Bible in 90 Days

²² อย่าเอาเปรียบคนจนเพราะความจนของเขา
    และอย่าเหยียบย่ำคนขัดสนที่ประตูเมือง
²³ ด้วยว่า พระผู้เป็นเจ้าจะเป็นธุระดำเนินเรื่องให้เขา
    โดยจะยึดแม้ชีวิตของคนที่กระทำสิ่งร้ายต่อคนเหล่านี้
²⁴ อย่าเป็นเพื่อนกับคนอารมณ์ร้าย
    และอย่าสมาคมกับคนขี้โกรธ
²⁵ มิฉะนั้นเจ้าจะไปเลียนแบบเขา
    และเจ้าเองจะตกอยู่ในบ่วงแร้ว
²⁶ อย่าเป็นคนที่ให้คำมั่นสัญญา
    หรือรับประกันหนี้ให้ใคร
²⁷ ถ้าเจ้าไม่มีอะไรจ่ายเป็นค่าชดใช้
    ทำไมเขาจึงจะยึดเตียงนอนของเจ้าไป
²⁸ อย่าขยับเขยื้อนหลักเขตโบราณ
    ที่เหล่าบรรพบุรุษของเจ้าปักไว้
²⁹ เจ้าเห็นคนที่ชำนาญในการงานของเขาไหม
    เขาจะรับใช้บรรดากษัตริย์
    และจะไม่รับใช้คนสามัญ
23 เวลาเจ้านั่งรับประทานร่วมกับผู้คนระดับปกครอง
    ก็จงระวังให้ดีว่ามีอะไรตั้งไว้ที่ตรงหน้าเจ้า
² และหากว่าเจ้าหิวกระหายนัก
    ก็จงใช้มีดจ่อคอของเจ้าไว้
³ อย่ากระหายสิ่งที่เจ้าเห็นว่าเอร็ดอร่อย
    เพราะมันเป็นอาหารที่ล่อลวง
⁴ อย่าหักโหมเกินกำลังเพียงเพื่อเสาะหาความมั่งมี
    จงใช้สติปัญญาเหนี่ยวรั้งตนไว้
⁵ เพียงเหลือบตาดูความมั่งมีขณะหนึ่ง มันก็หายไป
    ด้วยว่าปีกของมันจะงอกขึ้นได้แน่
    และโผขึ้นสู่ท้องฟ้าอย่างนกอินทรี
⁶ อย่าไปรับประทานอาหารของคนตระหนี่
    และอย่ากระหายของเอร็ดอร่อยของเขา
⁷ ด้วยว่า เขาเป็นคนประเภทที่คิดถึงราคาเสมอ
    เขาจะพูดว่า “รับประทานและดื่มเถิด”
    แต่ใจของเขาไม่ได้คิดเช่นนั้น
⁸ เจ้าจะอาเจียนสิ่งที่เจ้าได้กลืนลงไปแล้ว
    และเจ้าจะเสียดายคำชมของเจ้า
⁹ อย่าสนทนากับคนโง่
    เพราะว่าเขาจะดูหมิ่นสติปัญญาที่แสดงออกมาจากคำพูดของเจ้า
¹⁰ อย่าขยับเขยื้อนหลักเขตโบราณ
    และอย่าล่วงล้ำเขตที่ดินของเด็กกำพร้า
¹¹ เพราะว่าองค์ผู้คุ้มกันของพวกเขาเข้มแข็ง
    พระองค์จะเป็นธุระจัดการด้วยการต่อต้านเจ้า
¹² จงเปิดใจให้กับคำสั่งสอน
    และเปิดหูของเจ้าให้กับคำพูดแห่งความรู้
¹³ อย่ารั้งการฝึกวินัยให้เด็ก
    ถึงเจ้าจะเฆี่ยนเขาด้วยไม้เรียว เขาก็จะไม่ตาย
¹⁴ ถ้าเจ้าเฆี่ยนเขาด้วยไม้เรียว
    เจ้าก็จะช่วยเขาให้รอดจากแดนคนตาย
¹⁵ ลูกเอ๋ย ถ้าใจของเจ้าเปี่ยมด้วยสติปัญญา
    ใจของเราก็จะยินดีด้วย
¹⁶ เราจะชื่นชมยินดีจากก้นบึ้งของใจเรา
    เมื่อริมฝีปากของเจ้าพูดสิ่งอันควร
¹⁷ อย่าปล่อยให้ใจของเจ้าอิจฉาคนบาป
    แต่จงให้ความเกรงกลัวพระผู้เป็นเจ้าอยู่ในใจเสมอไป
¹⁸ อนาคตนั้นมีอย่างแน่นอน
    และความหวังของเจ้าจะไม่สูญสลายไป

¹⁹ ลูกเอ๋ย จงฟังเถิด เจ้าจะได้มีสติปัญญา
    และจงนำพาใจของเจ้าไปตามทางนั้น
²⁰ อย่าคลุกคลีกับพวกที่ดื่มเหล้าองุ่นมากเกินไป
    หรือพวกตะกละกินเนื้อ
²¹ คนขี้เมาและคนตะกละจะตกอยู่ในความยากจน
    และคนขี้เกียจหลังยาวจะต้องเอาเศษผ้าขี้ริ้วพันกาย
²² จงฟังบิดาผู้ให้กำเนิดแก่เจ้า
    และอย่าดูหมิ่นมารดาเมื่อท่านชราลง
²³ จงซื้อความจริงไว้และอย่าขายไปเสีย
    จงรับเอาสติปัญญา การสั่งสอน และความเข้าใจ
²⁴ บิดาของผู้มีความชอบธรรมจะยินดีเป็นอย่างมาก
    คนที่มีบุตรอันกอปรด้วยสติปัญญาจะชื่นชมยินดีในตัวเขา
²⁵ จงทำให้บิดาและมารดาของเจ้าชื่นชม
    จงทำให้ผู้ให้กำเนิดของเจ้ามีใจยินดี

