Bible in 90 Days
12 “Magpili kamo sang lugar sa guwa sang kampo nga himuon ninyo nga palamus-unan. 13 Kinahanglan nga ang kada isa sa inyo may pangkutkot sa inyo mga gamit, agod nga kon magpamus-on kamo, magkutkot kamo kag tabunan ini. 14 Kay ang Ginoo nga inyo Dios nagalibot-libot sa inyo kampo sa pagluwas sa inyo kag sa pagtugyan sang inyo mga kaaway sa inyo. Gani kinahanglan nga matinlo ang inyo kampo agod wala siya sing may makita nga indi maayo, kag agod indi niya kamo pagbayaan.
15 “Kon ang isa ka ulipon nagpalagyo sa iya agalon kag magdangop sa inyo, indi siya pagpilita sa pagbalik sa iya agalon. 16 Paestara siya sa inyo lugar sa bisan diin nga banwa nga iya nagustuhan. Indi ninyo siya pagpigusa.
17 “Dapat wala sing Israelinhon, lalaki man ukon babayi, nga magbaligya sang iya lawas sa templo bilang pagsimba sa mga dios-dios. 18 Indi gid ninyo pagdal-a sa templo sang Ginoo nga inyo Dios ang kuwarta nga inyo nabaton sa sina nga paagi para ibayad sa inyo promisa sa iya, kay makangilil-ad gid ini sa iya.
19 “Kon magpahulam kamo sa inyo kapareho nga Israelinhon, indi ninyo ini pagpasakaan, kuwarta man ini ukon pagkaon ukon bisan ano nga butang nga puwede pasakaan. 20 Puwede ninyo mapahulam ang mga indi Israelinhon nga may saka, pero indi ang inyo kapareho nga mga Israelinhon. Himuon ninyo ini agod pakamaayuhon kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan ninyo nga ginahimo didto sa duta nga inyo panag-iyahan.
21 “Kon magpanaad kamo sa Ginoo nga inyo Dios, indi kamo magpatumbaya sa pagtuman sini, kay sigurado gid nga sukton kamo sang Ginoo nga inyo Dios, kag makasala kamo sa indi ninyo pagtuman sini. 22 Indi ina sala kon indi kamo magpanaad sa Ginoo. 23 Pero ang bisan ano nga inyo ginpanaad sa Ginoo nga inyo Dios, kinahanglan nga tumanon gid ninyo.
24 “Kon magkadto kamo sa talamnan sang ubas sang inyo kapareho nga Israelinhon, puwede kamo makapagusto kaon sang ubas, pero indi kamo magpanguha kag isulod sa inyo suludlan. 25 Kon magkadto man kamo sa talamnan sang trigo sang inyo kapareho nga Israelinhon, puwede kamo makapangutol sang uyas, pero indi ninyo ini paggarabon.
24 “Halimbawa, nagpangasawa ang isa ka lalaki, kag sang ulihi nadula ang iya luyag sa iya asawa kay may natukiban siya sa iya asawa nga wala niya naluyagi. Gani naghimo siya sang kasulatan sang pagbulagay kag ginhatag sa iya asawa, kag ginpahalin niya siya sa iya balay. 2 Kon magpamana liwat ang amo nga babayi, 3 kag bulagan naman siya sang iya ikaduha nga bana ukon mapatay ang iya ikaduha nga bana, 4 indi na siya puwede nga pangasaw-on liwat sang nahauna niya nga bana kay nangin mahigko na siya.[a] Kon pangasaw-on siya liwat sang iya nahauna nga bana, makangilil-ad ini sa panulok sang Ginoo. Kinahanglan nga indi ninyo paghimuon ina nga sala sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios bilang palanublion ninyo.
5 “Kon ang isa ka tawo bag-o lang makasal, kinahanglan nga indi siya pagpaintrahon sa inaway ukon hatagan sang bisan ano nga responsibilidad sa banwa sa sulod sang isa ka tuig, agod makatiner siya sa iya balay kag mahatagan niya sang kalipay ang iya asawa.
6 “Indi pagkuhaa nga garantiya sa utang ang galingan sang nag-utang sa imo, kay ginakuhaan mo siya sang iya palangabuhian.
7 “Kon madakpan ang isa ka tawo nga nagkidnap sa iya kapareho nga Israelinhon kag ginhimo niya ini nga ulipon ukon ginbaligya niya, kinahanglan nga patyon ang nagkidnap. Dapat dulaon ninyo ini nga kalautan sa inyo.[b]
8 “Kon parte sa delikado nga balatian sa panit[c], sunda ninyo sing maayo ang mga pagsulundan nga ginapahimo sa inyo sang mga pari nga mga kaliwat ni Levi. Tumana gid ninyo ang akon mga ginsugo sa ila. 9 Dumduma ninyo kon ano ang ginhimo sang Ginoo nga inyo Dios kay Miriam sang nagalakat kamo halin sa Egipto.
10 “Kon magpahulam kamo sang bisan ano sa inyo kapareho nga Israelinhon, indi kamo magsulod sa iya balay sa pagkuha sang bisan ano nga iya igarantiya. 11 Maghulat lang kamo sa guwa kag dal-on niya ang iya igarantiya sa inyo. 12-13 Kon imol ang tawo kag kunop ang iya gin-garantiya sa inyo, indi ini pagpaagahi sa inyo. Iuli ini sa iya sa indi pa magsalop ang adlaw agod magamit niya ini sa pagtulog, kag pasalamatan ka pa niya. Kabigon ini sang Ginoo nga inyo Dios nga matarong nga buhat.
14 “Indi kamo magpamintaha sa imol nga trabahador, Israelinhon man siya ukon indi Israelinhon nga nagaestar sa inyo banwa. 15 Bayari siya sang iya inadlaw nga suweldo sa indi pa magsalop ang adlaw tungod kay imol siya kag nagasalig siya sa sina nga suweldo. Kay kon indi, basi magdangop siya sa Ginoo batok sa imo, kag isipon ini nga sala kontra sa imo.
16 “Ang mga ginikanan indi dapat pagpatyon tungod sa sala sang ila mga anak, ukon ang mga anak tungod sa sala sang ila mga ginikanan; ang kada isa patyon tungod sa iya kaugalingon nga sala.
17 “Hatagan ninyo sang hustisya ang mga ilo kag ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo. Indi ninyo pagkuhaa ang kunop sang balo nga babayi bilang garantiya sa iya utang. 18 Dumdumon ninyo nga mga ulipon kamo sadto sa Egipto kag ginluwas kamo sang Ginoo nga inyo Dios. Amo ina nga ginasugo ko kamo sa paghimo sini.
19 “Kon nagaani kamo kag may nabilin kamo nga pungpong sa uma, indi na ninyo ini pagbalikan kag kuhaon. Ibilin na lang ini sa mga indi Israelinhon, sa mga ilo, kag sa mga balo nga babayi, agod pakamaayuhon kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan ninyo nga ginahimo. 20 Kon magdugos kamo sang inyo mga olibo, indi na ninyo pagbalikan ang nabilin. Ibilin na lang sa mga indi Israelinhon, sa mga ilo, kag sa mga balo nga babayi. 21 Kon magdugos kamo sang inyo mga ubas, indi na ninyo pagbalikan ang mga nabilin. Ibilin na lang ini sa mga indi Israelinhon, sa mga ilo, kag sa mga balo nga babayi. 22 Dumdumon ninyo nga mga ulipon kamo sadto sa Egipto. Amo ina nga ginasugo ko kamo sa paghimo sini.”
25 “Halimbawa, may ginbaisan ang duha ka tawo kag gindala nila ang ila kaso sa korte, kag gindeklarar sang mga manughukom kon sin-o sa ila ang may sala kag ang wala sing sala. 2 Kon ang may sala ginsentensyahan sang manughukom nga hanuton, pahapaon siya sa atubangan sang manughukom kag hanuton nga ang kadamuon suno sa sala nga iya nahimo. 3 Pero indi magsobra sa 40 ka hanot, kay kon sobra sa 40, mahuy-an siya.
4 “Indi pagbusali ang baka samtang nagalinas ini.
5 “Kon ang mag-utod nga lalaki nagaestar sa isa lang ka duta, kag napatay ang isa sa ila nga wala sing bata, ang iya asawa indi dapat magpamana sa iban luwas lang sa pamilya sang iya bana. Ang utod sang iya bana amo ang magpangasawa sa iya. Katungdanan ini sang iya bayaw sa iya. 6 Ang kamagulangan nila nga anak kabigon nga anak sang napatay nga utod agod indi madula ang iya ngalan sa Israel.
