Bible in 90 Days
22 Chớ nói rằng: Ta sẽ báo trả điều ác,
Hãy chờ đợi CHÚA, Ngài sẽ giải cứu con.
23 Quả cân nhẹ là điều ghê tởm đối với CHÚA;
Cái cân gian là điều không đẹp lòng Ngài.
24 Những bước đường của một người đến từ CHÚA;
Vậy thì làm sao một người hiểu được đường lối của mình?
25 Ấy là một cái bẫy cho người nào vội biệt vật gì ra thánh,
Và sau khi thề nguyện mới suy nghĩ lại.
26 Một vua khôn ngoan sàng lọc kẻ gian ác,
Và cho bánh xe đập lúa cán trên chúng.
27 Tâm linh trong con người là ngọn đèn của CHÚA,
Nó xem xét mọi nơi sâu kín nhất trong lòng.
28 Tình yêu thương và trung tín gìn giữ một vị vua;
Ngôi vua được bền vững nhờ tình yêu thương.
29 Sự vinh quang của tuổi trẻ là sức lực,
Và vinh hiển của người già là tóc bạc.
30 Những lằn roi làm đau đớn sẽ tẩy sạch điều ác;
Đòn vọt làm sạch nơi sâu kín nhất trong lòng.
21 Lòng của vua như dòng nước trong tay CHÚA;
Ngài định hướng cho nó chảy về nơi nào tùy ý Ngài.
2 Mọi đường lối của một người đều ngay thẳng trước mắt mình,
Nhưng CHÚA xem xét tấm lòng.
3 Hành động công chính và công bình
Đẹp lòng CHÚA hơn là lễ vật sinh tế.
4 Mắt tự cao, lòng kiêu ngạo,
Ngọn đèn của kẻ gian ác đều là tội lỗi.
5 Những ý tưởng của người cần mẫn chắc chắn sẽ dẫn đến dư dật,
Nhưng mọi kẻ hấp tấp sẽ đến sự thiếu thốn.
6 Của cải kiếm được nhờ lưỡi dối trá,
Như hơi nước thoáng qua của kẻ tìm kiếm sự chết.[a]
7 Bạo lực của kẻ ác sẽ lôi cuốn chúng nó đi,
Vì chúng từ khước làm điều công bình.
8 Con đường của kẻ phạm tội là cong vẹo,
Nhưng hành động của người trong sạch thì ngay thẳng.
9 Thà ở nơi góc mái nhà,
Còn hơn là sống chung nhà với một người đàn bà hay cãi cọ.
10 Linh hồn kẻ ác mong ước điều ác;
Người láng giềng nó không được ơn trước mắt nó.
11 Khi kẻ nhạo báng bị trừng phạt, người đơn sơ sẽ nên khôn ngoan;
Khi người khôn ngoan được giáo huấn, người sẽ nhận được tri thức.
12 Đấng Công Chính quan sát nhà kẻ ác;
Ngài ném kẻ ác vào tai họa.
13 Người nào bịt tai không nghe tiếng kêu la của kẻ nghèo khổ,
Khi người ấy kêu van cũng sẽ không được đáp lời.
14 Quà biếu kín đáo sẽ làm nguôi cơn thịnh nộ;
Của hối lộ bỏ vào lòng sẽ làm nguôi cơn giận.
15 Hành động công bình là niềm vui cho người công chính,
Nhưng là sự kinh hoàng cho kẻ làm tội ác.
16 Người nào đi lạc khỏi con đường khôn ngoan
Sẽ an nghỉ trong hội người chết.
17 Kẻ ham vui thú sẽ nghèo khổ;
Người mê rượu và dầu thơm sẽ không thể giàu có.
18 Kẻ gian ác là tiền chuộc mạng cho người công chính;
Kẻ xảo trá sẽ thế chỗ cho người ngay thẳng.
19 Thà sống trong sa mạc,
Hơn là sống với người đàn bà hay cãi cọ và than phiền.
20 Châu báu và dầu ở trong nhà người khôn ngoan;
Nhưng kẻ ngu dại ăn tiêu hết.
21 Người nào theo đuổi sự công chính và tình yêu thương,
Sẽ tìm thấy sự sống, công chính và vinh quang.
22 Người khôn ngoan tấn công thành trì kẻ mạnh,
Người đánh đổ đồn lũy mà họ tin cậy.
23 Người nào gìn giữ miệng lưỡi,
Gìn giữ linh hồn khỏi hoạn nạn.
24 Tên của kẻ nhạo báng là kiêu ngạo và tự cao;
Nó hành động láo xược và kiêu căng.
25 Dục vọng của kẻ lười biếng,
Sẽ giết chết nó vì tay nó từ chối làm việc.
26 Suốt ngày kẻ tham lam chỉ ham muốn;
Nhưng người công chính hay ban cho và không bủn xỉn.
27 Vật tế lễ của kẻ gian ác là vật gớm ghiếc;
Huống hồ khi chúng dâng với ác ý.
28 Kẻ làm chứng dối sẽ bị hủy diệt,
Nhưng người biết nghe sẽ được nói mãi mãi.
29 Kẻ ác mặt dày mày dạn,
Nhưng người ngay thẳng thiết lập[b] đường lối mình.
30 Không có sự khôn ngoan, sáng suốt,
Hay cố vấn nào thắng hơn CHÚA.
31 Ngựa được trang bị cho ngày chiến trận,
Nhưng chiến thắng thuộc về CHÚA.
22 Tốt danh hơn giàu có;
Ân phúc hơn vàng bạc.
2 Người giàu, kẻ nghèo đều có chung một điều:
CHÚA tạo nên cả hai.
3 Người khôn ngoan thấy tai họa và tránh khỏi,
Nhưng người ngu dại cứ đi lên và lâm nạn.
4 Phần thưởng của sự khiêm nhường và kính sợ CHÚA,
Là giàu có, vinh dự và sự sống.
5 Gai góc và cạm bẫy ở trên đường kẻ gian tà;
Người nào gìn giữ linh hồn mình tránh xa chúng.
6 Hãy huấn luyện trẻ thơ con đường chúng nên theo,
Để khi về già chúng cũng không đi lạc.
7 Người giàu cai trị kẻ nghèo
Và kẻ nào vay mượn là đầy tớ của kẻ cho mượn.
8 Kẻ nào gieo bất công sẽ gặt tai họa,
Và cây gậy giận dữ của nó sẽ gãy.
9 Người nào có mắt nhân từ sẽ được phước,
Vì người cho kẻ nghèo bánh của mình.
10 Hãy đuổi kẻ nhạo báng đi thì sự tranh cãi sẽ đi khỏi;
Sự cãi cọ và sỉ nhục cũng chấm dứt.
