon, nag-abot na ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok. Amo ini ang adlaw nga kinahanglan sang mga Judio nga maghalad sing mga karnero nga ila pagakaunon para sa Piesta sang Paglabay sang Anghel. ⁸ Gani ginsugo ni Jesus si Pedro kag si Juan. Siling niya, “Mag-una kamo kag magpreparar sang aton panihapon para sa Piesta sang Paglabay sang Anghel.” ⁹ Nagpamangkot sila sa iya, “Diin bala ang gusto mo nga magpreparar kami sini?” ¹⁰ Nagsabat si Jesus sa ila, “Pag-abot ninyo sa siyudad sang Jerusalem, may masugata sa inyo nga tawo nga nagadala sang banga nga may tubig. Sunod kamo sa iya sa balay nga iya pagasudlan, ¹¹ kag magsiling kamo sa tagbalay, ‘Nagapamangkot ang Manunudlo kon diin ang kuwarto nga pagakaunan niya upod sang iya mga sumulunod sa pagselebrar sang Piesta sang Paglabay sang Anghel.’ ¹² Ipakita niya sa inyo ang malapad nga kuwarto sa ibabaw nga kompleto sang kagamitan. Didto kamo maghimos sang aton panihapon.” ¹³ Naglakat ang duha nga iya ginsugo, kag nakita nila ang tanan suno sa ginsiling ni Jesus sa ila. Kag ginpreparar nila didto ang panihapon para sa piesta.

Ang Panihapon sang Ginoo^(M)

¹⁴ Pag-abot sang tion nga inugpanihapon na, nagpungko si Jesus kaupod sang iya mga apostoles agod magkaon. ¹⁵ Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Dako gid ang akon handom nga sa wala pa ako mag-antos, mag-ulupod kita anay sa pagkaon sa pagselebrar sining Piesta sang Paglabay sang Anghel. ¹⁶ Kay ang matuod, indi na ako magkaon liwat sini hasta matuman ang iya matuod nga kahulugan sa paghari sang Dios.” ¹⁷ Dayon nagkuha siya sang ilimnon, nagpasalamat sa Dios, kag nagsiling, “Palibuta ninyo ini kag bulus-bulusan inom. ¹⁸ Sugiran ko kamo, indi na ako mag-inom liwat sang ilimnon nga halin sa ubas hasta mag-abot ang paghari sang Dios.” ¹⁹ Nagkuha siya sang tinapay kag ginpasalamatan niya sa Dios. Ginpamihak-pihak niya dayon, kag ginpanagtag sa ila nga nagasiling, “Amo ini ang akon lawas nga ginahatag para sa inyo. Himua ninyo ini sa pagdumdom sa akon.” ²⁰ Pagkatapos nagkuha siya sang ilimnon kag nagsiling, “Ini nga ilimnon amo ang bag-o nga kasugtanan nga patigayunon paagi sa akon dugo nga iula para sa inyo.

²¹ “Pero pamati kamo! Kaupod ta diri sa pagkaon ang tawo nga magatraidor sa akon.^{[l] 22} Kay ako nga Anak sang Tawo pagapatyon suno sa plano sang Dios, pero kaluluoy ang tawo nga magatraidor sa akon.” ²³ Pagkabati nila sadto nagpinamangkutanay sila kon sin-o ayhan sa ila ang magahimo sina.

Ang Pagbinais-bais kon Sin-o ang Pinakaimportante

²⁴ Sang ulihi nagbinais-bais ang mga apostoles kon sin-o gid sa ila ang pinakaimportante. ²⁵ Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Ang mga hari sang mga nasyon may gahom sa ila mga sakop. Kag gusto sang sini nga mga manugdumala nga tawgon sila nga mga ‘manugbulig sa mga tawo.’ ²⁶ Pero sa inyo iya indi pareho sina. Kay kon sin-o sa inyo ang may mataas nga katungdanan, dapat magpaubos siya. Kag kon sin-o sa inyo ang nagadumala, dapat mangin pareho siya sa suluguon. ²⁷ Sin-o sa duha ang mas importante, ang ginaserbihan sang pagkaon ukon ang nagaserbi? Indi bala mas importante ang ginaserbihan? Pero ako mismo ang nagaserbi sa inyo bisan ako ang inyo agalon.”

²⁸ Naghambal pa gid si Jesus sa ila, “Kamo ang nagaunong sa akon sa mga pagtilaw nga akon ginaagihan. ²⁹ Gani tungod nga ginhatagan ako sang akon Amay sang gahom sa paghari, hatagan ko man kamo sang gahom sa paghari. ³⁰ Mangin kaupod ko kamo sa pagkaon kag pag-inom sa akon paghari. Magadumala kag magahukom kamo sa dose ka tribo sang Israel.”

Naghambal si Jesus nga Ipanginwala Siya ni Pedro^(N)

³¹ Dayon naghambal si Jesus kay Pedro, “Simon, pamati bala! Naglisensya si Satanas nga tilawan gid niya kamo.^{[m] 32} Pero ginpangamuyuan ko gid ikaw nga indi madula ang imo pagtuo. Kag kon makapanumbalik ka na, palig-unon mo ang pagtuo sang imo mga utod.” ³³ Nagsabat si Pedro, “Ginoo, handa gid ako nga mag-unong sa imo bisan sa prisohan ukon sa kamatayon.” ³⁴ Nagsiling si Jesus sa iya, “Pedro, sugiran ko ikaw sing matuod, sa wala pa makapamalo ang manok karon nga gab-i ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses nga wala ka makakilala sa akon.”

Sa Panahon sang Kabudlayan

³⁵ Dayon ginpamangkot ni Jesus ang iya mga apostoles, “Sang ginsugo ko kamo anay nga maglakat sa pagwali, ginsilingan ko kamo nga indi magdala sing kahita, bag, ukon sandalyas. Ti ano, ginkulang bala kamo?” Nagsabat sila, “Wala gid.” ³⁶ Nagsiling si Jesus, “Pero karon, ang bisan sin-o nga may kahita ukon bag, dapat dal-on niya. Kag kon sin-o sa inyo ang wala sing espada, magbaligya siya sang iya bayo kag magbakal sing espada. ³⁷ Sa pagkamatuod, dapat matuman ang ginasiling sang Kasulatan parte sa akon nga, ‘Ginkabig siya nga isa sang mga kriminal.’^[n] Ang nasulat gani sa Kasulatan parte sa akon nagakatuman na.” ³⁸ Nagsiling ang mga apostoles, “Ginoo, ari may duha ka espada diri.” Nagsabat si Jesus, “Husto na ina.”

Nagpangamuyo si Jesus sa Bukid sang mga Olibo^(O)

³⁹ Sang paghalin didto ni Jesus, nagkadto siya sa Bukid sang mga Olibo pareho sang permi niya nga ginahimo. Nag-upod sa iya ang iya mga sumulunod. ⁴⁰ Pag-abot nila didto nagsiling siya, “Magpangamuyo kamo nga indi kamo madaog sang pagsulay.” ⁴¹ Nagpalayo siya sa ila kag nagkadto sa ulo-unhan. Didto nagluhod siya kag nagpangamuyo. ⁴² Siling niya, “Amay, kon luyag mo, ilikaw ini nga pag-antos nga nagaabot sa akon. Pero indi ang akon luyag ang dapat matuman kundi ang imo.” [⁴³ Nagpakita sa iya ang anghel halin sa langit kag nagpabakod sa iya. ⁴⁴ Tungod sang dako nga kasakit nga iya ginabatyag, nagpangamuyo pa gid siya sing hugot sa iya tagipusuon, kag ang iya balhas daw sa dugo nga nagatulo sa duta.]

⁴⁵ Pagkatapos niya pangamuyo, nagtindog siya kag nagbalik sa iya mga sumulunod. Naabtan niya sila nga nagakatulog tungod kay ginkapoy sila sang puwerte gid nga pagpangasubo. ⁴⁶ Nagsiling si Jesus sa ila, “Ngaa nagakatulog kamo? Magbangon kamo kag magpangamuyo nga indi kamo madaog sang pagsulay.”

Ang Pagdakop kay Jesus^(P)

⁴⁷ Sang nagahambal pa si Jesus, nag-abot ang madamo gid nga mga tawo. Si Judas mismo nga isa sang dose ka apostoles ang nagapanguna sa ila. Nagpalapit si Judas kay Jesus sa paghalok sa iya. ⁴⁸ Nagsiling si Jesus sa iya, “Judas, traiduran mo bala ako nga Anak sang Tawo paagi sa isa ka halok?” ⁴⁹ Sang makita sang mga upod ni Jesus nga may himuon na sa iya ang mga tawo, nagsiling sila, “Ginoo, panglabuon bala namon sila?” ⁵⁰ Kag ginlabo sang isa sang mga sumulunod ni Jesus ang suluguon sang pangulo nga pari, kag nautod ang iya tuo nga dulunggan. ⁵¹ Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Husto na ina!” Dayon ginbalik ni Jesus ang nautod nga dulunggan sang tawo kag gin-ayo niya.

⁵² Dayon nagsiling si Jesus sa manugdumala nga mga pari, sa mga opisyal sang mga guwardya sa templo, kag sa iban nga mga manugdumala sang mga Judio nga nagkadto didto sa pagdakop sa iya, “Ano, tulisan bala ako nga kinahanglan gid nga magdala pa kamo sang mga espada kag mga inuglampos sa pagdakop sa akon? ⁵³ Adlaw-adlaw didto ako sa templo kag kamo didto man. Ti ngaa wala ninyo ako pagdakpa? Pero amo na ini ang inyo tion nga dakpon ako. Kag sa sini nga tion nagahari ang kadulom.”

