Bible in 90 Days

Ginpakaon ni Jesus ang Lima 5,000 ka mga Tawo^(A)

6 Pagkatapos sadto, nagtabok liwat si Jesus sa Dagat sang Galilea nga ginatawag man nga Dagat sang Tiberias. ² Madamo nga mga tawo ang nagsulunod sa iya, tungod kay nakita nila ang iya mga ginpanghimo nga mga milagro sa iya pagpang-ayo sang mga masakiton. ³ Nagtaklad si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa bukid kag didto nagpungko. ⁴ (Malapit na lang sadto ang piesta sang mga Judio nga ginatawag Piesta sang Paglabay sang Anghel.) ⁵ Pagtan-aw ni Jesus, nakita niya nga madamo nga mga tawo ang nagapalapit sa iya. Gani nagsiling siya kay Felipe, “Sa diin bala kita makabakal sang pagkaon^[a] para makakaon ini nga mga tawo?” ⁶ (Amo ini ang iya pamangkot tungod kay gusto niya nga tilawan si Felipe. Pero sa pagkamatuod, may plano na siya nga daan kon ano ang iya himuon.) ⁷ Nagsiling si Felipe sa iya, “Sa kadamuon sang mga tawo nga ini, bisan gamay lang ang aton ihatag, ang walo ka bulan nga suweldo sang isa ka tawo kulang pa nga ibakal sang ila pagkaon.” ⁸ Pero nagsiling ang utod ni Pedro nga si Andres nga isa man sa mga sumulunod ni Jesus, ⁹ “May bata diri nga lalaki nga may lima ka tinapay^[b] kag duha ka isda. Pero ano ang pulos sini sa amo nga kadamuon sang mga tawo?” ¹⁰ Nagsiling si Jesus, “Abi, papungkua ninyo ang mga tawo.” Kag ginpapungko nila sila, kay hilamunon man ato nga lugar. Ang mga lalaki lang mga 5,000 nga daan. ¹¹ Pagkatapos ginkuha ni Jesus ang tinapay kag nagpasalamat sa Dios, kag ginpanagtag niya ini sa mga tawo nga nagapungko didto. Amo man ang iya ginhimo sa isda, kag nabusog sila tanan. ¹² Pagkatapos nila kaon, nagsiling si Jesus sa iya mga sumulunod, “Tipuna ninyo ang mga nabilin agod wala gid sing may mausik.” ¹³ Gani gintipon nila ang tanan nga nabilin. Kag halin sa lima ka tinapay nga ginpakaon sa mga tawo, nakapuno pa sila sang dose ka alat.

¹⁴ Pagkakita sang mga tawo sadto nga milagro nga ginhimo ni Jesus, nagsiling sila, “Amo na gid ini matuod ang Propeta nga aton ginahulat nga magaabot diri sa kalibutan!” ¹⁵ Nakahibalo na nga daan si Jesus nga may tuyo sila nga kuhaon siya kag piliton nga mangin hari nila. Gani naghalin siya didto kag nagtaklad balik sa bukid nga siya lang.

Naglakat si Jesus sa Ibabaw sang Tubig^(B)

¹⁶ Sang sirom na, nagdulhog sa baybay ang iya mga sumulunod ¹⁷ kag nagsakay sa sakayan. Gab-i na, pero wala pa makabalik si Jesus didto sa ila. Gani nag-umpisa na lang sila nga magtabok pabalik sa Capernaum. ¹⁸ Samtang nagatabok sila, hinali lang nga nagbaskog ang hangin kag nagdalagko ang mga balod. ¹⁹ Pagkaantad nila sing mga lima ukon anom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga nagalakat sa ibabaw sang tubig pakadto sa ila sakayan, kag hinadlukan sila. ²⁰ Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Indi kamo magkahadlok, ako ini!” ²¹ Gani ginpasakay nila siya. Pagkasakay ni Jesus, nakaabot sila dayon sa ila kaladtuan.

Ginpangita sang mga Tawo si Jesus

^22-23 Sang madason nga adlaw, ang mga tawo wala pa gid naghalin didto sa lugar nga ginpakaunan sa ila sang Ginoo sang tinapay nga iya ginpasalamatan sa Dios. Nahibaluan nila nga sang gab-i nga nagligad may isa lang ka sakayan, kag amo ato ang ginsakyan sang mga sumulunod ni Jesus. Nahibaluan man nila nga si Jesus wala nagsakay upod sa iya mga sumulunod. Karon, may nag-abot didto nga mga sakayan nga halin sa Tiberias. ²⁴ Gani pagkahibalo sang mga tawo nga wala na didto si Jesus kag ang iya mga sumulunod, nagsakay sila sa mga sakayan kag nagpa-Capernaum agod pangitaon si Jesus.

Ang Tinapay nga Nagahatag sang Kabuhi

²⁵ Pag-abot nila didto sa Capernaum nakita nila si Jesus. Nagsiling sila, “Manunudlo, san-o ka pa diri?” ²⁶ Nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ginapangita ninyo ako indi tungod sa mga milagro nga inyo nakita, kundi tungod kay ginpakaon ko kamo sang tinapay kag nabusog kamo. ²⁷ Pero indi kamo magpangabudlay para sa pagkaon nga madunot man lang, kundi magpangabudlay kamo para sa pagkaon nga nagapadayon hasta san-o, nga nagahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan. Ako nga Anak sang Tawo amo ang magahatag sa inyo sini nga pagkaon, kay ako ang ginhatagan sang Dios nga Amay sang awtoridad nga maghatag sini.” ²⁸ Gani nagpamangkot sila sa iya, “Ti ano ang dapat namon nga himuon agod masunod namon ang gusto nga ipahimo sang Dios?” ²⁹ Nagsabat si Jesus, “Ang gusto sang Dios nga inyo himuon amo ini: magtuo kamo sa akon nga iya ginpadala.” ³⁰ Nagsiling man sila, “Ti, ano nga milagro ang imo mapakita sa amon agod magtuo kami sa imo? ³¹ Sadto anay ang aton mga katigulangan nagkaon sang manna^[c] sang didto pa sila sa kamingawan. Kay nagasiling ang Kasulatan nga ginhatagan sila ni Moises sang tinapay nga halin sa langit.”^{[d] 32} Nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga indi si Moises ang naghatag sang tinapay nga halin sa langit kundi ang akon Amay. Kag siya amo man ang nagahatag sa inyo sang matuod nga tinapay nga halin sa langit. ³³ Kay ang tinapay nga ginahatag sang Dios wala sing iban kundi siya nga naghalin sa langit kag nagahatag sang kabuhi sa mga tawo diri sa kalibutan.” ³⁴ Nagsiling dayon ang mga tawo, “Ti hatagi man kami permi sina nga tinapay nga imo ginasiling.” ³⁵ Nagsiling si Jesus, “Ako amo ang tinapay^[e] nga nagahatag sang kabuhi. Ang nagapalapit sa akon kag nagatuo indi na gid paggutumon ukon pag-uhawon.

³⁶ “Pero pareho bala sang ginsiling ko anay sa inyo, indi gihapon kamo magtuo sa akon bisan nakita na ninyo ang mga milagro nga akon ginhimo.^{[f] 37} Ang tanan nga tawo nga ginahatag sang Amay sa akon magapalapit sa akon, kag ang mga nagapalapit sa akon indi ko gid pagsikwayon. ³⁸ Kay nagkadto ako diri halin sa langit indi agod tumanon ko ang akon kaugalingon nga kabubut-on, kundi agod tumanon ko ang kabubut-on sang Amay nga nagpadala sa akon. ³⁹ Kag ang kabubut-on sang nagpadala sa akon amo ini: nga indi ko pagpabay-an nga mawala ang bisan isa ka tawo nga iya gintugyan sa akon, kundi nga banhawon ko sila sa katapusan nga adlaw. ⁴⁰ Kay amo ini ang gusto sang akon Amay: nga ang tanan nga nagakilala kag nagatuo sa akon makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan, kag banhawon ko sila sa katapusan nga adlaw.”

⁴¹ Karon, nagkulumuron ang mga Judio kontra kay Jesus, kay nagsiling siya nga siya amo ang tinapay nga naghalin sa langit. ⁴² Nagsiling sila, “Si Jesus man lang ina nga anak ni Jose. Ngaa nagasiling siya nga halin siya sa langit, kay kilala ta man gani ang iya amay kag iloy?” ⁴³ Ginsabat sila ni Jesus, “Indi kamo magsagi kumod dira. ⁴⁴ Wala sing tawo nga makapalapit sa akon kon indi pagtandugon ang iya tagipusuon sang Amay nga nagpadala sa akon. Kag ang mga tawo nga magpalapit sa akon banhawon ko sa katapusan nga adlaw. ⁴⁵ Nagsiling ang isa sa mga propeta, ‘Tudluan sila tanan sang Dios.’^[g] Gani ang tanan nga nagapamati sa mga ginatudlo sang Amay magapalapit sa akon. ⁴⁶ Wala ini nagakahulugan nga may tawo na nga nakakita sa Amay. Ako nga naghalin sa Dios nga Amay amo gid lang ang nakakita sa iya.

⁴⁷ “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ang nagatuo sa akon may kabuhi na nga wala sing katapusan, ⁴⁸ tungod kay ako amo ang tinapay nga nagahatag sang kabuhi. ⁴⁹ Ang inyo mga katigulangan nagkaon sang manna sang didto pa sila sa kamingawan, pero nagkalamatay gihapon sila. ⁵⁰ Pero may ara sang tinapay nga naghalin sa langit, kag ang bisan sin-o nga magkaon sini indi na mapatay. ⁵¹ Ako amo ang buhi nga tinapay nga naghalin sa langit. Ang bisan sin-o nga magkaon sa sini nga tinapay magakabuhi sa wala sing katapusan. Tungod kay ang tinapay nga akon ihatag sa iya wala sing iban kundi ang akon lawas. Ini nga lawas ihatag ko agod makabaton ang mga tawo diri sa kalibutan sang kabuhi nga wala sing katapusan.”

⁵² Nagbinaisay ang mga Judio nga nagapamati kay Jesus. Nagsiling sila, “Paano bala ang paghatag sang tawo nga ini sa aton sang iya lawas agod kaunon ta?” ⁵³ Nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, ginasiling ko sa inyo nga kon indi kamo magkaon sang lawas sang Anak sang Tawo kag kon indi kamo mag-inom sang iya dugo, indi gid kamo makabaton sang kabuhi nga wala sing katapusan. ⁵⁴ Pero ang bisan sin-o nga nagakaon sang akon lawas kag nagainom sang akon dugo may kabuhi nga wala sing katapusan, kag banhawon ko siya sa katapusan nga adlaw. ⁵⁵ Kay ang akon lawas kag ang akon dugo amo ang matuod nga tinapay kag matuod nga ilimnon.^{[h] 56} Ang bisan sin-o nga nagakaon sang akon lawas kag nagainom sang akon dugo nagapabilin sa akon kag ako nagapabilin man sa iya. ⁵⁷ Ang Dios nga Amay nga nagpadala sa akon amo ang ginahalinan sang kabuhi, kag tungod sa iya nagakabuhi ako. Pareho man sini ang matabo sa mga nagakaon sa akon, magakabuhi man sila tungod sa akon. ⁵⁸ Ako ang tinapay nga naghalin sa langit. Indi ini pareho sa manna nga ginkaon sang inyo mga katigulangan, kay nagkalamatay gihapon sila. Ang nagakaon sang sini nga tinapay nga akon ginasiling sa inyo magakabuhi sa wala sing katapusan.” ⁵⁹ Ini nga mga butang ginahambal ni Jesus sang siya nagapanudlo didto sa simbahan sang mga Judio sa Capernaum.