11 Ai yêu mến tấm lòng trong sạch và môi miệng ân nghĩa
Sẽ được kết bạn với vua,
12 Con mắt CHÚA gìn giữ người hiểu biết,
Nhưng Ngài đánh đổ lời của kẻ phản bội.
13 Kẻ lười biếng nói: có con sư tử ở ngoài đó;
Tôi sẽ bị giết ở ngoài đường.
14 Miệng của người đàn bà lạ là cái hố sâu;
Kẻ bị CHÚA giận sẽ rơi vào đó.
15 Sự ngu dại buộc vào lòng trẻ thơ,
Nhưng roi kỷ luật đuổi điều ấy xa khỏi nó.
16 Người áp bức người nghèo để làm giàu và hối lộ người giàu,
Cả hai sẽ trở nên nghèo khổ.
Những Lời Của Người Khôn Ngoan
17 Hãy nghiêng tai và lắng nghe lời của người khôn ngoan;
Hãy để tâm con vào tri thức của ta.
18 Vì con sẽ thấy vui thích khi con giữ nó trong lòng,
Và sẵn sàng giữ nó trên môi miệng con.
19 Ngày nay ta đã cho chính con biết điều đó;
Để con sẽ đặt sự tin cậy nơi CHÚA.
20 Ta đã không viết cho con ba mươi điều hay,
Tức là những lời cố vấn và tri thức sao?
21 Dạy con biết những lời đúng và chân thật,
Để con có thể đáp lời
Người sai phái con.
22 Chớ bóc lột người nghèo vì họ nghèo khó;
Cũng đừng áp bức người cùng khốn nơi cổng thành;
23 Vì CHÚA sẽ binh vực họ,
Và sẽ đoạt mạng sống những kẻ ức hiếp họ.
24 Chớ làm bạn với người nóng tính,
Đừng kết giao với kẻ hay giận dữ;
25 E rằng con học theo đường lối nó,
Và linh hồn mình bị mắc bẫy chăng.
26 Chớ làm người bắt tay bảo đảm
Hay là làm người bảo lãnh nợ.
27 E rằng giường con sẽ bị tịch thu
Nếu con không có tiền trả nợ.
28 Chớ dời cột ranh giới xưa
Mà tổ phụ con đã dựng;
29 Con có thấy người cần mẫn trong công việc mình không?
Người ấy sẽ đứng trước mặt các vua,
Chứ chẳng đứng trước những người tầm thường đâu.
23 Khi con ngồi ăn với một quan cai trị,
Hãy để ý cẩn thận người trước mặt con;
2 Hãy để con dao nơi cổ con
Nếu con ham ăn.
3 Chớ thèm các món cao lương mỹ vị của người;
Đó là thức ăn lừa gạt.
4 Đừng lao khổ để làm giàu;
Hãy sáng suốt để dừng lại;
5 Vì khi con chớp mắt nhìn[c] sự giàu sang,
Thì nó đã bay mất rồi;
Nó thình lình mọc cánh bay lên trời như chim ưng.
6 Chớ ăn bánh của người ích kỷ,
Cũng đừng thèm các món cao lương mỹ vị của người;
7 Vì như hắn suy nghĩ trong lòng thể nào,
Thì hắn quả như vậy;
Hắn bảo con: hãy ăn uống đi,
Nhưng lòng nó không hiệp cùng con.
8 Con sẽ mửa ra miếng bánh mà con đã ăn
Và phí đi những lời khen ngợi.
9 Đừng nói vào tai kẻ ngu dại,
Vì nó sẽ khinh bỉ lời khôn ngoan của con.
10 Chớ dời cột ranh giới xưa,
Và đừng xâm chiếm của kẻ mồ côi;
11 Vì Đấng cứu chuộc chúng vốn quyền năng;
Ngài sẽ binh vực chúng chống lại con.
12 Hãy để tâm vào lời giáo huấn,
Và lắng tai nghe lời tri thức.
13 Chớ tránh việc uốn nắn trẻ thơ;
Nếu con phạt nó bằng roi, nó sẽ không chết;
14 Hãy phạt nó bằng roi,
Con sẽ giải cứu linh hồn nó khỏi Âm Phủ.
15 Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan,
Thì chính lòng ta cũng vui mừng.
16 Lòng dạ ta sẽ mừng rỡ
Khi môi miệng con nói lời ngay thẳng.
17 Lòng con chớ ganh tị với những kẻ tội lỗi,
Nhưng hãy luôn luôn kính sợ CHÚA.
18 Vì con chắc chắn sẽ có một tương lai,
Và niềm hy vọng của con sẽ không bị dứt bỏ.
19 Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan;
Hãy hướng lòng con vào con đường đúng đắn.
20 Chớ kết bạn với kẻ nghiện rượu
Hay người ham ăn.
21 Vì kẻ nghiện rượu và người ham ăn sẽ trở nên nghèo,
Còn người hay ngủ sẽ ăn mặc rách rưới.
22 Hãy lắng nghe cha con là người sinh thành con;
Chớ khinh bỉ mẹ con khi người già cả.
23 Hãy mua lấy chân lý và đừng bán nó;
Hãy mua lấy khôn ngoan, lời giáo huấn và sáng suốt.
24 Làm cha của người công chính có niềm vui rất lớn;
Người nào có đứa con khôn ngoan sẽ rất vui mừng về nó.
25 Nguyện cha và mẹ con vui mừng;
Nguyện cho người sinh ra con vui vẻ.
26 Hỡi con, hãy dâng lòng con cho ta;
Mắt con hãy vui[d] trong đường lối ta.
27 Vì gái điếm là cái hố sâu,
Và người dâm phụ là cái giếng hẹp.
28 Thật vậy, nàng như kẻ trộm rình rập,
Đặng làm gia tăng số người bội tín giữa vòng loài người.
29 Ai đã gặp hoạn nạn? Ai đã bị buồn thảm?
Ai có sự gây gổ? Ai đã than thở?
Ai đã bị thương tích vô cớ? Ai có mắt đỏ ngầu?
30 Là những người la cà lâu bên chén rượu;
Những kẻ đi nếm thử các rượu pha.
31 Đừng nhìn rượu khi nó đỏ thắm;
Lúc nó lóng lánh trong ly
Và chảy ra ngọt lịm.
32 Cuối cùng nó cắn như rắn,
Chích như rắn độc.
33 Mắt con sẽ thấy những cảnh lạ;
Lòng con sẽ tưởng đến những điều gian tà;
34 Con sẽ như người nằm giữa lòng biển;
Trên đỉnh cột buồm.
35 Con nói: người ta đánh tôi, nhưng tôi không thấy đau;
Người ta đập tôi, nhưng tôi không hay biết;
Khi nào tôi sẽ tỉnh dậy?
Tôi sẽ tìm uống nữa.
24 Chớ ganh tị với kẻ ác,
Cũng đừng mong ước ở cùng chúng nó.