²⁶ ลูกเอ๋ย จงมอบใจของเจ้าให้เราเถิด
    และให้ตาของเจ้าสังเกตวิถีทางของเรา
²⁷ ด้วยว่าหญิงแพศยาเป็นเสมือนหลุมลึก
    หญิงโสเภณีเป็นเสมือนบ่อแคบ
²⁸ หล่อนนอนซุ่มรออย่างโจร
    และทำให้จำนวนชายที่นอกใจภรรยามีเพิ่มมากขึ้น

²⁹ ใครทุกข์ ใครเศร้า
    ใครทะเลาะวิวาทกัน ใครมีความลำบาก
ใครได้รับบาดเจ็บโดยไม่มีสาเหตุ
    ใครตาแดง
³⁰ ก็คือพวกที่ไม่ยอมเลิกดื่มเหล้าองุ่น
    พวกที่ไปลองเหล้าองุ่นผสม
³¹ อย่ามองเหล้าองุ่นตอนที่สีของมันแดง
    ตอนที่มันพ่นฟองพร่างพรายอยู่ในแก้ว
    และไหลลื่นลงคออย่างง่ายดาย
³² สุดท้าย มันก็จะฉกเจ้าดั่งงู
    และเป็นพิษดั่งพิษของงู
³³ นัยน์ตาของเจ้าจะเห็นสิ่งที่แปลกประหลาด
    และเกิดความคิดอันสับสน
³⁴ เจ้าจะเป็นเหมือนคนที่นอนลอยอยู่กลางทะเล
    เหมือนคนที่นอนอยู่บนยอดเสากระโดงเรือ
³⁵ เจ้าจะพูดว่า “พวกเขาชกต่อยตัวข้า แต่ข้าไม่เจ็บตัว
    เขาตีข้า แต่ข้าไม่รู้สึก
เมื่อไหร่ข้าจึงจะตื่นขึ้น
    แล้วจะได้ไปดื่มอีกอึกหนึ่ง”
24 อย่าอิจฉาคนเลว
    และอย่าปรารถนาจะอยู่กับพวกเขา
² เพราะจิตใจของเขาคิดแผนการสู่ความหายนะ
    และปากก็พูดถึงเรื่องที่จะทำให้เดือดร้อน

³ บ้านถูกสร้างขึ้นด้วยสติปัญญา
    และก่อตั้งได้อย่างมั่นคงด้วยความเข้าใจ
⁴ ห้องทุกห้องบรรจุเต็มด้วยสมบัติอันมีค่า
    และสวยงามได้ก็ด้วยความรู้
⁵ คนมีสติปัญญามีพลังมากกว่าคนแข็งแรง
    และคนมีความรู้ก็เกินหน้ากว่าคนมีพละกำลัง
⁶ เจ้าสู้สงครามได้ก็ด้วยคำแนะนำอันชาญฉลาด
    และจะมีชัยชนะได้ก็ด้วยผู้ปรึกษามากหลาย
⁷ สติปัญญามีค่าสูงเกินไปสำหรับคนโง่
    และที่ประตูเมืองเขาก็ไม่อาจเปิดปากพูด

⁸ คนวางแผนชั่วร้ายจะได้ชื่อว่าเป็น
    ผู้กระทำความเดือดร้อน
⁹ บาปเป็นแผนการของคนโง่
    และคนช่างเย้ยหยันเป็นที่น่ารังเกียจต่อมนุษย์

¹⁰ ถ้าเจ้าเป็นลมล้มไปในยามคับขัน
    ก็นับว่าเจ้าเป็นคนแรงน้อย
¹¹ จงช่วยชีวิตคนที่กำลังถูกพาตัวไปฆ่า
    และคนที่กำลังซัดเซไปยังที่ประหาร
¹² ถ้าเจ้าอ้างว่า “เราไม่รู้เรื่องนี้เลย”
    แล้วพระองค์ดูที่ใจของเจ้าจะไม่เข้าใจหรือ
พระองค์ผู้ดูแลจิตวิญญาณของเจ้าจะไม่รู้หรือ
    พระองค์จะไม่สนองตอบทุกคนตามแต่การกระทำของเขาหรือ

¹³ ลูกเอ๋ย กินน้ำผึ้งเถิด เพราะว่าเป็นสิ่งดี
    และน้ำผึ้งที่หยดจากรวงมีรสหวาน
¹⁴ จงรู้ด้วยว่าสติปัญญาก็เป็นเช่นนั้นต่อจิตวิญญาณของเจ้า
    ถ้าเจ้าพบ เจ้าก็จะมีอนาคต
    และความหวังของเจ้าจะไม่ถูกตัดขาดไป

¹⁵ อย่าทำตัวเหมือนโจรที่ดักซุ่มเพื่อกระทำการต่อต้านบ้านของคนมีความชอบธรรม
    อย่าทำลายที่อยู่อาศัยของเขา
¹⁶ ด้วยว่า คนมีความชอบธรรมล้มเจ็ดครั้ง แล้วก็ลุกขึ้นอีก
    ส่วนคนชั่วจะล้มลงในความหายนะ
¹⁷ อย่ายินดีเวลาศัตรูของเจ้าล้มลง
    และอย่าสะใจเวลาที่เขาพลาด
¹⁸ โดยเกรงว่าพระผู้เป็นเจ้าจะเห็นและไม่พอใจ
    และพระองค์ก็จะเลิกโกรธกริ้วเขา

¹⁹ อย่าวุ่นวายใจเพราะคนทำความชั่ว
    หรืออิจฉาคนเลว
²⁰ ด้วยว่าคนชั่วไม่มีอนาคต
    ตะเกียงของคนเลวจะถูกดับ

