Bible in 90 Days

Ang Milagro sang Tion sang Tiggulutom

³⁸ Sang pagbalik ni Elisha sa Gilgal, may gutom didto. Karon, samtang nagapakigsugilanon ang grupo sang mga propeta sa iya, nagsiling siya sa iya suluguon, “Isun-ad ang dako nga kolon kag magluto sang sopas para sa sini nga mga tawo.” ³⁹ Ang isa sa mga propeta nagkadto sa uma sa pagpangutan. Nakakita siya sang utan nga nagakabod lang didto, kag nagpanguha siya sang mga bunga sini nga sarang lang niya madala sa iya bayo. Pagpauli niya, ginpangkihad-kihad niya ini kag ginlakot sa ginaluto nga sopas, nga wala gani niya nahibaluan kon ano ato. ⁴⁰ Pagkaluto sang sopas, ginserbi dayon ini sa mga tawo. Pero sang nagkaon na sila, nagsinggit sila, “Alagad sang Dios, kalain gid sang iya sabor!”^[a] Kag indi nila ato makaon. ⁴¹ Nagsiling si Elisha, “Kuhai ako sang harina.” Ginbubo niya dayon ang harina sa kolon kag nagsiling sa suluguon, “Sige, iserbi na ini sa ila agod makakaon sila.” Kag maayo na ang sabor sini.^[b]

⁴² Sang isa naman ka tion, may isa ka tawo nga halin sa Baal Shalisha nga nagdala kay Elisha sang sako nga may unod nga 20 ka tinapay nga hinimo halin sa nahauna nga patubas sang barley, kag bag-o nga inani nga uyas. Nagsiling si Elisha, “Ihatag ina sa grupo sang mga propeta^[c] agod ila kaunon.” ⁴³ Nagsiling ang iya kabulig, “Paano ko ini mapaigo sa 100 ka tawo?” Nagsabat si Elisha, “Ihatag lang sa ila agod makakaon sila. Kay nagasiling ang Ginoo nga makakaon sila kag may mabilin pa.” ⁴⁴ Gani ginhatag ini sang suluguon sa mga propeta kag nagkaon sila, kag may nabilin pa, suno sa ginsiling sang Ginoo.

Gin-ayo si Naaman sa Iya Balatian sa Panit

5 Si Naaman nga kumander sang mga soldado sang Aram^[d] ginatahod gid sang hari sang Aram, kay paagi sa iya ginpadaog sang Ginoo ang Aram. Maayo siya nga soldado, pero may delikado siya nga balatian sa panit.^[e]

² Sang nagsalakay ang mga soldado sang Aram sa Israel, may nabihag sila nga dalagita nga nangin suluguon sang asawa ni Naaman. ³ Isa ka adlaw, nagsiling ining dalagita sa iya ama, “Kon magpakigkita lang ang akon agalon nga si Naaman sa propeta nga didto sa Samaria, ayuhon gid niya siya sa iya balatian sa panit.”

⁴ Gani ginsugiran ni Naaman ang hari parte sa ginsiling sang dalagita nga halin sa Israel. ⁵ Nagsiling ang hari sang Aram, “Lakat, kag dal-on mo ang akon sulat sa hari sang Israel.” Gani naglakat si Naaman nga may dala nga regalo nga 350 ka kilo nga pilak, 70 ka kilo nga bulawan kag napulo ka panid nga bayo. ⁶ Amo ini ang mensahi sang sulat nga gindala niya sa hari: “Ginapadala ko dira si Naaman nga akon alagad agod ayuhon mo siya sa iya balatian sa panit.”

⁷ Pagkabasa sang hari sang Israel sang sulat, gin-gisi niya ang iya bayo sa kalain sang buot kag nagsiling, “Ngaa sa akon niya ginpadala ining tawo agod ayuhon ang iya balatian sa panit? Ano ako, Dios? May gahom bala ako sa pagpatay kag sa pagbuhi? Nagapangita lang siya sang kabangdanan nga mag-away kami!” ⁸ Pagkahibalo ni Elisha, nga alagad sang Dios, sa natabo, nagpadala siya sang sini nga mensahi sa hari: “Ngaa gin-gisi mo ang imo bayo? Pakadtua diri sa akon ina nga tawo, kag mahibaluan niya nga may propeta sa Israel.”

⁹ Gani naglakat si Naaman upod sa iya mga kabayo kag karwahe kag nagpundo sa puwertahan sang balay ni Elisha. ¹⁰ Nagsugo si Elisha sang mensahero sa pagsiling kay Naaman nga magkadto siya sa Suba sang Jordan kag magpanghugas sang iya kaugalingon sing makapito ka beses, kag magaayo siya. ¹¹ Pero naakig si Naaman kag naglakat nga nagakumod. Siling niya, “Abi ko sigurado gid nga magguwa siya kag mag-atubang sa akon. Nagpaabot ako nga magpanawag siya sa Ginoo nga iya Dios kag magbayaw sang iya kamot sa ibabaw sang akon balatian sa panit kag ayuhon ako. ¹² Indi bala nga mas maayo ang mga suba sang Abana kag sang Farfar sa Damascus sang sa iban nga mga suba diri sa Israel? Ngaa indi ako magpanghugas didto agod mag-ayo ako?” Gani naglakat siya nga akig gid.

¹³ Pero nagpalapit ang iya mga suluguon sa iya kag nagsiling, “Sir, kon nagsugo ang propeta sa imo sa paghimo sang dako nga butang, indi bala nga himuon mo? Ti, ngaa indi mo paghimuon ang iya ginsiling nga magpanghugas ka agod mag-ayo ka?” ¹⁴ Gani naglakat si Naaman sa Suba sang Jordan kag nagpanghugas sang iya kaugalingon sing makapito ka beses, suno sa ginsiling sang alagad sang Dios. Kag nag-ayo ang iya balatian kag naglimpyo ang iya panit pareho sa panit sang isa ka gamay nga bata. ¹⁵ Dayon nagbalik si Naaman kag ang iya mga kaupod sa alagad sang Dios. Nagtindog siya sa atubangan ni Elisha kag nagsiling, “Karon nahibaluan ko na nga wala sing iban nga Dios sa bug-os nga kalibutan luwas sa Dios sang Israel. Gani palihog batuna ining regalo ko sa imo, sir.”

¹⁶ Nagsabat si Elisha, “Nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo, nga akon ginaalagad, nga indi ako magbaton sang regalo.” Ginpilit siya ni Naaman nga batunon niya ang regalo, pero indi gid siya magbaton. ¹⁷ Nagsiling si Naaman, “Kon indi ka gid, sir, tuguti na lang ako nga kargahan ko ang akon duha ka kabayo^[f] sang duta nga halin diri, kag dal-on ko sa amon.^[g] Kay sugod subong indi na ako maghalad sang mga halad nga ginasunog kag sang iban pa nga mga halad sa iban nga dios kundi sa Ginoo lang. ¹⁸ Pero kabay pa, sir, nga patawaron ako sang Ginoo kon mag-upod ako sa akon hari sa templo sang dios nga si Rimon agod magsimba didto. Dapat lang nga himuon ko ini bilang isa ka opisyal nga ginasaligan sang hari. Pero kabay pa nga patawaron ako sang Ginoo kon magluhod man ako didto.” ¹⁹ Nagsiling si Elisha, “Maayo lang nga paglakat.”

Pero indi pa gani malayo ang nalaktan ni Naaman, ²⁰ nagsiling si Gehazi sa iya kaugalingon, “Ginpalakat sang akon agalon si Naaman nga Arameanhon nga wala niya pagbatuna ang regalo nga dala niya. Nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo nga lagson ko siya kag magkuha sang bisan ano sa iya.”

²¹ Gani dali-dali nga ginlagas ni Gehazi si Naaman. Pagkakita ni Naaman kay Gehazi nga nagadalagan pakadto sa iya, nagpanaog siya sa karwahe kag ginsugata siya. Nagpamangkot si Naaman, “May malain bala nga natabo?” ²² Nagsabat si Gehazi, “Wala man. Ginsugo lang ako sang akon agalon nga silingon ka nga may nag-abot bag-o lang gid nga duha ka bataon nga tawo nga miyembro sang grupo sang mga propeta, nga halin sa kabukiran sang Efraim. Kag nagpangabay ang akon agalon nga hatagan mo sila sang 35 ka kilo nga pilak kag duha ka panid nga bayo.” ²³ Nagsiling si Naaman, “Huo, ari ang 70 ka kilo nga pilak.” Kag ginpilit pa siya ni Naaman nga batunon ato. Ginsulod ni Naaman ang pilak sa duha ka bag pati ang duha ka panid nga bayo, kag ginhatag ini sa iya duha ka suluguon nga amo ang magdala sini para kay Gehazi. ²⁴ Pag-abot ni Gehazi sa bukid, ginkuha niya sa mga suluguon ang duha ka bag kag ginpabalik sila. Dayon gindala niya ato sa balay kag gintago, ²⁵ kag nagpakita siya dayon kay Elisha. Nagpamangkot si Elisha sa iya, “Diin ka naghalin, Gehazi?” Nagsabat si Gehazi, “Wala ako sing may ginkadtuan.” ²⁶ Pero nagsiling si Elisha, “Wala ka bala kahibalo nga ang akon espiritu ato didto sang nagpanaog si Naaman sa iya karwahe sa pagsugata sa imo? Indi ini tion sa pagbaton sang kuwarta, bayo, talamnan sang olibo, talamnan sang ubas, kasapatan, kag mga suluguon. ²⁷ Tungod nga ginhimo mo ini, ang balatian sa panit ni Naaman magasaylo sa imo kag sa imo mga kaliwat hasta san-o.” Paghalin ni Gehazi kay Elisha nagputi gid ang iya panit tungod sa balatian.