Ang mga Pulong nga Nagahatag sang Kabuhi nga Wala sing Katapusan

⁶⁰ Madamo sa iya mga sumulunod ang nakabati sa iya gintudlo, kag nagsiling sila, “Tama kabudlay ining ginatudlo niya, sin-o bala ang makabaton sini?” ⁶¹ Bisan wala sing may nagsugid kay Jesus, nahibaluan niya nga ang iya mga sumulunod mismo nagakulumuron tungod sang iya pagpanudlo nga ato. Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Nasaklaw bala kamo sa akon ginahambal? ⁶² Ti paano na lang kon ako nga Anak sang Tawo makita ninyo nga nagkayab pabalik sa akon ginhalinan? ⁶³ Ang Espiritu Santo amo ang nagahatag sang kabuhi. Ang tawo indi makahimo sini. Ang akon mga ginahambal sa inyo halin sa Espiritu Santo, kag nagahatag sang kabuhi. ⁶⁴ Pero may ara sa inyo nga wala nagatuo sa akon.” (Nagsiling siya sini tungod kay nahibaluan na niya nga daan kon sin-o atong mga indi magatuo kag kon sin-o ang magatraidor sa iya.) ⁶⁵ Kag nagsiling pa gid siya, “Amo ini ang kabangdanan kon ngaa nagsiling ako sa inyo nga wala sing may makapalapit sa akon kon indi siya pagtugutan sang Amay.”

⁶⁶ Halin sadto, madamo sa mga sumulunod ni Jesus ang nagbiya sa iya kag wala na magsagi upod. ⁶⁷ Gani nagsiling si Jesus sa iya dose ka apostoles, “Ti, mabiya man bala kamo sa akon?” ⁶⁸ Nagsabat si Simon Pedro sa iya, “Ginoo, sa kay sin-o pa bala kami makadto? Ikaw lang ang may mensahi nga makahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan. ⁶⁹ Nagatuo kami sa imo tungod kay nahibaluan namon nga ikaw amo gid ang Balaan nga ginpadala sang Dios.” ⁷⁰ Nagsiling si Jesus sa ila, “Indi bala ginpili ko kamo nga dose? Pero ang isa sa inyo Yawa!”^{[i] 71} Ang ginatumod ni Jesus amo si Judas nga anak ni Simon Iscariote.^[j] Kay bisan tuod si Judas isa sa dose ka apostoles, pero siya amo ang magatraidor kay Jesus.

Si Jesus kag ang Iya mga Utod nga Lalaki

7 Pagkatapos sadto, naglibot-libot si Jesus sa Galilea. Ginlikawan niya nga magkadto sa Judea tungod kay ang mga lider sang mga Judio nagtinguha sa pagpatay sa iya. ² Karon, sang malapit na ang piesta sang mga Judio nga ginatawag Piesta sang Pagpatindog sang mga Payag, ³ nagsiling ang mga utod ni Jesus sa iya, “Ngaa indi ka maghalin diri kag magkadto sa Judea agod makita sang imo mga sumulunod ang mga milagro nga imo ginahimo? ⁴ Kay wala sing tawo nga nagatago sang iya ginabuhat kon gusto siya makilala sang tanan. Gani kon nagahimo gid man ikaw sang mga milagro, ipakita mo na lang ini sa tanan!” ⁵ (Amo ini ang ginhambal sang mga utod ni Jesus kay bisan gani sila wala man nagtuo sa iya.) ⁶ Nagsiling si Jesus sa ila, “Kamo puwede maghimo sang inyo gusto bisan ano nga oras, pero kon sa akon, indi pa ini ang husto nga tion nga himuon ko ang dapat ko nga himuon. ⁷ Kamo indi pagdumtan sang mga tawo sang kalibutan, pero ako ginadumtan nila kay ginabuyagyag ko ang ila malain nga mga ginahimo. ⁸ Kamo lang ang magpamiesta. Pero indi lang ako kay indi pa ini ang akon husto nga tion.” ⁹ Pagkahambal niya sini sa ila nagpabilin siya sa Galilea.

Nagkadto si Jesus sa Piesta

¹⁰ Pagkahalin sang mga utod ni Jesus agod magpamiesta, nagsunod man si Jesus sa ila. Wala siya mag-upod sa kadam-an tungod kay indi niya gusto nga mahibaluan sang mga tawo nga didto siya. ¹¹ Didto sa piesta, ginpangita siya sang mga lider sang mga Judio. Nagsiling sila, “Diin bala siya?” ¹² Naghinuring-huring ang mga tawo parte sa iya. Ang iban nagsiling, “Maayo siya nga tawo.” Pero may iban man nga nagsiling, “Indi ina matuod, kay ginatunto lang niya ang mga tawo.” ¹³ Pero sekreto gid lang ang ila pagsugilanon parte sa iya, kay nahadlok sila sa mga lider sang mga Judio.

¹⁴ Sang nagatunga-tunga na ang piesta, nagkadto si Jesus sa templo kag nagpanudlo. ¹⁵ Natingala gid ang mga lider sang mga Judio. Siling nila, “Sa diin bala nakakuha sang kaalam ang tawo nga ini? Wala gani siya nakaeskwela.”^{[k] 16} Nagsiling si Jesus sa ila, “Ang mga ginatudlo ko sa inyo wala naghalin sa akon, kundi naghalin sa Amay nga nagpadala sa akon. ¹⁷ Ang bisan sin-o nga gusto magtuman sang kabubut-on sang Dios, makahibalo kon ining akon ginatudlo halin sa Dios ukon akon-akon lang. ¹⁸ Ang tawo nga nagatudlo sa iya kaugalingon nga kaalam nagapadungog sa iya lang kaugalingon. Pero ang nagapadungog sa nagpadala sa iya, amo ang mapatihan kag indi butigon. ¹⁹ Indi bala nga ginhatag sa inyo ni Moises ang Kasuguan? Pero wala gid sing bisan isa sa inyo nga nagatuman sang Kasuguan, tungod kay kon nagatuman kamo, ngaa gusto ninyo ako nga patyon?” ²⁰ Nagsiling ang mga tawo, “Ginsudlan ka siguro sang malaot nga espiritu! Ngaa, sin-o bala ang gusto magpatay sa imo?” ²¹ Nagsiling si Jesus, “Natingala kamo tungod kay may tawo ako nga gin-ayo sa Adlaw nga Inugpahuway. ²² Pero hunahunaa bala ninyo: gintudluan kamo ni Moises nga dapat tulion ninyo ang inyo mga kabataan. (Kon sa bagay ini wala nag-umpisa kay Moises kundi sa inyo mga katigulangan sang una pa gid). Gani ginatuli ninyo sila bisan Adlaw nga Inugpahuway. ²³ Kon ginatuli gani ninyo ang bata sa Adlaw nga Inugpahuway agod indi ninyo malapas ang Kasuguan ni Moises,^[l] ti ngaa bala naakig kamo sa akon tungod nga gin-ayo ko ang isa ka tawo sa Adlaw nga Inugpahuway? ²⁴ Indi kamo magsagi siling nga ang ginahimo sang tawo malain kon wala kamo makausisa. Usisaa ninyo anay siya agod mahibaluan ninyo kon ano ang husto.”

Nagahunahuna ang mga Tawo Kon si Jesus amo na ang Cristo

²⁵ May mga taga-Jerusalem nga nagsiling, “Indi bala amo ini ang tawo nga ginahingabot sang aton mga lider nga patyon? ²⁶ Pero ari siya nagahambal sa mga tawo, kag ang aton mga lider wala man lang nagahambal kontra sa iya. Basi kon nahibaluan na nila nga siya amo ang Cristo. ²⁷ Pero nahibaluan ta gid kon diin naghalin ang tawo nga ini. Pero kon ang Cristo na ang mag-abot wala sing may makahibalo kon diin siya maghalin.”

²⁸ Gintuduhan dayon ni Jesus ang iya tingog didto sa templo. Nagsiling siya, “Ti ano, nakilala na ninyo kon sin-o gid ako, kag kon diin ako naghalin? Sa matuod lang, wala ako nagkadto diri sa kalibutan suno sa akon kaugalingon nga gusto, kundi ang matuod nga Dios amo ang nagpadala sa akon. Wala ninyo siya makilala. ²⁹ Pero ako iya, kilala ko siya, tungod kay didto ako naghalin sa iya, kag siya mismo ang nagpadala sa akon.” ³⁰ Tungod sa sining ginhambal ni Jesus, dakpon na siya kuntani sang mga lider sang mga Judio. Pero wala sing may nagdakop sa iya, kay wala pa mag-abot ang iya tion.^{[m] 31} Sa pihak sina, madamo pa gid sa mga tawo ang nagtuo sa iya. Nagsiling sila, “Siya na gid siguro ang Cristo, kay wala sing may makadaog sa iya sa mga milagro nga iya ginahimo.”

Ginsugo ang mga Guwardya sa Pagdakop kay Jesus

³² Nabatian sang mga Pariseo ang mga hinuring-huring sang mga tawo parte kay Jesus, gani sila kag ang mga manugdumala nga mga pari nagsugo sa mga guwardya sang templo^[n] nga dakpon si Jesus. ³³ Nagsiling si Jesus, “Malip-ot na lang ang tion nga magpakig-upod ako sa inyo tungod kay magabalik na ako sa nagpadala sa akon. ³⁴ Pangitaon ninyo ako, pero indi na ninyo ako makita, tungod kay indi kamo makakadto sa akon kaladtuan.” ³⁵ Nagpinamangkutanay ang mga lider sang mga Judio, “Sa diin bala siya makadto nga indi naton siya makita? Ano, makadto bala siya sa mga siyudad sang mga Griego (nga sa diin ang iban nga mga Judio naglalapta) agod magpanudlo sa mga Griego? ³⁶ Kay ngaa nagasiling siya nga ‘Pangitaon ninyo ako, pero indi na ninyo ako makita, tungod kay indi kamo makakadto sa akon kaladtuan’?”

Ang Tubig nga Nagahatag sang Kabuhi

³⁷ Karon, nag-abot ang katapusan nga adlaw sang piesta. Amo ini ang pinakaimportante nga adlaw sang piesta. Sa sadto nga adlaw nagtindog si Jesus kag naghambal sing mabaskog, “Ang bisan sin-o nga ginauhaw magpalapit sa akon kag mag-inom. ³⁸ Kay nagasiling ang Kasulatan nga ang bisan sin-o nga magtuo sa akon, magailig halin sa iya tagipusuon ang tubig nga nagahatag sang kabuhi.” ³⁹ (Ang buot silingon ni Jesus sa tubig nga nagahatag sang kabuhi amo ang Espiritu Santo nga madali na lang ihatag sa mga tawo nga nagatuo sa iya. Sadto nga tiyempo wala pa mahatag ang Espiritu Santo, tungod kay wala pa makabalik si Jesus sa langit.)

Lain-lain ang Pagpati sang mga Tawo Parte kay Jesus

⁴⁰ Madamo sa mga tawo ang nakabati sang ginhambal ni Jesus, kag nagsiling ang iban, “Ini nga tawo amo na gid ang Propeta nga aton ginapaabot.” ⁴¹ Nagsiling man ang iban, “Amo na ini ang Cristo!” Pero nagsiling pa gid ang iban, “Indi, kay indi mahimo nga ang Cristo magahalin sa Galilea. ⁴² Indi bala nagasiling ang Kasulatan nga ang Cristo magahalin sa kaliwat ni David, kag matawo sa banwa sang Betlehem nga lugar ni David?” ⁴³ Gani lain-lain ang pagpati sang mga tawo parte kay Jesus. ⁴⁴ Ang iban didto gusto magdakop sa iya, pero wala gid sing may nagpangisog sa pagdakop sa iya.