²¹ ลูกเอ๋ย จงเกรงกลัวพระผู้เป็นเจ้าและกษัตริย์
    และจงเชื่อฟังทั้งสอง
²² เพราะว่าความหายนะจากพระผู้เป็นเจ้าและกษัตริย์จะเกิดขึ้นโดยฉับพลัน
    แล้วใครจะรู้ถึงขนาดของความเสียหายที่จะเกิดขึ้นจากทั้งสอง

²⁷ จงเตรียมงานข้างนอกของเจ้าให้เสร็จ
    ให้ทุกสิ่งในไร่นาพร้อมสำหรับเจ้า
    และหลังจากนั้นจึงสร้างบ้านของเจ้า

²⁸ อย่าเป็นพยานเท็จต่อต้านเพื่อนบ้านของเจ้าโดยไม่มีสาเหตุ
    และอย่าหลอกลวงด้วยริมฝีปากของเจ้า
²⁹ อย่าพูดว่า “เราจะกระทำต่อเขาให้เท่ากับที่เขากระทำต่อเรา
    เราจะสนองตอบคนนั้นตามที่เขาได้กระทำไป”

³⁰ เราผ่านไร่นาของคนเกียจคร้าน
    ผ่านสวนองุ่นของคนไร้สามัญสำนึก
³¹ และดูเถิด มีหนามเต็มไปหมด
    พื้นดินปกคลุมไปด้วยไม้หนาม
    และกำแพงหินก็ถูกพังทลายลง
³² เราเห็นแล้วก็พิจารณา
    เรามองดูแล้วก็ได้รับบทเรียน
³³ นอนสักนิด หลับสักหน่อย
    วางมือพักสักประเดี๋ยว
³⁴ แล้วความจนก็จะมาถึงตัวเจ้าประหนึ่งโจรมา
    และเจ้าจะขาดแคลนประหนึ่งคนถือโล่

¹¹ ถ้อยคำที่พูดถูกกาลเทศะ
    ก็เป็นเสมือนลูกแอปเปิ้ลทองบนแท่นเงิน
¹² ผู้มีสติปัญญากล่าวคำตักเตือนแก่ผู้ตั้งใจฟัง
    มีค่าประดุจตุ้มหูหรือเครื่องประดับทองคำ
¹³ ความเย็นของหิมะในฤดูเก็บเกี่ยวเป็นเช่นไร
    ผู้ถือสารที่ภักดีก็เป็นเช่นนั้นสำหรับคนที่ส่งให้เขาไป
    คือสร้างความชื่นใจให้กับนายของเขา
¹⁴ เมฆและลมที่ปราศจากฝนเป็นเช่นไร
    คนโอ้อวดว่าจะให้ของกำนัลแต่ก็ไม่ให้ ก็เป็นเช่นนั้น