Ginpanginwala ni Pedro si Jesus^(Q)

⁵⁴ Gindakop nila si Jesus kag gindala sa balay sang pangulo nga pari. Si Pedro nagsunod man, pero malayo-layo ang iya antad. ⁵⁵ Didto sa tunga sang lagwerta nagadabok sang kalayo ang mga tawo kag nagapungko sa malapit agod magpainit-init. Nagpalapit man si Pedro didto sa ila kag nagpungko. ⁵⁶ May isa ka suluguon nga babayi nga nakakita kay Pedro nga nagapungko malapit sa kalayo. Ginhimutaran niya si Pedro, kag nagsiling dayon, “Ini nga tawo kaupod man sadtong tawo.” ⁵⁷ Pero nagpanginwala si Pedro. Siling niya, “’Day, wala gani ako makakilala sa iya.” ⁵⁸ Dugay-dugay may nakakita naman sa iya nga lalaki nga nagsiling, “Ikaw isa man sang iya mga kaupod.” Pero nagsabat si Pedro, “Indi ako iya kaupod.” ⁵⁹ Pagkaligad sang mga isa ka oras may nagsiling naman, “Matuod gid nga ining tawo kaupod niya kay siya taga-Galilea man.” ⁶⁰ Pero nagsabat si Pedro, “Wala ako kahibalo sang imo ginapanghambal.” Sang nagahambal pa si Pedro, nagpamalo ang manok. ⁶¹ Nagbalikid ang Ginoo kag gintulok niya si Pedro. Dayon nadumduman ni Pedro ang ginsiling sang Ginoo sa iya, “Sa wala pa makapamalo ang manok karon, ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses.” ⁶² Gani nagguwa si Pedro kag naghilibion gid.

Ginyaguta kag Ginbunal si Jesus^(R)

⁶³ Ginyaguta kag ginbunal si Jesus sang mga tawo nga nagaguwardya sa iya. ⁶⁴ Ginbuta-butahan nila siya kag ginsumbag, kag ginsilingan, “Pakta abi kon sin-o ang nagsumbag sa imo?” ⁶⁵ Kag madamo pa gid ang ila ginpanghambal nga malain kontra sa iya.

Gindala si Jesus sa Korte sang mga Judio^(S)

⁶⁶ Pagkaaga, nagtilipon ang mga manugdumala sang mga Judio. Ang iban sa ila manugdumala nga mga pari, kag ang iban mga manunudlo sang Kasuguan. Gindala nila si Jesus sa ila Korte. ⁶⁷ Nagsiling sila kay Jesus, “Sugiri kami kon ikaw bala ang Cristo.” Nagsabat siya, “Bisan sugiran ko kamo indi man gihapon kamo magpati. ⁶⁸ Kag kon may pamangkot ako sa inyo indi man kamo magsabat. ⁶⁹ Pero halin subong, ako nga Anak sang Tawo magapungko na sa tuo sang makagagahom nga Dios.” ⁷⁰ Nagsiling sila tanan, “Kon amo, ikaw gali ang Anak sang Dios.” Nagsabat si Jesus, “Ti kamo mismo ang nagasiling.” ⁷¹ Gani nagsiling sila, “Ti ano pa gid nga mga ebidensya ang aton kinahanglan? Kita na mismo ang nakabati sang iya ginhambal.”

Gindala si Jesus kay Pilato^(T)

23 Pagkatapos sadto, nagtindog sila tanan kag gindala nila si Jesus kay Pilato.^{[o] 2} Dayon gin-akusar nila si Jesus kay Pilato. Siling nila, “Ini nga tawo nadakpan namon nga nagapatalang sang amon kasimanwa nga mga Judio, kay ginasilingan niya sila nga indi magbayad sing buhis sa Emperador, kag nagasiling pa gid siya nga siya amo ang Cristo. Ang buot niya silingon nga siya isa ka hari.” ³ Gani ginpamangkot siya ni Pilato, “Ikaw bala ang hari sang mga Judio?” Nagsabat si Jesus sa iya, “Ginasiling mo.” ⁴ Dayon nagsiling si Pilato sa manugdumala nga mga pari kag sa mga tawo, “Wala ako sang nakita nga sala sa sini nga tawo agod silutan siya.” ⁵ Pero nagpamilit gid sila nga nagasiling, “Nagadala siya sang gamo sa mga tawo sa bug-os nga Judea paagi sa iya mga pagpanudlo, halin sa Galilea hasta diri sa Jerusalem.”

Gindala si Jesus kay Herodes

⁶ Pagkabati sadto ni Pilato, nagpamangkot siya kon taga-Galilea bala si Jesus. ⁷ Sang pagkahibalo niya nga si Jesus halin sa lugar nga sakop sang ginadumalahan ni Herodes, ginpadala niya si Jesus sa iya, kay sang sadto nga tion ato man si Herodes sa Jerusalem.

⁸ Pagkakita ni Herodes kay Jesus nalipay gid siya, kay dugay na ang iya handom nga makita si Jesus tungod kay madamo na ang iya nabatian parte sa iya, kag gusto man niya nga maghimo siya sang milagro agod makita niya. ⁹ Madamo ang mga pamangkot ni Herodes kay Jesus, pero wala gid siya magsabat. ¹⁰ Ang manugdumala nga mga pari kag ang mga manunudlo sang Kasuguan nagatindog didto kag kon anu-ano pa ang ila mga akusasyon kay Jesus. ¹¹ Gintamay kag ginyaguta siya ni Herodes kag sang iya mga guwardya. Kag dugang pa gid nga pagyaguta, ginpasuksukan nila siya sang matahom gid nga bayo, nga daw isa ka dungganon nga tawo, kag ginpabalik didto kay Pilato. ¹² Sa sadto nga adlaw nag-amigohay si Pilato kag si Herodes, kay sadto anay nagakontrahanay sila.

Ginsentensyahan si Jesus nga Patyon^(U)

¹³ Ginpatawag ni Pilato ang manugdumala nga mga pari, ang mga manugdumala sang banwa, kag ang mga tawo. ¹⁴ Dayon nagsiling siya sa ila, “Gindala ninyo diri sa akon ining tawo nga ginasiling ninyo nga nagapatalang sa mga tawo. Pero sa akon pag-usisa sa iya sa atubangan mismo ninyo, wala gid ako sing may nakita nga sala sa iya nga pareho sang inyo ginasugid. ¹⁵ Bisan si Herodes gani wala man sing may nakita nga sala sa sining tawo. Amo gani nga ginpabalik niya siya diri. Wala gid sing may nahimo ini nga tawo nga takos sang kamatayon. ¹⁶ Gani ipahanot ko lang siya kag buy-an.” [¹⁷ Sa tagsa ka Piesta sang Paglabay sang Anghel kinahanglan ni Pilato nga maghilway sang isa ka priso.] ¹⁸ Pero nagsinggit ang mga tawo, “Patya ang tawo nga ina kag buy-i sa amon si Barabas!” ¹⁹ (Napriso si Barabas tungod nga kaupod siya nga nagrebelde sa Jerusalem kag nakapatay pa siya.) ²⁰ Gusto kuntani ni Pilato nga buy-an si Jesus, gani ginhambalan pa gid niya ang mga tawo. ²¹ Pero sige ang singgit sang mga tawo, “Ilansang siya sa krus! Ilansang siya sa krus!” ²² Naghambal pa gid sa ila si Pilato sa ikatlo, “Ngaa, ano gid bala nga sala ang nahimo niya? Wala ako sing may nakita nga sala sa iya nga takos sang kamatayon. Ipahanot ko siya kag buy-an dayon.” ²³ Pero sige pa gid ang ila sininggit nga ilansang siya sa krus. Kag sang ulihi ginpamatian gid man sila. ²⁴ Ginpasundan ni Pilato ang gusto sang mga tawo nga ilansang si Jesus sa krus. ²⁵ Ginbuy-an niya ang tawo nga napriso tungod sang iya pagrebelde sa gobyerno kag pagpamatay, kay amo ato ang ginpangayo sang mga tawo. Pero si Jesus iya, gintugyan niya sa ila agod mahimo nila ang ila gusto sa iya.

Ginlansang si Jesus sa Krus^(V)

²⁶ Sang ginadala nila si Jesus sa lugar nga pagalansangan sa iya, may nasugata sila nga tawo nga si Simon nga taga-Cyrene. Nagapasulod siya sa siyudad halin sa uma. Ginhawiran nila siya, kag ginpapas-an nila sang krus, kag ginpasunod kay Jesus.