2 Vì lòng chúng nó nghĩ điều hung dữ;
Môi chúng nó nói điều tổn hại.
3 Nhờ khôn ngoan nhà được xây cất,
Bởi sáng suốt nó được thiết lập.
4 Do tri thức mọi phòng ốc đều được
Đầy dẫy vật quý báu và thanh nhã.
5 Người khôn ngoan có sức mạnh;
Người có tri thức làm tăng thêm sức lực.
6 Đánh giặc, con nhờ mưu khôn ngoan,
Chiến thắng, con nhờ nhiều cố vấn.
7 Sự khôn ngoan vốn quá cao cho kẻ ngu dại;
Tại nơi cổng thành nó không hề mở miệng.
8 Kẻ âm mưu làm điều ác,
Sẽ bị gọi là kẻ mưu mô.
9 Suy nghĩ điều ngu dại là tội lỗi;
Kẻ nhạo báng bị người ta ghê tởm.
10 Nếu con nản lòng trong ngày hoạn nạn,
Thì sức con thật kém cỏi thay!
11 Hãy giải cứu những người bị đem vào chỗ chết;
Hãy giữ lại những kẻ lảo đảo đi đến nơi hành hình.
12 Nếu con nói: “Kìa, chúng tôi không biết điều này.”
Thế thì Đấng cân nhắc lòng người không thấy sao?
Đấng canh giữ linh hồn con không biết sao?
Ngài sẽ báo trả cho loài người tùy theo việc họ làm.
13 Hỡi con, hãy ăn mật ong vì nó tốt;
Giọt mật từ tàng ong sẽ ngọt trong miệng con.
14 Hãy biết rằng sự khôn ngoan cũng như vậy cho linh hồn con.
Nếu con tìm được nó, con sẽ có tương lai
Và hy vọng của con sẽ không bị dứt bỏ.
15 Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công chính,
Đừng tàn phá chỗ nghỉ ngơi của người.
16 Vì người công chính dù bị ngã bảy lần, người cũng sẽ đứng dậy,
Nhưng những kẻ ác sẽ bị tai họa nhận chìm.
17 Chớ vui mừng khi kẻ thù con bị ngã;
Đừng hớn hở trong lòng khi nó bị đánh ngã;
18 E rằng CHÚA sẽ thấy và không đẹp lòng;
Rồi Ngài sẽ cất khỏi nó cơn thịnh nộ của Ngài chăng.
19 Đừng bực mình vì kẻ dữ;
Chớ ganh tị với kẻ gian ác.
20 Vì kẻ dữ không có tương lai;
Ngọn đèn của người gian ác sẽ tắt.
21 Hỡi con ta, hãy kính sợ CHÚA và vua;
Chớ giao kết với những kẻ phản loạn.[e]
22 Vì ai biết được sự hủy hoại mà hai đấng kia có thể đem đến?
Vì tai họa sẽ thình lình đến trên chúng.
23 Đây cũng là những lời của người khôn ngoan:
Xét đoán thiên vị là điều không tốt.
24 Người nào nói với kẻ gian ác rằng: ngươi là công chính,
Sẽ bị dân chúng rủa sả và các nước ghê tởm.
25 Nhưng người quở trách kẻ ác sẽ được dân chúng[f] vui lòng,
Và phúc lành sẽ đến trên người.
26 Lời đáp thành thật
Như cái hôn nơi môi.
27 Hãy hoàn tất công việc ngoài vườn của con;
Hãy làm xong công việc đồng ruộng của con;
Sau đó con hãy xây nhà.
28 Đừng làm chứng vô cớ nghịch cùng người láng giềng con;
Chớ dùng môi miệng để lường gạt.
29 Chớ nói rằng: tôi sẽ làm cho nó như nó đã làm cho tôi;
Tôi sẽ báo trả cho mỗi người tùy theo điều nó làm.
30 Tôi đi ngang qua đồng ruộng của người biếng nhác,
Qua vườn nho của kẻ vô tâm;
31 Kìa, cỏ gai mọc đầy,
Cây gai che phủ khắp mặt đất;
Và tường rào đá cũng hư hại.
32 Ta nhìn và để tâm suy nghĩ;
Ta thấy và nhận được bài học.
33 Ngủ một chút, chợp mắt một chút,
Khoanh tay nằm nghỉ một chút;
34 Thế là sự nghèo khó của ngươi sẽ đến như kẻ cướp,
Và sự thiếu thốn của ngươi sẽ ập đến như người lính nơi chiến trận.
Một Số Châm Ngôn Khác Của Sa-lô-môn
25 Đây cũng là các châm ngôn của Sa-lô-môn
Do người của vua Ê-xê-chia, vua nước Giu-đa, sao chép.
2 Giữ một điều gì huyền bí là vinh quang của Đức Chúa Trời,
Nhưng vinh quang của một vua là tìm ra điều gì đó.
3 Trời cao bao nhiêu và đất sâu thế nào
Thì lòng các vua cũng không thể dò thể ấy.
4 Lấy cặn bã ra khỏi bạc
Thì thợ bạc sẽ có vật liệu tốt;
5 Hãy loại những kẻ gian ác khỏi trước mặt vua
Thì ngôi vua sẽ được thiết lập trong sự công chính.
6 Đừng tự tôn trước mặt vua;
Chớ đứng trong địa vị của bậc tôn trọng.
7 Vì thà để cho người bảo con: mời lên đây;
Hơn là bị người hạ con xuống trước mặt một người quyền quý.
8 Điều gì mắt con thấy,
Đừng vội đi đến tranh tụng ngay,
E rằng, khi kẻ láng giềng con làm con xấu hổ;
Rốt cuộc con sẽ làm gì?
9 Hãy thuyết phục người láng giềng con,
Nhưng đừng tiết lộ bí mật của người khác.
10 E rằng người nghe điều ấy sẽ trách con,
Và danh tiếng con sẽ không lấy lại được.
11 Lời nói đúng lúc,
Khác nào trái táo vàng để trên đĩa bạc.
12 Lời quở trách khôn ngoan cho lỗ tai biết nghe,
Giống như nhẫn vàng hay đồ trang sức bằng vàng.
13 Một sứ giả trung thành với người sai phái,
Khác nào tuyết mát mẻ trong mùa gặt,
Vì người làm chủ mình hài lòng.
14 Một người khoe khoang về những món quà mình không tặng,
Giống như có mây và gió nhưng không có mưa.
15 Nhờ nhẫn nhịn mới thuyết phục được người cai trị,
Lưỡi mềm mại bẻ gẫy xương cốt.
16 Nếu con tìm được mật ong, chỉ ăn vừa đủ thôi;
Kẻo ăn nhiều quá con sẽ bị ói mửa.
17 Chân con chớ thường xuyên đến nhà người láng giềng,
E rằng người sẽ chán và ghét con.