7 “Pero kon indi gusto pangasaw-on sang utod sang napatay ang balo, magkadto ang balo sa mga manugdumala didto sa puwertahan sang banwa kag magsiling, ‘Indi magsugot ang akon bayaw nga hatagan niya sang kaliwat ang iya utod sa Israel. Indi niya pagtumanon ang iya katungdanan sa akon bilang bayaw.’ 8 Dayon ipatawag siya sang mga manugdumala sang banwa kag magpakigsugilanon sila sa iya. Kon magpamilit gid siya nga indi niya gusto pangasaw-on ang balo, 9 mapalapit ang balo sa atubangan sang mga manugdumala kag kuhaon niya ang sandalyas sang iya bayaw kag duplaan niya siya sa guya kag magsiling, ‘Amo ini ang ginahimo sa tawo nga indi magsugot nga hatagan niya sang kaliwat ang iya utod nga napatay.’ 10 Ang panimalay sang sini nga tawo pagatawgon sa Israel nga panimalay sang tawo nga ginkuhaan sang sandalyas.
11 “Kon may duha ka lalaki nga nagaaway kag nagpalapit ang asawa sang isa sa pagbulig sa iya bana paagi sa pagkumos sang kinatawo sang kontra, 12 kinahanglan utdon ang kamot sang babayi nga wala sing luoy-luoy.
13-14 “Indi kamo magdaya sa inyo pagkilo ukon pagsukob. 15 Maggamit kamo sang husto nga kilohan kag sulukban, agod magakabuhi kamo sing malawig sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios. 16 Kay ginakangil-aran sang Ginoo nga inyo Dios ang tawo nga nagapangdaya.
17 “Dumduma ninyo kon ano ang ginhimo sang mga Amaleknon sa inyo sang nagguwa kamo sa Egipto. 18 Ginsalakay nila kamo sang kapoy na gid kamo, kag ginpamatay nila ang inyo mga kaupod nga ara sa ulihi. Wala sila sing kahadlok sa Dios. 19 Gani laglaga gid ninyo ang tanan nga Amaleknon kon hatagan na kamo sang Ginoo nga inyo Dios sang kalinong sa tanan ninyo nga mga kaaway didto sa duta nga ginahatag niya sa inyo nga inyo panag-iyahan. Indi gid ninyo pagkalimtan ini.
Ang mga Halad halin sa Patubas kag ang Ikanapulo
26 “Kon mapanag-iyahan na ninyo ang duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios bilang palanublion ninyo, kag didto na kamo nagaestar, 2 ibutang ninyo ang nahauna nga parte sang inyo patubas sa basket. Dayon dal-a ninyo ini sa lugar nga pilion sang Ginoo nga inyo Dios nga sa diin padunggan siya. 3 Magkadto kamo sa pari nga nagaalagad sa sina nga tion kag magsiling sa iya, ‘Paagi sa sini nga halad, ginakilala ko subong nga adlaw nga ang Ginoo nga aton Dios amo ang nagdala sa akon sa sini nga duta nga iya ginsumpa sa aton mga katigulangan nga ihatag sa aton.’
4 “Kuhaon dayon sang pari ang basket sa inyo kag ibutang ini sa atubangan sang halaran sang Ginoo nga inyo Dios. 5 Dayon, isiling ninyo ini sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios: ‘Ang amon katigulangan nga si Jacob isa ka Arameanhon nga wala sing permanente nga puluy-an sadto. Nagkadto siya sa Egipto kag nag-estar didto kaupod ang iya panimalay. Diutay lang sila sadto, pero sang ulihi nagdamo sila kag nangin gamhanan nga nasyon. 6 Pero ginpintasan kami sang mga Egiptohanon. Ginpaantos nila kami kag ginpilit sa pag-obra. 7 Nagpangayo kami sang bulig sa imo, Ginoo, ang Dios sang amon mga katigulangan, kag ginpamatian mo kami. Nakita mo ang amon mga pag-antos, mga kabudlayan kag ang mga pagpigos sa amon. 8 Gani ginkuha mo kami, Ginoo, sa Egipto paagi sa imo puwerte nga gahom kag makahaladlok nga buhat. Naghimo ka sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang. 9 Gindala mo kami sa sini nga lugar, kag ginhatag sa amon ining maayo kag mapatubason nga duta.[d] 10 Gani karon, O Ginoo, ginadala namon ang nahauna nga parte sang patubas sang duta nga ginhatag mo sa amon.’ Pagkatapos ninyo hambal sini, ibutang dayon ninyo ang basket sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios, kag magluhod kamo sa iya presensya. 11 Dayon magkinalipay kamo tungod sa maayo nga mga butang nga ginahatag sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo kag sa inyo pamilya. Upda man ninyo sa pagselebrar ang mga Levita kag ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo.
12 “Sa kada ikatatlo nga tuig, ihatag ninyo ang ikanapulo sang inyo mga patubas sa mga Levita, sa mga indi Israelinhon, sa mga ilo kag sa mga balo nga babayi, agod may bastante sila nga pagkaon. 13 Dayon masiling kamo sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios: ‘Ginkuha ko na sa akon balay ang balaan nga bahin nga amo ang ikanapulo, kag ginhatag sa mga Levita, sa mga indi Israelinhon, sa mga ilo, kag sa mga balo nga babayi suno sa tanan mo nga ginsugo sa amon. Wala ako naglapas ukon nagkalipat sa bisan isa sang imo mga sugo. 14 Wala ko ginkaon ini samtang nagapangasubo ako; wala ko ini gintandog samtang ginakabig ako nga mahigko; kag wala ko ini ginhalad sa patay. O Ginoo nga akon Dios, gintuman ko ikaw. Ginhimo ko ang tanan nga ginsugo mo sa amon. 15 Talupangda kami halin sa imo balaan nga puluy-an sa langit, kag pakamaayuha ang imo katawhan nga mga Israelinhon kag ang maayo kag mapatubason nga duta nga ginhatag mo sa amon suno sa imo ginsumpa sa amon mga katigulangan.’
Sunda Ninyo ang mga Sugo sang Dios
16 “Ginasugo kamo subong sang Ginoo nga inyo Dios nga tumanon ninyo ining tanan nga sugo kag pagsulundan. Tumana gid ninyo ini sing maayo sa bug-os ninyo nga tagipusuon kag kalag. 17 Ginpahayag ninyo subong nga ang Ginoo amo ang inyo Dios kag magakabuhi kamo suno sa iya mga pamaagi, kag tumanon ninyo ang iya mga sugo kag mga pagsulundan, kag sundon ninyo siya. 18 Kag ginpahayag man sang Ginoo subong nga kamo iya espesyal nga katawhan suno sa iya ginpromisa, kag dapat magtuman kamo sa tanan niya nga mga sugo. 19 Kag suno sa iya ginpromisa himuon niya kamo nga labaw sa tanan nga nasyon, kag pagadayawon kag padunggan kamo. Mangin katawhan kamo nga pinili sang Ginoo nga inyo Dios.”
Ang Halaran sa Bukid sang Ebal
27 Karon ginmanduan ni Moises kag sang mga manugdumala sang Israel ang katawhan: “Tumana ninyo ining tanan nga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong. 2 Kon makatabok na kamo sa Jordan, didto sa duta nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios, magtumpok kamo sang dalagko nga mga bato, kag pahiran ninyo ini sang apog. 3 Isulat ninyo sa sini nga mga bato ang tanan nga kasuguan kon makasulod na kamo sa maayo kag mapatubason nga duta[e] nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios, ang Dios sang inyo mga katigulangan, suno sa iya ginpromisa sa inyo. 4 Kon makatabok na kamo sa Jordan, patinduga ninyo ini nga mga bato sa Bukid sang Ebal, suno sa ginmando ko sa inyo subong, kag pahiran ninyo ini sang apog. 5 Dayon maghimo kamo didto sang halaran nga bato para sa Ginoo nga inyo Dios. Indi ninyo pagbasbasan ang mga bato nga inyo gamiton. 6 Dapat wala mabasbasi ang mga bato nga himuon ninyo nga halaran. Dayon maghalad kamo sa sini nga halaran sang mga halad nga ginasunog para sa Ginoo nga inyo Dios. 7 Maghalad man kamo sang halad nga para sa maayo nga relasyon, kag kauna ninyo ini didto kag magkinalipay kamo sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios. 8 Kag isulat ninyo sing maathag ining mga kasuguan sang Dios sa mga bato nga ginpahiran ninyo sang apog.”
9 Nagsiling pa gid si Moises kag ang mga pari nga mga kaliwat ni Levi sa tanan nga Israelinhon, “Pamati kamo, O katawhan sang Israel! Subong nga adlaw nangin katawhan na kamo sang Ginoo nga inyo Dios. 10 Sunda ninyo ang Ginoo nga inyo Dios kag tumana ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong.”