²⁷ Madamo nga mga tawo ang nagsunod kay Jesus. May mga babayi didto nga nagahilibion kag nagapanalambiton tungod nga naluoy gid sila kay Jesus. ²⁸ Pero ginbalikid sila ni Jesus kag ginsilingan, “Kamo nga mga babayi nga taga-Jerusalem, indi kamo maghibi tungod sa akon. Hibii ninyo ang inyo kaugalingon kag ang inyo mga anak. ²⁹ Tungod nga magaabot ang mga inadlaw nga magasiling ang mga tawo, ‘Bulahan ang mga babayi nga baw-as kag wala sing may ginapatiti.’ ³⁰ Sa sina nga tion magasiling ang mga tawo sa mga bukid, ‘Tiphagi kami kag tabuni!’^{[p] 31} Kay kon ginahimo nila ini sa akon nga wala gani sing sala, ti ano pa gid ayhan kalain ang ila himuon sa tawo nga may sala?”^[q]

³² Luwas kay Jesus may duha pa ka tawo nga mga kriminal nga ila gindala agod pagapatyon. ³³ Pag-abot nila sa lugar nga ginatawag “Bagol,” ginlansang nila si Jesus sa krus upod ang duha ka kriminal. Ang isa ginbutang nila sa tuo ni Jesus kag ang isa sa wala. ³⁴ [Nagsiling si Jesus, “Amay, patawara sila kay wala sila kahibalo sang ila ginahimo.”] Kag naggabot-gabot ang mga soldado agod partidahon ang mga bayo ni Jesus. ³⁵ Nagatilindog didto ang mga tawo nga nagatulok. Ginyaguta siya sang mga manugdumala sang banwa. Siling nila, “Ginluwas niya ang iban, luwason man niya ang iya kaugalingon kon siya amo ang Cristo nga pinili sang Dios.” ³⁶ Nagyaguta man sa iya ang mga soldado samtang nagapalapit sila agod paimnon siya sang maaslom nga bino. ³⁷ Siling nila, “Kon ikaw ang Hari sang mga Judio, luwasa ang imo kaugalingon!” ³⁸ Kag may ginbutang sila nga karatula didto sa iya uluhan nga nagasiling, “Amo ini ang Hari sang mga Judio.”

³⁹ Ang isa sa mga kriminal nga nalansang sa krus nagpasipala man kay Jesus. Siling niya, “Indi bala nga ikaw ang Cristo? Luwasa ang imo kaugalingon kag kami man!” ⁴⁰ Pero ginsaway siya sang isa ka kriminal. Siling niya, “Wala ka bala nahadlok sa Dios? Pareho man lang kita nga ginasilutan. ⁴¹ Kita nga duha dapat gid nga silutan tungod sang aton mga sala. Pero ini nga tawo wala gid sing sala.” ⁴² Dayon nagsiling siya kay Jesus, “Jesus, dumduma man ako kon maghari ka na!” ⁴³ Nagsiling si Jesus sa iya, “Matuod ining ginasiling ko sa imo nga subong nga adlaw mangin kaupod ko ikaw sa Paraiso.”

Ang Pagkapatay ni Jesus^(W)

^44-45 Sang mga alas dose na sang udto, wala na nagsilak ang adlaw kag nagdulom ang bug-os nga kalibutan sa sulod sang tatlo ka oras. Napihak ang kurtina sang templo halin sa ibabaw paidalom. ⁴⁶ Nagsinggit sing mabaskog si Jesus, “Amay, ginatugyan ko sa imo ang akon espiritu!”^[r] Sang makahambal siya sadto nabugto ang iya ginhawa. ⁴⁷ Pagkakita sang kapitan sang natabo, nagdayaw siya sa Dios. Siling niya, “Matuod gid nga wala sing sala ini nga tawo!” ⁴⁸ Ang mga tawo nga nagtilipon sa pagtan-aw sang nagakalatabo nagpalauli nga nagapamukpok sang ila dughan tungod sang dako nga kasubo. ⁴⁹ Ang mga nakakilala kay Jesus kag ang mga babayi nga nag-upod sa iya halin pa sa Galilea nagtindog sa malayo kag nakita man nila ang nagkalatabo.

Ang Paglubong kay Jesus^(X)

^50-51 May isa ka tawo nga ang iya ngalan si Jose nga taga-Arimatea nga sakop sang Judea. Miyembro siya sang Korte sang mga Judio, pero wala siya nagsugot sa ila plano sa pagpatay kay Jesus. Maayo kag matarong siya nga tawo, kag nagapaabot siya sa paghari sang Dios. ⁵² Nagkadto siya kay Pilato kag ginpangayo niya ang bangkay ni Jesus. ⁵³ Dayon ginkuha niya ang bangkay ni Jesus sa krus kag ginsamburan sang tela nga linen. Ginbutang niya ang bangkay sa lulubngan nga gin-guhab sa banglid nga wala pa gid malubngi. ⁵⁴ Biyernes sadto kag adlaw sang pagpreparar para sa Adlaw nga Inugpahuway.

⁵⁵ Ang mga babayi nga nag-upod kay Jesus halin sa Galilea nagsunod man kay Jose kag nakita nila ang ginlubngan kag kon paano ang pagbutang sang bangkay ni Jesus. ⁵⁶ Dayon nagpauli sila kag nagpreparar sing mga pahamot nga inughaplas sa bangkay ni Jesus.

Pero sa Adlaw nga Inugpahuway, nagpahuway sila suno sa Kasuguan.

Ang Pagkabanhaw^(Y)

24 Aga pa gid sang nahauna nga adlaw sang semana, nagkadto ang mga babayi sa lulubngan nga dala ang ginpreparar nila nga pahamot. ² Pag-abot nila didto, nakita nila nga ang bato nga gintakop sa lulubngan napaligid na. ³ Nagsulod sila, pero wala nila makita ang bangkay ni Ginoong Jesus. ⁴ Sang nagapalibog sila kon ano ang natabo, hinali lang nga may nagtindog nga duha ka lalaki sa tupad nila. Ang ila mga bayo masyado kasilaw. ⁵ Hinadlukan gid ang mga babayi, gani nagduko na lang sila. Pero nagsiling ang duha ka lalaki, “Ngaa ginapangita ninyo ang buhi diri sa mga patay? Wala na siya diri. Nabanhaw siya! ⁶ Indi bala nagsiling siya sa inyo sang didto pa siya sa Galilea, ⁷ nga siya nga Anak sang Tawo kinahanglan itugyan sa mga makasasala kag ilansang sa krus, pero sa ikatlo nga adlaw mabanhaw siya?” ⁸ Kag nadumduman sang mga babayi ang ginhambal ni Jesus. ⁹ Gani nagpauli sila kag ginsugiran nila ang onse ka apostoles kag ang iban pa nga mga sumulunod. ¹⁰ Ang mga babayi nga nagsugid sa mga apostoles amo sila ni Maria nga taga-Magdala, si Juana, si Maria nga iloy ni Santiago, kag ang iban pa gid nga mga babayi. ¹¹ Pero wala nagpati ang mga apostoles, kay ang hunahuna nila nga himo-himo lang ini sang mga babayi. ¹² Pero nagdalagan si Pedro pakadto sa lulubngan. Pag-abot niya didto nagduko siya kag naglingling sa sulod, kag nakita niya nga ang mga tela nga linen nga ginputos kay Jesus amo na lang ang nabilin. Gani nagpauli siya nga natingala kon ano gid ang natabo.

Sa Dalan nga Pakadto sa Emaus^(Z)

¹³ Sa sadto gid nga adlaw, may duha ka sumulunod ni Jesus nga nagalakat pakadto sa Emaus, nga mga onse ka kilometro halin sa Jerusalem. ¹⁴ Nagasugilanon sila parte sa mga nagkalatabo sa Jerusalem. ¹⁵ Sang nagasugilanon sila kag nagabaisay parte sadto nga mga butang, nagpalapit si Jesus kag nag-upod sa ila. ¹⁶ Wala sila makakilala sa iya tungod kay ginlipod ini sa ila mga panulok. ¹⁷ Nagsiling si Jesus sa ila, “Ano ang inyo ginahambalan samtang nagalakat kamo?” Nagpundo ang duha kag ang ila dagway nagapakita nga nagapangasubo sila. ¹⁸ Ang isa sa ila nga ang iya ngalan si Cleopas nagsabat, “Ikaw lang siguro ang pangayaw sa Jerusalem nga wala kahibalo kon ano ang mga nagkalatabo didto sa sining mga inadlaw.” ¹⁹ Nagpamangkot si Jesus sa ila, “Ngaa, ano bala ang natabo?” Nagsabat sila, “Parte bala kay Jesus nga taga-Nazaret. Makagagahom siya nga propeta sa panulok sang Dios kag sang mga tawo paagi sa iya mga pagpanudlo kag gamhanan nga mga hinimuan. ²⁰ Gin-akusar siya sang aton manugdumala nga mga pari kag sang iban pa gid naton nga mga manugdumala agod sentensyahan sang kamatayon. Kag ginlansang siya sa krus. ²¹ Naglaom kami nga siya amo na ang amon ginahulat nga magabawi sang aton nasyon nga Israel sa kamot sang mga taga-Roma. Ugaling ikatlo na ini subong nga adlaw halin sang ginpatay siya. ^22-23 Pero ang katingalahan pa gid, ginsugiran kami sang amon mga kaupdanan nga mga babayi nga sa ila pagkadto didto sa lulubngan ni Jesus, temprano pa gid kaina sang aga, wala nila makita ang iya bangkay. Ginsugid man nila nga may nakita sila nga mga anghel nga nagsiling sa ila nga buhi si Jesus. ²⁴ Pagkatapos, ang iban sang amon mga kaupod nagkadto man sa lulubngan, kag ang ginsugid sang mga babayi amo man ang ila nakita. Wala gid nila makita si Jesus didto.”

²⁵ Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkabalingag gid sang inyo mga panghunahuna! Ngaa bala wala ninyo pagpatihi dayon ang tanan nga ginhambal sang mga propeta sa Kasulatan? ²⁶ Indi bala nga kinahanglan nga mag-antos anay ang Cristo sang mga butang nga ini sa wala pa siya mapadunggan sang Dios?” ²⁷ Kag ginpaathag sa ila ni Jesus ang tanan nga ginasiling sang Kasulatan parte sa iya, halin sa mga ginsulat ni Moises hasta sa mga ginsulat sang mga propeta.