18 Một người làm chứng dối nghịch kẻ láng giềng,
Khác nào một cái búa, một lưỡi gươm hay mũi tên nhọn.
19 Tin cậy một kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn,
Giống như răng đau hay chân bại.
20 Ca hát cho lòng buồn thảm,
Khác nào cởi áo trong ngày băng giá,
Đổ giấm vào nước xô-đa.
21 Nếu kẻ thù con đói, hãy cho nó bánh ăn;
Nếu khát, hãy cho nó nước uống.
22 Vì như thế con sẽ chất than lửa đỏ trên đầu nó,
Và CHÚA sẽ thưởng cho con.
23 Gió bắc đem lại mưa;
Còn lưỡi nói hành làm cho mặt giận.
24 Thà ở nơi gác xép,
Còn hơn sống chung nhà với một người đàn bà hay cãi cọ.
25 Tin mừng đến từ phương xa,
Giống như nước mát mẻ cho linh hồn đang khao khát.
26 Người công chính mà khuất phục theo kẻ gian tà,
Giống như con suối bị khuấy đục, nguồn nước bị dơ bẩn.
27 Ăn nhiều mật ong quá không tốt;
Tìm kiếm nhiều vinh hiển quá cũng vậy.
28 Một người thiếu tự chủ,
Giống như một cái thành bị bỏ ngõ vì không có tường.
26 Sự vinh hiển không thích hợp cho kẻ ngu dại,
Như tuyết giữa mùa hè, như mưa trong mùa gặt.
2 Như chim sẻ bay chuyền, như chim én bay liệng;
Lời rủa vô cớ cũng vậy, nó sẽ không thành.
3 Roi dành cho ngựa, hàm thiếc dùng cho lừa
Và roi vọt dành cho lưng kẻ ngu dại.
4 Đừng trả lời kẻ ngu dại theo như sự ngu dại của nó;
E rằng con cũng như nó chăng.
5 Trả lời kẻ ngu dại tùy theo sự ngu dại của nó,
Kẻo nó tưởng mình khôn ngoan theo mắt mình.
6 Ai nhờ kẻ ngu dại đem tin tức,
Giống như tự chặt chân hay nuốt lấy điều hung dữ.
7 Châm ngôn trong miệng kẻ ngu dại,
Cũng như chân bại vô dụng của người què.
8 Ban vinh dự cho kẻ ngu dại,
Cũng như cột viên đá vào cái nỏ.
9 Châm ngôn trong miệng kẻ ngu dại,
Như cái gai đâm vào tay kẻ say rượu.
10 Ai mướn một kẻ ngu dại và khách qua đường,
Cũng như một người bắn cung gây thương tích mọi người.
11 Kẻ ngu dại lặp lại điều ngu xuẩn mình,
Khác nào chó ăn lại đồ nó mửa ra.
12 Con có thấy một người tự cho mình là khôn ngoan không?
Kẻ ngu còn có hy vọng hơn người đó.
13 Kẻ lười biếng nói có con sư tử ở ngoài đường,
Sư tử ở giữa phố.
14 Cửa xoay quanh bản lề thế nào,
Kẻ lười biếng trăn trở trên giường thể ấy.
15 Kẻ lười biếng chôn tay mình trong đĩa;
Nó uể oải không giơ được tay lên miệng.
16 Kẻ lười biếng cho mình khôn ngoan,
Hơn cả bảy người biết đối đáp thận trọng.
17 Người đi qua đường mà xen vào chuyện cãi cọ không liên quan đến mình,
Giống như việc nắm tai con chó.
18 Như người điên bắn than lửa,
Mũi tên và sự chết,
19 Người lừa gạt kẻ láng giềng mình rồi lại nói:
Tôi chỉ đùa thôi thì cũng như vậy.
20 Lửa tắt vì thiếu củi;
Nơi nào không nói hành, chuyện cãi cọ cũng ngưng.
21 Như chất thêm than, chất củi vào lửa;
Kẻ ưa cãi cọ cũng hay gây tranh cãi như thế.
22 Lời của kẻ mách lẻo như miếng bánh ngon,
Thấm vào tận lòng dạ.
23 Môi miệng vồn vã nhưng tấm lòng gian ác,
Khác nào cặn bạc[g] tráng bình đất.
24 Kẻ ghen ghét giả vờ ngoài môi miệng,
Nhưng trong lòng mưu sự lừa đảo.
25 Khi nó nói ngon ngọt, đừng tin,
Vì lòng nó có bảy điều ghê tởm.
26 Dù ghen ghét thường được che giấu bằng sự láu cá,
Sự gian ác nó sẽ bị tỏ bày nơi hội chúng.
27 Kẻ đào hố sẽ sụp xuống hố;
Kẻ lăn đá, sẽ bị đá đè trở lại.
28 Lưỡi dối trá ghét những kẻ nó chà đạp;
Miệng nịnh hót gây ra hủy hoại.
27 Chớ khoe khoang về ngày mai,
Vì con không biết ngày mai điều gì sẽ xảy ra.
2 Hãy để người khác khen con, chứ không phải miệng con;
Hãy để người ngoài khen con chứ không phải môi con.
3 Đá thì nặng, cát cũng nặng,
Nhưng sự khiêu khích của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.
4 Cơn thịnh nộ thì tàn ác, cơn giận như nước lụt,
Nhưng ai đứng nổi trước cơn ghen?[h]
5 Thà quở trách công khai
Tốt hơn là yêu thương kín đáo.
6 Thương tổn do người bạn gây ra,
Còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù ghét mình.
7 Kẻ no nê gớm ghiếc mật ong,
Nhưng đối với kẻ đói khát thì vật đắng cũng thành ngọt ngào.
8 Kẻ lưu lạc xa quê hương
Như chim lạc xa tổ.
9 Dầu và hương thơm làm lòng người vui vẻ;
Lời khuyên ngọt ngào của tình bạn mang đến lời tư vấn cho mình.[i]
10 Đừng từ bỏ bạn con hay bạn của cha con;
Đừng đến nhà bà con mình trong ngày hoạn nạn;
Người láng giềng gần tốt hơn là anh em ở xa.
11 Hỡi con ta, hãy khôn ngoan và làm cho lòng ta vui vẻ,
Để ta có thể trả lời kẻ chỉ trích ta.
12 Người khôn ngoan thấy tai họa nên ẩn trốn;
Kẻ ngu dại cứ tiến tới và bị họa.
13 Hãy lấy áo kẻ bảo lãnh cho người lạ;
Hãy giữ nó làm tin vì nó bảo lãnh cho người đàn bà lạ.
14 Nếu một người sáng sớm lớn tiếng chúc lành người bạn hữu,
Lời chúc bị coi như lời rủa.