Indi Magtuo kay Jesus ang mga Lider sang mga Judio

⁴⁵ Karon, nagbalik ang mga guwardya sang templo sa mga manugdumala nga mga pari kag mga Pariseo nga nagsugo sa ila agod dakpon si Jesus. Pag-abot sang mga guwardya, nagsiling dayon ang nagsugo sa ila, “Ngaa wala ninyo siya pagdakpa kag dal-on diri?” ⁴⁶ Nagsiling ang mga guwardya, “Karon pa gid lang kami nakabati sang tawo nga nagahambal pareho sadto.” ⁴⁷ Nagsiling ang mga Pariseo, “Ang buot ninyo silingon pati kamo natunto man niya? ⁴⁸ May nakita bala kamo nga mga Pariseo kag mga manugdumala nga nagatuo sa iya? ⁴⁹ Wala gid! Ang mga tawo lang gid nga wala kahibalo sang Kasuguan ni Moises ang nagatuo sa iya. Pakamalauton gid sila sang Dios.” ⁵⁰ Ang isa sini sa ila nga mga Pariseo amo si Nicodemus. Amo ini siya ang tawo nga nagpakigkita anay kay Jesus. ⁵¹ Nagsiling siya sa iya mga kaupod, “Indi bala nga kontra sa aton kasuguan ang pagsentensya sa tawo nga wala ta pa nabatian sa iya mismo kon ano ang iya ginhimo?” ⁵² Nagsiling sila kay Nicodemus, “Ano, daw sa taga-Galilea ka man. Usisaa bala ang Kasulatan kag makita mo nga wala gid sing propeta sang Dios nga magahalin sa Galilea.” [⁵³ Pagkatapos sadto nagpalauli sila tanan.]

Ang Babayi nga Nadakpan nga Nagpanginlalaki

[8 Nagkadto si Jesus sa Bukid sang mga Olibo. ² Kag pagkaaga, aga pa gid, nagbalik siya liwat sa templo. Madamo nga mga tawo ang nagtilipon didto sa iya. Gani nagpungko siya kag nagpanudlo sa ila. ³ Karon, ang mga manunudlo sang Kasuguan kag ang mga Pariseo nagdala didto kay Jesus sang isa ka babayi nga nadakpan nga nagapanginlalaki, kag ginpatindog nila siya sa atubangan sang tanan nga tawo. ⁴ Nagsiling sila dayon kay Jesus, “Manunudlo, nadakpan ang ini nga babayi sa akto mismo nga nagapanginlalaki. ⁵ Suno sa Kasuguan ni Moises, ang pareho sini nga klase sang babayi dapat batuhon hasta mapatay. Ti, ano sa imo?” ⁶ Amo ato ang ila pamangkot tungod kay ginatilawan lang nila si Jesus, agod nga kon magsala siya sa iya sabat may iakusar sila kontra sa iya. Pero ang ginhimo ni Jesus, nagduko siya kag nagsulat sa duta paagi sa iya tudlo. ⁷ Pero tungod kay sige gihapon ang ila pamangkot sa iya, nagtindog si Jesus kag nagsiling sa ila, “Kon sin-o sa inyo ang wala sing sala amo ang mag-una haboy sa iya sing bato.” ⁸ Pagkatapos niya hambal sadto, nagpungko siya kag nagduko, kag nagsulat liwat sa duta.

⁹ Pagkabati sadto sang mga manunudlo sang Kasuguan kag sang mga Pariseo, isa-isa sila nga naghalin umpisa sa mga tigulang, hasta nga si Jesus na lang ang nabilin kag ang babayi nga nagatindog pa didto. ¹⁰ Nagtindog si Jesus kag nagsiling sa babayi, “Ti diin na sila? Wala gid sing may nagsentensya sa imo?” ¹¹ Nagsiling ang babayi, “Wala gid, sir.” Nagsiling si Jesus sa iya, “Ako wala man nagasentensya sa imo. Magpauli ka na, pero indi ka na magpakasala liwat.”]

Si Jesus amo ang Suga sang mga Tawo sa Kalibutan

¹² Nagsiling liwat si Jesus sa mga tawo, “Ako ang suga sang mga tawo sa kalibutan. Ang nagasunod sa akon, indi na magakabuhi sa kadulom, kundi masanagan siya sang suga nga nagahatag sang kabuhi.” ¹³ Pagkabati sadto sang mga Pariseo, nagsiling sila, “Ikaw man lang ang nagasugid parte sa imo kaugalingon, gani indi ka mapatihan.” ¹⁴ Nagsiling si Jesus sa ila, “Bisan tuod nga nagasugid ako parte sa akon kaugalingon, ang akon ginasugid matuod, tungod kay nahibaluan ko kon diin ako naghalin kag kon diin ako makadto. Pero kamo wala kahibalo kon diin ako naghalin kag kon diin ako makadto. ¹⁵ Ang inyo pagsentensya indi masaligan tungod kay ina suno gid lang sa hunahuna sang tawo. Pero ako wala nagasentensya kay bisan sin-o. ¹⁶ Kag kon magsentensya gid man ako, ang akon sentensya husto, tungod kay indi lang ako ang magasentensya kundi duha kami, ako kag ang Amay nga nagpadala sa akon. ¹⁷ Indi bala nasulat sa inyo Kasuguan nga kon magsinanto ang sugid sang duha ka tawo, ang ila sugid matuod? ¹⁸ Ako nagapamatuod parte sa akon kaugalingon kag ang Amay nga nagpadala sa akon nagapamatuod man parte sa akon.” ¹⁹ Nagsiling ang mga Pariseo sa iya, “Ti, sa diin bala ang imo amay?” Nagsiling si Jesus, “Wala kamo makakilala sa akon ukon sa akon Amay. Kon nakilala kuntani ninyo ako, makilala man ninyo ang akon Amay.”

²⁰ Ini tanan ginhambal ni Jesus sang nagatudlo siya sa templo, malapit sa ginabutangan sang kuwarta. Pero wala sing may nagdakop sa iya, kay wala pa mag-abot ang iya tion.

Si Jesus Indi Taga-diri sa Kalibutan

²¹ Nagsiling liwat si Jesus sa mga lider sang mga Judio, “Malakat ako, kag kon wala na gani ako diri pangitaon ninyo ako, pero magakalamatay lang kamo nga nagapadayon sa pagpakasala. Kag indi kamo makakadto sa akon kaladtuan.” ²² Gani nagpinamangkutanay sila,^[o] “Ano bala ang buot niya silingon nga kita kuno indi makakadto sa iya kaladtuan? Ano, mahikog bala siya?” ²³ Nagsiling si Jesus sa ila, “Kamo kalibutanon, pero ako langitnon. Kamo iya sang kalibutan, pero ako iya indi. ²⁴ Amo ina nga nagsiling ako sa inyo nga magakalamatay lang kamo nga wala mapatawad ang inyo mga sala. Kay kon indi kamo magtuo nga ako amo ang Cristo, sigurado gid nga magakalamatay lang kamo nga nagapadayon sa pagpakasala.” ²⁵ Nagsiling sila, “Ngaa, sin-o ka gid bala?” Nagsiling si Jesus, “Indi bala ginsugiran ko na kamo halin pa sang una kon sin-o gid ako? ²⁶ Madamo ang akon inughambal kontra sa inyo mga ginahimo. Sa pagkamatuod, ang mga butang nga akon ginasugid sa mga tawo amo lang ang mga butang nga ginapahambal sa akon sang nagpadala sa akon. Kag ang tanan nga iya ginasugid matuod.”

²⁷ Wala sila makaintiendi nga naghambal siya sa ila parte sa Amay. ²⁸ Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Kon ibayaw^[p] na ninyo ako nga Anak sang Tawo, mahibaluan na ninyo nga ako gali amo ang Cristo. Sa sina nga tion mahibaluan man ninyo nga ang tanan nga akon ginahimo kag ginasugid wala sing iban kundi ang mga butang nga ginapahimo kag ginapasugid sa akon sang Amay. ²⁹ Ang nagpadala sa akon nagaupod permi sa akon kag wala niya gid ako ginapabay-an, tungod kay kon ano ang iya gusto amo man ang akon ginahimo.” ³⁰ Pagkabati sang mga tawo sa sining mga ginhambal ni Jesus, madamo sa ila ang nagtuo sa iya.

Ang Kamatuoran nga Nagahilway sa Tawo

³¹ Karon, nagsiling si Jesus sa mga Judio nga nagtuo sa iya, “Kon padayon kamo nga nagatuman sa akon mga ginatudlo, matuod gid nga kamo akon mga sumulunod. ³² Mahibaluan ninyo ang kamatuoran kag ang kamatuoran amo ang magahilway sa inyo.” ³³ Nagsiling sila sa iya, “Mga kaliwat kami ni Abraham, kag wala pa gid sing may nakaulipon sa amon. Ngaa nagasiling ka nga mahilway kami?” ³⁴ Nagsiling si Jesus, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ang bisan sin-o nga nagapakasala, ulipon sang sala. ³⁵ Ang isa ka ulipon umalagi lang sa panimalay, pero ang anak iya permanente. ³⁶ Gani kon ang Anak sang Dios amo ang magahilway sa inyo, mahilway gid kamo. ³⁷ Nahibaluan ko nga mga kaliwat kamo ni Abraham, pero ginatinguhaan ninyo nga patyon ako tungod kay indi kamo magbaton sang akon mga ginatudlo. ³⁸ Ginasugid ko sa inyo ang mga butang nga akon nakita sa Amay; pero kamo, ginahimo ninyo ang inyo nabatian sa inyo amay.”

³⁹ Nagsiling sila kay Jesus, “Ang amon amay amo si Abraham.” Nagsiling si Jesus, “Kon matuod nga mga kaliwat kamo ni Abraham, kuntani ginahimo ninyo ang maayo pareho sang iya mga ginhimo. ⁴⁰ Pero ang inyo ginahimo, ginatinguhaan ninyo nga patyon ako, bisan wala ako sing may nahimo kundi nagsugid man lang ako sa inyo sang kamatuoran nga akon nabatian halin sa Dios. Si Abraham wala gid nakahimo pareho sining inyo ginahimo. ⁴¹ Ang inyo ginahimo pareho man sa ginahimo sang inyo amay.” Nagsiling sila, “Indi kami mga anak sa guwa.^[q] Ang Dios amo ang amon Amay.” ⁴² Nagsiling si Jesus sa ila, “Kon matuod nga ang Dios amo ang inyo Amay, kuntani palanggaon ninyo ako, kay ako naghalin sa Dios. Wala ako nagkadto diri sa kalibutan sa akon lang luyag, kundi siya amo ang nagpadala sa akon. ⁴³ Indi ninyo maintiendihan ang akon mga ginahambal tungod kay indi kamo makaagwanta sa pagpamati sang akon pulong. ⁴⁴ Si Satanas amo ang inyo amay kag kon ano ang gusto sang inyo amay nga si Satanas amo man ang inyo gusto nga himuon. Manugpatay siya sang tawo halin pa sang una. Wala sing pulos para sa iya ang kamatuoran tungod kay wala gid sing kamatuoran sa iya. Batasan niya ang magbutig, tungod kay butigon siya kag siya amo ang ginahalinan sang tanan nga kabutigan. ⁴⁵ Pero ako, ang kamatuoran amo ang akon ginasugid sa inyo, kag amo ina nga indi kamo magpati sa akon. ⁴⁶ Sin-o bala sa inyo ang makapamatuod nga nakahimo ako sang sala? Wala gid! Ti ngaa indi kamo magpati sa akon kon nagasugid ako sang kamatuoran? ⁴⁷ Ang mga tawo nga iya sang Dios nagapati sa pulong sang Dios. Pero tungod kay kamo indi iya sang Dios, amo ina nga indi kamo magpati sa akon.”