Ang mga Pagpakamalaot
11 Sa amo man nga adlaw ginmanduan ni Moises ang katawhan: 12 “Kon makatabok na gani kamo sa Jordan, amo ini ang mga tribo nga magtindog sa Bukid sang Gerizim sa pagbendisyon sa katawhan: ang tribo ni Simeon, Levi, Juda, Isacar, Jose, kag Benjamin. 13 Kag amo man ini ang mga tribo nga magtindog sa Bukid sang Ebal sa pagpakamalaot sa katawhan: ang tribo ni Reuben, Gad, Asher, Zebulun, Dan, kag Naftali.
14 “Ang mga Levita magsinggit sing mabaskog sa tanan nga Israelinhon:
15 “Pakamalauton ang tawo nga maghimo sang bisan ano nga mga dios-dios nga hinimo halin sa bato ukon saway kag simbahon ini bisan sa sekreto. Kay ini nga mga dios-dios nga hinimo lang sang tawo ginakaugtan sang Ginoo.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”[f]
16 “Pakamalauton ang tawo nga wala nagatahod sa iya mga ginikanan.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
17 “Pakamalauton ang tawo nga nagahalin sang muhon sang duta sang iya isigkatawo agod kawaton ang duta.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
18 “Pakamalauton ang tawo nga nagapatalang sang bulag sa dalan.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
19 “Pakamalauton ang tawo nga wala nagahatag sang hustisya sa mga indi Israelinhon, sa mga ilo kag sa mga balo nga babayi.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
20 “Pakamalauton ang tawo nga magpakighilawas sa asawa sang iya amay, kay ginapakahuy-an niya ang iya amay.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
21 “Pakamalauton ang tawo nga magpakighilawas sa bisan ano nga sapat.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
22 “Pakamalauton ang tawo nga magpakighilawas sa iya utod nga babayi, utod man niya sa amay ukon sa iloy.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
23 “Pakamalauton ang tawo nga magpakighilawas sa iya ugangan nga babayi.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
24 “Pakamalauton ang tawo nga magpatay sang iya kapareho bisan sa sekreto.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
25 “Pakamalauton ang tawo nga magbaton sang suhol sa pagpatay sang inosente nga tawo.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
26 “Pakamalauton ang tawo nga indi magsunod ukon magtuman sining tanan nga sugo.” Masabat dayon ang tanan nga tawo, “Amen!”
Ang Balos sa Pagkamatinumanon(A)
28 “Kon sundon gid ninyo ang Ginoo nga inyo Dios kag tumanon ang tanan niya nga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong, himuon niya kamo nga labaw sa tanan nga nasyon diri sa kalibutan. 2 Kon sundon ninyo ang Ginoo nga inyo Dios mangin inyo ining tanan nga pagpakamaayo:
3 “Pakamaayuhon niya ang inyo mga banwa kag ang inyo mga uma. 4 Pakamaayuhon niya kamo sang madamo nga mga kabataan, bugana nga patubas kag madamo nga mga kasapatan. 5 Pakamaayuhon niya ang inyo mga patubas kag mga pagkaon. 6 Pakamaayuhon niya ang tanan ninyo nga ginahimo. 7 Ipapierdi sang Ginoo sa inyo ang mga kaaway nga magsalakay sa inyo. Tingob sila nga magsalakay sa inyo pero lapta sila nga magpalalagyo sa inyo. 8 Pakamaayuhon sang Ginoo nga inyo Dios ang tanan ninyo nga ginahimo kag pun-on niya sang mga patubas ang inyo mga bodega. Pakamaayuhon niya kamo sa duta nga ginahatag niya sa inyo. 9 Suno sa ginpromisa sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo, himuon niya kamo nga iya pinili nga katawhan, kon tumanon ninyo ang iya mga sugo kag magkabuhi kamo suno sa iya mga pamaagi. 10 Dayon ang tanan nga katawhan sa kalibutan makahibalo nga ginpili kamo sang Ginoo mismo, kag mahadlok sila sa inyo. 11 Pakamaayuhon gid kamo sang Ginoo didto sa duta nga iya ginpromisa sa inyo mga katigulangan nga ihatag sa inyo. Padamuon niya ang inyo mga anak, ang inyo mga kasapatan kag ang inyo mga patubas. 12 Padal-an kamo sang Ginoo sang ulan sa husto nga tion halin sa talaguan sang iya manggad sa langit, kag pakamaayuhon niya ang tanan ninyo nga ginahimo. Magapahulam kamo sa madamo nga mga nasyon, pero kamo iya indi magpanghulam. 13 Himuon kamo sang Ginoo nga mga pangulo sa mga nasyon, kag indi sumulunod lang. Huo, ara kamo permi sa ibabaw kag indi sa idalom kon tumanon kag sundon lang ninyo sing maayo ang mga sugo sang Ginoo nga inyo Dios nga ginahatag ko sa inyo subong. 14 Gani indi ninyo paglapasa ang bisan ano nga ginasugo ko sa inyo subong, kag indi kamo magsunod sa iban nga mga dios kag mag-alagad sa ila.
Ang Balos sa Pagkadimatinumanon(B)
15 “Pero kon indi kamo magtuman sa Ginoo nga inyo Dios kag indi magsunod sing maayo sa tanan niya nga mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong, maagom ninyo ining tanan nga pagpakamalaot: 16 Pakamalauton sang Ginoo ang inyo mga banwa kag mga uma. 17 Pakamalauton niya ang inyo mga patubas kag mga pagkaon. 18 Pakamalauton niya kamo paagi sa paghatag sa inyo sang diutay nga mga kabataan, patubas kag kasapatan. 19 Pakamalauton niya ang tanan ninyo nga mga ginahimo. 20 Pasalasalahon kamo kag pagamuhon ang tanan ninyo nga ginahimo hasta nga malaglag kamo kag magkalawala sa gilayon tungod sa malain ninyo nga ginahimo paagi sa pagsikway sa iya.[g] 21 Padal-an kamo sang Ginoo sang mga balatian hasta nga magkalalaglag kamo didto sa duta nga inyo sudlon kag panag-iyahan. 22 Huo, paantuson kamo sang Ginoo sang makamamatay nga mga balatian, hilanat, palamanog, kag sang mainit nga hangin, malawig nga tingadlaw[h] kag mga peste sa mga tanom hasta nga magkalawala kamo. 23 Ang langit mangin daw sa saway nga indi na maghatag sang ulan kag ang duta magtig-a pareho sa salsalon. 24 Imbes tubig ang ihatag sang Ginoo sa inyo bilang ulan, yab-ok ang iya ihatag. Paulanon niya sang yab-ok hasta nga magkalalaglag kamo.
25 “Ipapierdi kamo sang Ginoo sa inyo mga kaaway. Tingob kamo nga magsalakay sa ila, pero lapta kamo nga magpalalagyo sa ila. Kangil-aran kamo sang tanan nga ginharian sa kalibutan. 26 Ang inyo mga bangkay kan-on sang mga pispis kag sang mapintas nga mga sapat, kag wala sing may magtabog sa ila. 27 Paantuson kamo sang Ginoo sang mga hubag nga iya ginpadala sa mga Egiptohanon, kag sang mga tumor, katol kag arikis[i] nga indi gid mag-ayo. 28 Pabuangon kamo sang Ginoo, bulagon kag pasalasalahon. 29 Magapangapkap kamo bisan adlaw pareho sa bulag. Indi kamo magmainuswagon sa bisan ano nga inyo himuon. Piguson kag kawatan kamo permi, kag wala sing may magbulig sa inyo.
30 “Ang babayi nga inyo pangasaw-on agawon[j] sang iban nga lalaki. Magapatindog kamo sang balay pero indi kamo makaestar sini. Magatanom kamo sang mga ubas pero indi kamo makapulos sang mga bunga sini. 31 Ihawon ang inyo baka sa inyo atubangan, pero indi kamo makakaon sini. Agawon sa inyo ang inyo asno, kag indi na ini pag-ibalik sa inyo. Kuhaon sang inyo mga kaaway ang inyo mga karnero, kag wala sing may magbulig sa inyo sa pagbawi sini. 32 Samtang nagatan-aw kamo, bihagon ang inyo mga anak sang taga-iban nga nasyon, kag adlaw-adlaw kamo nga maghulat sa ila pagbalik, pero wala kamo sing may mahimo. 33 Ang mga tawo nga wala ninyo makilal-i amo ang magakaon sang tanan ninyo nga ginpangabudlayan, kag permi lang kamo piguson kag paantuson. 34 Kag kon makita ninyo ini tanan, mabuang kamo. 35 Patubuan kamo sang Ginoo sang mga hubag nga indi mag-ayo halin sa inyo dapadapa hasta sa ulo.