¹⁵ หากมีความอดทน เจ้าก็อาจจะสามารถชักจูงผู้อยู่ในระดับปกครองได้ด้วย
    และลิ้นที่แม้จะอ่อนแต่ก็สามารถหักกระดูกได้
¹⁶ ถ้าเจ้าพบน้ำผึ้ง ก็กินแค่พอประมาณ
    หากว่ามากเกินไป เจ้าก็จะอาเจียน
¹⁷ อย่าย่างเท้าเข้าไปในบ้านของเพื่อนบ้านบ่อยนัก
    เพราะว่าเขาจะเบื่อหน้าและพาลเกลียดเจ้าเสีย
¹⁸ คนที่ให้การเท็จต่อต้านเพื่อนบ้านของตน
    เป็นเสมือนกระบอง ดาบ หรือไม่ก็ธนูอันแหลมคม
¹⁹ การไว้วางใจผู้ที่ไร้ความภักดีในยามลำบาก
    เป็นเสมือนฟันผุ หรือไม่ก็เท้าที่ไถลลื่น
²⁰ ใครก็ตามร้องเพลงให้คนกลุ้มใจฟัง
    ก็เป็นเสมือนคนที่ปลดเสื้อผ้าออกในยามอากาศหนาว
    หรือราดน้ำส้มสายชูบนบาดแผล
²¹ ถ้าศัตรูของเจ้าหิว ก็จงให้อาหารเขากิน
    ถ้าเขากระหายจงให้น้ำเขาดื่ม
²² เพราะการกระทำเช่นนี้เท่ากับเป็นการสุมถ่านที่ลุกโพลงทั้งกองบนศีรษะของเขา^[b]
    แล้วพระผู้เป็นเจ้าจะให้รางวัลแก่เจ้า
²³ ลมเหนือนำฝนมาเช่นไร
    ลิ้นเปิดโปงความลับก็พาให้คนโกรธเช่นนั้น
²⁴ อาศัยอยู่ที่มุมหนึ่งบนดาดฟ้า
    ก็ยังดีกว่าอยู่ในบ้านร่วมกับภรรยาช่างทะเลาะเบาะแว้ง
²⁵ ข่าวดีจากแดนไกล
    เป็นเสมือนน้ำเย็นที่ให้แก่จิตวิญญาณที่กระหาย
²⁶ ผู้มีความชอบธรรมที่ยอมจำนนต่อคนชั่วร้าย
    เป็นเสมือนน้ำพุโคลนหรือไม่ก็บ่อน้ำเสีย
²⁷ กินน้ำผึ้งมากไม่ดี
    การแสวงหาคำชมก็เป็นเช่นเดียวกัน
²⁸ คนที่ไม่รู้จักควบคุมตนเอง
    เป็นเสมือนกำแพงเมืองที่ถูกโค่นทำลาย
26 หิมะในฤดูร้อนและฝนในฤดูเก็บเกี่ยวไม่เหมาะกันเช่นไร
    คนโง่ก็ไม่เหมาะสมกับเกียรติเช่นนั้น
² นกกระจอกกระพือปีกบิน และนกนางแอ่นโผผินบินร่อนไปเช่นไร
    การสาปแช่งโดยไม่มีสาเหตุ ก็จะว่อนหายไปเช่นนั้น
³ แส้สำหรับม้า บังเหียนสำหรับลา
    และไม้เรียวสำหรับหลังของคนโง่
⁴ อย่าตอบคนโง่ตามความโง่ของเขา
    มิฉะนั้นเจ้าจะเป็นเหมือนกับเขา
⁵ ถ้าตอบคนโง่ตามความโง่ของเขา
    เขาก็จะคิดว่าตนฉลาดนัก
⁶ คนที่ใช้คนโง่เป็นผู้ส่งข่าวสาร
    ก็นับว่า ตัดเท้าทั้งสองของตนและรับเอาความวินาศเข้าใส่ตัว
⁷ ขาของคนพิการห้อยร่องแร่งใช้การไม่ได้เช่นไร
    สุภาษิตที่อยู่ในปากของคนโง่ก็เช่นนั้น
⁸ การให้เกียรติแก่คนโง่นั้นไร้ประโยชน์
    พอๆ กับการผูกก้อนหินติดไว้กับสลิง^[c]
9 หนามตำมือของคนเมาเหล้าเช่นไร
    สุภาษิตในปากของคนโง่ก็เป็นเช่นนั้น
¹⁰ การว่าจ้างคนโง่หรือคนที่บังเอิญเดินผ่านมา
    ก็เปรียบได้กับนักธนูที่ยิงลูกธนูสุ่มสี่สุ่มห้าโดนผู้คนไปทั่ว
¹¹ สุนัขที่กลับไปกินสิ่งที่มันสำรอกออกเช่นไร^[d]
    คนโง่ที่ทำสิ่งโง่ๆ ซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็เช่นนั้น
¹² เจ้าเห็นคนที่คิดว่าเขาฉลาดในสายตาของตนเองไหม
    คนโง่ก็ยังมีความหวังมากกว่าเขาเสียอีก
¹³ คนเกียจคร้านพูดว่า “มีสิงโตอยู่ที่ถนน
    สิงโตอยู่ที่ลานชุมนุม”
¹⁴ ประตูติดกับบานพับซึ่งตีกลับไปกลับมาเป็นเช่นไร
    คนเกียจคร้านที่อยู่กับเตียงนอนก็เป็นเช่นนั้น
¹⁵ คนขี้เกียจแช่มือไว้ในจานของตน
    เขาขี้เกียจเหลือเกิน แม้แต่จะยกมือป้อนตัวเองยังไม่ยอมทำ
¹⁶ ในสายตาของคนเกียจคร้านจะเห็นว่าตนมีความฉลาดมากเกินกว่า
    ความฉลาดของคนเจ็ดคนที่สามารถโต้ตอบอย่างเฉลียวฉลาดได้
¹⁷ ผู้ใดยุ่งกับการทะเลาะวิวาทที่ไม่เกี่ยวกับตน
    ผู้นั้นเปรียบเสมือนคนดึงหูสุนัขที่เดินผ่านมา
¹⁸ คนไม่มีสติยั้งคิดที่ยิงลูกธนูเพลิง
    หรือลูกธนูมีพิษที่ทำให้ถึงแก่ชีวิต เปรียบได้กับ