Si Jesus kag si Abraham

⁴⁸ Nagsabat kay Jesus ang mga lider sang mga Judio, “Matuod gali ang amon ginasiling nga ikaw isa ka Samariahanon,^[r] kag ginsudlan sang malaot nga espiritu.” ⁴⁹ Nagsiling si Jesus, “Wala sing may nagsulod sa akon nga malain nga espiritu. Ginapadunggan ko lang ang akon Amay, pero kamo, ginapakahuy-an ninyo ako. ⁵⁰ Wala ako nagahandom sang kadungganan para sa akon kaugalingon. Ang Amay amo ang nagahandom nga padunggan ako sang mga tawo, kag nahibaluan niya nga matuod ang mga butang nga akon ginasugid. ⁵¹ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ang mga nagatuman sang akon mga pagpanudlo indi na gid mapatay.” ⁵² Nagsiling sa iya ang mga lider sang mga Judio, “Sigurado na gid kami nga ginsudlan ka sang malaot nga espiritu. Bisan si Abraham napatay, kag ang mga propeta nagkalamatay man. Pero nagasiling ka nga ang nagatuman sang imo mga pagpanudlo indi na gid mapatay hasta san-o. ⁵³ Ano, mas maayo ka pa bala kay Abraham? Napatay gani siya. Kag ang mga propeta nagkalamatay man. Ngaa, sin-o ka gid haw?” ⁵⁴ Nagsiling si Jesus sa ila, “Kon ako lang gid ang magpadungog sa akon kaugalingon, wala ini sing pulos. Pero ang akon Amay amo gid ang nagapadungog sa akon. Siya amo ang inyo ginasiling nga inyo Dios. ⁵⁵ Ugaling wala ninyo siya makilala. Pero ako iya, kilala ko siya. Karon, kon magsiling ako nga wala ako makakilala sa iya, magaguwa nga butigon ako pareho sa inyo. Pero ang matuod, kilala ko gid siya kag ginatuman ko ang iya pulong. ⁵⁶ Nalipay gid ang inyo amay nga si Abraham nga makita niya ang akon tion. Kag nakita niya gani kag nalipay gid siya.” ⁵⁷ Nagsiling ang mga lider sang mga Judio sa iya, “Ti, paano ang imo pagkakita kay Abraham nga wala pa gani 50 ang imo edad?” ⁵⁸ Nagsiling si Jesus, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga sang wala pa matawo si Abraham, ara na ako nga daan.” ⁵⁹ Tungod sa sining ginhambal ni Jesus nagpulot sila sing bato agod habuyon siya. Pero nagpanago^[s] si Jesus kag naghalin sa templo.

Gin-ayo ni Jesus ang Tawo nga Natawo nga Bulag

9 Samtang nagalakat sila ni Jesus, may nakita sila nga tawo nga bulag halin pa sang iya pagkatawo. ² Karon ginpamangkot si Jesus sang iya mga sumulunod, “Manunudlo, kay sin-o bala sala nga natawo siya nga bulag? Iya bala sala ukon sala sang iya mga ginikanan?” ³ Nagsabat si Jesus, “Indi tungod sang iya sala ukon sang sala sang iya mga ginikanan, kundi nabulag siya agod makita sang mga tawo ang gahom sang Dios paagi sa pag-ayo sa iya. ⁴ Dapat himuon ta ang ginapahimo sang Dios nga nagpadala sa akon samtang adlaw pa, nga mahimo pa naton. Kay magaabot ang gab-i, ang tion nga indi ta na mahimo ang iya ginapahimo. ⁵ Samtang ari pa ako sa kalibutan ako ang suga nga nagahatag sang kasanag sa mga tawo.” ⁶ Pagkahambal niya sadto nagdupla siya dayon sa duta. Ginmiksla niya ang dupla sa duta kag ginlamhit niya ini sa mga mata sang bulag. ⁷ Nagsiling siya dayon sa bulag, “Kadto ka sa palaligusan sa Siloam kag magpanghilam-os didto.” (Ang buot silingon sang Siloam “Ginpadala.”) Gani nagkadto ang bulag sa Siloam kag nagpanghilam-os. Pagkatapos nagbalik siya dayon nga nakakita na.

⁸ Nagsiling ang iya mga kaingod kag ang mga tawo nga nakakita anay sa iya nga nagapakilimos, “Indi bala nga ang ina nga tawo amo anay ang nagasagi pungko nga nagapakilimos?” ⁹ Nagsiling ang iban, “Amo ina siya!” Pero may iban nga nagsiling, “Indi ina siya! Kundi pareho lang sila sing hitsura.” Gani ang tawo mismo nagsiling, “Ako gid ang tawo nga inyo ginasiling.” ¹⁰ Gani ginpamangkot nila siya, “Paano bala nga makakita ka na subong?” ¹¹ Nagsiling siya, “Ang tawo nga ginatawag nga si Jesus naghimo sang lunang.^[t] Pagkatapos ginlamhit niya ini sa akon mga mata kag ginsilingan niya ako dayon nga magkadto sa palaligusan sa Siloam kag magpanghilam-os. Gani nagkadto ako didto kag pagkatapos ko panghilam-os, nakakita na ako.” ¹² Ginpamangkot nila siya kon diin na ang tawo nga nag-ayo sa iya. Nagsiling siya, “Ambot, wala ako kahibalo.”

Gin-imbistigar sang mga Pariseo ang Tawo nga Gin-ayo

¹³ Gindala nila dayon sa mga Pariseo ang ato nga tawo, nga sadto anay bulag. ¹⁴ Adlaw sadto nga Inugpahuway sang pagmiksla ni Jesus sang duta kag sang pag-ayo niya sa mata sang tawo nga bulag. ¹⁵ Gani ginpamangkot man siya sang mga Pariseo kon paano nga makakita na siya. Kag ginsugiran niya sila, “Ginlamhitan ni Jesus sing lunang ang akon mga mata kag pagkatapos nagpanghilam-os ako, kag subong makakita na ako.” ¹⁶ May mga Pariseo nga nagsiling, “Ang tawo nga naghimo sini indi halin sa Dios, tungod kay wala siya nagatuman sang kasuguan parte sa Adlaw nga Inugpahuway.” Pero nagsiling ang iban, “Kon siya tawo nga makasasala indi siya makahimo sang mga milagro nga pareho sini.” Gani nagbinahin-bahin sila.

¹⁷ Nagpamangkot pa gid liwat ang mga Pariseo sa tawo nga sadto anay bulag, “Siling mo gin-ayo ka niya, ti karon, ano ang masiling mo parte sa iya?” Nagsiling siya, “Kon sa akon lang, isa siya ka propeta.” ¹⁸ Pero indi magpati ang mga lider sang mga Judio nga bulag siya anay kag subong makakita na, gani ginpatawag nila ang iya mga ginikanan. ¹⁹ Pagkatapos ginpamangkot nila sila, “Inyo bala anak ini? Matuod gid man bala nga natawo siya nga bulag? Ngaa makakita na siya subong?” ²⁰ Nagsabat ang iya mga ginikanan, “Kilala namon nga siya amon anak kag matuod nga natawo siya nga bulag. ²¹ Pero kon paano nga makakita na siya kag kon sin-o ang nag-ayo sang iya mga mata, ina ang wala namon mahibalui. Pamangkuta ninyo siya kay may buot naman na siya kag sarang makasabat para sa iya kaugalingon.” ²² Amo sadto ang sabat sang iya mga ginikanan tungod kay nahadlok sila sa mga lider sang mga Judio. Kay ang ini nga mga lider nagsugtanay na nga daan nga ang bisan sin-o nga magkilala kay Jesus nga siya amo ang Cristo indi na nila pagpasudlon sa ila simbahan. ²³ Amo gani nga ang iya mga ginikanan nagsiling, “Pamangkuta ninyo siya kay may buot naman na siya.”

²⁴ Gani gintawag nila liwat ang tawo nga sadto anay bulag kag ginsilingan, “Abi magsugid ka sang matuod parte sadto nga tawo, kay ang Dios nagapamati. Kon sa amon lang, nahibaluan namon nga siya makasasala.” ²⁵ Nagsabat ang tawo, “Wala ako kahibalo kon makasasala siya ukon indi. Basta nahibaluan ko nga sang una bulag ako pero subong makakita na.” ²⁶ Nagpamangkot naman sila liwat, “Ano bala ang iya ginhimo sa imo? Paano niya gin-ayo ang imo mga mata?” ²⁷ Nagsabat siya, “Indi bala nga ginsugiran ko na kamo? Pero indi kamo magpati. Ti ngaa nagapamangkot pa kamo liwat? Ano, gusto man bala ninyo nga mangin iya mga sumulunod?” ²⁸ Gani naakig sila kag ginbuyayaw nila siya kag ginsilingan, “Ikaw iya nga sumulunod, pero kami mga sumulunod ni Moises. ²⁹ Nahibaluan namon nga nagpakighambal ang Dios kay Moises sang una, pero kon parte sa tawo nga ina, wala gani kami kahibalo kon diin siya naghalin!” ³⁰ Nagsabat dayon ang tawo, “Katingalahan! Siya ang nag-ayo sa akon, pagkatapos nagasiling kamo nga wala kamo kahibalo kon sa diin siya naghalin. ³¹ Nahibaluan ta nga wala nagasabat ang Dios sa mga makasasala. Pero ginasabat niya ang mga tawo nga nagatahod sa iya kag nagatuman sang iya kabubut-on. ³² Halin sang pagsugod sang kalibutan wala pa gid kita makabati nga may tawo nga nag-ayo sang mata sang isa ka tawo nga bulag halin sang iya pagkatawo. ³³ Kon indi siya naghalin sa Dios, indi siya kuntani makahimo sing pareho sini.” ³⁴ Nagsabat ang mga lider sang mga Judio, “Natawo ka kag nagdako sa sala, kag karon tudluan mo pa kami?” Kag ginsilingan nila siya nga indi na siya pagtugutan nga magsulod sa ila mga simbahan.

Ang Espirituhanon nga Pagkabulag

³⁵ Karon, nabalitaan ni Jesus nga indi na nila pagpasudlon sa ila mga simbahan ang tawo nga sadto anay bulag. Gani ginpangita niya ang tawo. Pagkakita niya sa iya ginpamangkot niya siya, “Nagatuo ka bala sa Anak sang Tawo?” ³⁶ Nagsabat siya, “Sir, sugiri man ako kon sin-o siya agod makatuo ako sa iya!” ³⁷ Nagsiling si Jesus, “Nakita mo na siya, kay siya mismo ang nagapakighambal sa imo subong.” ³⁸ Nagsiling dayon ang tawo, “Ginoo, nagatuo ako sa imo!” Kag nagluhod siya dayon kag nagsimba kay Jesus.

³⁹ Nagsiling si Jesus, “Nagkadto ako diri sa kalibutan agod hukman ang mga tawo. Ang mga tawo nga nagakilala nga sila bulag sa kamatuoran ayuhon ko agod makakita sila. Kag ang mga tawo nga nagasiling nga sila kuno indi bulag, magaguwa nga sila amo ang bulag.” ⁴⁰ Karon, may mga Pariseo didto nga malapit sa iya nga nakabati sang iya ginhambal. Kag nagpamangkot sila, “Ang buot mo silingon pati kami mga bulag man?” ⁴¹ Ginsabat sila ni Jesus, “Kon ginabaton ninyo nga bulag kamo sa kamatuoran, wala kamo kuntani sing sala. Pero tungod kay nagasiling kamo nga indi kamo bulag, ini nagakahulugan lang nga may sala pa gihapon kamo.”