36 “Kamo kag ang inyo pinili nga hari ipabihag sang Ginoo sa nasyon nga wala ninyo makilal-i ukon sang inyo mga katigulangan. Didto magasimba kamo sa iban nga mga dios nga hinimo halin sa kahoy kag bato. 37 Kangil-aran kamo, hikayan, kag tamayon sang mga pumuluyo sang mga nasyon nga sa diin kamo ginbihag.
38 “Madamo ang inyo itanom pero gamay lang ang inyo anihon, kay kaunon ini sang mga apan. 39 Magatanom kamo sang ubas kag atipanon ninyo, pero indi kamo makapamupo sang bunga sini ukon makainom sang iya duga, kay kaunon ini sang mga ulod. 40 Magatanom kamo sang madamo nga olibo bisan diin sa inyo lugar, pero wala kamo sing lana nga makuha halin sa sini, kay magkalapulak ang mga bunga sini. 41 Makapamata kamo, pero indi sila magpabilin sa inyo kay bihagon sila. 42 Kaunon sang mga apan[k] ang tanan ninyo nga mga kahoy kag mga tanom.
43 “Ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo magaamat-amat gamhanan samtang kamo iya magaamat-amat luya. 44 Sila ang magapautang sa inyo kag indi kamo ang magapautang sa ila. Sila ang magapangulo sa inyo kag kamo inyo mga sumulunod lang. 45 Matabo ining tanan nga pagpakamalaot sa inyo hasta nga magkalamatay kamo kon indi ninyo pagtumanon ang Ginoo nga inyo Dios kag ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga iya ginhatag sa inyo. 46 Ini nga mga pagpakamalaot mangin padumdom kag paandam sa inyo kag sa inyo mga kaliwat hasta san-o. 47 Tungod kay wala ninyo gin-alagad nga may kalipay kag kasadya ang Ginoo nga inyo Dios sang tion sang inyo kabuganaan, 48 itugyan niya kamo sa mga kaaway nga ipadala niya sa inyo kag magaalagad kamo sa ila. Gutumon kamo, uhawon, kulangon sang bayo, kag mawad-an sang bisan ano nga butang. Paantuson niya kamo nga daw sa ginatakdan kamo sang salsalon nga gota hasta nga magkalamatay kamo.
49 “Ipasalakay kamo sang Ginoo sa isa ka nasyon nga halin sa malayo gid nga lugar, nga ang ila lingguahe indi ninyo maintiendihan. Salakayon nila kamo pareho sa agila nga nagasulip. 50 Mapintas sila kag wala sing kaluoy sa mga tigulang kag mga kabataan. 51 Kaunon nila ang inyo mga kasapatan kag ang inyo mga patubas hasta nga magkalamatay kamo. Wala sila sing ibilin sa inyo nga uyas, duga sang ubas, lana, ukon mga kasapatan hasta nga magkalalaglag kamo. 52 Salakayon nila ang tanan ninyo nga banwa nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios hasta nga magkalarumpag ang mga mataas kag mabakod nga mga pader sini nga inyo ginasaligan.
53 “Sa tion nga kibunon kamo sang inyo mga kaaway, kaunon ninyo ang inyo mga anak nga ginhatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios tungod sa puwerte nga kagutom. 54 Bisan pa ang mahinhin kag maluming gid nga tawo wala na sing kaluoy sa iya utod, sa iya pinalangga nga asawa, kag sa iya nabilin nga mga anak. 55 Indi niya sila paghatagan sang iya ginakaon nga unod sang iya anak kay nahadlok siya nga maubusan. Amo ina ang matabo sa inyo sa tion nga kibunon na sang inyo mga kaaway ang tanan ninyo nga banwa. 56 Bisan pa ang mahinhin kag maluming nga babayi nga halos indi gani maglakat nga nagatiniil, mangin mapintas sa iya pinalangga nga bana kag sa iya mga anak. 57 Taguon niya ang iya bata nga bag-o lang gid natawo kag ang inunlan sini agod kaunon niya sa sekreto, kay nahadlok siya nga basi wala na siya sing kaunon samtang ginakibon sang inyo mga kaaway ang inyo mga banwa.
58 “Kon indi ninyo pagtumanon sing maayo ining tanan nga sugo nga nasulat sa sini nga libro, kag indi pagtahuron ang halangdon kag makatilingala nga ngalan sang Ginoo nga inyo Dios, 59 padal-an niya kamo kag ang inyo mga kaliwat sang makahaladlok nga mga balatian nga puwerte kasakit kag wala sing kaayuhan. 60 Ipaagom niya sa inyo ang makahaladlok nga mga balatian nga ginpadala niya sa Egipto, kag magapabilin ini sa inyo. 61 Ipaagom man sang Ginoo ang tanan nga klase sang balatian nga wala nasulat sa sining Libro sang Kasuguan, hasta nga magkalamatay kamo. 62 Bisan pareho kamo kadamo sang mga bituon sa langit, diutay lang ang mabilin sa inyo kay wala kamo nagtuman sa Ginoo nga inyo Dios. 63 Subong nga ginkalipay sang Ginoo ang pagpauswag kag pagpadamo sa inyo, ikalipay man niya ang paglaglag kag pagpamatay sa inyo, hasta nga magkalawala kamo sa duta nga inyo sudlon kag panag-iyahan.
64 “Palaptahon kamo sang Ginoo sa tanan nga nasyon, sa punta kag punta sang kalibutan. Kag didto magasimba kamo sa iban nga mga dios nga hinimo halin sa kahoy kag bato, nga wala gani ninyo makilal-i ukon sang inyo mga katigulangan. 65 Wala kamo didto sing kalinong kag lugar nga mapahuwayan. Pakulbaan kamo sang Ginoo kag madulaan kamo sang paglaom, kag permi lang kamo masubuan. 66 Ang inyo kabuhi mangin ara permi sa katalagman; adlaw-gab-i permi lang kamo ginakulbaan, kag wala sing kasiguruhan ang inyo kabuhi. 67 Tungod sa inyo kahadlok sa mga butang nga inyo makita sa palibot, masiling kamo kon aga, ‘Kuntani gab-i na.’ Kag kon gab-i masiling kamo, ‘Kuntani aga na.’ 68 Pabalikon kamo sang Ginoo sa Egipto sakay sa barko, bisan nagsiling ako sa inyo nga indi na kamo dapat magbalik didto. Didto ibaligya ninyo ang inyo kaugalingon sa inyo mga kaaway bilang mga ulipon, pero wala sing may magbakal sa inyo.”
29 Amo ini ang mga detalye sang pagtuman sa kasugtanan nga ginsugo sang Ginoo kay Moises nga ihatag sa mga Israelinhon sa Moab. Dugang ini sa kasugtanan nga iya ginhimo sa ila sa Horeb.
Ginpatuman Liwat sa mga Israelinhon ang Kasugtanan
2 Ginpatawag ni Moises ang tanan nga Israelinhon kag ginsilingan, “Kamo mismo nakakita sang tanan nga ginhimo sang Ginoo sa hari sang Egipto[l] kag sa tanan niya nga mga opisyal kag sa bug-os niya nga nasyon. 3 Nakita ninyo atong puwerte nga mga pagtilaw, mga milagro, kag makatilingala nga mga buhat. 4 Pero hasta subong wala pa ginpaintiendi sang Ginoo sa inyo ining inyo nakita kag nabatian. 5 Sa sulod sang 40 ka tuig nga ginpangunahan ko kamo sa kamingawan, wala nagdaan ang inyo mga bayo kag mga sandalyas. 6 Wala kamo sing tinapay didto ukon bino kag iban pa nga ilimnon, pero ginhatagan kamo sang Ginoo sang inyo mga kinahanglanon agod mahibaluan ninyo nga siya ang Ginoo nga inyo Dios.
7 “Pag-abot naton sa sini nga lugar, nagpakig-away sa aton si Haring Sihon sang Heshbon kag si Haring Og sang Bashan, pero gindaog naton sila. 8 Gin-agaw naton ang ila duta kag ginhatag ini sa mga tribo ni Reuben, Gad, kag sa katunga nga tribo ni Manase bilang ila palanublion.
9 “Gani tumana ninyo sing maayo ang mga ginapatuman sa sini nga kasugtanan, agod magmauswagon kamo sa tanan ninyo nga ginahimo. 10 Nagatindog kamo tanan subong nga adlaw sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios: ang mga pangulo sang inyo mga tribo, ang mga manugdumala, ang mga opisyal, ang tanan nga lalaki sang Israel, 11 ang inyo mga asawa kag mga kabataan, kag ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo nga inyo manugkahoy kag manugsag-ob. 12 Nagatindog kamo diri sa paghimo sang kasugtanan sa Ginoo nga inyo Dios. Ini nga kasugtanan nga ginahimo sang Ginoo sa inyo subong nga adlaw ginsumpaan niya, 13 agod ipahibalo niya liwat sa inyo subong nga kamo iya katawhan kag siya inyo nga Dios suno sa iya ginpromisa sa inyo kag sa inyo mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, kag Jacob. 14-15 Pero indi lang kamo nga nagatindog diri subong sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios ang iya ginahimuan sang sini nga kasugtanan, kundi pati ang tanan ninyo nga kaliwat sa palaabuton.