¹⁹ คนหลอกลวงเพื่อนบ้าน
    และพูดว่า “เราเพียงล้อเล่นเท่านั้น”
²⁰ หากว่าไม่มีฟืน ไฟก็ดับ
    และที่ใดไม่มีคนซุบซิบ การทะเลาะวิวาทก็ยุติลง
²¹ ถ่านคุเป็นเพลิง และฟืนลุกเป็นไฟได้อย่างไร
    คนช่างต่อล้อต่อเถียง ก็ก่อให้เกิดการทะเลาะวิวาทได้อย่างนั้น
²² คำพูดของคนซุบซิบนินทาเป็นเช่นอาหารโอชา
    และไหลลงสู่ส่วนลึกสุดของร่างกาย
²³ น้ำยาเคลือบเครื่องดินเผาเป็นเช่นไร
    ริมฝีปากรื่นหูแต่ใจชั่วร้ายก็เป็นเช่นนั้น
²⁴ ผู้ที่มีใจเกลียดชังใช้คำพูดปิดบังความรู้สึกของตน
    แต่ใจของเขาสะสมความหลอกลวง
²⁵ แม้การพูดของเขาจะแสดงความกรุณาก็อย่าเชื่อ
    เพราะใจของเขามีแต่สิ่งที่น่ารังเกียจทั้งเจ็ดสิ่ง
²⁶ ความเกลียดชังของเขาอาจจะถูกปิดบังด้วยความหลอกลวง
    แต่ความเลวร้ายของเขาจะถูกเปิดโปงให้เป็นที่รู้โดยทั่วหน้ากัน
²⁷ ถ้าใครขุดหลุมพราง คนนั้นก็จะตกลงไปเอง
    ถ้าใครกลิ้งก้อนหิน มันก็จะกลิ้งกลับไปทับเขาเองเช่นกัน
²⁸ ลิ้นที่โป้ปดเกลียดชังผู้ที่มันทำร้าย
    และปากที่ยกยอปอปั้นทำให้พินาศได้
27 อย่าโอ้อวดถึงเรื่องของวันพรุ่งนี้
    เพราะเจ้าไม่รู้ว่าอะไรจะเกิดขึ้น
² ปล่อยให้ผู้อื่นเป็นผู้เยินยอเจ้าเถิด อย่าให้มาจากปากของเจ้าเอง
    แต่ให้มาจากคนที่เจ้าไม่รู้จัก แทนที่จะมาจากริมฝีปากของเจ้าเอง
³ ก้อนหินหนัก ทรายก็มีน้ำหนัก
    แต่การก่อกวนของคนโง่หนักเสียยิ่งกว่าสองสิ่งนี้
⁴ ความโกรธนั้นโหดเหี้ยม ความฉุนเฉียวก็เหลือทน
    แต่ใครจะต้านฤทธิ์ของความริษยาได้
⁵ การว่ากล่าวตักเตือนที่ทำอย่างเปิดเผยนั้น
    ดีกว่าความรักที่ถูกซ่อนเอาไว้
⁶ บาดแผลจากเพื่อนยังพอไว้ใจได้
    แต่จูบของศัตรูนั้นหลอกลวง
⁷ คนที่อิ่มหนำแล้วแม้น้ำผึ้งเขาก็ยังรังเกียจ
    แต่สำหรับคนหิวโหยแม้สิ่งที่มีรสขมก็ยังรู้สึกว่ามีรสหวาน
⁸ คนที่พลัดพรากจากบ้านเกิดของตน
    เป็นเสมือนนกที่พลัดพรากจากรังของมัน
⁹ น้ำมันและน้ำหอมนำความชื่นใจมาให้
    และคำแนะนำที่ดีจากเพื่อนก็ทำให้ใจยินดี
¹⁰ อย่าละทิ้งเพื่อนของเจ้าหรือเพื่อนของพ่อเจ้า
    และอย่าไปหาพี่น้องของเจ้าในยามที่เจ้าทุกข์ยาก
เพื่อนบ้านที่อยู่ใกล้เจ้า
    ดีกว่าพี่น้องที่อยู่ห่างไกล
¹¹ ลูกเอ๋ย จงเป็นคนมีสติปัญญาและทำให้เราชื่นใจเถิด
    เราจะได้มีคำตอบให้กับคนที่ติเตียนเรา
¹² คนฉลาดรอบคอบเห็นภัยอันตรายก็จะหลบซ่อนตัว
    แต่คนเขลาก้าวต่อไปแล้วเผชิญกับความทุกข์
¹³ จงยึดเสื้อผ้าของคนที่ไว้ใจคนแปลกหน้าเอาไว้เถิด
    และจงทำสัญญาเป็นหลักประกันถ้าเขาไว้ใจคนที่เขาไม่รู้จัก
¹⁴ ถ้าใครอวยพรเพื่อนของตนด้วยเสียงอันดังในเวลาเช้าตรู่
    ก็ถือว่าเป็นการสาปแช่ง
¹⁵ ฝนตกพรำๆ ตลอดทั้งวัน
    เป็นเสมือนภรรยาช่างทะเลาะเบาะแว้ง
¹⁶ จะยับยั้งหล่อนไว้ก็เหมือนยับยั้งลมไม่ให้พัด
    หรือเหมือนกำน้ำมันไว้ในมือขวา
¹⁷ เอาเหล็กลับเหล็กยังทำได้
    ชายคนหนึ่งก็จะขัดเกลาชายอีกคนได้ด้วยเช่นกัน
¹⁸ ผู้ใดดูแลต้นมะเดื่อ ผู้นั้นจะได้กินผลของมัน
    และผู้ที่เฝ้าดูนายของตนจะได้รับเกียรติ
¹⁹ เงาในน้ำสะท้อนให้เห็นใบหน้าเช่นไร
    ใจมนุษย์ก็สะท้อนถึงตัวตนของเขาเช่นนั้น
²⁰ แดนคนตายและความวิบัติไม่มีวันพึงพอใจ
    และสายตามนุษย์ก็ไม่มีความพึงพอใจเช่นกัน
²¹ เบ้าหลอมมีไว้สำหรับเงิน และเตาหลอมสำหรับทองคำ
    ส่วนมนุษย์ถูกวัดได้จากคำยกย่องที่เขาได้รับ
²² แม้เจ้าจะเอาเมล็ดพืช
    โขลกปนกับคนโง่ในครกแล้ว
    ความโง่ของเขาก็ไม่อาจหลุดจากตัวเขาได้