²⁸ Pag-abot nila sa baryo nga ila kaladtuan, ginpakita ni Jesus nga daw magapadayon siya sa iya paglakat. ²⁹ Pero ginpilit gid nila nga hawiran siya. Siling nila, “Diri ka lang anay sa amon kay nagasalop na ang adlaw. Dugay-dugay gab-i na.” Gani nag-upod siya sa ila. ³⁰ Sang nagapungko na sila para magkaon, nagkuha si Jesus sang tinapay kag nagpasalamat sa Dios. Dayon ginpamihak-pihak niya kag ginhatag sa ila. ³¹ Kag ginbuksan na ang ila panulok kag nakilala nila nga si Ginoong Jesus gali ato, pero hinali lang nga nadula siya sa ila panulok. ³² Nagsiling sila, “Amo gali nga kanami gid sang aton balatyagon sang ginsaysayan niya kita sang Kasulatan samtang nagalakat kita sa dalan.”

³³ Dayon nagbalik sila sa Jerusalem kag naabtan nila ang onse ka apostoles kag ang iban pa gid nga mga sumulunod nga nagatilipon ³⁴ kag nagasiling, “Matuod gid man nga nabanhaw ang Ginoo! Nagpakita siya kay Simon.” ³⁵ Kag nagsugid man ang duha kon ano ang natabo sa ila didto sa dalan pa-Emaus kag kon paano nila nakilala si Jesus sang nagapamihak-pihak siya sang tinapay.

Nagpakita si Jesus sa Iya mga Sumulunod^(AA)

³⁶ Sang nagapanugiron pa sila, hinali lang nga nagtindog si Jesus didto sa tunga nila kag nagsiling, “Kabay pa nga ang kalinong ara sa inyo.” ³⁷ Kinulbaan kag hinadlukan gid sila kay abi nila kalag ang ila nakita. ³⁸ Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Ngaa bala natublag gid kamo? Kag ngaa bala nagapangduhaduha kamo nga ako ini? ³⁹ Tan-awa bala ninyo ang agi sang mga lansang sa akon mga kamot kag mga tiil. Hikapa ninyo ako. Indi ako kalag. Ang kalag wala sing lawas pero ako iya may lawas kag makita gid ninyo.” [⁴⁰ Pagkatapos niya hambal sini ginpakita niya sa ila ang mga pilas sa iya mga kamot kag mga tiil.] ⁴¹ Sa ila dako nga kalipay kag katingala daw indi sila makapati sang ila nakita. Kag nagpamangkot si Jesus sa ila, “May pagkaon bala kamo diri?” ⁴² Ginhatagan nila siya sang isa ka gulot nga sinugba nga isda. ⁴³ Ginkuha niya kag ginkaon samtang nagatulok sila.

⁴⁴ Pagkatapos nagsiling siya sa ila, “Amo ini ang akon ginsiling sa inyo sang nagaupdanay pa kita, nga ang tanan nga nasulat parte sa akon sa Kasuguan ni Moises, sa mga sinulatan sang mga propeta, kag sa mga salmo kinahanglan gid nga matuman.” ⁴⁵ Dayon ginbuksan ni Jesus ang ila mga hunahuna agod maintiendihan nila ang Kasulatan. ⁴⁶ Siling niya sa ila, “Nagasiling ang Kasulatan nga ang Cristo kinahanglan gid nga mag-antos kag mapatay, pero mabanhaw siya sa ikatlo nga adlaw. ⁴⁷ Kag kinahanglan nga isugid sa bug-os nga kalibutan halin sa Jerusalem nga tungod sa iya^[s] patawaron sang Dios ang mga tawo nga nagahinulsol sang ila mga sala. ⁴⁸ Kamo ang mga saksi sa sini nga mga butang. ⁴⁹ Ipadala ko sa inyo ang Espiritu Santo nga ginpromisa sang akon Amay. Pero indi kamo anay maghalin diri sa Jerusalem samtang wala pa ninyo mabaton ang gahom nga halin sa langit.”

Gindala si Jesus pa-Langit^(AB)

⁵⁰ Dayon gindala sila ni Jesus sa Betania. Pag-abot nila didto ginbayaw niya ang iya mga kamot kag ginbendisyunan sila. ⁵¹ Samtang nagabendisyon siya sa ila amat-amat siya nga nagbulag sa ila kag gindala pa-langit. ⁵² Ginsimba nila siya kag nagbalik sila sa Jerusalem nga may dako nga kalipay. ⁵³ Kag permi sila didto sa templo nga nagadayaw sa Dios.

Ang Pulong nga Ginahalinan sang Kabuhi

1 Sang una pa nga daan,^[t] ara na ang ginatawag nga Pulong. Ang Pulong kaupod na sang Dios, kag ang Pulong mismo Dios. ² Halin pa gid sang una ang Pulong kaupod na sang Dios. ³ Paagi sa iya, ginhimo ang tanan nga butang, kag wala gid sing may nahimo nga indi paagi sa iya. ⁴ Ang Pulong amo ang ginahalinan sang kabuhi. Kag ini nga kabuhi pareho sa suga tungod kay amo ini ang nagapasanag sa hunahuna sang mga tawo. ⁵ Ini nga suga nagapasanag sa kadulom^[u] kag ang iya kasanag wala nadaog sang kadulom.^[v]

⁶ Karon may tawo nga ginpadala sang Dios. Ang iya ngalan si Juan. ⁷ Ginpadala siya sang Dios sa pagsugid kon sin-o ang suga, agod paagi sa iya pagsugid magatuo ang tanan nga tawo. ⁸ Indi si Juan ang suga, kundi nag-abot siya sa pagsugid kon sin-o ang suga. ⁹ Si Jesu-Cristo amo ang matuod nga suga nga nag-abot diri sa kalibutan kag nagapasanag sa hunahuna sang tanan nga tawo. ¹⁰ Nag-abot siya diri sa kalibutan. Kag bisan ginhimo ang kalibutan paagi sa iya, ang mga tawo sang kalibutan^[w] wala nagkilala sa iya. ¹¹ Nagkadto siya sa iya mismo mga kasimanwa, pero ang kalabanan sa ila wala magbaton sa iya. ¹² Pero ang bisan sin-o nga nagbaton kag nagtuo sa iya^[x] ginhatagan niya sing kinamatarong^[y] nga mangin anak sang Dios. ¹³ Nangin anak sila sang Dios indi paagi sa lawasnon nga pagkatawo ukon sa pagbuot sang tawo, kundi paagi sa pagbuot sang Dios.

¹⁴ Ang Pulong nagpakatawo kag nagpakig-upod diri sa aton. Nakita namon ang iya kadungganan bilang bugtong nga Anak sang Amay. Maluluy-on gid siya kag puro kamatuoran ang iya ginasugid.

¹⁵ Nagpamatuod si Juan parte sa iya. Nagsiling siya, “Siya amo ang akon ginasiling nga magaabot nga ulihi sa akon. Pero labaw pa siya sang sa akon, kay sa wala pa ako natawo, ara na siya nga daan.”

¹⁶ Tungod sa dako nga kaluoy ni Cristo ang iya mga pagpakamaayo sa aton tanan nagasinunod-sunod lang. ¹⁷ Ang Kasuguan ginhatag sang Dios sa aton paagi kay Moises, pero ang kaluoy kag ang kamatuoran nag-abot sa aton paagi kay Jesu-Cristo. ¹⁸ Wala gid sing bisan sin-o nga tawo nga nakakita sa Dios nga Amay. Pero ginpakilala siya sa aton sang bugtong nga Anak nga Dios nga kaupod permi sang Amay.^[z]

Ang Mensahi ni Juan nga Manugbautiso^(AC)

¹⁹ Nagpamatuod si Juan parte kay Jesus sang ginpakadto sa iya sang mga lider sang mga Judio sa Jerusalem ang pila ka mga pari kag mga Levita agod pamangkuton siya kon sin-o gid siya. ²⁰ Ginprangka sila ni Juan, “Indi ako ang Cristo nga inyo ginahulat.” ²¹ Nagpamangkot sila, “Kon indi ikaw ang Cristo, sin-o? Si Elias nga propeta?” Nagsabat si Juan, “Indi ako si Elias.” Gani nagsiling sila liwat, “Siguro ikaw ang ginasiling nga Propeta nga magaabot?” Pero nagsabat naman si Juan nga indi siya ang Propeta nga ila ginasiling. ²² Gani nagsiling sila, “Ti sugiri kami kon sin-o gid ikaw agod may isugid man kami sa mga nagsugo sa amon. Ano ang masiling mo parte sa imo kaugalingon?” ²³ Nagsabat si Juan, “Ako ang tawo nga gintagna ni Isaias nga propeta. Indi bala nagsiling siya,

²⁴ Ang mga nagsugo gali sa ato nga mga tawo nga nagkadto kay Juan amo ang mga Pariseo.^{[ab] 25} Ginpamangkot nila liwat si Juan, “Ngaa nga nagapangbautiso ka sang mga tawo kon indi ikaw ang Cristo, ukon si Elias, ukon ang Propeta nga amon ginahulat nga mag-abot?” ²⁶ Nagsabat si Juan, “Ako nagapangbautiso sa tubig, pero may ara sa inyo subong nga wala ninyo makilala. ²⁷ Siya ang ginasiling ko nga magaabot nga nagasunod sa akon, pero indi gani ako takos nga mangin iya suluguon.”^[ac]

²⁸ Natabo ini sa Betania, sa tabok sang Suba sang Jordan, nga sa diin nagapangbautiso si Juan.