15 Một người đàn bà hay cãi cọ,
Giống như những giọt nước rả rích trong ngày mưa;
16 Ai muốn kiềm chế nàng như bắt giữ gió lại;
Và như lấy tay phải đựng dầu.
17 Một người rèn luyện nhân cách[j] người lân cận
Giống như sắt mài bén sắt.
18 Ai chăm sóc cây vả sẽ ăn trái vả;
Người phục vụ chủ mình sẽ được trọng đãi.
19 Lòng người phản ánh con người,
Giống như mặt một người phản chiếu trong nước;
20 Âm Phủ[k] và sự hủy diệt[l] không bao giờ thỏa mãn;
Con mắt loài người cũng vậy.
21 Lò luyện kim để thử bạc, lò lửa để thử vàng;
Một người được thử bằng lời khen ngợi.
22 Dù con dùng chày giã kẻ ngu
Trong cối chung với gạo,
Thì sự ngu dại cũng không lìa khỏi nó.
23 Hãy biết rõ tình trạng[m] bầy chiên của con;
Hãy chú tâm vào đàn bò của con.
24 Vì giàu có không tồn tại mãi mãi
Và mão triều không còn lại đời đời.
25 Khi cỏ khô biến mất, cỏ mới mọc lên;
Rau cỏ trên núi được thu nhặt lại.
26 Chiên của con sẽ cung cấp quần áo cho con;
Dê đực sẽ là giá đám ruộng.
27 Con sẽ có đủ sữa dê làm thực phẩm;
Làm đồ ăn cho gia đình con;
Và sự sống cho các tớ gái con.
28 Kẻ ác bỏ chạy dù không ai đuổi;
Còn người công chính tự tin như con sư tử.
2 Một nước loạn lạc có nhiều người lãnh đạo;
Nhưng nhờ một người sáng suốt và hiểu biết, nước được bền vững lâu dài.
3 Người khốn khó[n] áp bức người cùng khốn,
Khác nào trận mưa lớn không đem lại mùa màng.
4 Người từ bỏ Kinh Luật khen ngợi kẻ ác;
Còn người tuân giữ Kinh Luật chống lại chúng.
5 Người gian ác không hiểu sự công bình;
Còn người tìm kiếm CHÚA hiểu biết tất cả.
6 Thà nghèo nhưng sống ngay thẳng
Hơn là giàu có theo đường lối gian tà.
7 Ai tuân giữ Kinh Luật là đứa con sáng suốt;
Còn kết bạn với kẻ tham ăn uống làm nhục cha mình.
8 Người nào làm giàu nhờ cho vay nặng lãi
Tức là thu góp của cải cho người có lòng thương xót người nghèo.
9 Người nào ngoảnh tai không nghe theo Kinh Luật,
Lời cầu nguyện của người ấy cũng là sự gớm ghiếc.
10 Ai dẫn kẻ ngay thẳng vào đường ác
Sẽ rơi vào hố của chính mình;
Nhưng người vô tội sẽ thừa hưởng phúc lành.
11 Người giàu tự cho mình khôn ngoan,
Nhưng một người nghèo sáng suốt thấy rõ người.
12 Khi người công chính chiến thắng, có nhiều vinh hiển;
Nhưng khi kẻ ác nổi lên, người ta đi ẩn trốn.
13 Ai che giấu sự vi phạm mình sẽ không được thịnh vượng,
Nhưng người nào xưng ra và từ bỏ nó sẽ được thương xót.
14 Phước cho người nào luôn luôn kính sợ CHÚA;[o]
Nhưng kẻ có lòng chai đá sẽ rơi vào tai họa.
15 Kẻ ác cai trị dân nghèo,
Giống như sư tử gầm rống, như gấu rượt mồi.
16 Kẻ cai trị thiếu hiểu biết cũng lắm bạo tàn;
Người ghét lợi bất chính sẽ sống lâu.
17 Nếu người nào mang nợ máu của một sinh mạng,
Hãy để hắn làm kẻ trốn tránh cho đến chết,
Đừng có ai giúp đỡ nó.
18 Người nào bước đi ngay thẳng sẽ được giải cứu;
Kẻ theo đường lối gian tà sẽ sa ngã thình lình.
19 Người nào cày ruộng mình sẽ được đầy thực phẩm,
Nhưng kẻ theo đuổi hư không sẽ bị nghèo khó.
20 Người trung tín được nhiều phước lành,
Còn kẻ vội làm giàu ắt sẽ không tránh khỏi hình phạt.
21 Thiên vị là điều không tốt,
Nhưng vì một miếng bánh người ta có thể làm điều trái.
22 Người có mắt gian chạy theo giàu có,
Nhưng người không biết rằng sự mất mát sẽ đến.
23 Người nào quở trách một người,
Về sau sẽ được biết ơn hơn là kẻ dùng lưỡi nịnh hót.
24 Kẻ nào ăn cắp của cha mẹ rồi nói rằng
Ấy không phải là tội,
Kẻ ấy là bạn của kẻ phá hoại.
25 Kẻ tham lam gây ra tranh cãi,
Nhưng người nào tin cậy CHÚA sẽ được thịnh vượng.
26 Kẻ tin cậy nơi lòng mình là kẻ ngu dại,
Nhưng ai bước đi theo sự khôn ngoan sẽ được an toàn.
27 Người nào ban cho người nghèo sẽ không thiếu thốn,
Nhưng ai nhắm mắt làm ngơ sẽ gặp nhiều rủa sả.
28 Khi kẻ ác hưng thịnh người ta đi trốn,
Nhưng khi chúng bị hủy diệt, người công chính sẽ gia tăng.
29 Một người thường bị quở trách nhưng vẫn cứng đầu,
Sẽ bị hủy diệt thình lình không phương cứu chữa.
2 Khi người công chính gia tăng[p] dân chúng vui mừng;
Nhưng khi kẻ ác cai trị, dân chúng than thở.
3 Người nào yêu thích sự khôn ngoan làm cho cha mình vui mừng;
Nhưng kẻ kết bạn với phường đĩ điếm tiêu tán của cải.
4 Nhờ sự công bình, vua làm cho đất nước bền vững;
Nhưng kẻ tham nhũng hủy hoại quốc gia.
5 Kẻ nào nịnh hót người láng giềng,
Tức là giăng lưới dưới chân người.
6 Kẻ ác mắc bẫy trong chính tội lỗi của hắn;
Nhưng người công chính ca hát và vui mừng.
7 Người công chính biết quyền lợi của kẻ nghèo;
Kẻ ác không có sự hiểu biết ấy.
8 Kẻ nhạo báng khơi ngọn lửa náo loạn trong thành lên;
Nhưng người khôn ngoan đẩy lui cơn giận dữ.
9 Nếu một người khôn ngoan tranh tụng với một kẻ ngu dại;
Chỉ đưa đến giận dữ, cười cợt và không có hòa giải.