16 “Nahibaluan ninyo kon paano anay kita nag-estar sa Egipto kag kon paano kita nagpanglat-as sa kadutaan sang iban nga mga nasyon pakadto sa sini nga lugar. 17 Nakita ninyo ang ila makangilil-ad nga mga dios-dios nga hinimo halin sa kahoy, bato, pilak kag bulawan. 18 Siguraduha ninyo nga wala sa inyo sing lalaki, babayi, panimalay, ukon tribo nga magbiya sa Ginoo nga aton Dios kag magsimba sa mga dios sang sadto nga mga nasyon agod wala sing bisan isa sa inyo nga mangin pareho sa gamot nga nagatubo nga mapait kag makahililo. 19 Ang bisan sin-o nga nakabati sang mga paandam sang sini nga mga pagpakamalaot indi maghunahuna nga indi siya maano bisan magpadayon siya sa iya lang gusto. Ang matuod, magadala ini sang kalaglagan sa inyo tanan. 20 Indi gid siya pagpatawaron sang Ginoo. Magadabdab nga daw sa kalayo ang puwerte nga kaakig sang Ginoo sa iya, kag matabo sa iya ang tanan nga pagpakamalaot nga nasulat sa sini nga libro, kag dulaon sang Ginoo ang iya ngalan sa kalibutan. 21 Painon siya sang Ginoo sa tanan nga tribo sang Israel, kag paantuson siya suno sa mga pagpakamalaot sang kasugtanan nga nasulat sa sini nga Libro sang Kasuguan.
22 “Sa ulihi nga mga henerasyon ang inyo mga kaliwat kag ang mga dumuluong nga naghalin sa malayo nga mga lugar makakita sang resulta sang mga kalamidad kag mga balatian nga ipadala sang Ginoo sa inyo duta. 23 Ang inyo bug-os nga duta mangin pareho sa desierto nga natabunan sang asupre kag asin. Wala gid sing may magtanom sa sini nga duta kay ang tanom indi magtubo. Mangin pareho ini sang pagkalaglag sang Sodom kag Gomora, sang Adma kag Zeboyim nga ginlaglag sang Ginoo tungod sa puwerte niya nga kaakig. 24 Dayon mamangkot ang tanan nga nasyon, ‘Ngaa bala ginhimo ina sang Ginoo sa ila nasyon? Ngaa bala nga puwerte gid ang iya kaakig?’
25 “Kag ang sabat amo ini: ‘Tungod kay ginsikway sang sini nga mga tawo ang kasugtanan nga ginhimo sa ila sang Ginoo, ang Dios sang ila mga katigulangan, sang ginpaguwa niya sila sa Egipto. 26 Nagsimba sila kag nag-alagad sa iban nga mga dios nga wala nila nakilal-i, nga gindumili sang Ginoo nga simbahon nila. 27 Gani puwerte ang kaakig sang Ginoo sa ila nasyon kag ginpaagom niya sa ila ang tanan nga pagpakamalaot nga nasulat sa sini nga libro. 28 Sa puwerte nga kaakig sang Ginoo, ginpalayas niya sila sa ila nasyon kag ginpabihag sa iban nga nasyon nga sa diin nagaestar sila subong.’
29 “May mga butang nga sekreto nga ang Ginoo lang nga aton Dios ang nakahibalo, pero ginpahayag niya sa aton ang iya kasuguan kag ini dapat sundon naton kag sang aton mga kaliwat hasta san-o.
Ang Dapat Himuon agod Pakamaayuhon sang Dios
30 “Halimbawa, matabo sa inyo ini nga mga butang—ang mga pagpakamaayo kag ang mga pagpakamalaot nga akon ginsiling sa inyo—kag madumduman ninyo ini kon didto na kamo sa mga nasyon nga sa diin ginpabihag kamo sang Ginoo nga inyo Dios. 2 Kon sa sina nga tion magbalik kamo kag ang inyo mga anak sa Ginoo nga inyo Dios, kag tumanon ninyo sa bug-os ninyo nga tagipusuon kag kalag ang tanan nga ginsugo ko sa inyo subong, 3 kaluoyan kamo sang Ginoo nga inyo Dios. Tipunon niya kamo halin sa tanan nga nasyon nga sa diin ginpabihag niya kamo, kag dayon ibalik niya ang inyo maayo nga kahimtangan. 4 Bisan didto pa niya kamo ginpalayas sa pinakamalayo nga parte sang kalibutan, tipunon gihapon kamo sang Ginoo nga inyo Dios 5 kag pabalikon sa duta nga ginpanag-iyahan sang inyo mga katigulangan, kag panag-iyahan ninyo ini liwat. Pauswagon kag padamuon pa gid niya kamo sang sa inyo mga katigulangan. 6 Bag-uhon sang Ginoo nga inyo Dios ang inyo mga tagipusuon kag ang mga tagipusuon sang inyo mga kaliwat agod higugmaon ninyo siya sa bug-os ninyo nga tagipusuon kag kalag, kag magkabuhi kamo sing malawig. 7 Ipaagom sang Ginoo nga inyo Dios ining tanan nga pagpakamalaot sa inyo mga kaaway nga nagadumot kag nagapigos sa inyo. 8 Tumanon ninyo liwat ang Ginoo kag sundon ang tanan niya nga mga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong. 9 Pauswagon gid kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan ninyo nga ginahimo. Padamuon niya ang inyo mga anak, mga kasapatan, kag ang inyo mga patubas, kay malipay liwat ang Ginoo sa pagpakamaayo sa inyo, subong nga nalipay siya sa pagpakamaayo sa inyo mga katigulangan. 10 Matabo ini kon tumanon ninyo ang Ginoo nga inyo Dios kag sundon ang tanan niya nga mga sugo kag mga pagsulundan nga nasulat sa sini nga Libro sang Kasuguan. Huo, matabo ini kon magbalik kamo sa iya sa bug-os ninyo nga tagipusuon kag kalag.
11 “Indi mabudlay intiendihon kag himuon ini nga mga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong. 12 Wala ini sa langit nga magpamangkot kamo, ‘Sin-o bala ang mapa-langit sa pagkuha sini kag ibantala sa aton agod sundon naton?’ 13 Wala man ini sa tabok sang dagat nga magpamangkot kamo, ‘Sin-o bala ang matabok sa dagat sa pagkuha sini kag ibantala sa aton agod sundon naton?’ 14 Ara ina nga mga pulong sa inyo, sa inyo mismo baba kag tagipusuon, gani matuman ninyo ina.
15 “Pamati! Subong nga adlaw ginapapili ko kamo sini: kabuhi ukon kamatayon, kauswagan ukon kalaglagan. 16 Ginamanduan ko kamo subong nga higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyo Dios, magkabuhi kamo suno sa iya mga pamaagi, kag magtuman sang iya mga sugo kag mga pagsulundan. Kon himuon ninyo ini, makaangkon kamo sang maayo nga kabuhi kag magdamo, kag pakamaayuhon kamo sang Ginoo nga inyo Dios didto sa duta nga inyo pagasudlon kag panag-iyahan.
17 “Pero kon indi kamo magtuman kag magsunod sa iya, kag magsimba kamo kag mag-alagad sa iban nga mga dios, 18 subong pa lang nga daan ginapaandaman ko na kamo nga sigurado gid nga malaglag kamo. Indi kamo magkabuhi sing malawig sa duta nga inyo sudlon kag panag-iyahan didto sa tabok sang Jordan.
19 “Subong nga adlaw ginatawag ko bilang mga saksi ang langit kag ang duta kon diin sa sini ang inyo pilion: kabuhi ukon kamatayon, pagpakamaayo ukon pagpakamalaot. Pilia ninyo ang kabuhi agod magkabuhi kamo kag ang inyo mga kabataan.[m] 20 Higugmaa ninyo ang Ginoo nga inyo Dios. Tumana ninyo siya kag magpabilin kamo sa iya, kay siya ang inyo kabuhi. Kon himuon ninyo ini, magakabuhi kamo sing malawig didto sa duta nga iya ginsumpa nga ihatag sa inyo mga katigulangan nga sila ni Abraham, Isaac kag Jacob.”