Ang Karnero sang Dios

²⁹ Sang madason nga adlaw nakita ni Juan si Jesus nga nagapalapit sa iya. Nagsiling dayon si Juan sa mga tawo, “Ari na ang Karnero sang Dios nga inughalad agod magkuha sang sala sang mga tawo sa kalibutan. ³⁰ Siya amo ang akon ginasiling nga magaabot nga ulihi sa akon, pero mas labaw pa siya sang sa akon, kay sa wala pa ako natawo, ara na siya nga daan. ³¹ Sang una bisan gani ako wala makakilala kon sin-o gid siya. Pero nagkadto ako diri nga nagapangbautiso sa tubig agod ipakilala siya sa mga taga-Israel. ³² Nagapamatuod ako nga nakita ko ang Espiritu Santo nga nagkunsad sa iya halin sa langit nga pareho sang pating kag nagpabilin sa iya. ³³ Sang una bisan gani ako wala makakilala kon sin-o gid siya, pero ang Dios nga nagsugo sa akon nga magbautiso sa tubig amo ang nagsiling nga daan sa akon nga kon makita ko na gani ang Espiritu Santo nga magkunsad kag magpabilin sa isa ka tawo, ina nga tawo amo ang magabautiso sa Espiritu Santo. ³⁴ Kag ina nakita ko gid. Gani napamatud-an ko gid nga siya amo ang Anak sang Dios.”

Ang Nahauna nga mga Sumulunod ni Jesus

³⁵ Sang madason nga adlaw, didto naman si Juan kaupod ang duha ka tawo nga iya sumulunod. ³⁶ Pagkakita niya kay Jesus nga nagalabay, nagsiling siya, “Ari na ang Karnero sang Dios.”^{[ad] 37} Pagkabati sadto sang duha niya ka sumulunod, nagsunod sila dayon kay Jesus. ³⁸ Pagbalikid ni Jesus, nakita niya sila nga nagasunod. Gani nagpamangkot siya, “Ano bala ang inyo kinahanglan?” Nagsabat sila, “Rabbi, sa diin ka bala nagaestar?” (Ang buot silingon sang Rabbi “Manunudlo.”) ³⁹ Nagsiling siya, “Dali, upod kamo sa akon agod makita ninyo.” Gani nag-upod sila kag nakita nila ang iya ginaestaran. Mga alas kuwatro na sadto sang hapon, gani didto na lang sila nagpabilin hasta mag-aga. ⁴⁰ Ang isa sa duha nga nakabati sa ginsiling ni Juan kag nagsunod kay Jesus amo si Andres nga utod ni Simon Pedro. ⁴¹ Pagkaaga, ginpangita niya dayon ang iya utod nga si Simon kag ginsugiran niya nga nakita nila ang Mesias. (Ang buot silingon sang Mesias “Cristo.”) ⁴² Dayon gindala niya si Simon kay Jesus. Pag-abot nila kay Jesus, gintulok ni Jesus si Simon kag nagsiling, “Ikaw si Simon nga anak ni Juan. Pero halin subong tawgon ka na nga Cefas.” (Ang Cefas pareho man sa ngalan nga Pedro nga ang buot silingon “bato”.)

Gintawag ni Jesus si Felipe kag si Natanael

⁴³ Sang madason nga adlaw, nagdesisyon si Jesus nga magkadto sa Galilea. Pag-abot niya didto, nakita niya si Felipe kag ginsilingan, “Dali, sunod sa akon!” ⁴⁴ (Si Felipe nga ini taga-Betsaida.^[ae] Taga-didto man si Andres kag si Pedro.) ⁴⁵ Dayon ginpangita ni Felipe si Natanael. Kag sang nakita na niya, nagsiling siya sa iya, “Nakita na namon ang tawo nga ginmitlang ni Moises sa Kasuguan kag ginmitlang man sa ginsulat sang mga propeta. Siya gali amo si Jesus nga taga-Nazaret nga anak ni Jose.” ⁴⁶ Nagsiling si Natanael, “May ara bala nga maayo halin sa Nazaret?” Nagsabat si Felipe, “Dali, upod bala agod makita mo.”

⁴⁷ Pagkakita ni Jesus kay Natanael nga nagapalapit sa iya, nagsiling siya, “Ari ang matuod nga Israelinhon nga wala gid nagadaya.”^{[af] 48} Nagsiling dayon si Natanael sa iya, “Ngaa kilala mo ako?” Nagsabat si Jesus, “Sa wala ka pa gintawag ni Felipe, nakita ko na ikaw didto sa idalom sang kahoy nga higera.” ⁴⁹ Gani nagsiling si Natanael, “Manunudlo,” matuod gid nga ikaw ang Anak sang Dios! Ikaw ang hari sang Israel. ⁵⁰ Nagsiling dayon si Jesus sa iya, “Nagatuo ka bala sa akon tungod kay nagsiling ako sa imo nga nakita ko ikaw didto sa idalom sang kahoy nga higera? Mas sobra pa dira ang imo makita sa pila ka adlaw.” ⁵¹ Kag nagsiling pa gid si Jesus sa iya, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga magaabot ang adlaw nga makita ninyo ang langit nga nagaabri kag makita man ninyo ang mga anghel sang Dios nga nagasaka-panaog pakadto sa akon nga Anak sang Tawo.”

Ang Kasal sa Banwa sang Cana

2 Pagkaligad sang duha ka adlaw, may kasal sa Cana nga sakop sang Galilea. Didto ang iloy ni Jesus. ² Gin-imbitar man si Jesus kag ang iya mga sumulunod. ³ Kag natabuan nga naubos ang bino didto sa punsyon. Gani nagsiling ang iloy ni Jesus sa iya, “Naubusan sila sing bino.” ⁴ Nagsabat si Jesus, “Babayi,^[ag] indi kinahanglan nga singganan mo pa ako kon ano ang akon dapat himuon. Wala pa mag-abot ang akon tion.” ⁵ Nagsiling dayon ang iloy ni Jesus sa mga suluguon, “Himua lang ninyo ang bisan ano nga isugo niya.”

⁶ May mga pagsulundan ang mga Judio sa pagpanghinaw antes magkaon. Gani may anom didto ka tadyaw nga ang kada tadyaw sarang masudlan sang mga 20 ukon 30 ka galon nga tubig. ⁷ Nagsiling si Jesus sa mga suluguon, “Pun-a ninyo sing tubig ang mga tadyaw.” Gani ginpuno nila ini. ⁸ Pagkatapos nagsiling si Jesus sa ila, “Sige, magsandok kamo kag dal-a sa nagadumala sang punsyon.” Gani nagsandok sila kag gindala didto sa nagadumala, ⁹ kag gindimdiman dayon sang nagadumala ang tubig nga nahimo nga bino. Wala siya nakahibalo kon diin naghalin ang bino. (Pero nakahibalo ang mga suluguon nga nagsandok sang tubig.) Gani gintawag niya ang nobyo ¹⁰ kag ginsilingan, “Kalabanan sa mga tawo nagaserbi sang maayo nga klase nga bino sa umpisa kag kon damo na gani ang nainom sang mga bisita, amo na ang ila paghatag sang ordinaryo nga bino. Pero ikaw iya lain, kay subong mo lang ginpaguwa ang maayo nga klase nga bino.”

¹¹ Ang natabo nga ini sa Cana nga sakop sang Galilea amo ang una nga milagro nga ginhimo ni Jesus. Sa iya ginhimo nga ini ginpakita niya ang iya gahom, kag nagtuo sa iya ang iya mga sumulunod.

¹² Pagkatapos sang kasal, nagpa-Capernaum si Jesus kaupod sang iya iloy, mga utod, kag mga sumulunod, kag nagtiner sila didto sing pila ka adlaw.

Nagkadto si Jesus sa Templo^(AD)

¹³ Malapit na ang piesta sang mga Judio nga ginatawag nga Piesta sang Paglabay sang Anghel. Gani nagpa-Jerusalem si Jesus. ¹⁴ Kag didto may nakita siya nga mga tawo sa templo nga nagabaligya sang mga inughalad nga mga baka, mga karnero kag mga pating. May mga tawo man didto nga nagapangbaylo sang kuwarta sa ila mga lamisa. ¹⁵ Gani naghimo siya sing halanot nga lubid. Pagkatapos ginpanabog niya ang mga karnero kag mga baka paguwa sa templo. Ginpangwas-ag man niya ang mga kuwarta sang mga manugbaylo sang kuwarta kag ginpamaliskad ang ila mga lamisa. ¹⁶ Nagsiling siya sa mga nagabaligya sang pating, “Kuhaa ninyo ini diri! Indi ninyo paghimua nga balaligyaan ang balay sang akon Amay!” ¹⁷ Sa sining iya ginhimo, nadumduman sang iya mga sumulunod ang ginasiling sang Kasulatan, “Tungod sang akon pagpakamahal sa imo balay malaglag ako.”^[ah]

¹⁸ Tungod sang iya ginhimo, nagpamangkot ang mga lider sang mga Judio sa iya, “Ano nga milagro ang imo mahimo nga ipakita sa amon nga ikaw may awtoridad sa paghimo sini?” ¹⁹ Nagsabat si Jesus, “Gub-a ninyo ang templo nga ini kag sa sulod sang tatlo ka adlaw patindugon ko liwat.” ²⁰ Nagsiling sila, “Ang templo nga ini ginpatindog sa sulod sang 46 ka tuig kag patindugon mo lang sa sulod sang tatlo ka adlaw?” ²¹ Pero wala sila nakaintiendi, kay ang ginatumod ni Jesus nga templo amo ang iya lawas. ²² Gani sang nabanhaw siya, nadumduman sang iya mga sumulunod nga ginhambal niya ini. Kag nagpati sila sa gintagna sang Kasulatan kag sa iya ginsiling parte sa iya pagkabanhaw.