Naglutaw sa Tubig ang Ulo sang Wasay

6 Isa ka tion, nagsiling kay Elisha ang grupo sang mga propeta, “Nakita mo mismo nga gamay ining lugar nga amon ginapakigkitaan sa imo. ² Gani makadto kita sa Suba sang Jordan nga sa diin may madamo nga mga kahoy. Mahimo kita didto sang lugar nga aton matipunan.” Nagsiling si Elisha, “Sige, lakat na kamo.” ³ Pero nagsiling ang isa sa ila, “Kon puwede, sir, mag-upod ka na lang sa amon.” Nagsabat siya, “O, sige.” ⁴ Gani nag-upod siya sa ila.

Nagkadto sila sa Suba sang Jordan kag nagpangtapas sang mga kahoy. ⁵ Samtang ang isa sa ila nagatapas, nahulog ang ulo sang iya wasay sa tubig, gani nagsinggit siya, “Sir, ginhulam ko lang ato!” ⁶ Nagpamangkot si Elisha, “Diin dampi nahulog?” Gintudlo sang tawo kon diin dampi nahulog, kag dayon nag-utod si Elisha sang lipak kag ginhaboy ini didto. Kag naglutaw ang ulo sang wasay. ⁷ Nagsiling si Elisha, “Kuhaa na.” Kag ginkuha sang tawo.

Ginpauntat ni Elisha ang Pagsalakay sang mga Arameanhon

⁸ Karon, nagpakig-away ang hari sang Aram sa Israel. Ginkonsulta niya ang iya mga opisyal kon diin sila nga mga lugar makampo.

⁹ Ginsilingan ni Elisha ang hari sang Israel, “Indi kamo makaagi sa sina nga lugar kay ara dira nagabantay ang mga Arameanhon.” ¹⁰ Gani nagpasugo ang hari sang Israel sa sina nga lugar nga ginsiling ni Elisha nga hambalon ang mga pumuluyo didto nga mag-andam sila. Permi ini ginahimo ni Elisha.^[h]

¹¹ Tungod sini naakig gid ang hari sang Aram. Gani ginpatawag niya ang iya mga opisyal kag ginsilingan, “Sin-o sa inyo ang nagadampig sa hari sang Israel?” ¹² Nagsiling ang isa sang iya mga opisyal, “Wala gid sing bisan isa sa amon, Mahal nga Hari. Si Elisha nga propeta sa Israel amo ang nagasugid sa hari sang Israel sang tanan nga ginahambal mo bisan pa ang ginahambal mo sa imo kuwarto.” ¹³ Nagmando ang hari, “Lakat, pangitaa ninyo siya agod makapadala ako sang mga tawo sa pagdakop sa iya.”

Sang ginsugiran ang hari nga si Elisha ara sa Dotan, ¹⁴ nagpadala siya didto sang madamo nga mga soldado nga nagasakay sa mga kabayo kag mga karwahe. Nakaabot sila sa Dotan sang gab-i kag ginlibutan nila ini.

¹⁵ Pagkaaga, aga pa gid nagbugtaw ang suluguon ni Elisha, kag nakita niya ang mga soldado nga nagasakay sa mga kabayo kag mga karwahe nga nagapalibot sa banwa. Nagsiling siya kay Elisha, “Sir, ano na lang ang aton himuon?” ¹⁶ Nagsabat si Elisha, “Indi ka magkahadlok. Mas madamo ang aton mga kaupod sang sa ila.” ¹⁷ Nagpangamuyo dayon si Elisha, “Ginoo, buksi ang iya mga mata agod makita niya.” Ginbuksan sang Ginoo ang iya mga mata, kag nakita niya ang kabukiran sa palibot ni Elisha nga puno sang mga kabayo kag mga karwahe nga kalayo.

¹⁸ Samtang nagapakadto ang mga kaaway kay Elisha, nagpangamuyo siya, “Ginoo, bulaga^[i] ini nga mga tawo.” Gani ginbulag sila sang Ginoo suno sa ginpangabay ni Elisha. ¹⁹ Nagsiling dayon si Elisha sa ila, “Indi ini amo ang dalan kag indi ini ang banwa sang Dotan. Sunod kamo sa akon kay dal-on ko kamo sa tawo nga inyo ginapangita.” Kag gindala sila ni Elisha sa Samaria.

²⁰ Pagsulod nila sa siyudad, nagpangamuyo si Elisha, “Ginoo, buksi ang ila mga mata agod makakita sila.” Ginbuksan sang Ginoo ang ila mga mata, kag nakita nila nga didto na sila sa Samaria. ²¹ Pagkakita sang hari sang Israel sa ila, ginpamangkot niya si Elisha, “Ano sa imo, sir?^[j] Pamatyon ko sila?” ²² Nagsabat si Elisha, “Indi sila pagpatya. Bisan gani ang mga bihag sa inaway wala naton ginapatay. Hatagi sila sang pagkaon kag tubig agod makakaon sila kag makainom, kag pagkatapos, pabalika sila sa ila hari.”^{[k] 23} Gani nagpapunsyon ang hari para sa ila, kag pagkatapos ginpapauli niya sila sa ila hari. Kag wala na magsalakay ang mga Arameanhon sa duta sang Israel.

Ginkibon ang Samaria

²⁴ Pero sang ulihi gintipon ni Haring Ben Hadad sang Aram ang iya bug-os nga mga soldado kag ginkibon ang Samaria. ²⁵ Tungod sini, puwerte ang gutom sa siyudad, hasta nga nagmalahal ang balaklon. Ang bili sang ulo sang asno 80 ka bilog nga pilak, kag ang bili sang isa ka litse nga iti sang pating^[l] lima ka bilog nga pilak.

²⁶ Isa ka tion, samtang nagaagi ang hari sang Israel sa ibabaw sang pader, may isa ka babayi nga nagsinggit sa iya, “Mahal nga Hari, buligi ako!” ²⁷ Nagsabat ang hari, “Kon indi magbulig ang Ginoo sa imo ano ang akon mahimo? Wala na ako sing trigo ukon ilimnon nga mahatag sa imo.” ²⁸ Nagpamangkot dayon ang hari, “Ano bala ang problema mo?” Nagsabat ang babayi, “Ini nga babayi nagsiling sa akon nga kaunon namon ang akon bata sa isa ka adlaw kag sa sunod nga adlaw, ang iya naman nga bata. ²⁹ Gani ginluto namon ang akon bata kag ginkaon. Pagkasunod nga adlaw, ginsilingan ko siya nga ang iya naman bata ang amon kaunon, pero gintago niya ini.”

³⁰ Pagkabati sang hari sa ginsiling sang babayi, gin-gisi niya ang iya bayo sa puwerte nga kasubo. Kag samtang nagalakat siya sa ibabaw sang pader, nakita sang mga tawo nga nagasuksok siya sang sako nga nasampawan sang iya bayo sa pagpakita sang iya pagpangasubo. ³¹ Nagsiling siya, “Kabay pa nga silutan ako sang Dios sing puwerte gid kon indi ko mapautdan sang ulo si Elisha nga anak ni Shafat subong nga adlaw!”

³² Karon, nagapungko si Elisha sa iya balay nga nagapakigsugilanon sa mga manugdumala sang Israel. Nagsugo ang hari sang isa ka tawo nga mag-una sa iya didto kay Elisha. Pero antes mag-abot ang ginsugo sang hari, nagsiling si Elisha sa mga manugdumala, “Ang aton hari nga manugpatay nagpasugo sang tawo sa pag-utod sang akon ulo. Kon mag-abot na gani ang tawo siraduhi ninyo ang puwertahan kag indi siya pagpasudla. Ang hari mismo nga iya agalon nagasunod sa iya.” ³³ Samtang nagahambal pa si Elisha sa ila, nag-abot ang ginsugo sang hari. Kag nagsiling siya, “Ini nga katalagman nga nag-abot halin mismo sa Ginoo. Ti ngaa mahulat pa ako nga magbulig siya?”

7 Nagsabat si Elisha, “Pamatii ining ginasiling sang Ginoo: ‘Sa amo sini nga oras buwas, mangin barato ang balaklon sa balaligyaan^[m] sang Samaria. Ang bili sang tatlo ka gantang nga harina, isa lang ka bilog nga pilak, kag amo man ang bili sang anom ka gantang nga barley.’ ” ² Nagsiling ang opisyal nga ginasaligan sang hari, “Bisan pa gani ginapaulan sang Ginoo,^[n] indi gid makapareho sina kabugana ang mga patubas.” Nagsabat si Elisha, “Makita mo nga matabo ini, pero indi ka makakaon sini.”

Nag-untat ang mga Arameanhon sa Pagsalakay

³ Karon, may apat ka tawo nga may delikado nga balatian sa panit^[o] nga nagapungko sa may puwertahan sang siyudad. Naghambalanay sila, “Ngaa magsagi kita tiner diri hasta mapatay kita? ⁴ Kon magsulod kita sa siyudad mapatay kita didto sa gutom, kag kon magpungko lang kita diri, mapatay man kita gihapon. Gani makadto na lang kita sa kampo sang mga Arameanhon kag magsurender. Kon indi nila kita pag-anhon, maayo, pero kon patyon nila kita, bahala na.”