10 Kẻ khát máu ghét người vô tội;
Nhưng người ngay thẳng bảo vệ[q] mạng sống người vô tội.
11 Kẻ ngu dại bộc lộ tất cả sự giận dữ,
Nhưng người khôn ngoan im lặng kiềm chế nó.
12 Nếu một người cai trị nghe lời dối trá,
Tất cả những kẻ phục vụ người đều là gian ác.
13 Người nghèo khổ và kẻ áp bức đều gặp nhau ở một điểm chung,
Mắt cả hai người đều nhận ánh sáng từ CHÚA.
14 Nếu vua xét xử công bình người nghèo,
Ngôi vua sẽ được bền vững đời đời.
15 Roi vọt và quở trách đem lại khôn ngoan,
Còn đứa con lêu lổng làm mẹ nó hổ thẹn.
16 Khi kẻ ác gia tăng, tội lỗi gia tăng;
Nhưng người công chính sẽ thấy sự sụp đổ của chúng.
17 Hãy kỷ luật con cái, nó sẽ cho con an nghỉ;
Và làm cho linh hồn con vui vẻ.
18 Ở đâu không có khải tượng, dân chúng phóng túng;
Nhưng phước cho người tuân giữ Kinh Luật.
19 Lời nói suông không sửa trị được nô lệ,
Vì dù hiểu nó cũng không vâng lời.
20 Con có thấy một người ăn nói hấp tấp không?
Kẻ ngu dại còn có hy vọng hơn người đó.
21 Người nào nuông chiều đầy tớ từ thuở nhỏ,
Cuối cùng sẽ bị buồn thảm.[r]
22 Người hay giận gây sự tranh cãi;
Còn kẻ nóng tính vi phạm nhiều.
23 Người tự cao sẽ bị hạ thấp;
Nhưng người có lòng khiêm nhường sẽ được tôn trọng.
24 Người nào tòng phạm với kẻ ăn trộm ghét linh hồn mình;
Người nghe lời rủa sả nhưng không dám nói ra.[s]
25 Sợ loài người là một cái bẫy cho mình;
Nhưng ai tin cậy CHÚA được an toàn.
26 Nhiều người tìm kiếm ân huệ nơi vua chúa;
Nhưng người ta được CHÚA xử công bình.
27 Kẻ bất công là điều ghê tởm cho người công chính;
Nhưng người theo đường lối ngay thẳng là điều ghê tởm cho kẻ ác.
Châm Ngôn Và Lời Cầu Nguyện Của A-gu-rơ
30 Các lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê;
Châm ngôn[t] người ấy nói cùng Y-thi-ên,
Y-thi-ên và U-canh.[u]
2 Thật, tôi ngu dại hơn người thường,
Và tôi không có sự sáng suốt như người thường.
3 Tôi chưa học được sự khôn ngoan,
Cũng không có sự hiểu biết của Đấng Thánh.
4 Ai đã lên trời rồi trở xuống?
Ai đã góp gió trong lòng bàn tay mình?
Ai đã bọc nước trong áo mình?
Ai đã lập các đầu cùng của đất?
Tên của người ấy là gì? Tên của con trai người ấy là chi?
Nếu ngươi biết?
5 Mọi lời của Đức Chúa Trời đều tinh khiết;
Ngài là cái khiên cho những người trú ẩn nơi Ngài.
6 Chớ thêm vào lời của Ngài;
E rằng Ngài sẽ quở trách ngươi và ngươi bị coi là kẻ nói dối.
7 Hai điều con cầu xin Ngài;
Xin Ngài chớ từ chối trước khi con chết:
8 Xin cho con cách xa gian xảo và dối trá;
Xin đừng cho con nghèo khổ hay giàu có,
Xin cho con đủ thực phẩm cần dùng.
9 Kẻo khi dư thừa con sẽ từ khước Ngài
Mà bảo CHÚA là ai?
Hoặc khi nghèo khổ con đi ăn cắp
Và làm nhục danh Đức Chúa Trời con.
10 Chớ nói xấu đầy tớ với chủ nó;
E rằng nó sẽ rủa sả con và con phải mắc tội.
11 Có loại người rủa cha mình,
Và không chúc phước mẹ mình.
12 Có loại người cho rằng mình trong sạch;
Nhưng chưa được thanh tẩy sự dơ bẩn của mình.
13 Có loại người mắt thật kiêu hãnh;
Mí mắt thật tự cao.
14 Có loại người răng như lưỡi gươm,
Răng hàm như dao;
Chúng ăn nuốt người nghèo khổ trên đất
Và người cùng khốn giữa loài người.
15 Con đỉa có hai con gái;
Chúng kêu lên: Hãy cho, hãy cho.
Có ba điều không bao giờ thỏa mãn;
Bốn điều không bao giờ nói: Đủ.
16 Âm Phủ, dạ son sẻ,
Đất không bao giờ đủ nước,
Và lửa không bao giờ nói: Đủ rồi.
17 Con mắt chế nhạo cha,
Khinh bỉ việc vâng lời mẹ,
Sẽ bị quạ nơi thung lũng móc mắt đi,
Và diều hâu ăn thịt.
18 Có ba điều quá kỳ diệu cho tôi,
Bốn việc tôi không hiểu nỗi:
19 Con đường của chim ưng bay trên trời;
Con đường của rắn bò trên đá;
Con đường tàu chạy giữa biển;
Và con đường một người nam phối hiệp với người nữ.
20 Đây là con đường của một phụ nữ ngoại tình:
Nàng ăn rồi chùi miệng
Và nói: tôi có làm gì tội lỗi đâu.
21 Có ba điều làm trái đất rung chuyển
Và bốn điều nó không chịu nổi:
22 Một tên nô lệ lên làm vua;
Kẻ ngu có đầy dẫy thực phẩm;
23 Một người đàn bà đáng ghét lấy chồng,
Và một cô tớ gái thay thế bà chủ.
24 Có bốn vật nhỏ trên trái đất
Nhưng chúng cực kỳ khôn ngoan:
25 Kiến là loài không có sức mạnh,
Nhưng chúng dự trữ thực phẩm cho mình trong mùa hè.
26 Thỏ là loài sức yếu
Nhưng chúng làm ổ trong đá.
27 Cào cào không có vua
Nhưng tất cả đều tiến lên theo hàng lối.
28 Thằn lằn người ta có thể lấy tay bắt
Nhưng nó lại ở trong đền vua.
29 Có ba con vật có dáng đi đẹp,
Có bốn con vật có bước oai vệ:
30 Sư tử là loài dũng mãnh nhất giữa vòng các loài thú;
Nó không lùi bước trước một loài nào.
31 Con gà trống vươn cao cổ, con dê đực;
Và vị vua khi thống lĩnh quân đội mình.