Nahibaluan ni Jesus kon ano ang sa Tagipusuon sang Tanan nga Tawo

²³ Sang didto si Jesus sa Jerusalem, sang tiyempo sang Piesta sang Paglabay sang Anghel, madamo ang nakakita sang mga milagro nga iya ginpanghimo kag madamo sa ila ang nagtuo sa iya.^{[ai] 24} Pero si Jesus wala nagsalig sa ila pagtuo sa iya kay nahibaluan man niya ang tanan nga tawo. ²⁵ Indi na kinahanglan nga sugiran pa siya parte sa mga tawo, kay nahibaluan na niya nga daan kon ano gid ang sa sulod sang ila tagipusuon.

Si Jesus kag si Nicodemus

3 May isa ka tawo nga ang iya ngalan si Nicodemus. Ini nga tawo isa sa mga manugdumala sang mga Judio, kag miyembro siya sang grupo nga ginatawag nga Pariseo. ² Isa sadto ka gab-i, nagkadto siya kay Jesus kag nagsiling sa iya, “Rabbi,^[aj] nahibaluan namon nga ikaw manunudlo nga ginpadala sang Dios, tungod kay wala sing may makahimo sang mga milagro nga pareho sang imo ginapanghimo kon ang Dios wala nagaupod sa iya.” ³ Nagsabat si Jesus, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa imo nga wala sing tawo nga masakop sa paghari sang Dios^[ak] kon indi siya matawo liwat.”^{[al] 4} Nagpamangkot si Nicodemus, “Ti, paano ang pagkatawo liwat sang tawo kon tigulang na siya? Indi na siya puwede nga magsulod sa tiyan sang iya iloy agod magpakatawo liwat.” ⁵ Nagsabat si Jesus, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa imo nga wala sing tawo nga masakop sa paghari sang Dios kon indi siya matawo paagi sa tubig kag sa Espiritu Santo. ⁶ Ang ginbata paagi sa tawo, tawhanon, pero ang ginbata paagi sa gahom sang Espiritu Santo, espirituhanon. ⁷ Gani indi ka matingala sa akon ginsiling sa imo nga kinahanglan matawo kamo liwat. ⁸ Nagahuyop ang hangin sa bisan diin nga iya gusto. Mabatian ta ang iya huni, pero wala kita kahibalo kon diin ini nagahalin kag kon diin ini nagapakadto. Pareho man sini sa tawo nga natawo paagi sa Espiritu Santo.” ⁹ Gani nagpamangkot si Nicodemus, “Ti paano bala ang pagkahimo sini?” ¹⁰ Nagsabat si Jesus, “Bantog ka nga manunudlo sa Israel, pero wala ka kahibalo sini? ¹¹ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa imo nga ang mga butang nga amon nahibaluan kag nakita amo ang amon ginasugid. Ugaling indi kamo magpati sa amon ginasugid. ¹² Karon, kon wala gani kamo nagapati sa akon ginasugid sa inyo parte sa mga butang diri sa kalibutan, mas indi na gid kamo magpati sa akon kon sugiran ko kamo parte sa mga butang didto sa langit. ¹³ Kag wala sing bisan sin-o nga nakasaka sa langit kundi ako lang gid nga Anak sang Tawo, kay didto man ako naghalin sa langit.”

¹⁴ Nagsiling pa gid si Jesus, “Pareho sang ginhimo ni Moises sa iya pagbayaw sang man-og sa kamingawan, sa amo man nga paagi, ako nga Anak sang Tawo kinahanglan nga pagabayawon man,^{[am] 15} agod ang kada isa nga magtuo sa akon makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan.”

¹⁶ Kay ginahigugma gid sang Dios ang mga tawo sa kalibutan, amo gani nga ginhatag niya ang iya bugtong nga Anak, agod nga ang bisan sin-o nga magtuo sa iya indi mawala^[an] kundi hatagan sang kabuhi nga wala sing katapusan. ¹⁷ Kay ang Dios wala nagpadala sang iya Anak diri sa kalibutan agod sentensyahan ang mga tawo nga silutan, kundi ginpadala niya siya sa pagluwas sang mga tawo. ¹⁸ Gani ang bisan sin-o nga tawo nga nagatuo sa iya indi pagsentensyahan nga silutan, pero ang bisan sin-o nga wala nagatuo sa iya nasentensyahan na tungod nga wala siya nagtuo sa bugtong nga Anak sang Dios.^{[ao] 19} Silutan sila tungod kay nag-abot siya diri sa kalibutan bilang suga^[ap] pero mas gusto pa sang mga tawo nga magpabilin sa kadulom sang sa magpalapit sa iya nga nagahatag sang kasanag, kay malain ang ila mga ginahimo. ²⁰ Ang tawo nga malain ang iya ginahimo wala naluyag sa kasanag. Nagalikaw pa gani siya sa kasanag kay basi kon mahibaluan ang iya ginahimo nga malain. ²¹ Pero ang tawo nga nagaginawi suno sa kamatuoran nagapalapit sa kasanag, agod makita nga ang iya maayo nga hinimuan nahimo niya paagi sa bulig sang Dios.

Si Jesus kag si Juan

²² Pagkatapos sini nagkadto si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa kaumahan sang Judea. Nagtiner sila didto nga nagapangbautiso sa mga tawo. ²³ Nagapangbautiso man si Juan didto sa Enon, malapit sa Salim, kay madamo ang tubig didto. Nagkaladto ang mga tawo kay Juan agod magpabautiso. ²⁴ (Wala pa sadto napriso si Juan.)

²⁵ Karon ang iban sa mga sumulunod ni Juan kag ang isa ka Judio nagbinaisay parte sa bautiso.^{[aq] 26} Sang ulihi nagkadto sila kay Juan kag nagsiling, “Manunudlo, nadumduman mo bala atong tawo nga upod mo anay didto sa tabok sang Suba sang Jordan, nga imo ginpakilala sa mga tawo? Nagapangbautiso na siya subong kag halos ang tanan nga tawo didto na nagakadto sa iya!” ²⁷ Nagsabat si Juan, “Wala gid sing sarang mahimo ang tawo kon indi pagbuot sang Dios. ²⁸ Kamo mismo makapamatuod nga nagsiling ako nga indi ako ang Cristo, kundi ginpadala lang ako sang Dios una sa iya para magbalita nga siya magaabot na. ²⁹ Pareho bala kon may kasal: ang nobya para gid lang sa nobyo, kag ang amigo sang nobyo nga nagatambong kag nagahulat nagakalipay kon mabatian niya nga ara na ang nobyo. Pareho man sa akon subong, nalipay gid ako nga ang mga tawo nagakadto na kay Jesus. ³⁰ Kinahanglan magdugang pa gid ang pagkabantog ni Jesus, kag ako iya dapat na nga kalimtan.”

Ang Naghalin sa Langit

³¹ Si Cristo halin sa langit, gani labaw siya sa tanan. Taga-diri kita sa kalibutan kag ang mga butang nga aton ginahambal amo ang diri lang gid sa kalibutan. Pero siya nga halin sa langit labaw sa tanan. ³² Nagasugid siya parte sa mga butang nga iya nakita kag nabatian sa langit, pero diutay gid lang ang nagapati sa iya ginasugid. ³³ Pero ang mga nagapati sa iya nga ginasugid nagapamatuod nga ang ginasugid sang Dios matuod. ³⁴ Kay si Cristo nga ginpadala sang Dios diri sa kalibutan nagasugid sa aton kon ano ang ginasugid sang Dios sa iya, tungod kay wala sing limitasyon ang paghatag sang Dios sa iya sang Espiritu Santo. ³⁵ Ginahigugma sang Amay ang iya Anak kag gintugyan niya sa iya ang tanan. ³⁶ Ang bisan sin-o nga nagatuo sa Anak sang Dios may kabuhi nga wala sing katapusan. Pero ang bisan sin-o nga indi magtuman sa Anak sang Dios indi gid paghatagan sang kabuhi nga wala sing katapusan, kundi ang kaakig sang Dios magapabilin sa iya.

Si Jesus kag ang Babayi nga Taga-Samaria

4 ^1-3 Karon, nakabati ang mga Pariseo nga mas madamo na ang mga sumulunod ni Jesus sang sa kay Juan, kag mas madamo na ang iya ginpangbautisohan. (Sa pagkamatuod, indi si Jesus mismo ang nagapangbautiso, kundi ang iya mga sumulunod.) Pagkahibalo ni Jesus nga nahibaluan na ini sang mga Pariseo, naghalin siya sa Judea kag nagbalik sa Galilea. ⁴ Sa ila pagpakadto sa Galilea kinahanglan gid nga mag-agi sila sa Samaria.