²³ จงแน่ใจว่าเจ้ารู้ทุกข์สุขของฝูงแกะของเจ้า
    จงเอาใจใส่ฝูงสัตว์ของเจ้าให้ดี
²⁴ ด้วยว่า ความมั่งมีไม่ยั่งยืนตลอดไป
    และมงกุฎไม่คงอยู่อย่างปลอดภัยในทุกชั่วอายุคน
²⁵ เวลาถางหญ้าแล้ว ใบอ่อนก็งอกใหม่
    และหญ้าบนภูเขาก็ถูกเก็บเกี่ยว
²⁶ ลูกแกะจะมีขนให้เจ้าใช้ทอเสื้อ
    และแพะจะให้รายได้เพื่อซื้อทุ่งนา
²⁷ เจ้าจะมีนมแพะอย่างบริบูรณ์ไว้เป็นอาหารของเจ้าและครอบครัว
    และยังมีพอเลี้ยงดูบรรดาสาวใช้ของเจ้าอีกด้วย
28 คนชั่วร้ายหลบหนีแม้จะไม่มีคนตามล่า
    ส่วนผู้มีความชอบธรรมมีความกล้าประดุจสิงโต
² ประเทศชาติที่มีการกบฏมักจะมีผู้นำมากหลาย
    แต่ความมั่นคงจะยืนหยัดอยู่ได้หากมีผู้นำที่มีความรู้และการหยั่งรู้
³ คนยากไร้ที่บีบคั้นคนจนด้วยกัน
    เปรียบเสมือนฝนไหลหลากที่มาทำลายพืชผลทั้งหมด
⁴ พวกฝ่าฝืนกฎบัญญัติจะยกย่องคนชั่วร้าย
    แต่บรรดาผู้ถือตามกฎบัญญัติต่อต้านพวกเขา
⁵ พวกคนเลวไม่เข้าใจถึงความยุติธรรม
    แต่บรรดาผู้แสวงหาพระผู้เป็นเจ้าเข้าใจดี
⁶ คนยากไร้ที่ดำเนินชีวิตด้วยสัจจะ
    ดีกว่าคนมั่งมีที่ใช้ชีวิตอย่างคดโกง
⁷ ผู้ปฏิบัติตามกฎบัญญัติเป็นบุตรที่มีการหยั่งรู้
    แต่เพื่อนตะกละนำความอับอายมาสู่บิดาของเขา
⁸ คนที่หาความมั่งมีให้แก่ตนเองมากขึ้นโดยคิดดอกเบี้ยและโก่งราคา
    เป็นผู้เก็บสะสมไว้ให้แก่คนที่มีเมตตาต่อผู้ยากไร้
⁹ คนที่ทำเป็นหูทวนลม ไม่ฟังกฎบัญญัติ
    แม้คำอธิษฐานของเขา ก็เป็นที่น่ารังเกียจ
¹⁰ ผู้ใดนำพาผู้มีความชอบธรรมให้หลงไปในทางที่ชั่ว
    ผู้นั้นจะตกในกับดักของตนเอง
    แต่คนที่มีสัจจะ จะได้รับสิ่งดี
¹¹ คนมั่งมีเห็นว่าตนมีสติปัญญาในสายตาของเขาเอง
    แต่ผู้ยากไร้ที่มีความหยั่งรู้สามารถเห็นแก่นแท้ของคนมั่งมี
¹² เมื่อผู้มีความชอบธรรมประสบชัยชนะ ทุกคนก็มีความยินดี
    แต่เมื่อคนชั่วร้ายมีอำนาจขึ้นมา ผู้คนก็พากันหลบซ่อนตัว
¹³ คนที่ปกปิดความผิดของตนจะไม่มีความสำเร็จในชีวิต
    แต่ใครก็ตามสารภาพและล้มเลิกเสีย ก็จะได้รับความเมตตา
¹⁴ ผู้ที่เกรงกลัวพระผู้เป็นเจ้าเสมอไปย่อมเป็นสุข
    แต่คนจิตใจแข็งกระด้างจะตกอยู่ในความลำบาก
¹⁵ คนชั่วร้ายที่ปกครองบรรดาผู้ยากไร้
    เปรียบได้กับสิงโตขู่คำราม หรือหมีกระโจนเข้าหา
¹⁶ ผู้อยู่ในระดับปกครองซึ่งขาดการหยั่งรู้คือผู้กดขี่ที่มีใจโหดเหี้ยม
    แต่คนที่เกลียดการกอบโกยที่ไม่เป็นธรรมจะมีชีวิตยืนยาว
¹⁷ คนที่มีชนักติดหลังเนื่องจากความผิดฐานฆาตกรรม
    จะพเนจรไปจนวันตาย
    อย่าให้ใครค้ำจุนเขาเลย
¹⁸ ผู้ที่ดำเนินชีวิตอย่างมีสัจจะได้รับความปลอดภัย
    แต่คนที่ไปในทางคดจะล้มลงทันทีทันใด
¹⁹ ผู้ที่ออกแรงรดน้ำพรวนดินของตนจะมีอาหารอุดมสมบูรณ์
    แต่ผู้ที่มุ่งหาสิ่งที่ไร้ประโยชน์จะมีความยากจนข้นแค้น
²⁰ ผู้ที่มีความสัตย์ซื่อจะมีพระพรเป็นล้นพ้น
    แต่คนที่ตะเกียกตะกายหาความมั่งมีนั้น ใช่ว่าจะไม่ได้รับโทษ
²¹ การแสดงความลำเอียงเป็นสิ่งไม่ดี
    แต่เพื่อขนมปังเพียงชิ้นเดียว คนก็ยังจะประพฤติผิดได้
²² คนตระหนี่ตะเกียกตะกายหาความมั่งมี
    และไม่รู้ว่าตนจะตกอยู่ในความขัดสน
²³ คนที่ตักเตือนว่ากล่าวผู้อื่นจะเป็นที่ชื่นชอบในบั้นปลาย
    มากกว่าคนที่ใช้ลิ้นยกยอปอปั้น
²⁴ คนที่ปอกลอกบิดามารดาของเขาเอง
    แล้วพูดว่า “ไม่ใช่เรื่องผิด”
    คนนั้นเป็นเพื่อนของผู้ทำลาย
²⁵ คนโลภก่อให้เกิดการทะเลาะวิวาท
    ส่วนผู้ที่ไว้วางใจพระผู้เป็นเจ้าจะมีอย่างอุดมสมบูรณ์
²⁶ คนที่ไว้วางใจตนเองเป็นคนโง่
    ส่วนผู้ที่ใช้สติปัญญาจะพ้นภัย
²⁷ ผู้ที่แบ่งปันให้คนยากไร้จะไม่มีวันขัดสน
    ส่วนคนที่ปิดหูปิดตาต่อพวกเขาจะถูกสาปแช่งมากมาย
²⁸ เมื่อคนชั่วร้ายมีอำนาจขึ้นมา ผู้คนก็พากันหลบซ่อนตัว
    แต่เมื่อเขาตายจากไป ผู้มีความชอบธรรมก็เพิ่มมากขึ้น
29 คนที่ถูกตักเตือนหลายครั้ง แล้วยังหัวรั้น
    จะถูกทำลายในพริบตาเดียวโดยไม่อาจแก้ไขได้
² เมื่อจำนวนผู้มีความชอบธรรมทวีขึ้น ผู้คนก็ยินดี
    แต่เมื่อคนชั่วร้ายขึ้นมาปกครอง ผู้คนก็โอดครวญ
³ ผู้รักสติปัญญาย่อมทำให้บิดามีความยินดี
    แต่คนที่คบหากับบรรดาหญิงโสเภณีเสียทรัพย์ไปเปล่าๆ
⁴ กษัตริย์ให้ความมั่นคงกับแผ่นดินได้หากมีความยุติธรรม
    แต่ถ้ารับสินบนก็จะทำให้เกิดความเสียหาย
⁵ ผู้ใดก็ตามที่ปากหวานต่อเพื่อนบ้านของตน
    เท่ากับผู้นั้นโยนตาข่ายใส่เท้าตนเอง
⁶ คนชั่วติดกับดักด้วยบาปของเขาเอง
    แต่ผู้มีความชอบธรรมร้องเพลงและมีความยินดี
⁷ ผู้มีความชอบธรรมรู้จักสิทธิของผู้ยากไร้
    ส่วนคนชั่วร้ายไม่เข้าใจสิ่งเหล่านี้
⁸ คนเยาะเย้ยก่อให้เกิดโกลาหลในเมืองได้
    ส่วนผู้มีสติปัญญาช่วยให้ความโกรธบรรเทาลง
⁹ เวลาผู้มีสติปัญญามีเรื่องโต้เถียงกับคนโง่
    คนโง่จะมีแต่เดือดพล่านหรือไม่ก็เยาะเย้ย และหามีความสงบไม่
¹⁰ พวกคนกระหายเลือดเกลียดชังผู้ถือสัจจะ
    และคนชั่วร้ายก็ตามล่าชีวิตของเขา
¹¹ คนโง่แสดงความฉุนเฉียวเสมอ
    แต่ผู้มีสติปัญญาจะระงับไว้ได้
¹² ถ้าผู้อยู่ในระดับปกครองสนใจฟังความเท็จ
    บริวารของเขาทุกคนก็จะเป็นคนชั่วร้าย
¹³ ผู้ยากไร้กับผู้บีบบังคับมีสิ่งที่เหมือนๆ กันคือ
    คนทั้งสองพวกได้รับชีวิตก็เพราะพระผู้เป็นเจ้าประทานให้
¹⁴ หากว่ากษัตริย์ตัดสินผู้ยากไร้ด้วยความยุติธรรม
    บัลลังก์ของท่านจะมั่นคงไปตลอดกาล
¹⁵ ไม้เรียวและคำตักเตือนทำให้คนมีสติปัญญา
    ส่วนเด็กที่ถูกปล่อยปละละเลยนำความอับอายสู่มารดาของตน
¹⁶ เมื่อใดคนชั่วร้ายเพิ่มมากขึ้น การกระทำผิดก็เพิ่มตาม
    แต่ผู้มีความชอบธรรมจะเห็นวันที่คนเหล่านั้นล้มลง
¹⁷ จงฝึกลูกของเจ้าให้มีวินัย แล้วเขาจะไม่ทำให้เจ้าต้องกังวล
    และจะทำให้จิตวิญญาณของเจ้าชื่นบาน
¹⁸ ถ้าปราศจากการเผยคำกล่าวของพระเจ้า ประชาชนก็ปฏิบัติตามใจชอบ
    แต่ผู้ปฏิบัติตามกฎบัญญัติก็เป็นสุข
¹⁹ ด้วยคำพูดเพียงอย่างเดียว ไม่อาจทำให้ผู้รับใช้มีวินัยได้
    เพราะถึงแม้เขาจะเข้าใจแต่ก็จะไม่ปฏิบัติตาม
²⁰ เจ้าเห็นคนปากไวไหม
    ความหวังสำหรับคนโง่ยังมีมากกว่าเขาเสียอีก
²¹ ผู้ใดเลี้ยงคนรับใช้ที่ยังอยู่ในวัยเด็กโดยปรนเปรอจนเกินขนาด
    ในที่สุดก็จะนำความลำบากมาสู่ตนเอง
²² คนช่างโกรธก่อให้เกิดการทะเลาะวิวาท
    และคนอารมณ์ร้อนจะตกอยู่ในห้วงบาป
²³ ความเย่อหยิ่งทำให้คนตกต่ำลง
    ส่วนคนถ่อมตัวในฝ่ายวิญญาณจะได้รับเกียรติ
²⁴ คนทำงานร่วมกับโจรเกลียดชังตนเอง
    เขาได้ยินคำสาปแช่ง แต่ก็ไม่ปริปากพูด
²⁵ การกลัวมนุษย์เป็นเสมือนบ่วงแร้ว
    ส่วนคนที่ไว้วางใจพระผู้เป็นเจ้าได้รับความปลอดภัย
²⁶ มีหลายคนที่พยายามทำให้ผู้อยู่ในระดับปกครองพึงพอใจ
    แต่สิ่งที่มนุษย์ได้รับจากพระผู้เป็นเจ้า คือความยุติธรรม
²⁷ คนไม่มีความยุติธรรมเป็นที่น่ารังเกียจต่อผู้มีความชอบธรรม
    คนดำเนินชีวิตในทางที่ถูกต้องก็เป็นที่น่ารังเกียจต่อคนชั่ว