⁵ Gani pagkagab-i, nagkadto sila sa kampo sang mga Arameanhon. Pero pag-abot nila, wala sing tawo didto. ⁶ Kay ginpabati sang Ginoo ang mga soldado sang Aram sang ginahod sang mga karwahe, mga kabayo, kag sang madamo nga mga soldado, gani naghunahuna ang mga Arameanhon nga ginsuhulan sang hari sang Israel ang hari sang mga Hithanon kag ang hari sang mga Egiptohanon sa pagsalakay sa ila. ⁷ Amo gani nga nagpalagyo sila sang gab-i kag ginpamayaan nila ang ila mga tolda, mga kabayo, kag mga asno. Ginbayaan lang nila ang ila kampo kag nagpalalagyo sila para maluwas ang ila kaugalingon.

⁸ Pag-abot sa kampo sang mga tawo nga may balatian sa panit, gin-isa-isa nila sulod ang mga tolda. Sige ang ila kaon kag inom, kag panguha sang mga pilak, mga bulawan kag mga bayo. Kag ginpanago nila ini. ⁹ Sang ulihi naghambalanay sila, “Indi ini husto. Dapat kuntani ginbalita naton subong nga adlaw nga nagpalalagyo na ang mga kaaway, pero gintago-tago ta lang ini. Kon pabuwasan pa naton ang pagsugid sini, silutan gid kita. Dali, malakat kita subong kag ibalita naton ini sa palasyo sang hari.”

¹⁰ Gani nagbalik sila sa siyudad sang Samaria kag gintawag nila ang mga guwardya sang puwertahan sang siyudad kag ginsilingan, “Nagkadto kami sa kampo sang mga Arameanhon kag wala gid sing tawo didto, luwas lang sa mga kabayo kag mga asno nga napanghigot. Kag ara pa ang mga pagkabutang sa mga tolda.”

¹¹ Ginsinggit sang mga guwardya ang ini nga balita sa mga tawo hasta nga nakaabot ini sa palasyo. ¹² Bisan madulom pa, nagbangon ang hari kag nagsiling sa iya mga opisyal, “Sugiran ko kamo kon ano ang ginaplano sang mga Arameanhon. Nahibaluan nila nga ginagutom kita, gani ginbayaan nila ang ila kampo kag nagpanago sa mga kabukiran. Kay nagahunahuna sila nga sigurado gid nga magguwa kita, kag dayon dakpon nila kita kag agawon ang siyudad.” ¹³ Nagsabat ang isa sang iya mga opisyal, “May lima pa kita ka kabayo nga nabilin, ngaa indi kita magpasugo sang pila ka mga tawo sa pag-usisa kon ano gid bala ang natabo? Bahala na kon patyon sila, total kon diri sila, mapatay man gihapon sila upod sa aton.”

¹⁴ Gani nagpreparar sila sang duha ka karwahe nga may mga kabayo, kag nagpadala ang hari sang mga tawo sa paghibalo kon ano gid ang natabo sa mga soldado sang Aram. ¹⁵ Nakaabot sila hasta sa Suba sang Jordan, kag nakita nila sa mga dalan ang mga bayo kag mga kagamitan nga ginpanghaboy sang mga Arameanhon sa ila nga dali-dali nga pagpalagyo. Nagbalik ang mga ginsugo kag ginbalita nila ini sa hari. ¹⁶ Dayon nagguwa ang mga tawo sa siyudad kag ginpanguha nila ang mga nagkalabilin sa kampo sang mga Arameanhon. Kag natabo matuod ang ginsiling sang Ginoo nga ang bili sang tatlo ka gantang nga harina isa lang ka bilog nga pilak, kag amo man ang bili sang anom ka gantang nga barley.

¹⁷ Ang ginbutang sang hari nga magkontrolar sa pagdinaguso sang mga tawo sa puwertahan sang siyudad amo ang opisyal nga iya ginasaligan. Pero natumba siya kag gintapak-tapak sang mga tawo didto sa puwertahan, kag napatay siya suno sa ginsiling ni Elisha nga alagad sang Dios sang nagkadto ang hari kay Elisha. ¹⁸ Natabo man ang ginsiling sang alagad sang Dios sa hari, “Sa amo sini nga tion buwas, mangin barato ang balaklon sa balaligyaan^[p] sang Samaria. Ang bili sang tatlo ka gantang nga harina, isa lang ka bilog nga pilak, kag amo man ang bili sang anom ka gantang nga barley.” ¹⁹ Nagsabat sadto ang opisyal sang hari, “Bisan pa gani ginapaulan sang Ginoo,^[q] indi gid makapareho sina kabugana ang mga patubas.” Kag nagsiling si Elisha, “Makita mo nga matabo ini, pero indi ka makakaon sini.” ²⁰ Kag natabo matuod ini sa opisyal, kay gintapak-tapak siya sang mga tawo nga nagdinaguso sa puwertahan sang siyudad, kag napatay siya.

Nagbalik ang Babayi nga Taga-Shunem

8 Ginhambalan sadto ni Elisha ang babayi nga ang iya bata ginbuhi niya, “Dal-a ang imo pamilya kag mag-estar kamo sa iban nga lugar, kay nagsiling ang Ginoo nga may gutom nga mag-abot sa Israel sa sulod sang pito ka tuig.” ² Gani ginsunod sang babayi ang ginsiling sa iya sang alagad sang Dios. Naglakat siya kag ang iya pamilya kag nag-estar sa duta sang mga Filistinhon sa sulod sang pito ka tuig.

³ Pagkatapos sang pito ka tuig, nagbalik siya sa Israel kag nagkadto siya sa hari sa pagpakitluoy nga buligan siya nga mabalik sa iya ang iya balay kag duta. ⁴ Samtang nagapasulod siya, nagapakighambal ang hari kay Gehazi nga suluguon ni Elisha. Nagsiling ang hari, “Sugiri ako sang tanan nga makatilingala nga mga butang nga ginhimo ni Elisha.” ⁵ Kag samtang nagasugid si Gehazi sa hari kon paano ginbuhi ni Elisha ang bata nga napatay, nagpalapit sa hari ang iloy sang bata kag nagpakitluoy nga buligan siya nga mabalik sa iya ang iya balay kag duta. Nagsiling si Gehazi, “Mahal nga Hari, amo ini ang babayi kag amo ini ang iya bata nga ginbuhi ni Elisha.” ⁶ Ginpamangkot sang hari ang babayi parte sadto, kag ginsugiran siya sang babayi. Gani nagpatawag ang hari sang isa ka opisyal sa pagbulig sa babayi. Nagsiling siya sa opisyal, “Buligi siya nga mabalik sa iya ang tanan nga iya ginapanag-iyahan, pati ang tanan nga kita sang iya uma halin sang paghalin niya hasta sang pagbalik niya.”

Ginpatay ni Hazael si Ben Hadad

⁷ Karon, nagkadto si Elisha sa Damascus, ang kapital sang Aram, nga sa diin nagamasakit si Haring Ben Hadad sang Aram.^[r] Sang ginsugiran ang hari nga ara ang alagad sang Dios, ⁸ nagsiling siya kay Hazael, “Magdala ka sang regalo kag sugataa ang alagad sang Dios. Kag silinga siya nga pamangkuton niya ang Ginoo kon bala magaayo pa ako sa akon sakit.”

⁹ Gani ginpakargahan ni Hazael ang 40 ka kamelyo sang pinakamaayo nga mga produkto sang Damascus kag gindala ini kay Elisha bilang regalo. Pag-abot niya kay Elisha, nagsiling siya, “Ginsugo ako sang imo alagad^[s] nga si Haring Ben Hadad sang Aram, nga pamangkuton ka kon magaayo pa bala siya sa iya sakit.” ¹⁰ Nagsabat si Elisha, “Pauli ka kag silingon mo siya nga sigurado gid nga magaayo siya, pero nagpahayag ang Ginoo sa akon nga mapatay gid siya.” ¹¹ Gintulok niya dayon si Hazael nga wala sing pulupamisok hasta nga nahuya ini. Kag naghibi si Elisha. ¹² Ginpamangkot siya ni Hazael, “Sir, ngaa nagahibi ka?” Nagsabat siya, “Tungod nahibaluan ko ang malain nga pagahimuon mo sa mga Israelinhon. Pagasunugon mo ang ila napaderan nga mga banwa, pamatyon mo ang ila mga pamatan-on sa inaway, dugmukon mo ang ila magagmay nga mga bata, kag pagaririan mo ang tiyan sang ila nagabulusong nga mga babayi.” ¹³ Nagsabat si Hazael, “Sir, paano ko ina mahimo? Wala ako sing ikasarang sa paghimo sina.”^[t] Nagsabat si Elisha, “Ginpahayag sang Ginoo sa akon nga mangin hari ka sang Aram.”

¹⁴ Nagbalik si Hazael sa iya agalon nga si Ben Hadad, kag ginpamangkot siya ni Ben Hadad, “Ti, ano ang ginsiling ni Elisha sa imo?” Nagsabat si Hazael, “Nagsiling siya sa akon nga sigurado gid nga magaayo ka.” ¹⁵ Pero pagkasunod nga adlaw, nagkuha si Hazael sang madamol nga tela kag gintusmog ini sa tubig kag ginhaklap sa nawong sang hari hasta nga napatay ini. Kag si Hazael ang nagbulos bilang hari.