32 Nếu con dại dột tự tôn;
Nếu con âm mưu điều ác;
Hãy lấy tay bịt miệng lại.
33 Vì ép sữa làm ra bơ;
Bóp mũi ra máu;
Chọc giận sinh ra cãi lộn.
Lời Mẹ Vua Lê-mu-ên Khuyên Con Mình
31 Những lời của vua Lê-mu-ên; Châm ngôn mà mẹ người dạy người.
2 Đừng, hỡi con ta; đừng, hỡi con của lòng ta;
Đừng, hỡi con của sự khấn nguyện ta;
3 Đừng trao sức lực mình cho đàn bà,
Đừng trao đường lối con cho kẻ hủy diệt các vua.
4 Hỡi Lê-mu-ên,
Ấy là điều không tốt cho các vua uống rượu;
Không tốt cho những người cai trị nghiện rượu mạnh.
5 E rằng khi uống rượu họ sẽ quên các luật lệ đã được ban hành;
Và xâm phạm quyền lợi của mọi kẻ khốn cùng.
6 Hãy ban rượu mạnh cho người đang bị hủy diệt,
Hãy ban rượu cho kẻ có tâm hồn cay đắng.
7 Hãy để họ uống và quên đi sự nghèo khổ của họ;
Và không còn nhớ đến sự đau khổ của họ nữa.
8 Con hãy nói lên thay cho những kẻ không quyền phát biểu;
Hãy nói lên quyền lợi của mọi kẻ cùng cực.
9 Hãy nói lên, hãy phán đoán công chính;
Hãy bênh vực quyền lợi của những người nghèo nàn, thiếu thốn.
Người Phụ Nữ Tài Đức
10 Ai có thể tìm được một người vợ tài đức?
Giá trị nàng quý hơn hồng ngọc[v]
11 Chồng nàng tin cậy nơi nàng;
Người sẽ không thiếu hoa lợi.
12 Trọn đời, nàng đem lại cho chồng phúc lợi,
Không phải tai hại.
13 Nàng tìm kiếm vải len và sợi lanh;
Đôi tay nàng vui vẻ làm việc.
14 Nàng như những con tàu buôn
Mang thực phẩm về từ phương xa.
15 Nàng thức dậy khi trời còn tối;
Phân phát phần ăn cho người nhà mình;
Cắt đặt công việc cho các tớ gái mình.
16 Nàng xem xét một thửa ruộng rồi mua nó;
Với lợi tức trong tay nàng trồng một vườn nho.
17 Nàng lấy hết năng lực chuẩn bị[w]
Và hết sức làm việc.[x]
18 Nàng thấy nguồn lợi mình được tốt đẹp;
Ban đêm đèn nhà nàng chẳng tắt.
19 Nàng tự tay quay tơ[y]
Tay nàng kéo sợi dệt vải.[z]
20 Nàng dang tay ra giúp đỡ kẻ nghèo;
Đưa tay ra tiếp người thiếu thốn.
21 Nàng không lo cho gia đình lúc tuyết giá;
Vì cả nhà đều mặc đồ ấm áp.[aa]
22 Nàng tự may lấy quần áo[ab]
Nàng mặc đồ vải tốt, đỏ thắm.
23 Chồng nàng được biết tiếng nơi cửa thành;
Được ngồi với các trưởng lão trong xứ.
24 Nàng may áo vải và bán;
Nàng cung cấp thắt lưng cho nhà buôn.
25 Nàng mặc lấy năng lực và sự cao quý;
Nàng mỉm cười trước các ngày tháng tương lai.
26 Nàng mở miệng nói điều khôn ngoan;
Lưỡi nàng dạy dỗ điều nhân ái.
27 Nàng coi sóc chu đáo công việc nhà nàng;
Không hề ăn không ngồi rồi.
28 Con cái nàng đứng lên ca tụng nàng là hạnh phúc;
Chồng nàng cũng khen ngợi nàng:
29 “Có nhiều người đàn bà làm những việc xuất sắc;
Nhưng mình vượt hơn tất cả.”
30 Duyên là giả dối, sắc là hư không;
Nhưng người đàn bà nào kính sợ CHÚA đáng được khen ngợi.
31 Hãy ban cho nàng kết quả của tay nàng;
Hãy để cho công việc nàng được ca ngợi nơi cửa thành.
Nhập Đề
1 Lời của Người Truyền Đạo,[ac] con vua Đa-vít, ngự tại Giê-ru-sa-lem.
2 Người Truyền Đạo nói:
Vô nghĩa, vô nghĩa, hư ảo! Hư ảo, vô nghĩa, vô nghĩa!
Trí người không thể nào hiểu nổi mọi việc xảy ra trên đời!
Câu Hỏi Chủ Đề
3 Mọi công lao khó nhọc con người làm trên cõi đời này
Có ích lợi gì lâu bền cho đời người?
Vạn Vật Xoay Vần Theo Chu Kỳ
4 Thế hệ này qua, thế hệ khác đến,
Trong khi trời đất vẫn còn đó.
5 Mặt trời mọc, mặt trời lặn,
Rồi hối hả quay về nơi nó mọc.
6 Gió thổi hướng nam,
Chuyển sang hướng bắc,
Gió xoay đi, xoay lại,
Đổi hướng xoay chiều theo luồng gió thổi.
7 Mọi sông ngòi đều đổ ra biển,
Nhưng biển chẳng hề đầy.
Nước trở về nguồn,
Nơi đó sông ngòi lại tiếp tục chảy ra.
8 Mọi vật không ngừng xoay vần;
Môi miệng người nói mãi vẫn có điều để nói;
Mắt nhìn mãi vẫn không thỏa;
Tai nghe mãi vẫn không chán.
9 Điều gì đã có sẽ còn tiếp tục có,
Điều gì Đức Chúa Trời đã làm, Ngài vẫn tiếp tục làm.
Chẳng có gì mới trên cõi đời này.
10 Nếu có điều gì khiến người ta nói:
“Xem kìa, một điều mới!”
Thì chính điều ấy đã có rồi, có từ ngàn xưa,
Trước thời chúng ta.
11 Không ai tưởng nhớ những thế hệ đã qua;
Những thế hệ mai sau cũng vậy,
Những người đến sau họ
Cũng chẳng tưởng nhớ đến họ.
Kinh Nghiệm Của Người Truyền Đạo
12 Tôi là Người Truyền Đạo, tôi đã từng làm vua Y-sơ-ra-ên tại Giê-ru-sa-lem. 13 Tôi quyết tâm noi theo nguyên tắc khôn ngoan của các bậc hiền triết,[ad] nghiên cứu và khảo sát tường tận mọi việc xảy ra trên cõi đời này. Đó là một công việc khó khăn Đức Chúa Trời ban cho loài người. 14 Sau khi quan sát mọi việc xảy ra trên đời, tôi nhận thấy trí người không thể nào hiểu nổi, như không ai có thể điều khiển ngọn gió thổi theo chiều mình muốn.