⁵ คำพูดทุกคำของพระเจ้าบริสุทธิ์
    พระองค์เป็นดั่งโล่ให้แก่บรรดาผู้ที่เข้าหาพระองค์เป็นที่พึ่ง
⁶ อย่าเพิ่มเติมข้อความใดๆ ให้กับคำพูดของพระองค์
    เพราะเกรงว่าพระองค์จะทักท้วงและเจ้าจะถูกเรียกว่าเป็นคนโกหก

⁷ มีสองสิ่งที่ข้าพเจ้าขอร้องพระองค์
    ขออย่าปฏิเสธก่อนข้าพเจ้าจะตาย
⁸ ขอให้การหลอกลวงและคำพูดเท็จไกลจากตัวข้าพเจ้า
    อย่าให้ข้าพเจ้าตกในความยากไร้หรือความมั่งมี
    และขอเลี้ยงดูข้าพเจ้าด้วยอาหารเท่าที่จำเป็นสำหรับข้าพเจ้า
⁹ เพราะข้าพเจ้าเกรงว่าเมื่ออิ่มหนำ แล้วจะปฏิเสธพระองค์
    แล้วจะพูดว่า “พระผู้เป็นเจ้าคือใคร”
หรือเกรงว่าเมื่อยากไร้แล้วจะไปลักขโมย
    ซึ่งจะทำให้พระนามของพระเจ้าของข้าพเจ้าเป็นมลทิน