Ang Matuod nga Manugbantay sang mga Karnero

10 Nagsaysay si Jesus sa ila paagi sa paanggid, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga kon ang tawo nagasulod sa toril sang mga karnero pero wala nagaagi sa puwertahan kundi nagataklas sa kudal, ina nga tawo kawatan kag tulisan. ² Pero ang tawo nga nagasulod paagi sa puwertahan amo ang manugbantay sang mga karnero. ³ Ginapasulod siya sang bantay sa puwertahan kag ang iya tingog kilala sang mga karnero. Ginatawag niya ang iya mga karnero sa ila mga ngalan, kag ginadala niya dayon sila paguwa. ⁴ Kon makaguwa na sila, nagauna siya sa ila kag ang iya mga karnero nagasunod sa iya tungod kay kilala nila ang iya tingog. ⁵ Indi magsunod ang mga karnero sa tawo nga indi nila kilala, kundi magapalagyo gani sila tungod kay wala sila nakakilala sang iya tingog.”

⁶ Ginsugid sa ila ni Jesus ini nga paanggid, pero wala gid sila nakaintiendi kon ano ang buot silingon sini.

Si Jesus ang Maayo nga Manugbantay

⁷ Gani nagsiling liwat si Jesus, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ako amo ang puwertahan sang mga karnero.^{[u] 8} May mga nauna sa akon nga mga manunudlo nga ang ila kahalimbawa pareho sa mga kawatan kag mga tulisan. Pero ang akon mga karnero wala nagpati sa ila. ⁹ Ako amo ang puwertahan. Ang nagasulod paagi sa akon maluwas. Pareho siya sa karnero nga nagasulod kag nagaguwa, kag makakita siya sing halalbon. ¹⁰ Ang katuyuan sang kawatan amo ang pagpangawat, ang pagpatay kag ang pagpangguba. Pero ako iya nagkadto diri sa kalibutan agod mahatagan ko ang mga tawo sing kabuhi kag ini wala gid sing kulang.

¹¹ “Ako amo ang maayo nga manugbantay sang mga karnero. Ang maayo nga manugbantay desidido nga mapatay para sa iya mga karnero. ¹² Indi siya pareho sa tawo nga ginasuhulan lang nga magbantay. Kay ang tawo nga ginasuhulan lang nagapalagyo kon makita na niya nga nagaabot ang mabangis nga ido,^[v] kag bayaan lang niya ang mga karnero. Gani nagalalapta ang mga karnero kag ang iban sa ila tukbon. ¹³ Ang sinuhulan nagapalagyo, tungod kay sinuhulan man lang siya kag baliwala lang sa iya kon ano ang matabo sa mga karnero. ^14-15 Pero ako amo ang maayo nga manugbantay sang mga karnero. Kon paano ang pagkakilala sa akon sang Amay kag ang akon pagkakilala sa iya, pareho man sina ang akon pagkakilala sa akon mga karnero kag ang ila pagkakilala sa akon. Kag ihatag ko ang akon kabuhi para sa ila. ¹⁶ May iban pa man ako nga mga karnero nga wala diri sa inyo grupo bilang mga Judio. Dapat pasudlon ko man sila. Magapamati man sila sa akon, kag ang tanan nga nagapamati sa akon mangin isa lang ka grupo nga may isa ka manugbantay.

¹⁷ “Ginapalangga ako sang Amay tungod kay ginahatag ko ang akon kabuhi para sa ila, kag pagkatapos mabuhi man ako liwat. ¹⁸ Wala sing may makapatay sa akon kon indi ko ini pag-itugot. Pero kabubut-on ko nga ginahatag ang akon kabuhi. Pagusto ako sa paghatag sini, kag pagusto man ako sa pagbawi sini. Amo ini ang ginsiling sang Amay sa akon.”

¹⁹ Tungod sa ginhambal nga ato ni Jesus nagbinahin-bahin liwat ang mga Judio. ²⁰ Madamo sa ila ang nagsiling, “Ang tawo nga ini ginsudlan sang malaot nga espiritu kag buang-buang. Ngaa nagasagi kamo pamati sa iya?” ²¹ Pero nagsiling ang iban, “Ang tawo nga ginsudlan sang malaot nga espiritu indi makatudlo sing pareho sina. Kag isa pa, paano makapaayo ang isa ka tawo sang bulag kon ginsudlan siya sang malain nga espiritu?”

Ginsikway si Jesus sang mga Judio

²² Karon, nag-abot ang tiyempo sa pagsaulog sa Jerusalem sang Piesta sang Pagdedikar sang Templo. Tigtulugnaw sadto, ²³ kag nagalakat-lakat si Jesus didto sa templo sa ginatawag nga Balkon ni Solomon. ²⁴ Nagtilipon ang mga Judio sa iya kag nagsiling sila, “Ngaa ginatago-tago mo pa sa amon kon sin-o gid ikaw? Sugiri kami sing deretso kon ikaw amo ang Cristo.” ²⁵ Nagsiling si Jesus sa ila, “Ginsugiran ko na kamo kon sin-o gid ako pero indi kamo magpati sa akon. Ang mga milagro nga ginapahimo sang Amay sa akon nagapamatuod man kon sin-o gid ako. ²⁶ Pero indi kamo magpati sa akon tungod kay indi kamo kaupod sa akon mga karnero. ²⁷ Ang akon mga karnero nagapamati sa akon. Kilala ko sila kag nagasunod sila sa akon. ²⁸ Ginahatagan ko sila sang kabuhi nga wala sing katapusan, kag indi gid sila mawala. Wala gid sing may makaagaw sa ila sa akon kamot. ²⁹ Ginhatag sila sa akon sang akon Amay nga gamhanan sa tanan, kag wala gid sing may makaagaw sa ila sa kamot sang Amay. ³⁰ Ako kag ang Amay isa lang.”

³¹ Pagkabati sadto sang mga Judio nagpulot liwat sila sang mga bato agod batuhon siya. ³² Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Madamo ang ginhimo ko nga maayo nga inyo mismo nakita. Kag ginpahimo ini sa akon sang Amay. Sa diin bala sa sining akon mga ginpanghimo ang nangin kabangdanan nga inyo ako batuhon?” ³³ Ginsabat siya sang mga Judio, “Indi kami magbato sa imo tungod sang imo maayo nga mga hinimuan, kundi batuhon ka namon tungod sa imo pagpasipala sa Dios! Kay ikaw tawo man lang, pero nagasiling ka nga ikaw Dios.” ³⁴ Nagsiling si Jesus sa ila, “Indi bala nasulat sa inyo Kasuguan nga nagsiling ang Dios nga kamo mga dios?^{[w] 35-36} Kag nahibaluan ta nga matuod permi ang ginasiling sang Kasulatan. Gani kon nagsiling ang Dios nga mga dios ang mga tawo nga ginhatagan sang iya mensahi, ti ngaa nagasiling kamo nga nagpasipala ako sa Dios tungod kay nagsiling ako nga ako Anak sang Dios? Siya mismo ang nagpili kag nagpadala sa akon diri sa kalibutan. ³⁷ Kon wala ako nagahimo sang ginapahimo sang Amay sa akon, indi dapat nga magpati kamo sa akon. ³⁸ Pero kon ginahimo ko ang ginapahimo sang Amay sa akon, bisan indi ninyo gusto nga magpati sa akon mga ginasiling, dapat patihan ninyo ang akon mga hinimuan, agod mahibaluan gid ninyo nga ang Amay ari sa akon kag ako ara sa iya.”

³⁹ Gintinguhaan nila liwat nga dakpon si Jesus, pero nakalikaw siya sa ila.

⁴⁰ Nagtabok liwat si Jesus sa Suba sang Jordan kag nagkadto sa lugar nga sa diin nagpangbautiso si Juan. Kag didto siya dayon nagtiner. ⁴¹ Madamo nga mga tawo ang nagpalapit sa iya kag nagsiling, “Wala matuod nakahimo sing mga milagro si Juan, pero ang tanan nga iya ginhambal parte sa sini nga tawo matuod.” ⁴² Gani madamo sa mga tawo didto ang nagtuo kay Jesus.

Ang Pagkapatay ni Lazarus

11 ^1-2 May isa ka tawo nga ang iya ngalan si Lazarus. Siya kag ang iya mga utod nga si Maria kag si Marta nagapauli sa Betania. Si Maria nga ini amo ang nagbubo sang pahamot sa tiil sang Ginoo kag iya dayon ginpahiran sang iya buhok. Ang iya utod nga si Lazarus nagamasakit. ³ Gani nagpadala ang mag-utod nga babayi sang balita kay Jesus nga ang iya pinalangga nga amigo nagamasakit. ⁴ Pagkabati ni Jesus nga si Lazarus nagamasakit, nagsiling siya, “Ini nga masakit indi magaresulta sang kamatayon. Ang katuyuan nga nagamasakit siya kay agod mapadunggan ang Dios tungod sa iya gahom kag agod ako nga Anak sang Dios mapadunggan man.”

⁵ Palangga ni Jesus si Marta, si Maria kag si Lazarus. ⁶ Pero ginpaligad pa niya ang duha ka adlaw pagkatapos nga iya nabalitaan nga si Lazarus nagamasakit. ⁷ Dayon, nagsiling siya sa iya mga sumulunod, “Dali kamo, mabalik na kita sa Judea.” ⁸ Nagsabat ang iya mga sumulunod, “Manunudlo, indi bala nga pila pa lang ka adlaw nga batuhon ka kuntani didto sang mga Judio? Kag karon mabalik ka pa didto?” ⁹ Nagsiling si Jesus, “Indi bala nga may dose ka oras kon adlaw? Gani kon maglakat ang tawo kon adlaw indi siya makasandad, tungod kay masanag pa. ¹⁰ Pero kon maglakat siya kon gab-i makasandad siya kay madulom.”^{[x] 11} Pagkatapos nagsiling pa gid si Jesus, “Ang aton amigo nga si Lazarus nagakatulog. Pero kadtuan ko siya kag pukawon.” ¹² Nagsabat ang iya mga sumulunod, “Ginoo, kon nagakatulog siya, magaayo pa siya.” ¹³ Abi nila nagakatulog lang matuod si Lazarus, pero ang buot silingon ni Jesus nga patay na si Lazarus. ¹⁴ Gani ginsilingan sila ni Jesus sing maathag, “Patay na si Lazarus. ¹⁵ Pero nagapasalamat ako nga wala ako didto kay para ini sa inyo kaayuhan, tungod kay may himuon ako agod magdugang pa gid ang inyo pagtuo sa akon. Dali, kadtuan ta siya.” ¹⁶ Karon, si Tomas nga ginatawag nga si Kapid nagsiling sa iya mga kaupod, “Ti, maupod na lang kita bisan kon patyon kita upod sa iya.”

Si Jesus amo ang Nagahatag sang Kabuhi

¹⁷ Sang pag-abot ni Jesus sa Betania, nabalitaan niya nga apat na ka adlaw nga nalubong si Lazarus. ¹⁸ Ang Betania mga tatlo lang ka kilometro halin sa Jerusalem. ¹⁹ Gani madamo nga mga Judio nga taga-Jerusalem ang nagkadto didto sa paglipay kay Marta kag kay Maria sa pagkapatay sang ila utod.