⁵ Sang nagaagi na sila sa Samaria, nakaabot sila sa banwa nga ginatawag Sicar, malapit sa duta nga ginhatag ni Jacob sa iya anak nga si Jose. ⁶ May bubon didto nga ginhimo ni Jacob. Kag tungod nga udtong-adlaw na kag nakapoy na gid si Jesus sa iya paglakat, nagpungko na lang siya sa higad sang bubon. ^7-8 Ang iya mga sumulunod nagderetso sa banwa agod magbakal sang pagkaon. Karon, samtang nagapungko siya didto, nag-abot ang isa ka babayi nga taga-Samaria agod magsag-ob. Nagsiling si Jesus sa iya, “Abi paimna man ako.” ⁹ Nagsiling ang babayi sa iya, “Indi bala nga ikaw Judio kag ako Samariahanon,^[ar] kag babayi pa.^[as] Ngaa mangayo ka sa akon sang tubig?” (Amo ini ang iya ginsiling tungod kay ang mga Judio wala nagasapak sa mga Samariahanon.) ¹⁰ Nagsiling si Jesus sa babayi, “Kon nahibaluan mo lang kon ano ang ginahatag sang Dios, kag kon sin-o ang nagapangayo sa imo sang tubig, ikaw pa kuntani ang mangayo sa akon agod hatagan ko ikaw sang tubig nga nagahatag sang kabuhi.” ¹¹ Nagsiling ang babayi sa iya, “Sir, wala ka sing timba kag madalom ang bubon. Diin bala ikaw makakuha sang tubig nga nagahatag sang kabuhi? ¹² Ang aton katigulangan nga si Jacob amo ang nagkutkot sini nga bubon. Siya kag ang iya mga anak pati ang iya mga kasapatan nag-inom sa sini nga bubon. Ano, sobra ka pa bala sa aton katigulangan nga si Jacob?” ¹³ Nagsabat si Jesus, “Ang bisan sin-o nga nagainom sa sini nga tubig pagauhawon liwat. ¹⁴ Pero ang bisan sin-o nga magainom sang tubig nga akon ihatag indi na gid pag-uhawon. Kay ang tubig nga akon ihatag sa iya mangin pareho sang buhi nga tuburan dira sa iya nga magahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan.” ¹⁵ Gani nagsiling ang babayi kay Jesus, “Sir, hatagi man ako sina nga tubig nga imo ginasiling agod indi na ako pag-uhawon liwat, kag agod indi na kinahanglan nga magbalik-balik pa ako diri para magsag-ob.” ¹⁶ Nagsiling si Jesus sa iya, “Ti kadtui ang imo bana kag dal-a diri.” ¹⁷ Nagsabat ang babayi, “Wala ako sing bana.” Nagsiling si Jesus, “Husto ina. Wala matuod ikaw sing bana, ¹⁸ kay sadto lima ang imo nangin bana, kag ang lalaki nga imo ginapuyo subong indi mo matuod nga bana. Gani matuod ang ginasiling mo nga ina.” ¹⁹ Nagsiling ang babayi sa iya, “Sir, siguro propeta ka. ²⁰ Ang amon mga katigulangan nagsimba sa Dios sa sini nga bukid, pero kamo nga mga Judio nagasiling nga ang mga tawo dapat magsimba sa Dios sa Jerusalem.” ²¹ Nagsiling si Jesus sa babayi, “Pamati bala anay! Magaabot ang tion nga indi na kamo magsimba sa Amay sa sini nga bukid ukon sa Jerusalem. ²² Kamo nga mga Samariahanon wala gid kamo makakilala kon sin-o ang inyo ginasimba. Pero kami nga mga Judio nakakilala kon sin-o ang amon ginasimba, kay paagi sa amon luwason sang Dios ang mga tawo.” ²³ Nagsiling pa gid si Jesus, “Sa pagkamatuod, magaabot ang adlaw kag nag-abot na gani, nga ang matuod nga mga manugsimba magasimba sa Amay paagi sa espiritu kag kamatuoran. Kag amo ini nga klase sang mga manugsimba ang gusto sang Dios nga magasimba sa iya. ²⁴ Ang Dios espiritu, gani ang nagasimba sa iya dapat magsimba paagi sa espiritu kag kamatuoran.”

²⁵ Nagsiling ang babayi, “Nahibaluan ko nga magaabot ang Mesias nga ginatawag man nga Cristo. Kag kon mag-abot na siya, sugiran niya kita parte sa tanan nga butang.” ²⁶ Nagsiling si Jesus sa iya, “Ako nga nagapakighambal sa imo subong amo ang ginasiling mo nga magaabot.”

²⁷ Pagkasiling niya sini nag-abot dayon ang iya mga sumulunod. Natingala gid sila sang nakita nila nga nagapakighambal siya sa isa ka babayi. Pero wala gid sing bisan sin-o sa ila nga nagpamangkot sa babayi kon ano ang iya kinahanglan. Wala man sila nagpamangkot kay Jesus kon ngaa nagapakighambal siya sa babayi.

²⁸ Dayon ginbilin sang babayi ang iya banga nga salag-uban kag nagbalik sa banwa. Pag-abot niya didto nagsiling dayon siya sa mga tawo, ²⁹ “Dali bala kamo, tan-awa ninyo ang tawo nga nakahibalo sang tanan ko nga ginpanghimo. Basi kon amo na ini ang Cristo.” ³⁰ Gani nagkadto ang mga tawo didto kay Jesus.

³¹ Samtang wala pa nag-alabot ang mga tawo didto kay Jesus, ginapilit si Jesus sang iya mga sumulunod nga magkaon na. ³² Pero nagsiling si Jesus sa ila, “May pagkaon ako nga wala ninyo mahibalui.” ³³ Gani nagpinamangkutanay ang iya mga sumulunod kon bala may nagdala sa iya sing pagkaon. ³⁴ Nagsiling dayon si Jesus sa ila, “Ang akon kalan-on amo ang pagtuman sang kabubut-on sang nagpadala sa akon kag ang pagtapos sang buluhaton nga iya ginpahimo sa akon. ³⁵ Indi bala nagasiling man kamo nga apat pa ka bulan bag-o mag-abot ang tig-alani. Pero kon sa akon lang, tig-alani na ini. Tan-awa bala ninyo ang madamo nga mga tawo nga nagaalabot! Kon sa mga alanihon pa, ina luto na gid, kag alanihon na.^{[at] 36} Kamo nga bilang mga manug-ani may pagabatunon kamo nga balos halin sa Dios. Kag ang mga tawo, nga bilang inyo ginaani, pagahatagan niya sing kabuhi nga wala sing katapusan. Gani ang mga nagatanom sang pulong sang Dios kag ang mga nagaani sang bunga pareho nga magakalipay. ³⁷ Matuod gid man ang ginasiling nga ‘lain ang nagatanom kag lain man ang nagaani.’ ³⁸ Ang inyo halimbawa pareho sa mga manug-ani nga akon ginpadala nga mag-ani sa mga alanihon nga indi kamo ang nagtanom. Kay iban ang nagtudlo anay sa ila, kag kamo ang nakapulos sang ila pinangabudlayan.”

³⁹ Madamo nga mga Samariahanon sa sadto nga lugar ang nagtuo kay Jesus tungod sa ginsugid sang babayi nga nahibaluan ni Jesus ang tanan niya nga ginpanghimo. ⁴⁰ Gani pag-abot sang mga Samariahanon didto kay Jesus, ginpangabay gid nila siya nga kon mahimo magtiner siya anay didto sa ila. Gani nagtiner siya didto sing duha ka adlaw.

⁴¹ Tungod sa iya mga ginpanudlo, madamo pa gid nga mga tawo didto ang nagtuo sa iya. ⁴² Nagsiling dayon ang mga tawo sa babayi, “Karon nagatuo kami sa iya indi lang tungod sa imo ginsugid sa amon, kundi kami gid mismo nakabati sa iya. Kag nahibaluan namon nga siya amo ang Manluluwas sang kalibutan.”

Gin-ayo ni Jesus ang Anak sang Isa ka Opisyal

⁴³ Pagkatapos sang duha ka adlaw nga pagtiner nila ni Jesus didto, nagpa-Galilea dayon sila. ⁴⁴ (Si Jesus mismo ang nagsiling nga ang propeta sang Dios wala ginatahod sa iya kaugalingon nga banwa.) ⁴⁵ Karon pag-abot nila sa Galilea, maayo ang pagbaton sa ila sang mga tawo. Kay ang ini nga mga tawo didto man sang pagpiesta sa Jerusalem kag nakita nila ang tanan nga iya ginpanghimo didto.

⁴⁶ Nagbalik liwat si Jesus sa Cana nga sakop sang Galilea, sa lugar nga sa diin ginhimo niya nga bino ang tubig. Karon, may isa ka opisyal sang gobyerno didto nga ang iya anak nga lalaki nagamasakit didto sa Capernaum. ⁴⁷ Pagkabati niya nga si Jesus nagbalik sa Galilea halin sa Judea, nagkadto dayon siya kay Jesus kag ginpangabay niya siya nga magkadto sa Capernaum kag ayuhon ang iya anak nga daw mapatay na gid. ⁴⁸ Nagsiling si Jesus sa iya, “Kon indi kamo anay makakita sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang, indi pa kamo magtuo sa akon.” ⁴⁹ Pero nagsiling ang opisyal nga nagapakitluoy, “Sir, kon mahimo upod man anay sa akon samtang buhi pa ang akon anak.” ⁵⁰ Nagsiling si Jesus sa iya, “Magpauli ka na. Maayo na ang imo bata.” Nagpati ang opisyal sa ginhambal ni Jesus sa iya, gani nagpauli siya dayon. ⁵¹ Samtang nagapauli siya, ginsugata siya sang iya mga suluguon kag ginsugiran nga ang iya anak maayo na. ⁵² Gani nagpamangkot siya kon ano nga oras nag-ayo ang iya anak. Nagsiling ang mga suluguon, “Mga ala una kahapon sang hapon wala na siya sing hilanat.” ⁵³ Nadumduman dayon sang opisyal nga amo gid ato nga oras sang nagsiling si Jesus sa iya nga ang iya anak maayo na. Gani siya kag ang iya bug-os nga panimalay nagtuo kay Jesus.

⁵⁴ Amo ini ang ikaduha nga milagro nga ginhimo ni Jesus sa Galilea sang paghalin niya sa Judea.