Ang Paghari ni Jehoram sa Juda^(A)

¹⁶ Nangin hari sang Juda si Jehoram nga anak ni Jehoshafat sang ikalima nga tuig sang paghari ni Joram, nga anak ni Ahab, sa Israel. ¹⁷ Nagaedad si Jehoram sing 32 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang walo ka tuig. ¹⁸ Nagsunod siya sa pagginawi sang mga hari sang Israel, pareho sa ginhimo sang panimalay ni Ahab, kay ang iya napangasawa anak ni Ahab. Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. ¹⁹ Pero tungod kay David, wala paglaglaga sang Ginoo ang Juda, kay nagpromisa siya kay David nga hasta san-o indi madulaan si David sang kaliwat nga magahari.^[u]

²⁰ Sang panahon sang paghari ni Jehoram, nagrebelde ang Edom sa Juda, kag nagpili sila sang ila kaugalingon nga hari. ²¹ Gani nagkadto si Jehoram sa Zair dala ang tanan niya nga mga karwahe. Ginlibutan siya kag ang mga kumander sang iya mga karwahe sang mga Edomnon. Pero pagkagab-i, ginsalakay nila ang mga Edomnon, kag nakalusot sila kag nakapalagyo. Dayon nagpalauli ang iya mga soldado. ²² Hasta subong nagarebelde pa ang Edom sa Juda. Sa amo man sadto nga tion, nagrebelde man ang Libna.

²³ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehoram, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ²⁴ Sang napatay si Jehoram, ginlubong siya upod sa iya mga katigulangan sa Banwa ni David. Kag si Ahazia nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Ahazia sa Juda^(B)

²⁵ Nangin hari sang Juda si Ahazia nga anak ni Jehoram sang ikadose nga tuig sang paghari ni Joram, nga anak ni Ahab, sa Israel. ²⁶ Nagaedad si Ahazia sang 22 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang isa ka tuig. Ang iya iloy amo si Atalia nga apo ni Haring Omri sang Israel. ²⁷ Nagsunod siya sa pagginawi sang pamilya ni Ahab. Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo pareho sang ginhimo sang pamilya ni Ahab, kay nagpangasawa siya sa isa sang mga miyembro sang pamilya ni Ahab.

^28-29 Nag-upod si Ahazia kay Joram nga anak ni Ahab sa pagpakig-away kay Haring Hazael sang Aram. Nag-inaway sila sa Ramot Gilead, kag napilasan si Joram. Gani nagpauli si Haring Joram sa banwa sang Jezreel sa pagpaayo sang iya mga pilas. Kag sang didto siya, nagbisita sa iya si Haring Ahazia sang Juda.

Ginhimo si Jehu nga Hari sang Israel

9 Ginpatawag ni Elisha ang isa ka miyembro sang grupo sang mga propeta kag ginsilingan, “Magpreparar ka sa pagkadto sa Ramot Gilead, kag dal-a ining tibod sang lana. ² Pag-abot mo didto, pangitaon mo dayon si Jehu nga anak ni Jehoshafat kag apo ni Nimshi. Kuhaon mo siya sa iya mga kaupod kag dal-on sa isa ka kuwarto nga duha lang kamo. ³ Dayon kuhaon mo ang lana kag bubuan mo ang iya ulo kag magsiling, ‘Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Ginpili ko ikaw nga hari sang Israel.’ Dayon magdali-dali ka guwa kag magdalagan.”

⁴ Gani nagkadto ang bataon nga propeta sa Ramot Gilead. ⁵ Pag-abot niya didto, nakita niya ang mga opisyal sang mga soldado nga nagapulungko. Nagsiling siya, “May mensahi ako para sa imo, sir.” Nagpamangkot si Jehu, “Para kay sin-o sa amon?” Nagsabat ang tawo, “Para sa imo, sir.” ⁶ Nagtindog dayon si Jehu kag nagsulod sa balay. Ginbubuan siya dayon sang propeta sang lana sa ulo, kag ginsilingan, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo, ang Dios sang Israel: ‘Ginpili ko ikaw nga hari sang akon katawhan nga Israel. ⁷ Laglagon mo ang panimalay ni Ahab nga imo agalon, agod mabalusan ko si Jezebel sa iya nga pagpamatay sa akon mga alagad nga mga propeta kag sa iban ko pa nga mga alagad. ⁸ Malaglag ang bug-os nga panimalay ni Ahab. Pamatyon ko ang tanan nga miyembro sang iya panimalay nga mga lalaki, ulipon man ukon indi. ⁹ Himuon ko sa panimalay ni Ahab ang akon ginhimo sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat, kag sa panimalay ni Baasha nga anak ni Ahia. ¹⁰ Kon parte kay Jezebel, pagakaunon siya sang mga ido didto sa duta sang Jezreel, kag wala sing may maglubong sa iya.’ ” Nagguwa dayon ang propeta kag nagdalagan.

¹¹ Pagbalik ni Jehu sa iya mga kaupod nga mga opisyal, ang isa sa ila nagpamangkot sa iya, “Ti, kamusta? Ngaa nagkadto sa imo atong buang-buang nga tawo?” Nagsabat si Jehu, “Nahibaluan naman ninyo kon sin-o siya kag kon ano ang iya mga ginahambal.” ¹² Nagsabat sila, “Indi ka magbutig sa amon. Sugiri kami kon ano gid ang iya ginsiling.” Nagsiling si Jehu, “Ginsilingan niya ako parte sa ginhambal sang Ginoo nga ginpili niya ako nga hari sang Israel.” ¹³ Gin-uba gilayon sang mga opisyal ang ila mga kunop kag ginhumlad sa hagdanan nga ginatindugan ni Jehu. Ginpatunog dayon nila ang budyong kag nagsinggit, “Si Jehu na ang hari!”

Ginpatay ni Jehu si Joram kag si Ahazia

¹⁴ Nagplano dayon si Jehu nga anak ni Jehoshafat kag apo ni Nimsi kontra kay Joram. (Sini nga tion, ginadepensahan ni Joram kag sang mga taga-Israel ang Ramot Gilead kontra kay Haring Hazael sang Aram. ¹⁵ Pero napilasan si Joram sa pagpakig-away nila sa mga Arameanhon, gani nagpauli siya sa Jezreel sa pagpaayo sang iya mga pilas.) Nagsiling si Jehu sa iya kapareho nga mga opisyal, “Kon gusto ninyo ako nga mangin hari, indi ninyo pagtuguti nga may makaguwa sa sini nga banwa. Kay basi may magkadto sa Jezreel kag magpanugid didto nga ginhimo ninyo ako nga hari.” ¹⁶ Nagsakay dayon si Jehu sa iya karwahe kag nagkadto sa Jezreel, nga sa diin nagapahuway si Joram. Didto man si Haring Ahazia sang Juda, kay nagbisita siya kay Joram.

¹⁷ Karon, nakita sang guwardya sa tore sang Jezreel si Jehu nga nagapadulong kaupod ang iya mga soldado, gani nagsinggit siya, “May nagapadulong nga mga soldado!” Nagsabat si Joram, “Magpadala ka sang manugkabayo sa pagsugata sa ila sa paghibalo kon bala maayo ang ila tuyo sa pagkadto diri.” ¹⁸ Gani naglakat ang isa ka manugkabayo sa pagsugata kay Jehu, kag nagsiling siya, “Gusto sang hari nga mahibaluan kon bala maayo ang inyo tuyo sa pagkadto diri.” Nagsabat si Jehu, “Ano ang imo labot? Magsunod ka sa akon!”

Nagsinggit ang guwardya sa hari, “Nakaabot na sa ila ang manugkabayo nga ginsugo mo, pero wala siya magbalik.” ¹⁹ Gani nagpadala naman ang hari sang isa ka manugkabayo. Pag-abot niya sa ila nagsiling siya, “Gusto sang hari nga mahibaluan kon bala maayo ang inyo tuyo sa pagkadto diri.” Nagsabat si Jehu, “Ano ang imo labot? Magsunod ka sa akon!”

²⁰ Nagsinggit liwat ang guwardya sa hari, “Nakaabot na sa ila ang ikaduha nga manugkabayo nga ginsugo mo, pero wala man siya magbalik! Kag ang pangulo sang mga soldado puwerte kadasig magpadalagan, pareho kay Jehu!” ²¹ Nagmando si Joram, “Ipreparar ninyo ang akon karwahe.” Kag sang napreparar na, naglakat si Haring Joram sang Israel kag si Haring Ahazia sang Juda sa pagsugata kay Jehu. Nagasakay sila sa ila tagsa ka karwahe. Kag nasugat-an nila si Jehu sa duta ni Nabot nga taga-Jezreel. ²² Pagkakita ni Joram kay Jehu, ginpamangkot niya siya, “Maayo bala ang imo tuyo sa pagkadto diri, Jehu?” Nagsabat si Jehu, “Paano nga mangin maayo kon may ara gihapon sang pagbinabaylan kag pagsimba sa mga dios-dios nga gin-umpisahan sang imo iloy nga si Jezebel?” ²³ Ginpaliso dayon ni Joram ang iya kabayo kag ginpadalagan sing madasig. Nagsinggit siya kay Ahazia, “Nagtraidor si Jehu sa akon!”

²⁴ Ginkuha ni Jehu ang iya pana kag ginpana si Joram sa likod. Naglapos ang pana sa iya tagipusuon, kag nalup-og siya sa iya karwahe. ²⁵ Nagsiling si Jehu kay Bidkar nga iya opisyal, “Kuhaa ang bangkay ni Joram, kag ihaboy sa uma ni Nabot nga taga-Jezreel. Nadumduman mo bala sang nagasakay kita nga duha sa likod dampi ni Ahab nga iya amay? Naghambal ang Ginoo sang sini nga mensahi kontra sa iya: ²⁶ ‘Nakita ko kahapon ang imo pagpatay kay Nabot kag sa iya mga anak. Kag nagapromisa ako nga balusan ko gid ikaw diri mismo sa uma ni Nabot. Ako, ang Ginoo, ang nagasiling sini.’ Gani kuhaa siya kag ihaboy sa uma ni Nabot suno sa ginsiling sang Ginoo.”