¹⁰ อย่าว่าร้ายคนรับใช้ให้นายของเขาฟัง
    เกรงว่าคนรับใช้จะสาปแช่งเจ้า และเจ้าจะต้องชดใช้

¹¹ คนบางคนสาปแช่งบิดา
    และไม่อวยพรมารดาของตนเอง
¹² คนบางคนบริสุทธิ์ในสายตาของตนเอง
    ทั้งๆ ที่ความโสโครกยังไม่ได้ถูกชำระเลย
¹³ คนบางคนมีนัยน์ตาหยิ่งผยองจริงหนอ
    เปลือกตาของเขาเปิดกว้างอะไรเช่นนั้น
¹⁴ คนบางคนมีฟันประดุจดาบ
    และขากรรไกรประดุจมีด
เพื่อกลืนกินผู้ขัดสนให้พ้นจากโลก
    และผู้ยากไร้ให้พ้นจากมนุษยชาติ

¹⁵ ปลิงมีลูกตัวเมียสองตัวที่ร้องขึ้นว่า
    “ให้เราเถิด ให้เราเถิด”
มีสามสิ่งที่ไม่เคยพอใจในสิ่งใด
    สี่สิ่งที่ไม่เคยพูดว่า “พอแล้ว”
¹⁶ แดนคนตาย ท้องที่เป็นหมัน
    แผ่นดินที่ไม่เคยอิ่มน้ำ
    และไฟที่ไม่เคยพูดว่า “พอแล้ว”

¹⁷ ตาที่ล้อเลียนบิดา
    และไม่เคารพมารดา
จะถูกควักออกโดยพวกอีกาในหุบเขา
    และจะถูกพวกนกแร้งจิกกิน

¹⁸ มีสามสิ่งที่วิเศษเกินสำหรับข้าพเจ้า
    สี่สิ่งที่ข้าพเจ้าไม่เข้าใจ
¹⁹ ลีลาที่นกอินทรีบินในอากาศ
    ลีลาที่งูเลื้อยบนก้อนหิน
ลีลาเรือที่ล่องอยู่ท่ามกลางทะเล
    และลีลาของชายกับหญิงสาว

²⁰ วิถีของหญิงที่ประพฤติผิดประเวณี
    จะเป็นเช่นนี้คือ กินและเช็ดปาก
    แล้วก็พูดว่า “ฉันไม่ได้ทำอะไรผิด”
²¹ แผ่นดินสะท้านไหวด้วยเหตุสามสิ่ง
    และมิอาจทนได้ต่อสี่สิ่ง
²² เมื่อทาสรับใช้ขึ้นมาเป็นกษัตริย์
    และเมื่อคนโง่มีอาหารอย่างอุดมสมบูรณ์
²³ เมื่อหญิงที่หาความรักจากใครไม่ได้ กลับหาสามีได้
    และเมื่อสาวใช้ขึ้นมาแทนตำแหน่งนายสาวของตน

²⁴ สี่สิ่งในโลกที่แม้มีขนาดกระจ้อยร่อย
    แต่ก็เฉลียวฉลาดยิ่งนัก
²⁵ มดเป็นประชากรที่ไม่แข็งแรง
    ถึงกระนั้นก็ยังจัดเตรียมอาหารในฤดูร้อน
²⁶ ตัวแบดเจอร์เป็นประชากรที่ไม่มีกำลัง
    แต่ก็ยังทำที่อยู่ของมันในซอกหิน
²⁷ แม้ฝูงตั๊กแตนไม่มีกษัตริย์
    ทุกๆ ตัวก็ยังเดินต่อเป็นขบวนกันตามตำแหน่ง
²⁸ จิ้งจกเป็นสิ่งที่เจ้าจับมันไว้ในมือได้
    ถึงกระนั้นมันเป็นสัตว์ที่เข้าไปอยู่ในวังของกษัตริย์ได้ด้วย

²⁹ มีสามสิ่งที่เดินอย่างองอาจ
    สี่สิ่งที่ก้าวไปอย่างสง่าผ่าเผย
³⁰ สิงโตซึ่งมีกำลังมหาศาลที่สุดในหมู่สัตว์ป่า
    มันไม่เคยเหลียวหลังกลับให้ใคร
³¹ ไก่ผู้ชูคอ แพะหนุ่มก็เช่นกัน
    และกษัตริย์ที่มีกลุ่มทหารอยู่ด้วย

³² ถ้าเจ้าประพฤติอย่างโง่ๆ โดยการยกยอตัวเอง
    หรือถ้าวางแผนการอันชั่วร้าย
    จงใช้มือปิดปากของเจ้าไว้
³³ เมื่อสกัดนมสด สิ่งที่ได้คือเนย
    เมื่อบีบจมูก สิ่งที่ได้คือเลือด
    และเมื่อเค้นความโกรธ ผลที่ได้คือการทะเลาะวิวาท