Si Josue amo ang Nagbulos kay Moises(C)
31 Nagpadayon si Moises sa pagpakighambal sa tanan nga Israelinhon. 2 Siling niya, “120 na ka tuig ang akon edad kag indi na ako makasarang sa pagpangulo sa inyo. Kag nagsiling ang Ginoo sa akon nga indi ako makatabok sa Jordan. 3 Ang Ginoo nga inyo Dios amo mismo ang magapanguna sa inyo sa pagtabok. Laglagon niya ang mga nasyon didto, kag panag-iyahan ninyo ang ila duta. Pangunahan kamo ni Josue sa pagtabok suno sa ginsiling sang Ginoo. 4 Himuon sang Ginoo sa sini nga mga nasyon ang iya ginhimo kay Sihon kag kay Og nga mga hari sang mga Amornon, kag sa ila duta. 5 Itugyan sila sang Ginoo sa inyo, kag kinahanglan nga himuon ninyo sa ila ang tanan nga ginsugo ko sa inyo. 6 Magpakabakod kamo kag magpakaisog. Indi kamo magkahadlok sa ila kay ang Ginoo nga inyo Dios nagaupod sa inyo; indi niya kamo pagbayaan ukon pagpabay-an.”
7 Dayon gintawag ni Moises si Josue kag ginsilingan sa atubangan sang tanan nga Israelinhon, “Magpakabakod ka kag magpakaisog, kay ikaw ang magapangulo sa sini nga katawhan sa pagkadto sa duta nga ginsumpa sang Ginoo nga ihatag sa ila mga katigulangan. Buligan mo sila nga maangkon nila ang duta. 8 Pangunahan ka sang Ginoo kag magaupod siya sa imo; indi niya ikaw pagbayaan ukon pagpabay-an. Gani indi ka magkahadlok ukon magkaluya.”
Ang Pagbasa sang Kasuguan
9 Ginsulat ni Moises ini nga mga sugo kag ginhatag sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi, nga amo ang nagadala sang Kahon sang Kasugtanan sang Ginoo, kag sa tanan nga manugdumala sang Israel. 10 Dayon ginmanduan sila ni Moises, “Sa katapusan sang kada pito ka tuig nga amo ang tuig nga kanselahon na ang mga utang, sa tion sang Piesta sang Pagpatindog sang mga Payag, 11 basahon ninyo ini nga mga sugo sa tanan nga Israelinhon kon magtipon sila sa presensya sang Ginoo nga inyo Dios sa lugar nga iya pilion. 12 Tipuna ang mga tawo—ang mga lalaki, mga babayi, mga kabataan, kag mga indi Israelinhon nga nagaestar sa inyo mga banwa—agod makapamati sila kag makatuon nga magtahod sa Ginoo nga inyo Dios kag magtuman sing maayo sa tanan nga ginapatuman sa sini nga mga sugo. 13 Himuon ninyo ini agod ang inyo mga kabataan nga wala pa makahibalo sang sini nga mga sugo makabati sini kag makatuon sa pagtahod sa Ginoo nga inyo Dios samtang nagakabuhi kamo sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan.”
Gintagna ang Pagsupak sang mga Israelinhon
14 Nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Madali na lang ka mapatay; gani ipatawag si Josue kag magkadto kamo sa Tolda nga Ginapakigkitaan, kay tudluan ko siya didto sang iya pagahimuon.” Gani nagkadto si Moises kag si Josue sa Tolda nga Ginapakigkitaan.
15 Nagpakita ang Ginoo paagi sa panganod nga daw haligi didto sa may puwertahan sang Tolda. 16 Nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Madali na lang ka mapatay kag isimpon sa imo mga katigulangan. Kon wala ka na, ini nga katawhan magasimba sa iban nga mga dios nga ginasimba sang mga tawo sa duta nga ila pagakadtuan. Isikway nila ako kag lapason nila ang kasugtanan nga ginhimo ko sa ila. 17 Sa sina nga adlaw maakig gid ako sa ila kag isikway ko sila. Talikdan ko sila kag malaglag sila. Madamo nga mga katalagman kag mga kabudlayan ang magaabot sa ila, kag sa sina nga tion mamangkot sila, ‘Nag-abot bala sa aton ini nga mga katalagman tungod kay ang Dios wala nagaupod sa aton?’ 18 Talikdan ko gid sila sa sina nga tion tungod sa tanan nga kalautan nga ila ginhimo paagi sa pagsimba sa iban nga mga dios.
19 “Gani isulat ini nga kanta kag itudlo sa mga Israelinhon. Ipakanta ini sa ila agod mangin saksi ko ini kontra sa ila. 20 Dal-on ko sila sa maayo kag mapatubason nga duta[n] nga ginsumpa ko nga ihatag sa ila mga katigulangan. Didto magakabuhi sila nga mabuganaon; magakaon sila sang tanan nga pagkaon nga luyag nila, kag mabusog gid sila. Pero magabiya sila sa akon kag magasimba sa iban nga mga dios. Lapason nila ang akon kasugtanan. 21 Kon mag-abot na sa ila ang madamo nga katalagman kag mga kabudlayan, ini nga kanta mangin saksi kontra sa ila, kay indi ini malipatan sang ila mga kaliwat. Nahibaluan ko kon ano ang ila ginaplano nga himuon bisan wala ko pa sila madala sa duta nga akon ginsumpa nga ihatag sa ila.” 22 Sadto nga adlaw, ginsulat ni Moises ang kanta kag gintudlo sa mga Israelinhon.
23 Ginmanduan dayon sang Ginoo si Josue nga anak ni Nun: “Magpakabakod ka kag magpakaisog, kay ikaw ang magadala sa mga Israelinhon sa duta nga akon ginsumpa nga ihatag sa ila, kag magaupod ako sa imo.”
24 Pagkatapos nga nasulat ni Moises ang tanan nga sugo sa libro, 25 ginmanduan niya ang mga Levita nga amo ang nagadala sang Kahon sang Kasugtanan sang Ginoo. Nagsiling siya, 26 “Kuhaa ninyo ining Libro sang Kasuguan kag ibutang sa tupad sang Kahon sang Kasugtanan sang Ginoo nga inyo Dios. Magapabilin ini didto bilang saksi kontra sa katawhan sang Israel. 27 Kay nahibaluan ko kon ano kamo ka rebelde kag katig-a sing ulo. Bisan subong gani nga kaupod pa ninyo ako, nagarebelde na kamo sa Ginoo, ano pa gid ayhan kon patay na ako! 28 Tipuna sa akon atubangan ang tanan nga manugdumala sang inyo tribo kag ang tanan nga opisyal agod hambalan ko sila sang sini nga mga butang. Kag tawgon ko ang langit kag ang duta bilang saksi kontra sa ila. 29 Kay nahibaluan ko nga kon patay na ako, magahimo gid kamo sang kalautan kag isikway ninyo ang tanan nga ginasugo ko sa inyo. Sa ulihi, magaabot sa inyo ang mga katalagman kay magahimo kamo sing malaot sa panulok sang Ginoo kag paakigon ninyo siya paagi sa inyo himuon.”
Ang Kanta ni Moises
30 Dayon ginpabati ni Moises sa bug-os nga katilingban sang Israel ang ini nga kanta halin sa umpisa hasta sa katapusan:
32 O langit, pamati kay mahambal ako!
O duta, pamatii ang akon mga pulong.
2 Ang akon mga pagpanudlo magatupa pareho sa ulan ukon tun-og.
Ang akon mga pulong pareho sa dabodabo sa mga hilamon ukon talithi sa mga tanom.
3 Ibantala ko ang ngalan sang Ginoo.
Dayawon ko ang pagkagamhanan sang aton Dios!
4 Siya ang akon palalipdan nga bato;
husto gid ang iya mga binuhatan, kag matarong ang tanan niya nga mga pamaagi.
Matutom siya nga Dios kag wala nagakasala; matarong siya kag husto ang iya mga ginahimo.
5 Pero kamo nagpakasala sa iya kag wala na niya kamo pagkabiga nga iya mga anak tungod sa inyo kalautan.
Mga makasasala kag balingag nga henerasyon!
6 Amo bala ini ang inyo ibalos sa Ginoo?
Mga buang-buang gid kamo kag kulang sang pag-intiendi.
Indi bala nga siya ang inyo Amay nga nagtuga sa inyo?
7 Dumduma ninyo ang nagligad nga mga tinuig; hunahunaa ninyo ang mga nagligad nga henerasyon.
Pamangkuta ninyo ang inyo mga katigulangan kon ano ang mga natabo kay sugiran nila kamo.
Pamangkuta ninyo ang inyo mga manugdumala kay ipaathag nila ini sa inyo.
8 Sang ginhatagan sang Labing Mataas nga Dios ang mga nasyon sang ila duta kag sang ginbahin-bahin niya ang mga katawhan,
ginbutangan niya sila sang mga dulunan suno sa kadamuon sang mga anghel sang Dios.[o]
9 Pero ang bahin sang Ginoo amo ang iya katawhan; sila nga mga kaliwat ni Jacob amo ang iya palanublion.
10 Nakita niya sila sa desierto, sa lugar nga halos wala sing may nagatubo nga tanom.
Gin-atipan niya sila kag ginhalungan pareho sa paghalong sang tawo sa iya mata.