²⁷ Pagkakita ni Haring Ahazia sang Juda sa natabo, nagpalagyo siya pakadto sa Bet Hagan. Ginlagas siya ni Jehu nga nagasinggit, “Patya man ninyo siya!” Gani ginpana nila siya^[v] sa iya karwahe sa dalan nga pakadto sa Gur, malapit sa Ibleam. Nakapalagyo siya nga pilason hasta sa Megido, pero napatay siya didto. ²⁸ Ginkuha sang iya mga alagad ang iya bangkay kag ginkarga sa karwahe pakadto sa Jerusalem. Ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David.

²⁹ Nangin hari sang Juda si Ahazia sang ikaonse nga tuig sang paghari ni Joram, nga anak ni Ahab, sa Israel.

Ginpatay si Jezebel

³⁰ Nagkadto dayon si Jehu sa Jezreel. Pagkahibalo sini ni Jezebel, nagpaguwapa siya kag nagtan-aw sa may bintana sang palasyo. ³¹ Pagsulod ni Jehu sa puwertahan sang palasyo, nagsiling si Jezebel sa iya, “Ikaw nga pareho kay Zimri nga manugpatay sang iya agalon, maayo bala ang imo tuyo sa pagkadto diri?” ³² Nagtangla si Jehu sa bintana kag nagpamangkot, “May ara bala dira sa ibabaw nga dampig sa akon?” May duha dayon ukon tatlo ka opisyal nga nagtamwa sa iya sa bintana. ³³ Nagsiling si Jehu sa ila, “Ihulog ninyo siya!” Gani ginhulog nila si Jezebel. Kag ang iban niya nga dugo nag-asik sa pader kag sa mga kabayo, kag gintapak-tapak siya sang mga kabayo ni Jehu. ³⁴ Nagsulod dayon si Jehu sa palasyo kag nagkaon kag nag-inom. Pagkatapos nagsiling siya, “Kuhaa ninyo inang ginpakamalaot nga babayi kag ilubong, kay anak man siya sang hari.” ³⁵ Pero sang kuhaon na nila ang iya bangkay agod ilubong, wala na sing may nabilin sa iya, luwas lang sa iya bagol, mga tiil, kag mga kamot. ³⁶ Gani nagbalik sila kag ginsugiran si Jehu. Nagsiling si Jehu, “Amo ini ang ginsiling sang Ginoo paagi sa iya alagad nga si Elias nga taga-Tishbe: ‘Sa isa ka duta sang Jezreel, kan-on sang mga ido ang unod ni Jezebel. ³⁷ Ang iya lawas magalalapta didto pareho sa ipot kag wala sing may makakilala sa iya.’ ”

Ginpamatay ang Panimalay ni Ahab

10 May 70 ka kaliwat^[w] si Ahab sa Samaria. Gani nagpadala didto sang sulat si Jehu sa mga opisyal sang siyudad,^[x] sa mga manugdumala, kag sa mga manug-atipan sang mga kaliwat ni Ahab. Amo ini ang iya nga sulat: ² “Kamo ang gintugyanan sa mga kaliwat ni Haring Ahab, kag sa mga karwahe, sa mga kabayo, sa napaderan nga siyudad, kag sa mga armas. ³ Gani pagkabaton ninyo sini nga sulat, magpili kamo sang bagay gid nga mangin hari halin sa mga kaliwat ni Haring Ahab, kag magpakig-away kamo sa amon sa pagdepensa sa pamilya ni Haring Ahab.”

⁴ Pero hinadlukan gid sila kag nagsiling, “Kon ang duha gani ka hari wala makadaog sa iya, kita pa ayhan?” ⁵ Gani ang administrador sang palasyo, ang gobernador sang siyudad, ang mga manugdumala, kag ang mga manug-atipan sang mga kaliwat ni Haring Ahab nagsulat kay Jehu. Amo ini ang ila nga sulat: “Mga alagad mo kami, kag himuon namon ang tanan nga isugo mo. Indi kami magpili sang lain nga hari; himua ang maayo para sa imo.”

⁶ Nagbalos sa ila si Jehu sang sini nga sulat: “Kon dampig kamo sa akon kag handa sa pagsunod sa akon, pang-utdi ninyo sang ulo ang mga kaliwat ni Ahab kag dal-a ninyo buwas sa akon ang ila mga ulo diri sa Jezreel, sa amo man sini nga oras.”

Karon, ang 70 ka kaliwat ni Haring Ahab ginaatipan sang mga dungganon nga mga tawo sang siyudad sang Samaria halin sang bata pa sila. ⁷ Pag-abot sang sulat ni Jehu, ginkuha sang sini nga mga tawo ang 70 ka kaliwat sang hari kag ginpatay. Dayon ginsulod nila ang mga ulo sini sa mga basket kag ginpadala kay Jehu sa Jezreel. ⁸ Pag-abot sang nagdala sini, ginsugiran niya si Jehu, “Ginpadala nila ang mga ulo sang mga kaliwat sang hari.” Nagmando dayon si Jehu, “Tumpuka ini sa duha ka tumpok dira sa puwertahan sang banwa, kag pabay-i lang dira hasta sa aga.”

⁹ Pagkaaga, nagguwa si Jehu kag nagtindog sa atubangan sang mga tawo kag nagsiling, “Wala kamo sing sala. Ako ang nagplano kontra sa akon agalon kag nagpatay sa iya. Pero sin-o ang nagpatay sini sa ila tanan? ¹⁰ Sa sini mareyalisar ninyo nga ang tanan nga ginsiling sang Ginoo kontra sa panimalay ni Ahab matuman gid. Gintuman sang Ginoo ang iya ginsiling paagi kay Elias nga iya alagad.” ¹¹ Dayon ginpamatay ni Jehu ang tanan nga paryente ni Ahab sa Jezreel, pati ang iya mga opisyal, mga abyan, kag ang iya mga pari. Wala gid sing may nabilin sa ila nga buhi. ¹² Naglakat dayon si Jehu pakadto sa Samaria. Kag samtang nagalakat siya sa dalan, sa lugar nga ginatawag Tilipunan sang mga Manugbantay sang Karnero, ¹³ nakita niya ang mga paryente ni Haring Ahazia sang Juda. Nagpamangkot siya, “Sin-o kamo?” Nagsabat sila, “Mga paryente kami ni Ahazia kag naglakat kami agod magpangamusta sa mga kaliwat ni Haring Ahab kag ni Rayna Jezebel.” ¹⁴ Nagsugo dayon si Jehu sa iya mga tinawo, “Dal-a sila nga buhi.” Gani gindala nila sila nga buhi sa isa ka bubon didto, kag ginpamatay nila sila—42 sila tanan. Wala gid sing may ginbilin nga buhi si Jehu sa ila.

¹⁵ Paghalin ni Jehu didto, nakita niya si Jehonadab nga anak ni Recab nga nagapadulong sa pagsugata sa iya. Ginkumusta siya ni Jehu kag ginpamangkot, “Dampig ka bala sa akon, subong nga ako dampig sa imo?” Nagsabat si Jehonadab, “Huo.” Nagsiling dayon si Jehu, “Kon amo, idaho sa akon ang imo kamot.” Gindaho ni Jehonadab ang iya kamot kag ginpasaka siya ni Jehu sa iya karwahe. ¹⁶ Nagsiling si Jehu, “Upod ka sa akon agod makita mo ang akon katutom sa Ginoo.” Gani nagsakay si Jehonadab upod sa iya. ¹⁷ Pag-abot ni Jehu sa Samaria ginpamatay niya ang tanan nga nabilin sa pamilya ni Ahab, suno sa ginsiling sang Ginoo paagi kay Elias.

Ginpamatay ang mga Nagaalagad kay Baal

¹⁸ Gintipon dayon ni Jehu ang tanan nga tawo kag ginsilingan, “Indi masyado matutom si Ahab sa iya nga pag-alagad kay Baal. Pero ako iya, ipakita ko nga matutom gid ako sa pag-alagad sa iya. ¹⁹ Gani pakadtua ninyo diri sa akon ang tanan nga propeta kag pari ni Baal, kag ang tanan nga nagaalagad sa iya. Kinahanglan nga ara gid sila tanan, kay magahalad ako sang dako nga halad para kay Baal. Ang indi magkadto ipapatay ko.” Pero nagapakuno-kuno lang si Jehu agod mapamatay niya ang mga nagaalagad kay Baal.

²⁰ Nagsiling si Jehu, “Maghiwat kita sang pinasahi nga pagtilipon para sa kadungganan ni Baal.” Gani ginpahibalo ini sa mga tawo. ²¹ Ginpatawag ni Jehu sa bug-os nga Israel ang tanan nga nagaalagad kay Baal, kag nagkadto gid ang kada isa sa ila. Nagsulod sila tanan sa templo ni Baal, kag napuno ang templo. ²² Ginhambalan ni Jehu ang nagaatipan sang mga bayo nga pangsimba, “Ipasuksok ang mga bayo sa tanan nga nagaalagad kay Baal.” Gani gintuman niya ini.

²³ Dayon nagsulod si Jehu kag si Jehonadab nga anak ni Recab sa templo ni Baal. Nagsiling si Jehu sa mga nagaalagad kay Baal, “Siguraduha ninyo nga wala sing may nakaimpon sa inyo nga mga tawo nga nagaalagad sa Ginoo. Dapat kamo lang nga nagaalagad kay Baal ang ari diri.” ²⁴ Kag didto sa sulod sang templo, naghalad sila sang mga halad nga ginasunog kag sang iban pa nga mga halad. Nagbutang na nga daan si Jehu sang 80 ka tawo sa guwa sang templo kag nagsiling sa ila, “Gintugyan ko sila sa inyo agod patyon ninyo. Ang bisan sin-o sa inyo nga magpabaya nga makapalagyo ang bisan isa sa ila, patyon ko.”