²⁰ Pagkabati ni Marta nga nagapadulong si Jesus, nagguwa siya sa pagsugata sa iya, pero si Maria nagpabilin sa balay. ²¹ Pag-abot ni Marta kay Jesus, nagsiling siya, “Ginoo, kon diri ka lang, wala kuntani napatay ang akon utod. ²² Pero nahibaluan ko nga bisan subong magahatag ang Dios sa imo sang bisan ano nga imo pangayuon sa iya.” ²³ Nagsiling si Jesus sa iya, “Mabanhaw ang imo utod.” ²⁴ Nagsabat si Marta, “Nahibaluan ko nga mabanhaw siya sa katapusan nga adlaw kon banhawon na ang mga patay.” ²⁵ Nagsiling si Jesus sa iya, “Ako ang nagabanhaw sang mga patay, kag ako man ang nagahatag sang kabuhi. Ang nagatuo sa akon, bisan mapatay pa siya, mabuhi siya liwat. ²⁶ Ang bisan sin-o nga nagakabuhi kag nagatuo sa akon indi na mapatay hasta san-o. Ti, nagapati ka bala sini?” ²⁷ Nagsabat si Marta, “Huo, Ginoo! Nagapati gid ako nga ikaw amo ang Cristo, ang Anak sang Dios nga amon ginahulat nga magaabot diri sa kalibutan.”

Naghibi si Jesus

²⁸ Pagkahambal sadto ni Marta, nagbalik siya sa ila balay kag gintawag niya ang iya utod nga si Maria kag ginhutikan, “Ari na ang Manunudlo kag ginapatawag ka niya.” ²⁹ Pagkabati sadto ni Maria, nagtindog siya kag nagdali-dali guwa kag nagkadto didto kay Jesus. ³⁰ (Wala pa makasulod si Jesus sa banwa sang Betania. Didto pa lang siya sa lugar nga sa diin ginsugata siya ni Marta.) ³¹ Pagkakita sang mga Judio, nga nagalipay kay Maria, nga nagtindog siya kag magdali-dali guwa, ginsunod nila siya kay abi nila makadto siya sa lulubngan agod didto maghibi.

³² Pag-abot ni Maria didto kay Jesus, nagluhod siya kag nagsiling, “Ginoo, kon diri ka lang, wala kuntani napatay ang akon utod.” ³³ Pagkakita ni Jesus nga nagahibi si Maria kag pati ang iya mga kaupod nga mga Judio, natandog gid ang iya tagipusuon. ³⁴ Nagpamangkot siya dayon sa ila, “Sa diin ninyo siya ginlubong?” Nagsabat sila, “Dali Ginoo, itudlo namon sa imo.” ³⁵ Naghibi si Jesus. ³⁶ Gani nagsiling ang mga Judio, “Kita ninyo kon daw ano ang iya pagpalangga kay Lazarus!” ³⁷ Pero nagsiling ang iban, “Indi bala nga gin-ayo niya ang mga mata sang bulag? Ti ngaa wala niya mapunggi ang kamatayon ni Lazarus?”

Ginbanhaw ni Jesus si Lazarus

³⁸ Natandog liwat ang tagipusuon ni Jesus. Kag nagkadto siya dayon didto sa ginlubngan kay Lazarus. Isa ini ka kuweba nga natakpan sang isa ka bato. ³⁹ Pag-abot nila didto, nagsiling si Jesus, “Kuhaa ninyo ang bato.” Pero nagsiling si Marta nga utod sang napatay, “Ginoo, mabaho na siya subong, kay apat na ka adlaw nga siya ginlubong!” ⁴⁰ Nagsiling si Jesus sa iya, “Indi bala nga nagsiling ako sa imo nga kon magtuo ka, makita mo ang gahom sang Dios?” ⁴¹ Gani ginkuha nila ang bato. Nagtangla si Jesus sa langit kag nagsiling, “Amay, nagapasalamat ako sa imo tungod kay ginpamatian mo ako. ⁴² Nahibaluan ko nga permi mo ako ginapamatian, pero nagasiling ako sing pareho sini para sa mga tawo nga diri subong sa akon palibot, agod magpati sila nga ikaw amo ang nagpadala sa akon diri sa kalibutan.” ⁴³ Pagkatapos niya hambal sini, nagsinggit siya, “Lazarus, guwa ka!” ⁴⁴ Kag nagguwa matuod ang napatay nga si Lazarus nga ang iya kamot kag tiil may nagasambod pa nga mga tela nga linen, kag ang iya guya naputos man sang panyo. Nagsiling si Jesus sa ila, “Hubari ninyo siya kag palakta.”

Nagplano ang mga Lider sang mga Judio nga Patyon si Jesus^(C)

⁴⁵ Madamo sa mga Judio nga nagbisita sa ila ni Maria ang nagtuo kay Jesus pagkakita nila sa iya ginhimo. ⁴⁶ Pero ang iban sa ila nagkadto sa mga Pariseo kag nagsugid sang ginhimo ni Jesus. ⁴⁷ Gani gintawag sang mga Pariseo kag sang mga manugdumala nga mga pari ang tanan nga miyembro sang Korte sang mga Judio. Kag sang nagatilipon na sila, nagsiling sila, “Ano bala ang aton himuon? Madamo nga mga milagro ang ginahimo sang sini nga tawo. ⁴⁸ Kon pabay-an lang naton siya, ang tanan magatuo na sa iya nga siya amo ang hari sang Israel. Kag kon amo ini ang matabo, sulungon kita sang mga soldado sang Roma kag gub-on nila ang aton templo kag ang aton bug-os nga nasyon!” ⁴⁹ Pero ang isa sa mga kaupod nila nga si Caifas, nga pangulo nga pari sadto nga tuig, nagsiling, “Wala gid kamo sing nahibaluan! ⁵⁰ Wala bala ninyo mahunahunai nga mas maayo pa nga isa lang ka tawo ang mapatay para sa aton nasyon kaysa ang bug-os nga nasyon ang madula?” ⁵¹ Wala niya ato ginhambal nga iya-iya lang, kundi bilang pangulo nga pari sadto nga tuig, naghambal ang Dios paagi sa iya nga kinahanglan nga mapatay si Jesus para sa mga Judio. ⁵² Kag indi lang para sa ila, kundi para man sa tanan nga anak sang Dios nga naglalapta sa iban nga mga lugar, agod matipon sila kag mangin isa sila tanan. ⁵³ Halin sadto nga adlaw nagplano ang mga lider sang mga Judio nga patyon si Jesus. ⁵⁴ Gani wala na nagsagad pakita si Jesus sa mga banwa sang mga Judio, kundi nagkadto siya sa lugar nga malapit sa kamingawan, sa isa ka banwa nga ginatawag Efraim. Didto siya nagtiner kaupod sang iya mga sumulunod.

⁵⁵ Karon, malapit na lang ang piesta sang mga Judio nga ginatawag Piesta sang Paglabay sang Anghel. Gani madamo nga mga tawo ang nagpa-Jerusalem agod sa indi pa mag-abot ang piesta makapakatinlo sila sang ila kaugalingon suno sa pagsulundan sang ila relihiyon. ⁵⁶ Ginpangita nila si Jesus, pero wala nila makita. Gani nagpinamangkutanay sila, “Ano bala sa banta ninyo? Indi gid siya siguro magpamiesta, di bala?” ⁵⁷ Sadto gali nga tion nagsugo na nga daan ang mga manugdumala nga mga pari kag ang mga Pariseo nga ang bisan sin-o nga makahibalo kon diin si Jesus dapat magsugid sa ila agod madakop nila siya.

Ginbubuan ni Maria sang Pahamot si Jesus^(D)

12 Karon, sang anom na lang ka adlaw bag-o mag-abot ang piesta, nagkadto si Jesus sa Betania, sa lugar ni Lazarus nga iya ginbanhaw. ² Nagpreparar sila sing panihapon para kay Jesus. Si Lazarus isa sa mga kaupod ni Jesus nga nagakaon sa lamisa. Si Marta amo ang nagaserbi. ³ Si Maria iya nagkuha sing mga tunga sa litro nga malahalon nga pahamot. Puro ini nga pahamot nga halin sa tanom nga nardo. Ginbubo niya ini sa tiil ni Jesus. Pagkatapos ginpahiran niya sang iya buhok. Kag napuno ang bug-os nga balay sang kahamot sang sadto nga pahamot. ⁴ Isa didto sa mga kaupod ni Jesus amo si Judas Iscariote,^[y] nga amo ang magatraidor sa iya.^[z] Nagsiling si Judas, ⁵ “Ang bili sang sina nga pahamot mga isa gid ka tuig nga suweldo sang isa ka tawo. Ngaa wala ina pag-ibaligya kag ang bili ipanghatag sa mga imol?” ⁶ Ginsiling niya ini, indi tungod kay naluoy siya sa mga imol, kundi tungod kay kawatan siya. Siya amo ang nagauyat sang ila kuwarta kag permi niya ini ginakuhaan. ⁷ Pero nagsiling si Jesus, “Pabay-i lang siya! Ipatago lang sa iya ang nabilin nga pahamot agod itigana sa akon lubong.^{[aa] 8} Ang mga imol permi ninyo makaupod, pero ako indi ninyo permi makaupod.”

Ang Plano nga Patyon si Lazarus

⁹ Madamo nga mga Judio ang nakabalita nga didto si Jesus sa Betania, gani nagkadto sila didto. Nagkadto sila indi lang tungod kay Jesus, kundi gusto man nila nga makita si Lazarus nga iya ginbanhaw. ¹⁰ Gani ginplano sang mga manugdumala nga mga pari nga patyon man si Lazarus, ¹¹ kay tungod sa iya, madamo na nga mga Judio ang nagbiya sa ila kag nagtuo kay Jesus.

Ang Madinalag-on nga Pagsulod ni Jesus sa Jerusalem^(E)

¹² Sang madason nga adlaw, nabalitaan sang madamo nga mga tawo nga nag-alabot sa pagpamiesta nga si Jesus nagapakadto na sa Jerusalem. ¹³ Gani nagkuha sila sang mga dahon sang palma kag ginsugata nila si Jesus nga nagasinggit, “Dayawon ta ang Dios! Ginapakamaayo sang Ginoo ang iya pinadala!^{[ab] [ac]} Ginapakamaayo niya ang Hari sang Israel!” ¹⁴ Nakakita si Jesus sang isa ka bataon pa nga asno kag amo ato ang iya ginsakyan. Sa iya ginhimo nga ato natuman ang ginsiling sang Dios sa Kasulatan nga nagasiling:

¹⁶ Sadto nga tiyempo, ang mga sumulunod ni Jesus wala pa makaintiendi kon ano ang kahulugan sang mga nagakalatabo nga ato. Pero pagkatapos nga si Jesus nakabalik na sa langit, amo pa lang nila napinsaran nga ang ginhimo sang sadto nga mga tawo amo gid gali ang nakasulat sa Kasulatan.

¹⁷ Madamo nga mga tawo ang nakakita sang pagtawag kag pagbanhaw ni Jesus kay Lazarus halin sa iya lulubngan. Kag ini nga mga tawo nagpamalita sa natabo. ¹⁸ Gani madamo nga mga tawo ang nagsugata kay Jesus, tungod kay nabalitaan nila ato nga milagro nga iya ginhimo. ¹⁹ Gani naghambalanay ang mga Pariseo, “Ti tan-awa ninyo, nagasunod na sa iya ang tanan nga tawo. Wala na gid kita sing may mahimo!”