15 Vật chi cong vẹo không thể uốn cho thẳng,
Vật chi thiếu hụt không thể đếm cho đủ.
16 Tôi tự nhủ: “Này, tôi đã thu thập được nhiều kinh nghiệm và hiểu rõ thế nào là khôn ngoan và tri thức. Tôi được khôn ngoan trội hơn mọi vua cai trị Giê-ru-sa-lem trước tôi.” 17 Tôi quyết tâm tìm hiểu sự khôn ngoan và tri thức, điên rồ và khờ dại. Tôi khám phá rằng công việc tìm hiểu này cũng khó như điều khiển chiều gió.
18 Càng thêm khôn ngoan càng lắm ưu phiền,
Càng thêm tri thức, càng nhiều khổ tâm.
Suy Tư Về Thú Vui
2 Tôi tự nhủ: “Tôi hãy nếm trải những điều gì mang lại niềm vui trên cõi đời này, xem thử những điều ấy có chi tốt không.” Nhưng tôi khám phá rằng loài người cũng không thỏa mãn với những điều vui thú ấy. 2 Tôi nhận thấy rằng đời sống hời hợt[ae] là điên rồ, còn việc đeo đuổi thú vui cũng chẳng được gì. 3 Tôi suy tư trong lòng; tôi thử dùng rượu cho đến mức say, để tìm hiểu xem đó có phải là điều tốt cho loài người làm theo trong những chuỗi ngày họ sống trên đất.[af]
4 Tôi thực hiện những công trình vĩ đại. Tôi xây dựng những lâu đài, vun trồng những vườn nho. 5 Tôi lập cho mình những vườn hoa và vườn cây đủ mọi loại cây ăn trái. 6 Tôi đào cho mình những hồ chứa nước để tưới rừng cây rậm rạp. 7 Tôi mua nhiều tôi trai, tớ gái, cũng có nhiều tôi trai tớ gái sinh trưởng trong nhà. Tôi lại có nhiều bầy súc vật, bò và chiên dê, nhiều hơn tất cả những vì vua sống trước tôi tại Giê-ru-sa-lem. 8 Tôi thâu chứa bạc vàng; châu báu các vua chúa triều cống.[ag] Tôi chiêu mộ nhiều nam nữ ca sĩ; còn nói về lạc thú của đàn ông,[ah] tôi có biết bao nhiêu cung phi hầu hạ. 9 Vậy tôi trở nên sang trọng vượt trội hơn mọi vì vua sống trước tôi tại Giê-ru-sa-lem; và sự khôn ngoan vẫn ở cùng tôi.
10 Tôi chẳng bỏ qua bất cứ điều gì mắt tôi ưa thích.
Tôi chẳng từ khước một thú vui nào.
Thật tôi vui thỏa trong mọi công lao khó nhọc của mình,
Và niềm vui thỏa này là phần thưởng cho mọi công lao của tôi.
11 Thế nhưng, khi ngẫm nghĩ lại mọi công trình tay mình thực hiện,
Với bao công sức đổ dồn vào,
Tôi nhận thấy mọi sự đều vô nghĩa, hư ảo, không thể nào hiểu nổi, như đuổi theo luồng gió.
Con người không tìm được lợi ích gì lâu bền trên cõi đời này.
Suy Tư Về Sự Khôn Ngoan Và Điên Dại
12 Tôi ngẫm nghĩ về sự khôn ngoan,
Thật điên rồ, và ngu dại.
Người kế vị ngôi vua có thể làm gì được?
Thật ra, chỉ noi theo những gì các vua trước đã làm.
13 Tôi nhận thấy rằng khôn ngoan có ích hơn khờ dại,
Cũng như ánh sáng có lợi hơn tối tăm.
14 Người khôn sáng nhìn thấy hướng mình đi,[ai]
Còn kẻ khờ dại dò dẫm trong đêm tối.
Tuy nhiên tôi cũng biết
Rồi cả hai đều cùng chung một số phận.
15 Tôi tự nhủ:
“Số phận kẻ dại cũng là số phận của tôi.
Vậy thì khôn ngoan vượt trội như tôi được lợi ích gì?”
Tôi tự đáp:
“Đây cũng là vô nghĩa, hư ảo.”
16 Thật vậy, không ai nhớ mãi người khôn hoặc kẻ dại,
Vì chúng ta biết trong những ngày tới, người khôn kẻ dại đều sẽ bị lãng quên.
Than ôi! Người khôn kẻ dại rồi cũng phải chết như nhau!
Suy Tư Về Công Lao Khó Nhọc Của Loài Người
17 Vậy, tôi hầu như chán ghét cuộc sống, vì mọi việc xảy ra trên đời đều làm cho tôi khổ tâm. Mọi sự đều vô nghĩa, như đuổi theo luồng gió. 18 Tôi cũng hầu như chán ghét mọi công trình tôi lao nhọc tạo ra trên đời vì rồi phải để lại tất cả cho kẻ đến sau. 19 Nào ai biết được người thừa kế khôn hay dại? Dù sao đi nữa, người vẫn cai quản mọi công trình tôi tạo nên nhờ khôn ngoan và lao khổ của tôi. Đây cũng là một điều hư ảo. 20 Ngẫm nghĩ lại, tôi chán ngán mọi công trình tôi lao khổ tạo ra trên đời này. 21 Có người đem khôn ngoan, tri thức, và tài năng ra tạo dựng cơ nghiệp, rồi để lại gia tài mình cho một người khỏi phải lao nhọc gì cả. Đây cũng là một điều vô nghĩa, một điều đại ác. 22 Vậy có ích gì cho con người lao lực, lao tâm khổ nhọc trên đời này? 23 Suốt ngày, người gặp chuyện khổ tâm, công việc người làm đầy ưu phiền; ngay cả ban đêm, tâm trí người cũng chẳng được nghỉ ngơi. Đây cũng là một điều hư ảo.
Lời Khuyên
24 Tốt nhất cho loài người là: ăn, uống, và vui thỏa trong công việc mình làm. Tôi nhận thấy đó là sự ban cho của Đức Chúa Trời[aj] 25 Thật vậy, nếu Đức Chúa Trời không ban cho,[ak] ai có thể ăn uống, sống an vui trên đời? 26 Vì Đức Chúa Trời ban sự khôn ngoan, tri thức, và niềm vui cho người nào đẹp lòng Ngài. Nhưng Ngài giao cho tội nhân công việc nhọc nhằn thu góp của cải để rồi ban lại cho người nào đẹp lòng Ngài. Đây cũng là một điều vô nghĩa, như đuổi theo luồng gió.
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)