11 Ginbantayan niya sila pareho sa agila nga nagabantay sang iya mga buto samtang iya ini ginatudluan sa paglupad.
Ginahumlad niya ang iya mga pakpak sa pagsalo kag pagdala sa ila.
12 Ang Ginoo lang gid ang nagtuytoy sa iya katawhan, nga wala ang bulig sang iban nga dios.
13 Ginpagahom niya sila sa mga kabukiran, kag ginpakaon sang mga patubas sang duta.
Ginsagod niya sila sang dugos halin sa banglid kag sang lana halin sa mga olibo nga nagatubo sa batuhon nga duta.
14 Ginhatagan niya sila sang mga keso kag gatas halin sa mga baka kag karnero,
kag ginhatagan sang matambok nga mga karnero kag mga kanding halin sa Bashan.
Ginhatagan man niya sila sang pinakamaayo nga mga trigo kag ginpainom sang pinakamaayo nga bino halin sa ubas.
15 Nagmauswagon ang mga Israelinhon[p] pero nagrebelde sila.
Nagtambok sila kag nagbakod, pero gintalikdan nila ang Dios nga nagtuga sa ila,
kag ginsikway nila ang ila palalipdan nga bato nga amo ang ila Manluluwas.
16 Ginpaimon nila kag ginpaakig ang Ginoo sa ila makangilil-ad nga mga dios.
17 Naghalad sila sa mga demonyo nga indi matuod nga dios—mga dios nga indi nila kilala kag bag-o lang nagtuhaw, kag wala pagtahura sang ila mga katigulangan.
18 Ginkalimtan nila ang Dios nga ila palalipdan nga bato nga nagtuga sa ila.
19 Nakita ini sang Ginoo, kag tungod sa iya kaakig ginsikway niya sila nga iya mga anak.
20 Nagsiling siya, “Talikdan ko sila, kag tan-awon ko abi kon ano ang ila madangatan,
kay malaot sila nga henerasyon, mga anak nga indi matutom.
21 Ginpaimon nila ako sa indi matuod nga dios,
kag ginpaakig nila ako sa ila wala sing pulos nga mga dios-dios.
Gani paimunon ko man sila sa iban nga katawhan.
Paakigon ko sila paagi sa pagpakamaayo sa buang-buang nga nasyon.
22 Kay ang akon kaakig nagadabadaba nga daw kalayo.
Magasunog ini sa duta kag sa tanan nga patubas sini,
pati sa kadadalman sang duta,[q] kag sa mga pundasyon sang mga bukid.
23 Padal-an ko sila sang mga kalamidad, kag iguon ko sila sang akon mga pana.
24 Pagutuman ko sila; magakalamatay sila sa gutom kag sa balatian.
Padal-an ko sila sang mapintas nga mga sapat sa paghalit sa ila kag mga man-og nga dalitan sa pagkagat sa ila.
25 Sa guwa sang ila balay madamo ang magakalamatay sa inaway, kag sa sulod magahari ang kahadlok.
Magakalamatay ang mga tigulang, mga pamatan-on, kag mga kabataan.
26 Nagsiling ako nga laptahon ko sila hasta nga indi na sila madumduman sa kalibutan.
27 Pero indi ko pagtugutan nga magpabugal ang ila mga kaaway kag magsiling, ‘Napierdi naton sila. Indi ang Ginoo ang naghimo sini.’ ”
28 Ang Israel isa ka nasyon nga wala sing kaalam kag pag-intiendi.
29 Kon maalamon lang sila, maintiendihan kuntani nila ang ila madangatan.
30 Paano bala malagas sang isa ka tawo ang isa ka libo nga mga Israelinhon?
Paano madaog sang duha ka tawo ang napulo ka libo sa ila?
Luwas lang kon gintugyan sila sang Ginoo nga ila palalipdan nga bato.
31 Kay ang palalipdan nga bato sang aton mga kaaway indi pareho sang aton palalipdan nga bato, kag bisan sila nakahibalo sini.
32 Ang aton mga kaaway, nga pareho kalaot sa mga pumuluyo sang Sodom kag Gomora, kaangay sang ubas nga mapait kag makahililo ang bunga,
33 kag kaangay sang bino nga halin sa dalit sang man-og.
34 Nakahibalo ang Ginoo sang ila ginahimo;
ginasupot niya lang anay ini kag nagahulat sang husto nga tion sa pagsilot sa ila.
35 Nagsiling siya, “Ako ang magatimalos kag magasilot sa ila,
kay magaabot ang tion nga makadalin-as gid sila.
Madali na lang mag-abot ang ila kalaglagan. Indi na ini magdugay.”
36 Magahukom ang Ginoo pabor sa iya katawhan;
kaluoyan niya sila nga iya mga alagad, kon makita niya nga wala na sila sang kusog kag diutay na lang ang nabilin sa ila, ulipon man ukon indi ulipon.
37 Dayon mamangkot ang Ginoo sa iya katawhan, “Diin na karon ang ila mga dios, ang bato nga ila palalipdan?
38 Diin na karon ang ila mga dios nga nagakaon sang tambok kag nagainom sang bino sang ila mga halad?
Pabuliga sila sa inyo, kag himua ninyo sila nga inyo proteksyon!
39 Tan-awa ninyo karon; ako amo lang gid ang Dios!
Wala na sing iban nga dios luwas sa akon.
Ako ang nagapatay kag ako man ang nagahatag sang kabuhi; ako ang nagapilas kag ako man ang nagaayo,
kag wala sing may makaluwas sa akon mga kamot.
40 Karon, bayawon ko ang akon mga kamot kag magsumpa,
‘Subong nga buhi ako sa wala sing katapusan,
41 bairon ko ang nagaidlak ko nga espada kag gamiton ko ini sa pagsilot.
Balusan ko ang akon mga kaaway kag pabayaron ang mga nagasikway sa akon.
42 Ang akon pana mabulit sang ila mga dugo, kag ang akon espada magapanglabo sang ila mga lawas.
Magakalamatay pati ang mga madakpan sa ila kag ang ila mga pangulo.’ ”
43 Kamo nga mga nasyon, dayawa ninyo ang katawhan sang Ginoo,[r] kay balusan sang Ginoo ang nagpatay sa ila nga iya mga alagad.
Balusan niya ang iya mga kaaway, kag tinluan niya ang iya duta kag ang iya katawhan.
44 Ginhambal ni Moises kaupod ni Josue[s] nga anak ni Nun ang mensahi sang sini nga kanta sa mga tawo. 45 Pagkatapos hambal ni Moises sini, 46 nagsiling siya sa mga tawo, “Itanom gid ninyo sa inyo mga tagipusuon ang tanan nga ginhambal ko sa inyo subong. Itudlo man ninyo ini sa inyo mga anak agod matuman nila sing maayo ang tanan nga ginasiling sa sini nga mga sugo. 47 Ini nga mga sugo indi ordinaryo lang nga mga pulong; ini magahatag sa inyo sang kabuhi. Kon tumanon ninyo ini magakabuhi kamo sing malawig sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan.”
Ginsugid ang Kamatayon ni Moises
48 Sa sina mismo nga adlaw nagsiling ang Ginoo kay Moises, 49 “Magkadto ka sa Moab, sa kabukiran sang Abarim kag magsaka ka sa Bukid sang Nebo nga nagaatubang sa Jerico. Tan-awa didto ang Canaan, ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon nga ila panag-iyahan. 50 Kag dira sa sina nga bukid mapatay ka, kag isimpon ka sa imo mga paryente nga nagkalamatay na, subong nga si Aaron nga imo utod napatay sa Bukid sang Hor kag ginsimpon man sa iya mga paryente. 51 Kay duha kamo nadulaan sang pagsalig sa akon sa atubangan sang mga Israelinhon sang didto kamo sa tuburan sang Meriba Kadesh,[t] sa kamingawan sang Zin. Wala ninyo pagpadunggi ang akon pagkabalaan sa ila atubangan. 52 Gani makita mo lang sa malayo ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon, pero indi ka makasulod didto.”
Ginbendisyunan ni Moises ang mga Tribo sang Israel
33 Amo ini ang bendisyon nga ginhambal ni Moises nga alagad sang Dios sa mga Israelinhon sa wala pa siya mapatay. 2 Nagsiling siya,
“Nag-abot ang Ginoo halin sa Sinai;
nagpahayag siya sa aton halin sa Bukid sang Seir pareho sang pagbutlak sang adlaw.