²⁵ Pagkatapos ni Jehu halad sang mga halad nga ginasunog, ginmanduan niya ang mga guwardya kag mga opisyal, “Sulod kamo kag pamatya ninyo sila! Indi ninyo pagpabay-i nga may makapalagyo sa ila!” Gani ginpamatay nila sila paagi sa espada kag ginpanghaboy ang ila mga bangkay sa guwa. Dayon nagsulod sila sa pinakasulod nga bahin sang templo ni Baal ²⁶ kag ginkuha nila didto ang handumanan nga bato kag gindala sa guwa, kag ginsunog. ²⁷ Pagkatapos nga naguba nila ang handumanan nga bato ni Baal, ginwasak nila ang templo ni Baal, kag ginhimo ini sang mga tawo nga palamus-unan hasta subong. ²⁸ Sa sini nga paagi, gindula ni Jehu ang pagsimba kay Baal sa Israel. ²⁹ Pero ginsunod gihapon niya ang mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. Ini amo ang pagsimba sa bulawan nga mga baka sa Betel kag sa Dan.

³⁰ Nagsiling ang Ginoo kay Jehu, “Maayo ang imo ginhimo sa akon panulok; ginsunod mo ang gusto ko nga matabo sa panimalay ni Ahab. Tungod sa imo ginhimo, paharion ko ang imo mga kaliwat hasta sa ikaapat nga henerasyon.” ³¹ Pero wala magtuman si Jehu sa kasuguan sang Ginoo, ang Dios sang Israel, sa bug-os niya nga tagipusuon. Sa baylo, ginsunod niya ang mga sala ni Jeroboam, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

³² Sa sina nga tion, amat-amat nga ginapagamay sang Ginoo ang teritoryo sang Israel. Naagaw ni Haring Hazael ang mga lugar sang Israel ³³ sa sidlangan sang Suba sang Jordan: ang bug-os nga Gilead, ang Bashan, kag ang mga lugar sa aminhan sang banwa sang Aroer nga malapit sa Arnon nga ililigan sang tubig. Ini nga mga lugar amo ang ginaestaran anay sang tribo ni Gad, ni Reuben, kag ni Manase.

³⁴ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehu, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang tanan niya nga ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ³⁵ Sang napatay si Jehu, ginlubong siya sa Samaria. Kag si Jehoahaz nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari. ³⁶ Naghari si Jehu sa Israel didto sa Samaria sa sulod sang 28 ka tuig.

Si Atalia kag si Joash^(C)

11 Sang pagkahibalo^[y] ni Atalia nga patay na ang iya anak nga si Haring Ahazia sang Juda, nagdesisyon siya nga pamatyon niya ang tanan nga miyembro sang pamilya sang hari. ² Pero ginluwas ni Jehosheba ang anak ni Haring Ahazia nga si Joash sang palatyon na siya kag ang iban pa nga mga anak sang hari. Ining si Jehosheba utod ni Ahazia kag anak nga babayi ni Haring Jehoram. Gintago niya si Joash kag ang iya yaya sa isa ka kuwarto sa templo, gani wala siya napatay. ³ Sa sulod sang anom ka tuig, didto nagpanago sa templo sang Ginoo si Joash kag ang iya yaya samtang si Atalia ang nagagahom bilang rayna sa Juda.

⁴ Sang ikapito nga tuig, ginpatawag sang pari nga si Jehoyada ang mga kumander sang mga badigard sang hari kag sang mga guwardya sang palasyo sa pagkadto sa templo sang Ginoo. Naghimo siya sang kasugtanan sa ila kag ginpasumpa niya sila didto sa templo sang Ginoo. Pagkatapos ginpakita niya sa ila ang anak sang hari. ⁵ Nagsiling siya sa ila, “Bahina ninyo sa tatlo ka grupo ang inyo kaugalingon. Ang isa ka grupo, nga nagaguwardya kon Adlaw nga Inugpahuway, magguwardya sa palasyo sang hari. ⁶ Ang isa pa ka grupo magguwardya sa Puwertahan sang Sur. Kag ang isa pa gid ka grupo magguwardya sa puwertahan sang palasyo sa pagbulig sa iban pa nga mga guwardya didto. ⁷ Ang duha ka grupo nga wala nagaguwardya kon Adlaw nga Inugpahuway amo ang magguwardya sa templo sang Ginoo agod protektaran ang hari. ⁸ Dapat guwardyahan ninyo sing maayo ang hari, nga preparado ang inyo mga armas, kag sundan ninyo siya bisan diin siya magkadto. Patyon ninyo ang bisan sin-o nga magpalapit sa inyo.”

⁹ Ginhimo sang mga kumander ang ginsugo ni Jehoyada nga pari. Gintipon nila ang ila mga tinawo nga nagaguwardya kon Adlaw nga Inugpahuway, pati man ang wala nagaguwardya sa sina nga adlaw, kag gindala nila kay Jehoyada. ¹⁰ Dayon ginhatagan ni Jehoyada ang mga kumander sang mga bangkaw kag mga taming nga iya sadto ni Haring David, nga gintago didto sa templo sang Ginoo. ¹¹ Nagplastar dayon ang mga armado nga mga guwardya sa palibot sang templo kag sang halaran, sa pagprotektar sa hari.

¹² Dayon ginpaguwa ni Jehoyada si Joash nga anak sang hari kag ginkoronahan. Ginhatagan niya siya sang kopya sang mga pagsulundan parte sa pagdumala sang hari, kag ginproklamar niya siya nga hari. Ginhaplasan niya siya sang lana bilang pagkilala sa iya nga hari, kag nagpinalakpak dayon ang mga tawo kag nagsininggit, “Mabuhay ang hari!”

¹³ Sang pagkabati ni Atalia sang ginahod sang mga guwardya kag sang mga tawo, nagkadto siya sa ila didto sa templo sang Ginoo. ¹⁴ Kag nakita niya didto ang bag-o nga hari nga nagatindog malapit sa haligi, suno sa kinabatasan sa tion sang pagproklamar sa hari. Ara sa tupad sang hari ang mga kumander kag ang mga manugtrumpeta, kag ang tanan nga tawo didto nagahinugyaw kag nagapatunog sang mga trumpeta. Sang makita ini tanan ni Atalia, gin-gisi niya ang iya bayo sa kalain sang iya buot, kag nagsinggit, “Mga traidor! Mga traidor!”

¹⁵ Ginmanduan ni Jehoyada ang mga kumander sang mga soldado, “Dal-a ninyo sa guwa si Atalia. Indi ninyo siya pagpatya diri sa sulod sang templo sang Ginoo. Kag patya ninyo ang bisan sin-o nga gusto magluwas sa iya.” ¹⁶ Gani gindakop nila siya kag gindala sa guwa sang puwertahan nga ginaagyan sang mga kabayo nga nagakadto sa palasyo, kag didto ginpatay nila siya.

Ang mga Pagbag-o nga Ginhimo ni Jehoyada^(D)

¹⁷ Ginpahimo ni Jehoyada ang hari kag ang mga tawo sang kasugtanan sa Ginoo, nga mangin katawhan sila sang Ginoo. Ginpahimo man niya sang kasugtanan ang hari kag ang mga tawo. ¹⁸ Nagkadto dayon ang tanan nga tawo sa templo ni Baal kag gin-guba nila ini. Gindugmok nila ang mga halaran kag ang mga dios-dios sini, kag ginpatay nila si Matan nga pari ni Baal sa atubangan sang mga halaran.

Dayon nagbutang si Jehoyada sang mga guwardya sa templo sang Ginoo. ¹⁹ Kag gin-upod niya ang mga kumander, ang mga badigard sang hari, ang mga guwardya sang palasyo, kag ang tanan nga tawo, kag ila gindul-ong ang hari sa palasyo halin sa templo sang Ginoo. Didto sila nag-agi sa puwertahan sang mga guwardya. Dayon nagpungko ang hari sa iya trono. ²⁰ Nagkinalipay ang mga tawo, kag malinong na ang siyudad sa tapos ginpatay si Atalia sa palasyo.

²¹ Nagaedad si Joash sang pito ka tuig sang naghari siya.

Ang Paghari ni Joash sa Juda^(E)

12 Nangin hari sang Juda si Joash sang ikapito nga tuig sang paghari ni Jehu sa Israel. Sa Jerusalem nag-estar si Joash, kag naghari siya sa sulod sang 40 ka tuig. Ang iya iloy amo si Zibia nga taga-Beersheba. ² Matarong ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo samtang buhi siya, kay gintudluan siya ni Jehoyada nga pari. ³ Pero wala niya pag-ipaguba ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani padayon didto ang mga tawo sa paghalad sang mga halad kag sa pagsunog sang mga insenso.

⁴ Nagsiling si Joash sa mga pari, “Tipuna ninyo ang tanan nga kuwarta nga gindala sa templo sang Ginoo bilang halad: ang kuwarta nga ginkolekta sa sensos, ang kuwarta nga bayad sa panaad, kag ang kuwarta nga halad nga kinabubut-on. ⁵ Kag gamita ninyo ini sa pagpakay-o sang templo.”