Gin-ayo ni Jesus ang Tawo sa Betsaida

5 Pagkatapos sadto, nagpa-Jerusalem naman si Jesus sa pagtambong sa isa ka piesta sang mga Judio. ² Sa isa ka puwertahan sang pader sang Jerusalem, nga alagyan sang mga karnero, may tubig nga palaligusan nga kon sa Hebreo nga pulong ginatawag nila nga Betesda.^[au] Sa palibot sang tubig may lima ka palasilungan ³ nga sa diin nagahiligda ang madamo nga mga masakiton nga mga tawo—mga bulag, mga piang kag mga paralitiko. [⁴ Nagahulat sila nga maghulag ang tubig. Kay kon kaisa, may anghel sang Dios nga nagapanaog didto kag ginaukay niya ang tubig. Ang makauna lusong sa tubig sa tapos ini maukay sang anghel nagaayo bisan ano pa ang iya masakit.] ⁵ Karon, may isa ka tawo didto nga ang iya masakit 38 na ka tuig. ⁶ Nakita siya ni Jesus nga nagahigda didto, kag nahibaluan ni Jesus nga ang iya masakit amo na sadto kadugay. Gani nagsiling si Jesus sa iya, “Gusto mo bala nga mag-ayo?” ⁷ Nagsabat ang masakiton, “Kuntani, sir, pero wala sing tawo nga magdala sa akon sa tubig kon ginaukay na. Samtang nagapakadto pa lang ako sa tubig ginaunahan ako permi sang iban.” ⁸ Nagsiling si Jesus sa iya, “Bangon, dal-a ang imo banig kag maglakat.” ⁹ Sa gilayon nag-ayo ang tawo sa iya masakit, kag gindala niya ang iya banig kag naglakat.

Natabo ini sang Adlaw nga Inugpahuway. ¹⁰ Gani nagsiling ang mga lider sang mga Judio sa tawo nga gin-ayo, “Indi bala Adlaw ini nga Inugpahuway, kag suno sa aton kasuguan indi puwede mag-obra, bisan pa sa pagdala sang imo banig?” ¹¹ Nagsiling ang tawo nga gin-ayo. “Ang tawo nga nag-ayo sa akon amo ang nagsiling sa akon nga dal-on ko ang akon banig kag maglakat.” ¹² Gani ginpamangkot nila siya kon sin-o bala nga tawo ang nagsugo sa iya nga magdala sang iya banig kag maglakat. ¹³ Pero wala siya makakilala kon sin-o ang nag-ayo sa iya, kay nadula man lang si Jesus tungod sa kadamuon sang mga tawo.

¹⁴ Sang ulihi nakita liwat ni Jesus ang tawo nga iya gin-ayo nga didto sa templo, kag nagsiling si Jesus sa iya, “Ti maayo ka na subong. Indi ka na magpakasala, kay basi mas malain pa gid ang matabo sa imo.” ¹⁵ Naglakat dayon ang tawo kag nagkadto sa mga lider sang mga Judio. Ginsugiran niya sila nga si Jesus ang nag-ayo sa iya. ¹⁶ Gani halin sadto ang mga lider sang mga Judio nag-umpisa na nga maghingabot kay Jesus, tungod kay nagpang-ayo siya sa Adlaw nga Inugpahuway.

¹⁷ Pero may rason si Jesus, siling niya sa ila, “Ang akon Amay nagapadayon sa pag-obra, gani ako nagaobra man.” ¹⁸ Tungod sa sining ginhambal ni Jesus nagtinguha pa gid gani ang mga lider sang mga Judio nga patyon siya, tungod kay indi lang nga ginlapas niya ang kasuguan parte sa Adlaw nga Inugpahuway, kundi nagsiling pa gid siya nga ang Dios amo ang iya gid mismo nga Amay, nga nagakahulugan nga nagapakigtupong siya sa Dios.

Ang Awtoridad sang Anak sang Dios

¹⁹ Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ako nga Anak sang Dios wala gid sing may mahimo kon sa akon lang, kundi kon ano ang akon nakita nga ginahimo sang akon Amay amo man ina ang akon ginahimo. Gani kon ano ang ginahimo sang akon Amay, amo man ina ang akon ginahimo bilang Anak. ²⁰ Palangga sang Amay ang Anak, gani ginapakita niya sa akon nga iya Anak ang tanan nga iya ginahimo. Kag sobra pa gid sa sini nga mga butang ang ipakita sang Amay sa akon nga akon himuon agod matingala kamo tanan. ²¹ Kon ang Amay nagabanhaw sang mga patay kag nagahatag sa ila sing kabuhi, ako nga iya Anak nagahatag man sing kabuhi sa kay bisan sin-o nga akon gusto hatagan. ²² Indi ang Amay ang magahukom sa mga tawo; kundi ako nga iya Anak amo ang ginhatagan sang awtoridad nga maghukom, ²³ agod ang tanan magpadungog sa Anak pareho sang ila pagpadungog sa Amay. Gani ang wala nagapadungog sa akon wala man nagapadungog sa Amay nga nagpadala sa akon.

²⁴ “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ang tawo nga nagatuman sang akon mga pulong kag nagatuo sa nagpadala sa akon may kabuhi nga wala sing katapusan. Indi na siya pagsilutan tungod kay ginsaylo na siya halin sa kamatayon pakadto sa kabuhi. ²⁵ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga magaabot ang tiyempo, kag nag-abot na gani, nga ang mga patay^[av] makabati sang pulong sang Anak sang Dios, kag ang magbaton sang iya pulong^[aw] hatagan sang kabuhi. ²⁶ Tungod nga ang Amay may gahom sa paghatag sang kabuhi, ako nga iya Anak makahatag man sang sina nga kabuhi, kay ginhatagan man niya ako sing gahom sa paghatag sina sa mga tawo. ²⁷ Ginhatagan man niya ako sing awtoridad nga maghukom tungod kay ako amo ang Anak sang Tawo. ²⁸ Indi kamo matingala sa sini nga mga butang, kay magaabot ang tion nga ang tanan nga patay makabati sang akon pulong, ²⁹ kag magaguwa sila sa ila lulubngan. Ang mga tawo nga naghimo sing maayo banhawon kag hatagan sing kabuhi nga wala sing katapusan, kag ang mga tawo nga naghimo sing malain banhawon man pero silutan.”

Ang mga Nagapamatuod Parte kay Jesus

³⁰ Nagsiling pa gid si Jesus, “Wala ako sing sarang mahimo kon ako lang. Nagahukom ako matuod, pero ang akon paghukom suno sa ginsugid sang Dios sa akon. Gani ang akon paghukom matarong tungod kay wala ako nagahimo sang akon gusto, kundi ang gusto sang nagpadala sa akon. ³¹ Karon, kon ako lang gid ang nagasugid parte sa akon kaugalingon makaduda kamo sa akon ginahambal. ³² Pero may isa nga nagapamatuod parte sa akon, kag nahibaluan ko nga ang iya ginahambal masaligan. ³³ Nagpamatuod man si Juan nga manugbautiso parte sa akon. Indi bala may mga ginsugo kamo kay Juan agod pamangkuton siya? Kag nagsugid siya sang matuod. ³⁴ Kon sa bagay wala ako nagakinahanglan sang pagpamatuod sang tawo parte sa akon. Ginasambit ko lang si Juan agod nga magtuo kamo sa akon kag maluwas. ³⁵ Ang halimbawa ni Juan pareho sang suga nga nagasiga kag nagasanag; kag indi bala nalipay kamo, bisan dali lang, sa iya mga ginpasanag sa inyo? ³⁶ Pero may nagapamatuod pa gid parte sa akon nga sobra pa kay Juan. Ini wala sing iban kundi ang mga butang nga ginahimo ko nga ginapahimo sang Amay sa akon. Nagapamatuod ini nga ang Amay amo ang nagpadala sa akon. ³⁷ Kag ang Amay nga nagpadala sa akon amo man mismo ang nagpamatuod parte sa akon. Pero wala gid ninyo siya nakita ukon nabatian nga nagahambal, ³⁸ kag wala man ninyo ginbaton ang iya pulong, tungod kay wala kamo nagapati sa akon nga iya ginpadala. ³⁹ Ginatun-an ninyo sing maayo ang Kasulatan kay nagahunahuna kamo nga sa sini nga paagi maangkon ninyo ang kabuhi nga wala sing katapusan. Ang Kasulatan mismo nagapamatuod parte sa akon. ⁴⁰ Pero indi man gihapon kamo magpalapit sa akon agod maangkon ninyo ang kabuhi nga wala sing katapusan.

⁴¹ “Wala ko ginapangita nga dayawon ako sang mga tawo. ⁴² Kilala ko gid kamo kag nahibaluan ko nga sa inyo mga tagipusuon wala kamo sing paghigugma sa Dios. ⁴³ Nagkadto ako diri nga may awtoridad halin sa Amay, pero wala kamo nagabaton sa akon. Pero kon may iban nga mag-abot nga nagagamit sang iya kaugalingon nga awtoridad, amo ang inyo batunon. ⁴⁴ Paano ang inyo pagtuo sa akon kon ang pagdayaw sang inyo mga kapareho amo lang ang inyo ginapangita kag wala ninyo ginapangita ang pagdayaw nga halin sa Dios, nga amo lang ang matuod nga Dios? ⁴⁵ Indi kamo maghunahuna nga ako ang magaakusar sa inyo sa Amay. Si Moises mismo nga inyo ginasaligan amo ang magaakusar sa inyo. ⁴⁶ Kon matuod nga nagapati kamo kay Moises, kuntani magpati man kamo sa akon, tungod nga si Moises mismo nagsulat parte sa akon. ⁴⁷ Pero tungod kay wala kamo nagapati sa iya mga ginsulat, amo ina nga indi man kamo magpati sa akon ginasiling sa inyo.”