May mga Griego nga Nagpangita kay Jesus

²⁰ May mga Griego man nga nag-alabot sa Jerusalem agod magpamiesta kag magsimba sa Dios. ²¹ Nagkadto sila kay Felipe nga taga-Betsaida nga sakop sang Galilea. Nagsiling ang mga Griego, “Gusto namon kuntani nga magpakigkita kay Jesus.” ²² Ginsugiran ni Felipe si Andres kag duha sila ang nagkadto kay Jesus agod sugiran siya. ²³ Nagsiling dayon si Jesus sa ila, “Karon nag-abot na ang tion nga padunggan ako nga Anak sang Tawo, makita na ang akon gahom. ²⁴ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga kon ang isa ka binhi indi pag-ilubong sa duta kag mapatay, ina magapabilin gid lang nga isa ka binhi. Pero kon ilubong kag mapatay, magatubo ini kag magapamunga sing madamo.^{[af] 25} Ang tawo nga sobra ang iya paghigugma sa iya kabuhi madula niya ini, pero ang tawo nga wala nagakanugon sang iya kabuhi sa sini nga kalibutan tungod sa akon makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan. ²⁶ Ang bisan sin-o nga gusto mag-alagad sa akon kinahanglan magsunod sa akon, agod nga kon diin ako didto man ang akon suluguon. Ang tawo nga nagaalagad sa akon padunggan sang akon Amay.”

Naghambal si Jesus Parte sa iya Kamatayon

²⁷ Nagsiling pa si Jesus, “Karon nagalibog ang akon hunahuna. Ano bala ang akon isiling? Ano, masiling bala ako sa Amay nga indi na lang niya ako pagpaantuson? Pero amo ini ang katuyuan sang akon pagkadto diri, nga mag-antos sang mga kasakit sa sini nga tion.” ²⁸ Nagsiling dayon si Jesus sa Amay, “Amay, ipakita ang imo gahom sa mga tawo.” May naghambal dayon halin sa langit, “Ginpakita ko na paagi sa imo, kag ipakita ko pa liwat.”

²⁹ Ang mga tawo nga nagtalambong didto nakabati sang tingog. Nagsiling sila, “Nagapangdaguob!” Pero nagsiling ang iban, “Nagapakighambal sa iya ang anghel!” ³⁰ Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Ginpabati ato sang Dios indi para sa akon kundi para sa inyo. ³¹ Halin subong sentensyahan na niya ang mga tawo sang kalibutan. Kag mapierdi na niya si Satanas nga amo ang nagagahom sa sini nga kalibutan. ³² Kag kon ibayaw na gani ako halin sa duta, papalapiton ko ang tanan nga tawo sa akon.” ³³ (Sa iya paghambal sadto, ginsugid niya kon ano nga klase sang kamatayon ang iya pagaantuson.) ³⁴ Nagsabat ang mga tawo sa iya, “Suno sa amon Kasuguan magakabuhi ang Cristo sa wala sing katapusan. Gani ngaa bala nagasiling ka nga ang Anak sang Tawo kinahanglan nga mapatay? Sin-o gid ina nga Anak sang Tawo ang imo ginasiling?” ³⁵ Nagsiling si Jesus sa ila, “Madali na lang madula ang suga sa tunga ninyo. Gani magkabuhi kamo sa sini nga suga samtang diri pa, kay basi bala kon maabtan kamo sang kadulom. Tungod kay ang nagalakat sa kadulom indi makahibalo kon diin siya nagapadulong. ³⁶ Gani magtuo kamo sa akon nga amo ang suga samtang diri pa ako sa inyo, agod masanagan ang inyo hunahuna.”^[ag]

Indi Magpati ang mga Judio kay Jesus

Pagkatapos niya hambal sadto naglakat siya kag nagpanago sa ila. ³⁷ Bisan nakita na gid nila ang madamo nga mga milagro nga ginpanghimo ni Jesus, wala pa gihapon sila nagtuo sa iya. ³⁸ Gani napamatud-an ang ginsiling ni Propeta Isaias,

^39-40 Nagsiling pa gid si Isaias,

Gani amo ina ang kabangdanan kon ngaa wala sila nagtuo kay Jesus. ⁴¹ Ginhambal ato ni Isaias tungod kay nakita niya ang gahom ni Jesus kag nagsugid siya parte sa iya.

⁴² Pero bisan amo sina, madamo nga mga lider sang mga Judio ang nagtuo kay Jesus. Pero wala lang sila nagpabutyag sang ila pagtuo tungod kay nahadlok sila nga indi na sila pagpasudlon sang mga Pariseo sa mga simbahan sang mga Judio. ⁴³ Kay ginpasulabi nila ang pagdayaw sang mga tawo sang sa pagdayaw sang Dios.

Ang Pulong ni Jesus amo ang Magasentensya sa mga Tawo

⁴⁴ Naghambal sing mabaskog si Jesus, “Kon ang tawo magtuo sa akon, indi lang siya nagatuo sa akon kundi nagatuo man siya sa nagpadala sa akon. ⁴⁵ Ang nakakita sa akon nakakita man sa nagpadala sa akon. ⁴⁶ Nagkadto ako diri sa kalibutan sa pagpasanag sa hunahuna sang mga tawo, agod nga ang bisan sin-o nga magatuo sa akon indi magapabilin sa kadulom. ⁴⁷ Kon may ara nga nakabati sang akon mga pagpanudlo pero wala nagatuman, indi ako ang magasentensya sa iya nga silutan. Kay wala ako nagkadto diri sa kalibutan agod sentensyahan ang mga tawo kundi para luwason. ⁴⁸ May ara nga magasentensya sa mga tawo nga nagasikway sa akon kag wala nagabaton sa akon mga pagpanudlo; ang mga pulong nga akon gintudlo amo ang magasentensya sa ila sa katapusan nga adlaw! ⁴⁹ Kay ang akon mga pagpanudlo indi halin sa akon kundi halin sa Amay nga nagpadala sa akon. Siya amo ang nagsugo sa akon kon ano ang akon itudlo. ⁵⁰ Kag nahibaluan ko nga ang iya mga pagpanudlo, nga iya ginsiling sa akon nga ipanudlo, nagahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan. Gani ginasugid ko sa inyo ang tanan nga iya ginapasugid.”

Ginhugasan ni Jesus ang mga Tiil sang iya mga Sumulunod

13 Sa wala pa mag-abot ang adlaw sang Piesta sang Paglabay sang Anghel, nahibaluan na nga daan ni Jesus nga nag-abot na ang tion nga mahalin na siya sa sini nga kalibutan kag mabalik sa Amay. Palangga gid niya ang iya mga sumulunod diri sa kalibutan, kag hasta sa katapusan ginpakita niya ang iya pagpalangga.

² Sang gab-i na, nagpanihapon si Jesus kag ang iya mga sumulunod. Karon, napasulod na nga daan ni Satanas sa hunahuna ni Judas nga anak ni Simon Iscariote^[aj] ang handom nga traiduran niya si Jesus. ³ Nahibaluan ni Jesus nga ang tanan nga gahom ginhatag na sang Amay sa iya. Nahibaluan man niya nga sa Dios siya naghalin kag sa Dios man siya mabalik. ⁴ Samtang sa lamisa pa ang iya mga sumulunod, nagtindog siya kag nag-uba sang iya pangguwa nga bayo. Pagkatapos nagkuha siya sang tuwalya kag ginwagkos niya ini sa iya hawak. ⁵ Ginbubuan dayon niya sang tubig ang labador kag ginpanghugasan niya ang mga tiil sang iya mga sumulunod. Ang kada mahugasan niya nga tiil, ginapahiran dayon niya sang tuwalya nga iya ginwagkos sa iya hawak. ⁶ Pag-abot niya kay Simon Pedro, nagsiling si Simon sa iya, “Ginoo, hugasan mo bala ang akon mga tiil?” ⁷ Ginsabat siya ni Jesus, “Karon indi mo pa maintiendihan kon ano ang kahulugan sining akon ginahimo, pero maintiendihan mo man ini sa ulihi.” ⁸ Nagsiling si Pedro, “Indi gid puwede nga ikaw ang maghugas sang akon mga tiil.” Pero nagsiling si Jesus sa iya, “Ti kon indi ka magpahugas sang imo mga tiil sa akon, indi ka na akon kaupod.” ⁹ Gani nagsiling si Simon Pedro, “Ti kon amo sina Ginoo, indi lang ang akon mga tiil ang imo hugasan, kundi pati man ang akon mga kamot kag ang akon ulo.” ¹⁰ Pero nagsiling si Jesus, “Ang nakapaligo, limpyo na ang iya bug-os nga lawas, kag indi na kinahanglan nga hugasan pa luwas lamang sa iya mga tiil. Limpyo na kamo, pero indi tanan kamo.” ¹¹ (Nagsiling siya nga indi limpyo ang tanan tungod kay nahibaluan niya kon sin-o ang magatraidor sa iya.)

¹² Sang nahugasan na ni Jesus ang ila mga tiil, ginsuksok niya liwat ang iya pangguwa nga bayo kag nagbalik sa lamisa. Nagpamangkot dayon siya sa ila, “Ti, naintiendihan bala ninyo kon ano ang kahulugan sang akon ginhimo sa inyo? ¹³ Ginatawag ninyo ako nga Manunudlo kag Ginoo, kag husto ina, kay ako gid man ang inyo Manunudlo kag Ginoo. ¹⁴ Ti kon ako gani nga inyo Ginoo kag Manunudlo naghugas sang inyo mga tiil, dapat man nga maghinugasay kamo sang inyo mga tiil. ¹⁵ Ginhimo ko ini bilang halimbawa agod sundon ninyo. Gani himuon man ninyo sa isa kag isa ining akon ginhimo sa inyo. ¹⁶ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga wala sing suluguon nga labaw pa sa iya agalon, kag wala sing sinugo nga labaw pa sa nagsugo sa iya. ¹⁷ Karon nga nahibaluan na ninyo ini nga mga butang, bulahan kamo kon inyo ini himuon.

¹⁸ “Wala ako nagasiling nga bulahan kamo tanan, kay kilala ko ang akon mga ginpili. Pero kinahanglan nga matuman ang ginasiling sang Kasulatan nga ‘ang tawo nga nagasalo sa akon sa pagkaon amo pa ang nagtraidor sa akon.’^{[ak] 19} Ginasugid ko na ini nga daan sa inyo samtang wala pa matabo, agod nga kon matabo na magapati kamo nga ako amo gid man ang Cristo. ²⁰ Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ang nagabaton sa mga tawo nga akon ginapadala nagabaton man sa akon, kag ang nagabaton sa akon nagabaton man sa nagpadala sa akon.”

Nagsugid si Jesus nga may Magatraidor sa Iya^(F)

²¹ Pagkahambal sadto ni Jesus, nagkasubo gid siya. Siling niya, “Sa pagkamatuod, ang isa sa inyo magatraidor sa akon.” ²² Gani nagtinulukay ang iya mga sumulunod nga nagalibog ang ila ulo kon sin-o sa ila ang iya ginatumod. ²³ Karon, ang isa sa mga sumulunod nga palangga gid ni Jesus nagapungko didto sa iya tupad. ²⁴ Gani ginsinyasan siya ni Simon Pedro nga pamangkuton si Jesus kon sin-o ang iya ginatumod. ²⁵ Gani nagpalapit pa gid siya kay Jesus kag nagpamangkot kon sin-o ang magatraidor sa iya. ²⁶ Nagsabat si Jesus, “Itusmog ko ang tinapay nga ini, kag kon sin-o ang akon hatagan, siya amo ang magatraidor sa akon.” Dayon gintusmog niya ang tinapay kag ginhatag kay Judas nga anak ni Simon Iscariote. ²⁷ Pagkabaton ni Judas sadto nga tinapay, nagsulod si Satanas sa iya. Nagsiling dayon si Jesus sa iya, “Sige, himua na sa gilayon ang imo himuon.” ²⁸ (Didto sa mga nagapanihapon, wala gid sing may nakaintiendi kon ngaa naghambal si Jesus sadto kay Judas. ²⁹ Ang hunahuna sang iban nga mga sumulunod nga ginsugo lang siya ni Jesus nga magbakal sang ila mga kinahanglanon para sa piesta, ukon maghatag sing limos sa mga imol, kay si Judas amo ang nagauyat sang ila kuwarta.) ³⁰ Sang nakaon na ni Judas ang tinapay nagguwa siya dayon. Gab-i na sadto.

Ang Bag-o nga Sugo

³¹ Sang nakahalin na si Judas, nagsiling si Jesus, “Karon, ako nga Anak sang Tawo padunggan na, kag paagi sa akon ang Dios padunggan man. ³² Kag kon paagi sa akon dayawon ang Dios, ipakita man niya nga ako dalayawon man. Kag ini himuon niya dayon.” ³³ Nagsiling pa gid si Jesus, “Kamo nga ginakabig ko nga akon mga anak, indi na ako makapakig-upod sa inyo sing madugay. Magapangita kamo sa akon, pero pareho sang akon ginsiling sa mga lider sang mga Judio, ginasiling ko man sa inyo subong nga indi kamo makakadto sa akon kaladtuan. ³⁴ Gani karon ginahatag ko sa inyo ang isa ka bag-o nga sugo: maghigugmaanay kamo. Kon paano ang akon paghigugma sa inyo dapat pareho man sina ang inyo paghigugma sa isa kag isa. ³⁵ Kon nagahigugmaanay kamo, ina mahibaluan sang tanan nga kamo akon mga sumulunod.”

Gintagna ni Jesus ang Pagpanginwala ni Pedro^(G)

³⁶ Karon, ginpamangkot siya ni Simon Pedro, “Ginoo, sa diin ka bala makadto?” Nagsabat si Jesus, “Indi ka subong makaupod sa akon kon diin ako makadto, pero sa ulihi magasunod ka man didto.” ³⁷ Pero nagpamangkot si Pedro, “Ginoo, ngaa indi ako makaupod sa imo subong? Kay desidido man ako nga mapatay para sa imo.” ³⁸ Ginsabat siya ni Jesus, “Ano, desidido ka gid bala nga mapatay para sa akon? Tandaan mo ini: sa wala pa makapamalo ang manok, ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses.”

Si Jesus ang Dalan Pakadto sa Amay

14 Nagsiling si Jesus sa ila, “Indi kamo magsagi palibog. Magsalig kamo sa Dios kag magsalig man kamo sa akon. ² Didto sa balay sang akon Amay may madamo nga mga kuwarto. Magauna ako didto para magpreparar sang lugar para sa inyo. Indi ako magsiling sini sa inyo kon indi ini matuod. ³ Kon didto na ako kag nakapreparar na sang lugar para sa inyo, mabalik ako agod kuhaon ko kamo, agod nga kon diin ako didto man kamo. ⁴ Kag nahibaluan ninyo ang dalan pakadto sa lugar nga akon pagakadtuan.” ⁵ Nagsiling si Tomas sa iya, “Ginoo, wala kami kahibalo kon diin ka makadto, gani paano namon mahibaluan ang dalan?” ⁶ Nagsabat si Jesus sa iya, “Ako amo ang dalan, ang kamatuoran, kag ang kabuhi. Wala sing may makakadto sa Amay kon indi paagi sa akon. ⁷ Kon kilala ninyo ako, kilala na man ninyo ang akon Amay. Kag halin gani subong kilala na ninyo siya kag nakita na.”

⁸ Nagsiling si Felipe sa iya, “Ginoo, ipakita sa amon ang Amay kag tama na ina para sa amon.” ⁹ Nagsabat si Jesus, “Dugay na ang aton pag-inupdanay, Felipe, pero wala pa gid gali ikaw makakilala sa akon? Ang nakakita sa akon nakakita man sa Amay. Ngaa nagasiling ka pa nga ipakita ko sa inyo ang Amay? ¹⁰ Ano, wala bala ikaw nagapati nga ako ara sa Amay kag ang Amay ari sa akon? Ang mga pulong nga akon ginhambal sa inyo indi ina halin sa akon. Ang Amay nga ari sa akon amo ang nagahimo sang mga butang nga akon ginahimo. ¹¹ Magpati kamo sa akon nga ako ara sa Amay kag ang Amay ari sa akon. Kon indi ninyo gusto magpati sa akon ginasugid, patihi na lang ninyo ako tungod sa akon mga hinimuan. ¹² Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ang nagatuo sa akon magahimo man sang mga butang nga akon ginahimo kag mas sobra pa gid ang iya himuon, tungod kay mabalik na ako sa Amay. ^13-14 Buhaton ko ang bisan ano nga inyo pangayuon sa akon, agod mapadunggan ang Amay paagi sa Anak. Bisan ano ang inyo pangayuon sa akon ngalan^[al] himuon ko ina.”

Ang Espiritu Santo nga Ginpromisa ni Jesus

¹⁵ “Kon ginahigugma ninyo ako, tumanon ninyo ang akon mga sugo. ^16-17 Kag pangayuon ko sa Amay nga ipadala niya sa inyo ang isa na man ka Manugbulig. Ang Manugbulig nga ini wala sing iban kundi ang Espiritu Santo nga amo ang magatudlo sa inyo sang kamatuoran. Kag magapabilin siya sa inyo sa wala sing katapusan. Indi siya pagbatunon sang mga tawo sa kalibutan tungod kay indi nila siya makita kag wala sila makakilala sa iya. Pero kilala ninyo siya tungod kay siya kaupod ninyo, kag permi siya magapuyo sa inyo.

¹⁸ “Indi ko kamo pagbayaan nga wala sing upod; mabalik man ako sa inyo. ¹⁹ Madali na lang ako madula sa panan-aw sang mga tawo diri sa kalibutan, pero kamo makakita sa akon. Kag tungod kay ako nagakabuhi, kamo magakabuhi man.^{[am] 20} Pag-abot sina nga adlaw^[an] mahibaluan gid ninyo nga ako ara sa akon Amay, kag kamo ari sa akon, kag ako ara man sa inyo.

²¹ “Ang tawo nga nagabaton kag nagatuman sang akon mga sugo amo ang nagahigugma sa akon. Kag ang nagahigugma sa akon higugmaon man sang akon Amay. Higugmaon ko man siya kag ipakilala ko sa iya kon sin-o gid ako.” ²² Karon ginpamangkot siya ni Judas (indi ini si Judas Iscariote), “Ginoo, ngaa sa amon ka lang mapakilala kon sin-o ka gid? Ngaa indi ka magpakilala sa tanan?” ²³ Nagsabat si Jesus sa iya, “Ang nagahigugma sa akon magatuman sang akon mga pulong; higugmaon siya sang akon Amay, kag kami magapuyo sa iya mismo. ²⁴ Pero ang wala nagahigugma sa akon wala nagatuman sang akon mga pulong. Ini nga mga pulong nga inyo ginapamatian indi halin sa akon, kundi halin sa Amay nga nagpadala sa akon.

²⁵ “Ini nga mga butang ginasugid ko nga daan sa inyo samtang kaupod pa ninyo ako. ²⁶ Pero kon makahalin na gani ako, ang Manugbulig nga amo ang Espiritu Santo amo ang ipadala sang Amay nga magbulos sa akon.^[ao] Siya ang magatudlo sa inyo sang tanan nga butang, kag magapadumdom siya sa inyo sang tanan nga akon ginsiling sa inyo.

²⁷ “Indi kamo magpalibog kag indi man kamo magkahadlok, tungod kay ang kalinong ginabilin ko sa inyo. Ang akon kalinong mismo ginahatag ko sa inyo; indi ini pareho sang kalinong nga ginahatag sang kalibutan. ²⁸ Nabatian ninyo ang akon ginsiling sa inyo nga mahalin ako pero mabalik man ako sa inyo. Kon ginahigugma ninyo ako, kuntani nagakalipay kamo nga makakadto ako sa Amay nga mas gamhanan pa sang sa akon. ²⁹ Ginasugid ko nga daan ini sa inyo samtang wala pa matabo, agod nga kon matabo na magabaskog pa gid ang inyo pagtuo sa akon. ³⁰ Indi na ako makapadugay sa paghambal sa inyo, tungod kay nagaabot na si Satanas nga amo ang nagagahom sa sini nga kalibutan. Sa matuod, wala siya sing gahom sa akon. ³¹ Pero agod mahibaluan sang tanan nga tawo nga ginahigugma ko ang Amay, ginasunod ko ang tanan nga iya ginapahimo sa akon. Dali na. Malakat na kita.”

Si Jesus ang Matuod nga Puno sang Ubas

15 Nagsiling pa si Jesus, “Ako amo ang matuod nga puno sang ubas, kag ang akon Amay amo ang manug-atipan. ² Ang akon mga sanga nga wala nagapamunga ginapang-utod niya, kag ang kada sanga nga nagapamunga ginalimpyuhan niya agod magpamunga pa gid sing madamo. ³ Kamo nalimpyuhan na paagi sa pulong nga akon ginsiling sa inyo. ⁴ Magpabilin kamo sa akon, kag magapabilin man ako sa inyo. Pareho nga ang sanga indi makapamunga sa iya lang kaugalingon, luwas kon magpabilin ini sa sanga, amo man kamo sina, indi kamo makapamunga^[ap] kon indi kamo magpabilin sa akon.

⁵ “Ako amo ang puno sang ubas, kag kamo ang akon mga sanga. Ang tawo nga nagapabilin sa akon kag nagapabilin man ako sa iya, siya amo ang magapamunga sing madamo, kay kon wala ako sa inyo wala gid kamo sing may mahimo. ⁶ Ang tawo nga nagabulag sa akon ihaboy, pareho sa mga sanga nga ginahaboy kag nagakalaya, dayon ginatipon kag ginahaboy sa kalayo agod masunog. ⁷ Kon nagapabilin kamo sa akon kag kon ginatipigan ninyo sa inyo mga tagipusuon ang akon mga pulong, makapangayo kamo sa akon bisan ano nga inyo gusto, kag ini mabaton ninyo. ⁸ Kon padayon kamo nga nagapamunga sing madamo, ang akon Amay dayawon sang mga tawo, kag sa sini nga paagi mahibaluan nga kamo akon mga sumulunod. ⁹ Kon ano ang paghigugma sang Amay sa akon pareho man sina ang akon paghigugma sa inyo. Pabilin kamo sa akon gugma. ¹⁰ Kon ginatuman ninyo ang akon mga sugo, padayon ang akon paghigugma sa inyo. Pareho man ini sa akon nga nagatuman sang mga sugo sang akon Amay, gani padayon man ang iya paghigugma sa akon.

¹¹ “Ginasugid ko ini sa inyo agod malipay man kamo pareho sa akon, kag mangin bug-os gid ang inyo kalipay. ¹² Amo ini ang akon sugo sa inyo: maghigugmaanay kamo pareho sang akon paghigugma sa inyo. ¹³ Kon may tawo nga desidido nga mapatay para sa iya mga abyan, ina nga paghigugma indi na gid malabawan. ¹⁴ Mga abyan ko kamo kon ginatuman ninyo ang akon mga sugo. ¹⁵ Indi ko na kamo pagtawgon nga mga ulipon, kay ang ulipon wala kahibalo kon ano ang ginahimo sang iya agalon. Kundi ginatawag ko na kamo subong nga akon mga abyan, kay kon ano ang akon nabatian halin sa akon Amay amo man ang akon ginasugid sa inyo. ¹⁶ Indi kamo ang nagpili sa akon kundi ako ang nagpili sa inyo. Ginpili ko kamo agod maglakat kag magpamunga sing mga bunga nga nagapadayon; agod ang bisan ano nga inyo pangayuon sa Amay sa akon ngalan^[aq] ihatag niya sa inyo. ¹⁷ Gani amo ini ang akon sugo sa inyo: maghigugmaanay kamo.”