⁶ Pero hasta sang ika-23 nga tuig sang paghari ni Joash, wala gihapon makay-o sang mga pari ang templo. ⁷ Gani ginpatawag ni Haring Joash si Jehoyada kag ang iban pa nga mga pari kag ginpamangkot, “Ngaa wala pa ninyo ginpakay-o ang templo? Sugod subong indi na ninyo paggastuha ang kuwarta sa inyo kaugalingon nga mga kinahanglanon. Dapat gastuhon na ini sa pagpakay-o sang templo.” ⁸ Nagsugot ang mga pari kag nagsugot man sila nga indi na sila ang magpangolekta sang kuwarta halin sa mga tawo kag indi na man sila ang magpakay-o sang templo.

⁹ Nagkuha si Jehoyada sang kahon kag ginbuhuan niya ang takop sini. Dayon ginbutang niya ini sa kilid sang halaran, sa tuo dampi kon magpasulod sa templo sang Ginoo. Kon may maghatag gani sang kuwarta sa templo, ang mga pari nga nagabantay sa puwertahan amo ang nagasulod sini sa kahon. ¹⁰ Kag kon madamo na ang kuwarta sa kahon, nagakadto ang sekretaryo sang hari kag ang pangulo nga pari kag ginaisip nila ini, kag pagkatapos ginasulod sa mga bag. ^11-12 Dayon ginahatag nila ang kuwarta sa mga tawo nga nagadumala sa pagpakay-o sang templo. Kag ginabayad nila ini sa mga nagaulobra sa templo sang Ginoo—sa mga nagapreparar sang mga kahoy kag sang mga bato, kag sa mga nagakay-o sang templo kag sang mga pader sini. Ang iban nga kuwarta ginabakal nila sang mga kahoy kag mga bato nga nabasbasan na, nga kinahanglanon sa pagpakay-o sang templo. Kag ginabayaran nila ang iban pa nga mga galastuhan sa pagpakay-o.

¹³ Ang kuwarta nga ginhatag sa templo wala gin-gamit sa pagpahimo sang pilak nga mga kupa, mga pang-utod sa pabilo, mga yahong, mga trumpeta, ukon sang bisan ano nga gamit nga bulawan ukon pilak para sa templo sang Ginoo. ¹⁴ Kundi ginbayad ini sa mga nagaulobra sa templo kag sa mga materyales. ¹⁵ Wala na ginpangitaan sang lista sang mga gastos ang mga tawo nga nagadumala sa pagpakay-o kay masaligan sila. ¹⁶ Ang kuwarta nga ginhatag kaupod sang mga halad nga bayad sa sala kag sang mga halad sa pagpakatinlo wala ginsulod sa kahon didto sa templo sang Ginoo, kay para lang ato sa mga pari.

¹⁷ Sadto nga tion, si Haring Hazael sang Aram^[z] nagsalakay sa Gat kag naagaw niya ini. Dayon nagdesisyon siya nga magsalakay man sa Jerusalem. ¹⁸ Gintipon ni Haring Joash ang tanan nga butang nga ginhalad sang iya mga katigulangan sa Ginoo, kag pati man ang iya mga ginhalad. (Ang mga katigulangan ni Joash nga naghalad sadto nga mga butang amo sila ni Jehoshafat, Jehoram, kag Ahazia, nga mga hari sang Juda.) Ini tanan ginpadala ni Joash kay Hazael, pati ang tanan nga bulawan nga ara sa mga bodega sang templo sang Ginoo kag sang palasyo. Gani wala na magsalakay si Hazael sa Jerusalem.

¹⁹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Joash, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ²⁰ Sang ulihi nagrebelde kontra kay Haring Joash ang iya mga opisyal, kag ginpatay nila siya sa Bet Millo, sa dalan pakadto sa Silla. ²¹ Ang mga opisyal nga nagpatay sa iya amo sila ni Jozacar^[aa] nga anak ni Shimeat kag si Jehozabad nga anak ni Shomer. Ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. Kag si Amazia nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Jehoahaz sa Israel

13 Nangin hari sang Israel si Jehoahaz nga anak ni Jehu sang ika-23 nga tuig sang paghari ni Joash, nga anak ni Ahazia, sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Jehoahaz, kag naghari siya sa sulod sang 17 ka tuig. ² Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Ginsunod niya ang mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. Kag wala gid siya nagbiya sa sini nga mga sala. ³ Gani naakig ang Ginoo sa Israel. Kag sa malawig nga tion ginpasakop niya sila kay Haring Hazael sang Aram kag sa iya anak nga si Ben Hadad.

⁴ Nagpangamuyo si Jehoahaz sa Ginoo, kag ginpamatian siya sang Ginoo, kay nakita sang Ginoo ang puwerte nga pagpamigos sang hari sang Aram sa Israel. ⁵ Ginhatagan sila sang Ginoo sang pangulo nga naghilway sa ila sa mga taga-Aram. Gani nagpuyo liwat sing malinong ang mga Israelinhon pareho sang una. ⁶ Pero wala sila magbiya sa pagsunod sa mga sala sang panimalay ni Jeroboam, nga nangin kabangdanan sang ila pagpakasala. Wala man nila paggub-a ang hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera sa Samaria.

⁷ Sang ulihi ang nabilin kay Jehoahaz amo na lang ang 50 ka manugkabayo, 10 ka karwahe, kag 10,000 ka soldado, kay ang iban ginpamatay sang hari sang Aram, nga daw sa yab-ok nga gintasak-tasak.

⁸ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehoahaz, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang tanan niya nga ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ⁹ Sang napatay si Jehoahaz, ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Samaria. Kag si Jehoash nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Jehoash sa Israel

¹⁰ Nangin hari sang Israel si Jehoash nga anak ni Jehoahaz sang ika-37 nga tuig sang paghari ni Joash sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Jehoash, kag naghari siya sa sulod sang 16 ka tuig. ¹¹ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

¹² Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehoash, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang tanan niya nga ginhimo, pati ang iya pagpakig-away kay Haring Amazia sang Juda, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ¹³ Sang napatay si Jehoash, ginlubong siya sa Samaria, didto sa ginlubngan sang mga hari sang Israel. Kag ang iya anak nga si Jeroboam II amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Napatay si Elisha

¹⁴ Sang buhi pa si Haring Jehoash, nagmasakit si Elisha kag daw mapatay na gid siya. Nagkadto si Haring Jehoash sa iya kag naghibi sa iya. Nagsiling si Jehoash, “Amay ko, Amay ko! Ang mga karwahe kag mga manugkarwahe sang Israel!”^{[ab] 15} Nagsiling si Elisha, “Magkuha ka sang pana kag mga baslay.”^[ac] Kag gintuman ini ni Jehoash. ¹⁶ Dayon ginsilingan siya ni Elisha nga uyatan niya ang pana. Sang ginauyatan na niya ini, ginkaptan ni Elisha ang iya kamot ¹⁷ kag ginsilingan siya, “Abrihi ang bintana sa sidlangan dampi.” Kag gin-abrihan niya ini. Dayon ginsilingan siya ni Elisha nga magpana siya. Kag sang nagpana siya, nagsiling si Elisha, “Ina nga baslay palatandaan nga padaugon ka sang Ginoo kontra sa Aram. Laglagon mo sing bug-os ang mga Arameanhon sa Afek.”

¹⁸ Ginsilingan liwat ni Elisha si Jehoash nga magkuha sang mga baslay. Kag sang nagkuha siya, nagsiling si Elisha, “Panaa ang duta.” Kag ginpana niya ang duta sang tatlo ka beses, kag dayon nag-untat siya. ¹⁹ Naakig si Elisha sa iya kag nagsiling, “Kuntani lima ukon anom ka beses mo ini ginpana agod malaglag mo sing bug-os ang mga Arameanhon. Pero karon, mapierdi mo lang sila sing tatlo ka beses.”

²⁰ Sang ulihi napatay si Elisha kag ginlubong.

Kada tuig may grupo sang mga Moabnon nga nagasalakay sa Israel. ²¹ Isa sina ka tion, may mga Israelinhon nga magalubong kuntani sang patay. Pero sang makakita sila sang grupo sang mga Moabnon nga nagasalakay, gindali-dali nila sulod ang bangkay sa kuweba nga ginlubngan ni Elisha kag nagpalagyo. Pagtandog sang bangkay sa mga tul-an ni Elisha, nabuhi ang patay kag nagtindog.

²² Ginpigos ni Haring Hazael sang Aram ang Israel sa bug-os nga panahon sang paghari ni Jehoahaz. ²³ Pero ginkaluoyan kag ginkabalak-an sila sang Ginoo tungod sa iya kasugtanan kay Abraham, Isaac, kag Jacob. Hasta subong wala niya sila paglaglaga ukon pagpahalina sa ila lugar palayo sa iya presensya.

²⁴ Napatay si Haring Hazael sang Aram, kag si Ben Hadad nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari. ²⁵ Napierdi ni Jehoash ang Aram sing tatlo ka beses, kag nabawi niya kay Ben Hadad ang mga banwa nga naagaw sang amay ni Ben Hadad nga si Hazael sang pagpakig-away niya sa amay ni Jehoash nga si Jehoahaz.

Ang Paghari ni Amazia sa Juda^(F)

14 Nangin hari sang Juda si Amazia nga anak ni Joash sang ikaduha nga tuig sang paghari ni Jehoash, nga anak ni Jehoahaz, sa Israel. ² Nagaedad si Amazia sing 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 29 ka tuig. Ang iya iloy amo si Jehoadin nga taga-Jerusalem. ³ Maayo ang ginhimo ni Amazia sa panulok sang Ginoo, pero indi gid pareho sa ginhimo ni David nga iya katigulangan. Ginsunod niya ang iya amay nga si Joash. ⁴ Wala man niya ginpaguba ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani padayon didto ang mga tawo sa paghalad sang mga halad kag sa pagsunog sang mga insenso.