Nagsilak siya halin sa Bukid sang Paran.
Nag-abot siya upod sa mga linibo ka mga anghel,
kag ang iya tuo nga kamot nagabitbit sang nagadabadaba nga kalayo.[u]
3 Ginahigugma gid sang Ginoo ang iya katawhan.
Ginaprotektaran niya ining mga tawo nga iya pinili.
Gani ginasunod nila siya kag ginatuman ang iya mando.
4 Ginhatag sa aton ni Moises ang kasuguan bilang palanublion naton nga mga kaliwat ni Jacob.
5 Nangin hari ang Ginoo sang Israel[v] sang magtipon ang ila mga pangulo kag ang ila mga tribo.”
6 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Reuben,
“Kabay pa nga indi madula ang mga kaliwat ni Reuben bisan diutay lang sila.”
7 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Juda,
“O Ginoo, pamatii ang pagpangayo sang bulig sang tribo ni Juda.
Ibalik sila liwat sa mga tribo sang Israel.
Protektari sila kag buligi kontra sa ila mga kaaway.”
8 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Levi,
“O Ginoo, ginhatag mo ang Thumim kag Urim[w] sa imo matutom nga mga alagad nga amo ang mga kaliwat ni Levi.
Gintilawan mo sila sa Masa kag ginsabdong sa tuburan sang Meriba.
9 Nagpakita sila sing dako nga pag-unong sa imo sang sa ila mga ginikanan, mga utod, kag mga kabataan.
Gintuman nila ang imo pulong, kag gintipigan nila ang imo kasugtanan.
10 Tudluan nila ang mga Israelinhon sang imo mga pagsulundan kag mga sugo,
kag magahalad sila sang mga insenso kag mga halad nga ginasunog sa imo halaran.
11 O Ginoo, pakamaayuha sila, kag kabay pa nga malipay ka sa tanan nila nga ginahimo.
Laglaga ang ila mga kaaway agod indi na makabangon pa.”
12 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Benjamin,
“Palangga sang Ginoo ang tribo ni Benjamin,
kag ginapalayo niya sila sa katalagman kag ginaprotektaran sa bilog nga adlaw.”
13 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Jose,
“Kabay pa nga pakamaayuhon sang Ginoo ang ila duta kag padal-an permi sang ulan kag sang tubig halin sa idalom sang duta.
14 Kabay pa nga sa bulig sang adlaw magapamunga ang ila mga tanom sang maayo nga mga bunga sa tion sang tigbulunga sini.
15 Kabay pa nga ang ila madugay na nga mga bukid magapatubas sing maayo kag bugana nga mga bunga.
16 Kabay pa nga ang ila duta magapatubas sang pinakamaayo nga mga produkto sa kaayo sang Dios nga nagpahayag sa nagadabadaba nga kahoy-kahoy.
Kabay pa nga ini nga mga pagpakamaayo magapabilin sa tribo ni Jose kay labaw siya sa iya mga utod.
17 Ang iya kusog pareho sa kusog sang turo nga baka nga kamagulangan.
Ang iya gahom pareho sa gahom sang sungay sang talunon nga baka.
Paagi sini laglagon niya ang mga nasyon bisan ang sa pinakamalayo nga parte sang kalibutan.
Amo ini ang akon pagpakamaayo sa madamo nga mga katawhan sang Efraim kag Manase.”
18 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Zebulun kag ni Isacar,
“Magkalipay ang tribo ni Zebulun, kay magauswag sila sa ila pagnegosyo sa iban nga mga lugar.
Magkalipay man ang tribo ni Isacar kay magauswag sila sa ila lugar.
19 Hagaron nila ang mga tawo sa pagkadto sa bukid sa paghalad sang husto nga mga halad sa Dios.
Magaselebrar sila tungod sa madamo nga pagpakamaayo nga nakuha nila sa dagat kag sa baybayon.”
20 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Gad,
“Dalayawon ang Dios nga nagapalapad sang teritoryo sang tribo ni Gad!
Nagakabuhi sila sa sini nga duta pareho sa leon nga handa sa paggus-ab sang butkon ukon sang ulo sang iya mga kaaway.
21 Ginpili nila ang pinakamaayo nga duta nga bagay para sa mga pangulo.
Kon magtipon ang mga manugdumala sang katawhan sang Israel, ginasunod nila ang mga ginapatuman sang Ginoo kag ang iya mga pagsulundan para sa Israel.”
22 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Dan,
“Ang tribo ni Dan pareho sa bata sang leon nga nagalumpat halin sa Bashan.”
23 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Naftali,
“Ang tribo ni Naftali bugana sang pagpakamaayo sang Ginoo. Kabay pa nga maangkon nila ang duta sa nakatundan [x] kag sa bagatnan.”
24 Nagsiling si Moises parte sa tribo ni Asher,
“Kabay pa nga pakamaayuhon ang tribo ni Asher labaw sa tanan nga tribo sang Israel.
Kabay pa nga malipay sa ila ang ila kapareho nga mga Israelinhon kag mangin bugana ang ila lana.
25 Kabay pa nga ang mga puwertahan sang ila mga banwa protektado sang mga trangka nga salsalon kag saway,
kag kabay pa nga magpabilin ang ila pagkagamhanan samtang buhi sila.
26 Wala sing pareho sa Dios sang Israel.[y]
Nagasakay siya sa mga panganod sa pagbulig sa inyo. Sa iya gahom nagaagi siya sa kalangitan.
27 Ang wala sing katapusan nga Dios amo ang inyo dalangpan;
alay-ayan niya kamo sang iya wala sing katapusan nga gahom.
Ipatabog niya sa inyo ang inyo mga kaaway,
kag magsugo siya sa inyo sa paglaglag sa ila.
28 Gani ang Israel magapuyo nga malayo sa katalagman, sa duta nga bugana sang uyas kag duga sang ubas,
kag sa diin ang tun-og nga halin sa langit nagahatag sang tubig sa duta.
29 Bulahan kamo, O katawhan sang Israel!
Wala sing pareho sa inyo—isa ka katawhan nga ginluwas sang Ginoo.
Ang Ginoo amo ang magaprotektar kag magabulig sa inyo,
kag siya ang magapakig-away para sa inyo.
Magakamang ang inyo mga kaaway pakadto sa inyo, kag tapakon ninyo sila sa likod.”[z]
Ang Pagkapatay ni Moises
34 Halin sa kapatagan sang Moab, nagsaka si Moises sa Bukid sang Nebo, sa may putokputokan sang Pisga nga nagaatubang sa Jerico. Didto ginpakita sa iya sang Ginoo ang bug-os nga duta—halin sa Gilead pakadto sa Dan, 2 ang bug-os nga duta sang Naftali, ang duta sang Efraim kag sang Manase, ang bug-os nga duta sang Juda hasta sa Dagat sang Mediteraneo,[aa] 3 ang Negev, kag ang bug-os nga duta halin sa Patag sang Jerico (ang banwa sang mga palma) hasta sa Zoar.
4 Dayon nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Amo ina ang duta nga akon ginpromisa kay Abraham, Isaac, kag Jacob, kag nagsiling ako sa ila nga ihatag ko ina sa ila mga kaliwat. Ginpakita ko ina sa imo, pero indi ka makakadto dira.”
5 Gani napatay si Moises nga alagad sang Ginoo didto sa Moab, suno gid sa ginsiling sang Ginoo. 6 Ginlubong siya sa Moab, sa pulopatag nga nagaatubang sa Bet Peor, pero sa karon wala sing may nakahibalo kon sa diin gid siya ginlubong. 7 Nagaedad si Moises sing 120 ka tuig sang napatay siya, pero makusog pa siya gihapon, kag maayo pa ang iya panan-aw. 8 Nagpangasubo ang mga Israelinhon kay Moises didto sa kapatagan sang Moab sa sulod sang 30 ka adlaw.
9 Karon, si Josue nga anak ni Nun ginhatagan sang Espiritu sang kaalam kay ginpili siya ni Moises nga magbulos sa iya paagi sa pagtungtong sang iya kamot sa iya. Gani nagtuman sa iya ang mga Israelinhon, kag ginhimo nila ang tanan nga ginsugo sang Ginoo paagi kay Moises.
10 Halin sadto wala gid sing propeta sa Israel nga pareho kay Moises, nga nakilal-an gid sang Ginoo. 11 Ginpadala sang Ginoo si Moises sa paghimo sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang sa Egipto kontra sa ila hari[ab] kag sa iya mga opisyal kag sa iya bug-os nga nasyon. 12 Wala sing may nakahimo sang mga gamhanan kag makatilingala nga mga butang pareho sang ginhimo ni Moises sa atubangan sang tanan nga Israelinhon.
Hiligaynon Bible (Ang Pulong Sang Dios) Copyright © 1996, 2006 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.