⁵ Sang malig-on na ang paghari ni Amazia, ginpapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iya amay nga hari. ⁶ Pero wala niya ginpapatay ang ila mga anak, kay suno sa nasulat sa Libro sang Kasuguan ni Moises, nagsiling ang Ginoo, “Indi dapat pagpatyon ang mga ginikanan tungod sa sala sang ila mga anak, kag ang mga anak indi man dapat pagpatyon tungod sa sala sang ila mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iya kaugalingon nga sala.”

⁷ Si Amazia amo ang nakapatay sang 10,000 ka Edomnon sa kapatagan nga ginatawag Asin. Naagaw man niya sa inaway ang Sela, kag gintawag niya ini nga Jokteel, kag amo gihapon ang ngalan sini hasta subong.

⁸ Isa ka adlaw, nagpadala si Amazia sang mga mensahero sa hari sang Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz kag apo ni Jehu. Ginhangkat niya si Jehoash nga mag-inaway sila. ⁹ Pero ginsabat siya ni Haring Jehoash paagi sa sini nga estorya: “Didto sa Lebanon may tunukon nga tanom nga nagpadala sang sini nga mensahi sa kahoy nga sedro: ‘Ipaasawa ang imo anak nga babayi sa akon anak nga lalaki.’ Pero may nag-agi nga talunon nga sapat kag gintasak-tasak niya ang tunukon nga tanom. ¹⁰ Amazia, matuod nga napierdi mo ang Edom kag ginapabugal mo ina. Magkontento ka na lang sa imo pagdaog kag magpabilin sa imo lugar. Ngaa gusto mo gid ang gamo nga magadala lang sang kalaglagan sa imo kag sa Juda?”

¹¹ Pero wala nagpamati si Amazia, gani ginsalakay siya ni Haring Jehoash kag sang iya mga soldado. Nag-away sila sa Bet Shemesh nga sakop sang Juda. ¹² Napierdi ang Juda sa Israel, kag ang tagsa ka soldado sang Juda nagpalagyo pauli. ¹³ Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh. Dayon nagkadto si Jehoash sa Jerusalem kag gin-guba niya ang mga pader sini halin sa Puwertahan sang Efraim pakadto sa Pamusod nga Puwertahan, nga mga 600 ka tapak ang kalabaon. ¹⁴ Ginpanguha niya ang tanan nga bulawan, pilak, kag kagamitan nga iya nakita sa templo sang Ginoo kag sa bodega sang palasyo. Nagdala man siya sang mga bihag sa iya nga pagbalik sa Samaria.

¹⁵ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehoash, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang iban pa niya nga ginhimo, pati ang iya pagpakig-away kay Haring Amazia sang Juda, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ¹⁶ Sang napatay si Jehoash, ginlubong siya sa ginlubngan sang mga hari sang Israel sa Samaria. Kag ang iya anak nga si Jeroboam II amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

¹⁷ Nagkabuhi pa si Haring Amazia sang Juda sang 15 ka tuig sa tapos nga mapatay si Haring Jehoash sang Israel. ¹⁸ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Amazia nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda.

¹⁹ May mga tawo sadto nga nagplano sa pagpatay kay Amazia sa Jerusalem, gani nagpalagyo siya sa Lakish. Pero ginpasundan nila siya sa Lakish, kag ginpatay siya didto. ²⁰ Ang iya bangkay ginkarga sa kabayo kag gindala pabalik sa Jerusalem kag ginlubong sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. ²¹ Ang ginbulos sang katawhan sang Juda kay Amazia bilang hari amo ang iya anak nga si Azaria^[ad] nga nagaedad sang 16 ka tuig. ²² Siya ang nagbawi sang Elat kag nagpatindog liwat sini sa tapos mapatay ang iya amay nga si Amazia.

Ang Paghari ni Jeroboam II sa Israel

²³ Nangin hari sang Israel si Jeroboam II nga anak ni Jehoash sang ika-15 nga tuig sang paghari ni Amazia, nga anak ni Joash, sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Jeroboam II, kag naghari siya sa sulod sang 41 ka tuig. ²⁴ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. ²⁵ Siya ang nagbawi sang mga lugar nga iya sadto sang Israel, halin sa Lebo Hamat pakadto sa Patay nga Dagat.^[ae] Amo ini ang ginpromisa sang Ginoo, ang Dios sang Israel, paagi sa iya alagad nga propeta nga si Jonas, nga anak ni Amitai nga taga-Gat Hefer. ²⁶ Ginbuot sang Ginoo nga matabo ini kay nakita niya ang puwerte nga pag-antos sang mga Israelinhon, ulipon man ukon indi. Wala gid sing may makabulig sa ila. ²⁷ Kag tungod nga wala nagsiling ang Ginoo nga dulaon niya ang Israel sa kalibutan, ginluwas niya sila paagi kay Jeroboam II, nga anak ni Jehoash.

²⁸ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jeroboam II, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang iban pa niya nga ginhimo, pati ang iya pagbawi sa Damascus kag Hamat nga bahin sadto sang Juda,^[af] nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ²⁹ Sang napatay si Jeroboam II, ginlubong siya sa ginlubngan sang mga hari sang Israel. Kag si Zacarias nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Azaria sa Juda^(G)

15 Nangin hari sang Juda si Azaria^[ag] nga anak ni Amazia sang ika-27 nga tuig sang paghari ni Jeroboam II sa Israel. ² Nagaedad si Azaria sang 16 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 52 ka tuig. Ang iya iloy amo si Jecolia nga taga-Jerusalem. ³ Maayo ang ginhimo ni Azaria sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya amay nga si Amazia ⁴ Pero wala niya ginpaguba ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani padayon didto ang mga tawo sa paghalad sang mga halad kag sa pagsunog sang mga insenso.

⁵ Ginpaantos sang Ginoo si Azaria sang delikado nga balatian sa panit^[ah] hasta sa adlaw nga napatay siya. Nag-estar siya sa isa ka naseparar nga balay. Si Jotam nga iya anak amo ang nagpangulo sa palasyo kag sa katawhan sang Juda. ⁶ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Azaria, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. ⁷ Sang napatay si Azaria, ginlubong siya malapit sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. Kag si Jotam nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Zacarias sa Israel

⁸ Nangin hari sang Israel si Zacarias nga anak ni Jeroboam II sang ika-38 nga tuig sang paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Zacarias, kag naghari siya sa sulod sang anom ka bulan. ⁹ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya mga katigulangan. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

¹⁰ Karon, nagplano sing malain si Shalum nga anak ni Jabesh kontra kay Zacarias. Ginpatay niya si Zacarias sa atubangan sang mga tawo, kag ginbuslan bilang hari. ¹¹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Zacarias nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

¹² Gani natuman ang ginsiling sang Ginoo kay Jehu, “Ang imo mga kaliwat magahari sa Israel hasta sa ikaapat nga henerasyon.”

Ang Paghari ni Shalum sa Israel

¹³ Nangin hari sang Israel si Shalum nga anak ni Jabesh sang ika-39 nga tuig sang paghari ni Uzia^[ai] sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Shalum, kag naghari siya sa sulod sang isa lang ka bulan. ¹⁴ Kay ginpatay siya ni Menahem nga anak ni Gadi kag ginbuslan bilang hari sang nagkadto si Menahem sa Samaria halin sa Tirza.

¹⁵ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Shalum, pati ang iya plano nga pagpatay kay Zacarias, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.

¹⁶ Sadto nga tion, ginsalakay ni Menahem ang Tifsa kag ang mga lugar sa palibot sini hasta sa Tirza, kay ang mga pumuluyo sini indi magsurender sa iya. Ginpamatay niya ang tanan nga pumuluyo sang Tifsa, kag ginpangririan ang tiyan sang mga nagabulusong nga mga babayi.

Ang Paghari ni Menahem sa Israel

¹⁷ Nangin hari sang Israel si Menahem nga anak ni Gadi sang ika-39 nga tuig sang paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Menahem, kag naghari siya sa sulod sang 10 ka tuig. ¹⁸ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Sa bug-os niya nga paghari wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

¹⁹ Karon, nagkadto si Haring Tiglat Piliser^[aj] sang Asiria sa Israel sa pagsalakay sini. Ginhatagan ni Menahem si Tiglat Piliser sing mga 35 ka tonelada nga pilak agod buligan siya ni Tiglat Piliser nga maglig-on pa gid ang iya paghari. ²⁰ Ang mga pilak ginkuha ni Menahem sa mga manggaranon sa Israel paagi sa pagpilit sa kada isa sa ila sa paghatag sang tag-50 ka bilog nga pilak. Gani nag-untat sa pagsalakay ang hari sang Asiria kag nagpauli siya sa iya nasyon.

²¹ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Menahem, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. ²² Sang napatay si Menahem, si Pekaya nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.

Ang Paghari ni Pekaya sa Israel

²³ Nangin hari sang Israel si Pekaya nga anak ni Menahem sang ika-50 nga tuig sang paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Pekaya, kag naghari siya sa sulod sang duha ka tuig. ²⁴ Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.

²⁵ Karon, nagplano sing malain si Peka nga anak ni Remalia kontra kay Pekaya. Ining si Peka amo ang kumander sang mga soldado ni Pekaya. Upod sa 50 ka tawo sa Gilead, ginpatay ni Peka si Pekaya pati si Argob kag si Arieh, didto sa mabakod nga parte sang palasyo sa Samaria. Kag ginbuslan ni Peka si Pekaya bilang hari.

²⁶ Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Pekaya, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel.