Bible in 90 Days
12 Phải dành một khu vực bên ngoài trại quân để đi vệ sinh. 13 Mỗi người phải có một vật dùng đào đất, để khi đi ngoài xong thì đào đất lấp lại. 14 Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đi lại trong trại quân để bảo vệ và giải cứu anh chị em khỏi quân thù nên trại quân của anh chị em phải thánh, để Ngài không thấy gì ô uế đến nỗi phải rời bỏ anh chị em.
Các Điều Khoản Linh Tinh
15 Nếu có một người nô lệ chạy đến ẩn trú với anh chị em thì đừng giao trả người ấy lại cho chủ, 16 nhưng phải để cho người ấy ở nơi nào người ấy muốn, trong thành nào người ấy chọn và không được áp bức người.
17 Không một người Y-sơ-ra-ên nào, dù đàn ông hay đàn bà, được phép hành nghề mại dâm trong các đền miếu.[a] 18 Anh chị em không được đem tiền công của người hành nghề mại dâm, dù đàn ông[b] hay đàn bà, vào đền của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em để trả một lời hứa nguyện, vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ghê tởm các thứ này.
19 Không được cho anh em mình vay lấy lãi, dù cho vay tiền bạc, thực phẩm hay bất cứ thứ gì khác. 20 Anh chị em có thể cho người ngoại quốc vay lấy lãi, nhưng không được lấy lãi anh em người Y-sơ-ra-ên, vì như vậy CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chúc phước trên công việc tay anh chị em làm tại trong xứ anh chị em sắp vào chiếm hữu.
21 Nếu anh chị em hứa nguyện với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em một điều gì thì đừng chậm trễ nhưng phải làm xong lời hứa nguyện mình, vì chắc chắn CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ đòi hỏi anh chị em thực hiện điều đã hứa nguyện, nếu không giữ lời hứa nguyện, anh chị em sẽ phải mang tội. 22 Nhưng nếu anh chị em tự kiềm hãm và không hứa nguyện thì không phải mang tội. 23 Bất kỳ điều gì anh chị em nói ra thì phải nhất quyết làm cho xong, vì chính miệng anh chị em đã tự hứa nguyện với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
24 Khi vào vườn nho của láng giềng, anh chị em có thể ăn bao nhiêu tùy thích, nhưng không được hái bỏ vào giỏ mình. 25 Khi vào đồng lúa của láng giềng, anh chị em có thể dùng tay bứt chứ không được phép dùng lưỡi liềm cắt lúa.
24 Nếu một người đàn ông cưới vợ rồi không thỏa lòng vì thấy vợ có điều gì không vừa ý mình, người ấy có thể viết một tờ ly dị đưa cho vợ và bảo vợ ra khỏi nhà mình. 2 Nếu sau khi ra khỏi nhà chồng, người đàn bà này có chồng khác, 3 và nếu người chồng thứ hai không ưa vợ và viết cho vợ một tờ ly dị và bảo vợ ra khỏi nhà, hay nếu người chồng thứ hai này qua đời, 4 người chồng thứ nhất, là người ly dị vợ sẽ không được cưới nàng lại vì nàng đã bị ô uế. Đó là một điều ghê tởm trước mắt CHÚA. Anh chị em không được đem tội lỗi đến trên xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ ban cho anh chị em làm cơ nghiệp.
5 Một người vừa mới cưới vợ được khỏi đi tác chiến và khỏi làm các công tác khác trong một năm. Người ấy được ở nhà hưởng hạnh phúc với vợ mình.
6 Đừng nhận cối xay, hoặc cả hai thớt cối hay chỉ cái thớt trên, làm của thế chân vì như thế là nhận cầm phương tiện sinh sống của người khác.
7 Nếu có ai bắt cóc anh em mình là người Y-sơ-ra-ên để làm nô lệ hay để đem đi bán, người bắt cóc phải bị xử tử. Anh chị em phải quét sạch tội ác khỏi giữa dân mình.
8 Trong các trường hợp mắc chứng phung, phải cẩn thận làm đúng theo chỉ thị của các thầy tế lễ người Lê-vi. Anh chị em phải cẩn thận thi hành mạng lệnh tôi đã truyền. 9 Phải nhớ lại việc CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã làm cho Mi-ri-am trên con đường chúng ta đi, khi vừa ra khỏi xứ Ai-cập.
10 Khi anh chị em cho người láng giềng mượn bất kỳ vật gì, không được vào nhà người ấy nhận vật thế chân. 11 Phải đứng bên ngoài đợi người ấy mang vật thế chân ra. 12 Nếu người ấy nghèo, anh chị em đừng giữ vật thế chân này khi đi ngủ. 13 Nếu đã nhận quần áo làm thế chân, anh chị em phải trả lại trước khi mặt trời lặn để người ấy có quần áo mặc khi đi ngủ. Như vậy người ấy sẽ cám ơn anh chị em và hành động này của anh chị em sẽ kể là một hành động công chính trước mắt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
14 Đừng lợi dụng người làm mướn nghèo khổ thiếu thốn, dù người ấy là anh em người Y-sơ-ra-ên hay là ngoại kiều sống chung trong thành với anh chị em. 15 Phải trả tiền công cho người ấy mỗi ngày trước khi mặt trời lặn, vì người ấy nghèo thiếu và trông mong nhận được tiền công mình. Nếu không thấy tiền công, người ấy sẽ kêu với CHÚA và anh chị em phải mang tội.
16 Cha không bị xử tử vì tội của con cái, con cái cũng không bị xử tử vì tội của cha; ai phạm tội người ấy phải chết.
17 Không được đối xử bất công với ngoại kiều hay người mồ côi, cũng đừng nhận quần áo của người góa bụa làm của cầm. 18 Phải nhớ rằng anh chị em đã làm nô lệ trong xứ Ai-cập và CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã cứu chuộc anh chị em ra khỏi đó. Đó là lý do tôi truyền mạng lệnh này cho anh chị em.
19 Khi gặt hái hoa màu ngoài đồng, nếu có bỏ quên một bó lúa cũng đừng trở lại lấy. Phải để bó lúa đó lại cho ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa, để CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban phước cho mọi công việc tay anh chị em làm. 20 Khi đập rụng trái ô-liu, đừng đập lần thứ hai, nhưng phải để những trái sót lại cho ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa. 21 Khi hái trái nho trong vườn nho mình, anh chị em đừng mót các trái còn trên cây nho, nhưng phải để những trái sót đó cho ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa. 22 Phải nhớ rằng anh chị em đã làm nô lệ trong xứ Ai-cập. Đó là lý do tôi truyền mạng lệnh này cho anh chị em.
25 Khi có vụ tranh tụng và hai bên đem nội vụ ra tòa. Các thẩm phán sẽ quyết định, tuyên bố người vô tội trắng án và xử phạt người có tội. 2 Nếu người có tội đáng bị đánh đòn, thẩm phán bảo người ấy nằm xuống và sai đánh đòn trước mặt mình. Số đòn phải tương xứng với tội đã phạm, 3 nhưng đừng đánh quá bốn mươi đòn. Nếu đánh quá số đó, anh chị em sẽ làm cho người anh em mình ra hèn hạ.
4 Đừng khớp miệng con bò đang đạp lúa.
5 Nếu có các anh em trai sống chung với nhau và một người chết đi không có con trai, vợ góa của người này sẽ không lấy chồng ngoài gia đình. Anh hay em của người đã chết sẽ cưới vợ góa của người ấy để làm tròn bổn phận của anh em chồng đối với góa phụ. 6 Con trai thứ nhất do người đàn bà này sinh ra sẽ mang tên người đã chết để tên đó không bị xóa khỏi Y-sơ-ra-ên.
7 Tuy nhiên, nếu người anh em không chịu cưới vợ góa của anh hay em mình, người đàn bà này sẽ đến với các trưởng lão tại cổng thành và trình rằng: “Người anh em của chồng tôi từ chối không chịu lưu danh người chết trong hội chúng Y-sơ-ra-ên vì không chịu làm tròn bổn phận của anh em chồng đối với tôi.” 8 Khi đó các trưởng lão trong thành sẽ gọi người ấy đến để nói chuyện. Nếu người ấy cứ nhất quyết nói: “Tôi không muốn cưới người chị (em) dâu tôi”, 9 người đàn bà sẽ đến trước người ấy, lột dép người ấy trước sự hiện diện của các trưởng lão, nhổ vào mặt người ấy và nói: “Đây là điều phải làm cho ai không chịu xây dựng gia đình của anh em mình.” 10 Từ đấy trong dân Y-sơ-ra-ên người ta sẽ gọi gia đình người ấy là gia đình của người bị lột dép.
11 Khi hai người đàn ông đang đánh nhau và vợ của một người xông đến tiếp cứu chồng lỡ vớ tay nắm nhầm chỗ kín của người kia, 12 thì phải chặt tay của người đàn bà này, đừng thương xót.
13 Đừng có hai thứ trái cân trong bao mình, một nặng, một nhẹ. 14 Đừng có hai đơn vị đo lường, một già, một non. 15 Nhưng phải có trái cân và đơn vị đo lường chính xác ngay thật để anh chị em có thể sống lâu trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho. 16 Vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ghê tởm những người làm các điều bất nghĩa này.
17 Phải ghi nhớ việc dân A-ma-léc đã làm cho anh chị em dọc đường, khi anh chị em vừa ra khỏi Ai-cập. 18 Họ chẳng biết kính sợ Đức Chúa Trời, nên lúc anh chị em đang mệt mỏi đuối sức, họ kéo ra chận đánh bất ngờ và giết hết những người lê bước đi sau cùng. 19 Vậy, khi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã cho anh chị em nghỉ ngơi và đã giải cứu anh chị em khỏi mọi quân thù xung quanh xứ Ngài sắp cho anh chị em chiếm hữu làm cơ nghiệp, anh chị em phải quét sạch dân A-ma-léc khỏi dưới trời. Anh chị em không được quên!
Hoa Màu Đầu Mùa Và Phần Mười
26 Khi đã vào xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho làm sản nghiệp, đã chiếm hữu đất đai và đã định cư xong, 2 anh chị em phải đem một phần của tất cả hoa màu đầu mùa do đất đai sinh sản trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ban cho, bỏ vào một cái giỏ, mang đến địa điểm CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ chọn để đặt Danh Ngài, 3 đến gặp thầy tế lễ đương nhiệm và thưa: “Hôm nay tôi xin thưa với CHÚA, Đức Chúa Trời của ông là tôi đã vào trong xứ CHÚA ban cho chúng ta như Ngài đã thề với các tổ phụ.” 4 Thầy tế lễ sẽ nhận giỏ hoa quả từ tay anh chị em, đem đặt trước bàn thờ của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. 5 Sau đó anh chị em sẽ thưa với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em: “Tổ phụ tôi là người A-ram lang thang. Khi xuống Ai-cập kiều ngụ chỉ có một số ít người, nhưng nay đã trở thành một dân lớn, mạnh mẽ, đông đúc. 6 Nhưng người Ai-cập ngược đãi chúng tôi, bắt chúng tôi lao công cực nhọc đau khổ. 7 Lúc đó, chúng tôi kêu với CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ chúng ta. CHÚA nghe tiếng chúng tôi kêu van và thấy cảnh khổ đau, cực nhọc và áp bức chúng tôi đang chịu. 8 Chúa dùng quyền năng lớn lao vô hạn, CHÚA đã làm những việc khủng khiếp, nhiều dấu kỳ phép lạ để đem chúng tôi ra khỏi xứ Ai-cập. 9 Ngài đưa chúng tôi đến đây, ban cho chúng tôi xứ này là đất tràn đầy sữa và mật ong. 10 Lạy CHÚA, bây giờ tôi đem đến dâng CHÚA hoa màu đầu mùa do đất Chúa ban cho tôi sinh sản.” Cầu nguyện xong, anh chị em để giỏ hoa quả trước bàn thờ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và sấp mình xuống thờ lạy Ngài. 11 Sau đó, anh chị em và gia đình sẽ tổ chức tiệc mừng và mời người Lê-vi, ngoại kiều sống trong thành tham dự để tỏ lòng biết ơn CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta về mọi phước lành Ngài ban cho anh chị em.
12 Cứ mỗi năm thứ ba, gọi là năm dâng hiến phần mười, anh chị em để riêng một phần mười hoa màu thu hoạch cho các người Lê-vi, các ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa sống cùng thành với anh chị em để họ có thể ăn uống thỏa thích. 13 Sau đó anh chị em sẽ trình với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em: “Tôi đã đem ra khỏi nhà phần thánh và đưa phần ấy cho người Lê-vi, ngoại kiều, kẻ mồ côi và người góa bụa, đúng theo lệnh CHÚA đã truyền. Tôi không vi phạm cũng không quên mạng lệnh nào của Chúa. 14 Tôi không ăn phần thánh lúc có tang chế, cũng không đụng đến đang khi bị ô uế, và cũng không cúng phần ấy cho người chết. Tôi đã vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của tôi và thi hành mọi điều Ngài truyền dạy. 15 Xin CHÚA từ trời, từ nơi ngự thánh của CHÚA nhìn xuống chúc phước cho dân Y-sơ-ra-ên của CHÚA và cho xứ CHÚA đã ban cho chúng tôi như CHÚA đã thề hứa với các tổ phụ, là xứ tràn trề sữa và mật ong.”
Vâng Giữ Các Mạng Lệnh Của CHÚA
16 CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em ngày nay truyền cho anh chị em phải làm theo các quy luật và sắc lệnh này; anh chị em phải cẩn thận vâng giữ với tất cả tấm lòng và tất cả linh hồn mình. 17 Hôm nay anh chị em đã xác nhận CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, anh chị em sẽ đi theo đường lối Ngài, giữ các điều răn, quy luật và sắc lệnh Ngài và anh chị em hứa sẽ vâng theo lời Ngài. 18 Ngày hôm nay, CHÚA cũng xác nhận anh chị em là dân của Ngài, là sản nghiệp quý giá của Ngài như Ngài đã hứa, và anh chị em phải giữ mọi mạng lệnh Ngài. 19 Ngài cũng tuyên bố Ngài sẽ làm cho anh chị em được ca tụng, danh tiếng và vinh dự hơn mọi dân tộc khác Ngài đã dựng nên, và anh chị em sẽ là một dân tộc thánh cho Đức Chúa Trời, Đức Chúa Trời của anh chị em như Ngài đã hứa.
Việc Phải Làm Khi Vào Đất Hứa
27 Môi-se và các trưởng lão Y-sơ-ra-ên bảo dân chúng: “Anh chị em phải giữ tất cả điều răn tôi truyền hôm nay. 2 Khi đã qua sông Giô-đanh và vào trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho, anh chị em phải dựng các tảng đá lớn, lấy hồ trát lên, 3 rồi viết trên đó các lời của luật pháp này, khi anh chị em đã qua sông và vào trong xứ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho, là một xứ tràn trề sữa và mật ong, như CHÚA, Đức Chúa Trời của các tổ phụ đã hứa với anh chị em. 4 Sau khi đã qua sông Giô-đanh, anh chị em dựng các tảng đá đó trên núi Ê-banh và lấy hồ trát lên, như tôi truyền dạy anh chị em hôm nay. 5 Cũng thiết lập ở đó một bàn thờ bằng đá cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Đừng dùng dụng cụ bằng sắt để đẽo đá. 6 Anh chị em phải dựng một bàn thờ cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em bằng đá nguyên khối và dâng tế lễ thiêu trên bàn thờ ấy cho CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. 7 Anh chị em cũng sẽ dâng trên bàn thờ ấy tế lễ cầu an, rồi ăn mừng tại đó trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. 8 Anh chị em phải viết thật rõ ràng các lời của luật pháp này trên các tảng đá anh chị em sẽ dựng lên.”
Các Lời Nguyền Rủa Trên Núi Ê-banh
9 Sau đó, Môi-se và các thầy tế lễ người Lê-vi nói với toàn dân Y-sơ-ra-ên: “Đồng bào Y-sơ-ra-ên yên lặng nghe đây! Bây giờ anh chị em đã trở thành dân của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. 10 Vậy anh chị em phải vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và làm theo các điều răn và quy luật tôi truyền hôm nay.”
11 Hôm ấy, Môi-se truyền mạng lệnh này cho dân chúng:
12 “Sau khi anh chị em đã qua sông Giô-đanh, các bộ tộc sau đây sẽ đứng trên núi Ga-ri-xim để chúc phước cho toàn dân: Si-mê-ôn, Lê-vi, Giu-đa, Y-sa-ca, Giô-sép và Bên-gia-min. 13 Còn các bộ tộc sau đây sẽ đứng trên núi Ê-banh để công bố các lời nguyền rủa: Ru-bên, Gát, A-se, Sa-bu-luân, Đan và Nép-ta-li.”
14 Người Lê-vi sẽ lớn tiếng tuyên bố với toàn dân Y-sơ-ra-ên như sau:
15 “Người nào chạm hay đúc hình tượng rồi dựng lên thờ trong nơi kín phải bị nguyền rủa. CHÚA ghê tởm các hình tượng đó do tay người thợ thủ công làm ra.”
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
16 “Người nào khinh bỉ cha mẹ mình phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
17 “Người nào dời đá làm ranh giới đất đai của láng giềng phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
18 “Người nào làm cho người mù đi lạc đường phải bị rủa sả”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
19 “Người nào không áp dụng công lý cho ngoại kiều, kẻ mồ côi, người góa bụa phải bị rủa sả”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
20 “Người nào ngủ với vợ kế của cha mình phải bị nguyền rủa, vì như vậy là làm nhục cha mình”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
21 “Người nào ngủ với thú vật phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
22 “Người nào ngủ với chị em mình, dù cùng cha khác mẹ hay cùng mẹ khác cha, phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
23 “Người nào ngủ với bà gia mình phải bị rủa sả”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
24 “Người nào phạm tội giết người dù không ai thấy, phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
25 “Người nào nhận hối lộ để giết người vô tội phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
26 “Người nào không giữ các lời của Kinh Luật này để làm theo phải bị nguyền rủa”.
Toàn dân sẽ đáp: “A-men.”
Các Phước Lành Dành Cho Người Vâng Lời
28 Nếu anh chị em trung tín vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và cẩn thận làm theo các mạng lệnh tôi truyền cho anh chị em hôm nay, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ làm cho anh chị em vượt trên các dân tộc khác trên mặt đất. 2 Nếu anh chị em vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, các phước lành này sẽ giáng xuống trên anh chị em và có hiệu quả ngay:
3 CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em ở khắp mọi nơi, trong thành thị cũng như ngoài đồng ruộng.
4 CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em con cháu đông đúc,[c] hoa màu dư dật, súc vật, bò, chiên, dê đầy đàn.
5 CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em hoa quả đầy giỏ và bột đầy thùng.
6 CHÚA sẽ ban phước cho anh chị em trong mọi hoàn cảnh, khi vào cũng như khi ra.
7 Khi kẻ thù nổi dậy chống nghịch anh chị em CHÚA sẽ đánh bại chúng. Chúng từ một hướng đến tấn công anh chị em, nhưng sẽ chạy trốn theo bảy hướng.
8 CHÚA sẽ giáng phước lành trên vựa lẫm và trên mọi công việc tay anh chị em làm. CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giáng phước trên anh chị em trong xứ Ngài sắp ban cho.
9 CHÚA sẽ làm cho anh chị em thành một dân tộc thánh của Ngài như Ngài đã thề hứa, nếu anh chị em giữ các mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và đi theo các đường lối Ngài. 10 Khi đó mọi dân tộc trên thế gian sẽ thấy rằng anh chị em được xưng bằng danh của CHÚA và sẽ sợ anh chị em. 11 CHÚA sẽ cho anh chị em thịnh vượng trù phú trong xứ Ngài đã thề với các tổ phụ để ban cho anh chị em. Chúa sẽ cho anh chị em con cháu đông đúc, súc vật đầy đàn, hoa màu dư dật.
12 CHÚA sẽ mở kho tàng của Ngài trên trời cho mưa sa xuống đúng mùa trên ruộng đất và giáng phước lành trên mọi công việc tay anh chị em làm. Anh chị em sẽ cho nhiều dân tộc vay nhưng sẽ không vay mượn của ai cả. 13 CHÚA sẽ cho anh chị em làm đầu chứ không làm đuôi. Nếu anh chị em chú ý và cẩn thận làm theo các mạng lệnh của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em truyền cho anh chị em hôm nay, anh chị em sẽ luôn ở hàng đầu, trên cao chứ không ở hàng cuối, dưới thấp. 14 Đừng bao giờ lìa khỏi các mạng lệnh tôi phải truyền cho anh chị em hôm nay, hoặc xoay qua bên phải hay qua bên trái, cũng đừng theo và phục vụ các thần khác.
Nguyền Rủa Dành Cho Người Không Vâng Lời
15 Tuy nhiên, nếu anh chị em không vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và không cẩn thận làm theo các điều răn và quy luật của Ngài, các lời nguyền rủa sau đây sẽ giáng trên anh chị em và có hiệu quả ngay:
16 Anh chị em sẽ bị nguyền rủa trong thành thị cũng như ngoài đồng ruộng.
17 Giỏ và thùng nhồi bột của anh chị em sẽ trống không vì bị nguyền rủa.
18 Anh chị em sẽ bị nguyền rủa và hiếm con, đồng ruộng sẽ không sản xuất hoa màu, bầy bò và chiên dê không sinh sản.
19 Anh chị em sẽ bị nguyền rủa trong mọi hoàn cảnh, khi vào cũng như khi ra.
20 CHÚA sẽ khiến anh chị em gặp cảnh tai ương, rối trí và phẫn uất trong mọi công việc anh chị em làm, cho đến khi anh chị em bị suy bại và chẳng mấy chốc bị hủy diệt nếu anh chị em phạm tội ác chối bỏ CHÚA. 21 CHÚA sẽ làm cho bệnh dịch đeo theo anh chị em cho đến khi anh chị em bị diệt khỏi đất anh chị em sắp chiếm hữu. 22 CHÚA sẽ hành hại anh chị em với chứng lao phổi, bệnh sốt và phù thũng, với nắng cháy, hạn hán, cây cỏ bị tàn rụi, mốc meo. Các tai nạn này sẽ đeo đuổi anh chị em cho đến khi anh chị em bị tiêu diệt. 23 Bầu trời trên đầu sẽ như đồng và đất dưới chân như sắt. 24 CHÚA sẽ khiến mưa trong xứ thành ra bụi cát và bão cát sẽ từ trời rơi xuống cho đến khi anh chị em bị tiêu diệt.
25 CHÚA sẽ làm cho anh chị em bị quân thù đánh bại. Anh chị em sẽ theo một đường đến tấn công họ nhưng sẽ trốn chạy theo bảy ngã. Mọi dân tộc trên đất sẽ kinh hãi khi nhìn thấy anh chị em. 26 Xác chết của anh chị em sẽ làm thức ăn cho chim trời và thú đồng; không còn ai đến để đuổi chúng đi. 27 CHÚA sẽ hành hại anh chị em với chứng ung nhọt người Ai-cập thường bị, với bệnh bướu, lở lói, ngứa ngáy không thể nào chữa lành. 28 CHÚA sẽ làm cho anh chị em điên cuồng, mù lòa, tâm trí lộn xộn. 29 Ngay giữa trưa, anh chị em sẽ quờ quạng như người mù trong đêm tối. Anh chị em làm gì cũng thất bại; ngày này qua ngày nọ anh chị em bị áp bức cướp giật không ai cứu giúp.
30 Một anh em hứa hôn với một thiếu nữ nhưng người khác sẽ cưới và ở với nàng. Anh chị em sẽ cất nhà nhưng không được ở. Anh chị em sẽ trồng vườn nho nhưng không được ăn trái. 31 Bò của anh chị em sẽ bị giết trước mặt mình, nhưng anh chị em không được ăn thịt. Lừa của anh chị em bị cướp giật khỏi tay anh chị em nhưng không bao giờ được trả lại. Chiên dê sẽ bị giao nạp cho quân thù, nhưng không có ai giúp anh chị em bắt đem về. 32 Con trai con gái của anh chị em sẽ bị giải nạp cho một dân tộc khác và anh chị em sẽ mòn mắt trông chờ từ ngày này qua ngày khác, nhưng anh chị em bất lực không làm chi được. 33 Một dân tộc anh chị em chưa hề biết sẽ ăn hoa màu do đồng ruộng và sức lao động của anh chị em sản xuất, còn anh chị em bị áp bức giầy đạp liên tục. 34 Những điều trông thấy sẽ làm cho anh chị em phát điên. 35 CHÚA sẽ làm cho chứng ung nhọt đau đớn bất trị mọc lên ở đầu gối và trên hai chân anh chị em, rồi lan ra từ gót chân đến đỉnh đầu.
36 CHÚA sẽ đuổi anh chị em và vua anh chị em tôn lên cai trị mình đến một nước cả anh chị em lẫn tổ tiên đều chưa hề biết. Tại đó, anh chị em sẽ thờ các thần khác, là thần bằng gỗ bằng đá. 37 Nơi nào CHÚA đuổi anh chị em đến, tất cả các dân tại đó sẽ kinh hãi khi nhìn thấy cảnh khốn khó của anh chị em. Anh chị em sẽ trở thành đề tài cho họ đàm tiếu chê bai.
38 Anh chị em sẽ gieo nhiều hạt giống nhưng gặt hái chẳng được bao nhiêu vì châu chấu sẽ cắn nuốt hoa màu. 39 Anh chị em sẽ trồng tỉa chăm sóc vườn nho, nhưng không được hái trái và uống rượu nho vì sâu bọ sẽ ăn hết. 40 Anh chị em sẽ có cây ô-liu mọc khắp nơi trong xứ nhưng không có dầu để xức vì trái ô-liu khô héo rụng hết. 41 Anh chị em sẽ sinh con trai con gái nhưng không giữ chúng được vì chúng bị bắt đi lưu đày cả. 42 Từng đàn châu chấu sẽ cắn phá cây cối và mùa màng ngoài đồng.
43 Các ngoại kiều sống giữa anh chị em sẽ càng ngày càng thịnh vượng còn anh chị em càng ngày càng nghèo khó. 44 Họ sẽ cho anh chị em vay, còn anh chị em không cho ai vay, họ sẽ làm đầu còn anh chị em làm đuôi.
45 Tất cả các lời nguyền rủa này sẽ giáng trên anh chị em. Chúng sẽ đuổi theo và bắt kịp anh chị em cho đến khi anh chị em đã bị tiêu diệt, vì anh chị em không vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em; anh chị em cũng không giữ các điều răn và mạng lệnh Ngài truyền cho. 46 Các lời nguyền rủa này sẽ trở thành dấu hiệu và điềm gở cho anh chị em và con cháu anh chị em mãi mãi. 47 Vì anh chị em không phục vụ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cách vui vẻ thỏa lòng trong khi Ngài cho anh chị em thịnh vượng, 48 nên anh chị em sẽ phục vụ quân thù do CHÚA sẽ sai đến đánh anh chị em. Anh chị em sẽ bị đói khát, trần truồng và thiếu thốn đủ điều. Ngài sẽ lấy ách sắt tròng vào cổ anh chị em cho đến khi anh chị em bị diệt hết.
49 CHÚA sẽ khiến một dân tộc từ phương xa, từ tận cùng trái đất, ào đến tấn công anh chị em, như chim đại bàng sà xuống chớp mồi. Họ nói thứ tiếng anh chị em không hiểu, 50 nét mặt họ dữ tợn, họ không nể nang người già cũng không thương hại người trẻ. 51 Họ sẽ ăn hết các con nhỏ của bầy gia súc và hoa màu do đồng ruộng của anh chị em sinh sản cho đến khi anh chị em bị kiệt quệ. Họ không chừa lại một thứ gì, kể cả ngũ cốc, rượu nho mới, dầu, bò con và chiên con của bầy gia súc, cho đến khi họ đã làm cho anh chị em hoàn toàn kiệt quệ. 52 Họ sẽ bao vây các thành trong xứ, cho đến khi phá vỡ các tường thành kiên cố anh chị em vẫn tin tưởng. Họ sẽ vây hãm tất cả các thành trên toàn lãnh thổ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sắp ban cho anh chị em.
53 Vì tình trạng kiệt quệ do cuộc bao vây của quân thù gây ra, anh chị em sẽ ăn thịt bông trái của bụng mình, tức là thịt con trai con gái mà CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã ban cho. 54 Trong tất cả các thành, người đàn ông hiền lành nhậy cảm nhất cũng trừng mắt lườm anh em ruột, vợ yêu dấu và những đứa con còn sống sót; 55 người không chịu chia sẻ với họ thịt đứa con người ấy đang ăn. Ngoài thịt đứa con người ấy không còn chi cả, vì tình cảnh đói khổ quân thù gây ra khi vây hãm các thành của anh chị em. 56 Người đàn bà dịu hiền nhậy cảm nhất, dịu hiền và nhậy cảm đến nỗi không đụng gót chân xuống đất, cũng trừng mắt nhìn người chồng yêu quí với con trai con gái mình, 57 vì bà ấy đang giấu họ đứa bé mới sinh và cái nhau để ăn một mình, do tình cảnh quẫn bách không còn chi khác để ăn trong khi quân thù vây hãm các thành của anh chị em.
58 Nếu anh chị em không cẩn thận làm theo các lời của Kinh Luật đã được ghi chép trong sách này và không tôn kính danh vinh hiển đáng kính sợ, là danh CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, 59 thì CHÚA sẽ giáng trên anh chị em và con cháu anh chị em các tai vạ kinh khiếp, các tai nạn lớn lao lâu ngày và các chứng bệnh hiểm nghèo dai dẳng. 60 Ngài sẽ đem đến cho anh chị em mọi thứ bệnh tật của xứ Ai-cập mà anh chị em sợ hãi và các bệnh tật này sẽ đeo theo anh chị em. 61 CHÚA cũng đem đến cho anh chị em mọi thứ bệnh hoạn và tai nạn không được ghi chép trong Sách Kinh Luật này, cho đến khi anh chị em bị tiêu diệt. 62 Dân số anh chị em vốn đông như sao trên trời sẽ còn lại một số nhỏ, vì anh chị em không vâng lời CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. 63 Như CHÚA đã vui lòng làm cho anh chị em thịnh vượng và gia tăng dân số thế nào, thì Ngài cũng vui lòng tàn phá tiêu diệt anh chị em thế ấy. Anh chị em sẽ bị nhổ lên khỏi đất anh chị em sắp vào chiếm hữu.
64 CHÚA sẽ phân tán anh chị em khắp các nước, từ đầu này trái đất cho đến đầu kia. Tại những nơi ấy anh chị em sẽ thờ phượng các thần khác, là thần bằng đá bằng gỗ mà cả anh chị em lẫn các tổ tiên đều không biết. 65 Trong các nước đó, anh chị em sẽ không được an nghỉ, không tìm được một chỗ cho gót chân mình nghỉ ngơi. Tại đó, CHÚA sẽ làm cho anh chị em băn khoăn lo lắng, mắt mòn mỏi và tâm trí buồn thảm. 66 Anh chị em sẽ ở trong tình trạng bấp bênh liên tục, đêm ngày lo sợ phập phồng, mạng sống không bảo đảm. 67 Buổi sáng, anh chị em sẽ nói: “Ước gì trời tối”, ban đêm lại nói: “Ước gì trời sáng” vì lòng đầy kinh khiếp và vì những cảnh mắt anh chị em chứng kiến. 68 CHÚA sẽ đem anh chị em trở về Ai-cập bằng tàu bè, dù Ngài đã hứa anh chị em sẽ chẳng trở về đó nữa, anh chị em sẽ bán mình cho kẻ thù làm nô lệ, cả nam lẫn nữ, nhưng chẳng ai mua.
Lập Lại Giao Ước
29 Sau đây là các điều khoản của giao ước CHÚA truyền dạy Môi-se lập với dân Y-sơ-ra-ên trong xứ Mô-áp, ngoài giao ước Chúa đã lập với họ tại Hô-rếp.
2 Môi-se triệu tập toàn dân Y-sơ-ra-ên và nói với họ:
Anh chị em đã thấy tận mắt tất cả những việc CHÚA đã làm trong xứ Ai-cập cho vua, cho toàn thể quần thần và toàn xứ đó. 3 Anh chị em cũng đã thấy tận mắt những tai vạ khủng khiếp, những dấu kỳ phép lạ vĩ đại đó. 4 Nhưng cho đến nay CHÚA chưa cho anh chị em trí để hiểu biết, mắt để thấy hay tai để nghe. 5 Suốt bốn mươi năm tôi dẫn anh chị em đi qua sa mạc, quần áo anh chị em không sờn rách, giầy dép không hư mòn. 6 Anh chị em không ăn bánh cũng không uống rượu nho hay thức uống có men nào khác. Chúa cung cấp cho anh chị em cách đặc biệt để anh chị em biết Ngài là CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
7 Khi anh chị em đi đến chỗ này, Si-hôn vua Hết-bôn và Óc vua Ba-san đem quân ra đánh chúng ta nhưng chúng ta đã đánh bại họ, 8 chiếm lấy xứ của họ và chia cho bộ tộc Ru-bên, bộ tộc Gát và phân nửa bộ tộc Ma-na-se làm cơ nghiệp.
9 Anh chị em phải cẩn thận làm theo các điều khoản của giao ước này để anh chị em được thành công trong mọi việc mình làm. 10 Ngày nay, toàn thể anh chị em đang đứng trước sự hiện diện của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, gồm có các bộ tộc trưởng, các trưởng lão, các viên chức, tất cả nam công dân Y-sơ-ra-ên, 11 cùng với vợ con anh chị em, ngay cả các ngoại kiều sống chung trong trại quân, từ người đốn củi đến người xách nước. 12 Anh chị em đứng đây để bước vào một giao ước với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, là giao ước CHÚA sẽ lập với anh chị em hôm nay và anh chị em thề hứa làm trọn những quy định trong giao ước, 13 để hôm nay Ngài xác nhận anh chị em là dân Chúa và Ngài là Đức Chúa Trời của anh chị em như Ngài đã hứa với anh chị em và đã thề với các tổ phụ anh chị em là Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp. 14 CHÚA kêu gọi anh chị em hứa làm tròn những điều quy định trong giao ước này mà Ngài lập, chẳng những với anh chị em thôi đâu, 15 nghĩa là chẳng những với tất cả chúng ta hiện đang đứng đây hôm nay trước mặt CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta mà còn với tất cả những con cháu chúng ta hiện chưa có mặt tại đây hôm nay nữa.
16 Chính anh chị em đã biết rõ chúng ta sống trong xứ Ai-cập như thế nào và con đường chúng ta đi ngang qua các nước cho đến chỗ này. 17 Anh chị em thấy các dân tộc đó thờ hình tượng đáng ghê tởm bằng gỗ, đá, bạc và vàng. 18 Phải nhất quyết không một người nào, dù đàn ông hay đàn bà, không một bộ tộc hay gia tộc nào có mặt hôm nay sẽ trở lòng lìa bỏ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em để đi thờ phượng thần của các dân tộc đó; phải nhất quyết đừng để rễ cay đắng độc hại đó đâm ra trong vòng anh chị em.
19 Khi nghe các điều quy định trong giao ước này, đừng ai tự chúc phước cho mình, thầm nghĩ rằng: “Ta cứ tiếp tục đi theo đường lối riêng, ta sẽ bình an, không hề gì.” Thái độ đó chỉ mang tai họa đến trên đất được nhuần tưới cũng như trên đất khô. 20 CHÚA sẽ không bao giờ tha thứ cho người ấy, nhưng cơn thịnh nộ và kỵ tà của Ngài sẽ cháy bùng lên nghịch với người ấy. Tất cả các lời nguyền rủa chép trong sách này sẽ giáng trên người và CHÚA sẽ xóa tên người ấy khỏi dưới trời. 21 CHÚA sẽ tách rời người ấy khỏi các bộ tộc Y-sơ-ra-ên để hứng lấy tai họa, theo các lời nguyền rủa của giao ước được ghi chép trong Sách Kinh Luật này.
22 Dòng dõi anh chị em trong các thế hệ hậu lai và người ngoại quốc từ các xứ xa đến sẽ thấy các tai ương và các bệnh tật CHÚA đã dùng để hành hại xứ này. 23 Họ sẽ thấy toàn xứ điêu tàn, chỉ có muối và lưu hoàng, đất đai không trồng trọt, không nứt mầm, không một thứ cây cỏ nào mọc, giống như Sô-đôm và Gô-mô-rơ, như Át-ma và Sê-bô-im là những thành CHÚA đã tiêu diệt trong cơn thịnh nộ kinh khiếp của Ngài, 24 mọi dân tộc sẽ đặt câu hỏi: “Tại sao CHÚA làm cho xứ ra thế này? Tại sao có cơn thịnh nộ kinh khiếp như vậy?”
25 Câu trả lời sẽ là: “Vì dân này đã phản bội giao ước CHÚA, Đức Chúa Trời của tổ phụ họ đã thiết lập với họ khi Ngài đem họ ra khỏi xứ Ai-cập. 26 Họ đi thờ phượng các thần khác, quỳ lạy các thần ấy, là thần họ chưa hề biết và Chúa cũng không cho phép họ thờ. 27 Vì vậy, cơn giận của CHÚA cháy bùng lên nghịch đất này và Ngài giáng trên xứ tất cả sự nguyền rủa ghi chép trong sách này. 28 Trong cơn giận dữ dội và cơn thịnh nộ kinh khiếp, CHÚA đã nhổ họ khỏi đất này và ném họ qua đất khác, như tình cảnh hiện nay.”
29 Những điều huyền nhiệm chỉ có CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta biết. Nhưng những điều đã được khải thị, là những lời trong Kinh Luật này, thuộc về chúng ta và con cháu chúng ta đời đời, để chúng ta vâng giữ và làm theo.
Phước Lành Cho Người Trở Lại Với CHÚA
30 Khi tất cả các phước lành và tai họa[d] tôi trình bầy đây đã xảy đến cho anh chị em và khi đang sống tại nơi CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em đã đày anh chị em tan lạc đến, anh chị em sẽ nhớ lại những điều tôi truyền; 2 nếu lúc đó anh chị em cùng con cháu trở lại với CHÚA, Đức Chúa Trời của mình, hết lòng hết linh hồn vâng phục Ngài, làm theo mọi điều tôi truyền cho anh chị em hôm nay; 3 thì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giải cứu anh chị em khỏi cảnh lưu đày và đem anh chị em trở về. Chúa sẽ thương xót anh chị em và tập họp anh chị em lại từ những nơi Ngài đã phân tán anh chị em. 4 Dù anh chị em đã bị đuổi đến xứ xa xăm tận cùng chân trời, CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cũng sẽ tập họp anh chị em lại và đem anh chị em trở về. 5 Chúa sẽ đem anh chị em về quê cha đất tổ, cho anh chị em chiếm hữu lại quê hương và cho anh chị em thịnh vượng đông đúc hơn trước. 6 CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta sẽ ban cho anh chị em và con cháu anh chị em tấm lòng mềm mại, vâng phục[e] để anh chị em hết lòng, hết linh hồn yêu kính Chúa để được sống. 7 CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ giáng các sự nguyền rủa này trên những người thù nghịch, ghen ghét và bức hại anh chị em. 8 Anh chị em sẽ lại vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và làm theo các mạng lệnh Ngài mà tôi truyền lại cho anh chị em hôm nay. 9 Khi đó CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ làm cho anh chị em cực kỳ thịnh vượng trong mọi công việc tay mình làm. Anh chị em sẽ được con cháu đông đúc, bầy gia súc đầy đàn, hoa màu dư dật. CHÚA đã vui vẻ ban phước cho tổ tiên anh chị em, Ngài cũng sẽ vui vẻ ban phước cho anh chị em. 10 Nếu anh chị em vâng phục CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em, giữ các mạng lệnh và luật lệ của Ngài đã được ghi chép trong Sách Kinh Luật này và hết lòng hết linh hồn trở về với CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em.
Sống Hay Chết
11 Những điều tôi truyền cho anh chị em hôm nay không phải là điều quá khó khăn cho anh chị em, cũng không phải là điều anh chị em không với tới được. 12 Cũng không phải là điều trên trời để anh chị em phải hỏi: “Ai sẽ lên trời đem điều ấy xuống công bố cho chúng tôi để chúng tôi vâng theo?” 13 Nó cũng không ở bên kia biển để anh chị em phải hỏi: “Ai sẽ vượt biển đem về công bố cho chúng tôi để chúng tôi vâng theo?” 14 Không, lời CHÚA rất gần anh chị em, ở trong miệng và trong lòng anh chị em, anh chị em chỉ cần vâng theo thôi.
15 Hôm nay, tôi mời anh chị em lựa chọn giữa phước lành và tai họa, giữa sự sống và sự chết. 16 Nếu anh chị em vâng giữ các điều răn, mạng lệnh và luật lệ của CHÚA mà tôi truyền cho anh chị em hôm nay, nếu anh chị em yêu kính CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, đi theo các đường lối Ngài, vâng lời Ngài, anh chị em sẽ được sống và dân số anh chị em sẽ gia tăng. CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta sẽ ban phước cho anh chị em trong xứ anh chị em sắp vào chiếm hữu.
17 Nhưng nếu anh chị em thay lòng đổi dạ, không chịu vâng lời và để bị lôi kéo đi cúi đầu thờ lạy các thần khác, 18 thì hôm nay tôi tuyên bố với anh chị em rằng anh chị em chắc chắn phải bị tiêu diệt, không được sống lâu trong xứ anh chị em sắp chiếm hữu khi qua sông Giô-đanh.
19 Hôm nay tôi kêu gọi trời đất làm chứng cho tôi rằng tôi đã mời anh chị em chọn lựa giữa sự sống hoặc sự chết, giữa phước lành hoặc rủa sả. Hãy chọn sự sống, để anh chị em và con cháu anh chị em được sống. 20 Hãy yêu kính CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta, vâng lời Ngài, trung tín theo Ngài vì chỉ có Ngài mới có quyền ban sự sống. Rồi CHÚA sẽ cho anh chị em sống lâu trong xứ Ngài thề hứa ban cho tổ phụ của anh chị em là Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp.
Giô-suê Là Người Thay Thế Môi-se
31 Sau đó Môi-se đi ra và nói các lời này với toàn dân Y-sơ-ra-ên: 2 “Bây giờ tôi đã được một trăm hai mươi tuổi và không còn đủ sức lãnh đạo anh chị em nữa.[f] CHÚA có phán dạy tôi: ‘Con sẽ không qua sông Giô-đanh.’ 3 Chính CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em sẽ qua sông trước anh chị em. Ngài sẽ tiêu diệt các dân tộc này trước mặt anh chị em và anh chị em sẽ chiếm hữu lãnh thổ của họ. Giô-suê sẽ hướng dẫn anh chị em qua sông theo lời CHÚA phán dạy. 4 CHÚA sẽ làm cho các dân đó như Ngài đã làm cho Si-hôn và Óc, hai vua người A-mô-rít, khi Ngài tiêu diệt hai vua và xứ của họ. 5 CHÚA sẽ giao nạp các dân tộc đó cho anh chị em và anh chị em phải đối đãi với họ theo lệnh tôi đã truyền. 6 Phải mạnh mẽ can đảm lên. Đừng sợ hải kinh khiếp trước mặt các dân đó vì CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em cùng đi với anh chị em; Ngài không bao giờ xa lìa hay rời bỏ anh chị em đâu.”
7 Nói xong, Môi-se cho mời Giô-suê đến và nói với ông trước mặt toàn dân Y-sơ-ra-ên: “Ông phải mạnh mẽ và can đảm, vì ông phải đi với toàn dân vào xứ CHÚA đã thề hứa ban cho họ và ông phải chia đất đó cho dân làm cơ nghiệp. 8 Chính CHÚA sẽ đi trước ông và Ngài luôn ở với ông; Ngài không bao giờ xa lìa hay rời bỏ ông đâu. Ông đừng sợ hãi, đừng nản lòng.”
Tuyên Đọc Kinh Luật
9 Môi-se ghi xuống Kinh Luật của Đức Chúa Trời và trao lại cho các thầy tế lễ, các người Lê-vi là người khiêng Rương Giao Ước của CHÚA và cho tất cả các trưởng lão Y-sơ-ra-ên. 10 Ông truyền cho họ: “Cuối mỗi bảy năm, tức là năm tha nợ, nhân dịp Lễ Lều Tạm, 11 khi toàn dân Y-sơ-ra-ên đến thờ phượng CHÚA, Đức Chúa Trời của chúng ta tại địa điểm của Ngài sẽ chọn, các ông phải đọc lớn tiếng cho họ nghe Kinh Luật này. 12 Phải triệu tập toàn dân, kể cả đàn ông, đàn bà, trẻ con và ngoại kiều sống trong các thành của anh chị em, để họ có thể nghe và học tập kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em và cẩn thận làm theo mọi lời của Kinh Luật này. 13 Con cháu anh chị em là những người chưa biết Kinh Luật này, phải nghe và phải học tập kính sợ CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em suốt thời gian sống trong xứ anh chị em sẽ chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh.”
Báo Trước Về Sự Phản Nghịch Của Dân Y-sơ-ra-ên
14 CHÚA phán dạy Môi-se: “Ngày qua đời của con đã gần. Con gọi Giô-suê rồi cả hai đến trình diện với Ta tại Trại Hội Kiến, tại đó Ta sẽ giao trách nhiệm cho Giô-suê.” Vậy Môi-se và Giô-suê đến trình diện tại Trại Hội Kiến.
15 CHÚA hiện ra tại Trại Hội Kiến, trong trụ mây và mây dừng trên cửa Trại. 16 CHÚA phán với Môi-se: “Con sắp được an nghỉ với các tổ tiên, bấy giờ dân này sẽ thờ cúng các thần khác trong xứ mà họ sắp vào. Họ sẽ lìa bỏ Ta và vi phạm giao ước Ta đã lập với họ. 17 Lúc đó, Ta sẽ nổi giận và lìa bỏ họ; Ta sẽ che giấu mặt Ta khỏi họ và họ sẽ trở thành mồi cho các dân tộc khác. Họ sẽ gặp nhiều tai họa khốn khổ, bấy giờ họ sẽ hỏi: ‘Phải chăng chúng ta gặp các tai nạn này vì Đức Chúa Trời không còn ở với chúng ta nữa?’ 18 Nhưng lúc đó Ta chắc chắn sẽ giấu mặt Ta, vì tất cả những tội ác họ phạm khi đi theo các thần khác.
19 Vậy bây giờ con ghi xuống bài ca này và dạy toàn dân Y-sơ-ra-ên hát, họ phải học thuộc bài ca này, để bài ca này làm chứng cho Ta nghịch với họ. 20 Sau khi Ta đã đem họ vào trong xứ tràn trề sữa và mật ong, là xứ Ta đã thề hứa ban cho các tổ phụ họ và khi họ đã no béo, họ sẽ quay đi phục vụ các thần khác, khinh dể Ta và vi phạm giao ước Ta. 21 Khi họ gặp nhiều tai họa khốn khổ, bài ca này sẽ làm chứng buộc tội họ, vì con cháu họ sẽ không quên bài ca này đâu. Ta biết điều họ định làm ngay trước khi Ta đem họ vào xứ Ta thề hứa ban cho họ.” 22 Vậy, hôm đó Môi-se ghi chép bài ca này và đem dạy cho dân Y-sơ-ra-ên.
23 CHÚA truyền mạng lệnh này cho Giô-suê, con trai Nun: “Con phải mạnh mẽ can đảm, vì con sẽ đem dân Y-sơ-ra-ên vào xứ Ta đã thề hứa ban cho họ. Chính mình Ta sẽ ở với con.”
24 Khi đã chép xong mọi lời của Kinh Luật này từ đầu đến cuối vào một cuốn sách, 25 Môi-se bảo những người Lê-vi khiêng Rương Giao Ước của CHÚA rằng: 26 “Đem cuốn sách này để một bên Rương Giao Ước của CHÚA, Đức Chúa Trời của anh chị em. Sách sẽ cứ ở đó để làm chứng nghịch với anh chị em, 27 vì tôi biết anh chị em rất phản trắc và cứng cổ. Ngay khi tôi còn sống và còn ở với anh chị em mà anh chị em còn phản trắc với CHÚA như vậy, huống chi khi tôi qua đời rồi, anh chị em còn phản trắc đến chừng nào nữa! 28 Hãy triệu tập tất cả các trưởng lão và viên chức các bộ tộc, để tôi kêu gọi trời đất chứng giám và nói những lời này cho họ nghe. 29 Tôi biết rằng sau khi tôi qua đời, anh chị em sẽ hết sức hư hỏng, lìa khỏi con đường tôi đã truyền dạy. Trong tương lai, anh chị em sẽ chọc giận CHÚA, làm điều ác, không đẹp lòng CHÚA và tai họa sẽ giáng trên anh chị em.”
Bài Ca Của Môi-se
30 Sau đó, Môi-se đọc các lời của bài ca này, từ đầu đến cuối cho toàn dân Y-sơ-ra-ên nghe:
32 Hỡi các tầng trời, hãy nghe đây, tôi sẽ nói:
Hỡi đất, xin nghe lời của miệng tôi.
2 Xin cho huấn thị tôi rơi xuống như mưa,
Lời tôi buông nhẹ như sương sa,
Như mưa lất phất trên cỏ non,
Như mưa tầm tã trên đồng xanh.
3 Tôi tung hô danh CHÚA,
Hãy cùng tôi ca tụng Đức Chúa Trời, Ngài vĩ đại vô cùng.
4 Ngài là Vầng Đá che chở, việc Ngài làm luôn toàn hảo,
Đường lối Chúa chính là công lý.
Ngài là Đức Chúa Trời thành tín không hề gian dối,
Ngài đời đời chính trực công minh.
5 Nhưng anh chị em hư hỏng,
Nhuốc nhơ, gian dối và lừa đảo,
Không xứng đáng là con Ngài nữa.
6 Hỡi dân khờ dại và thiếu suy xét,
Anh chị em đền ơn CHÚA cách đó sao?
CHÚA là Cha, là Đấng Tạo Hóa,
Đấng sáng tạo, lập anh chị em thành một dân tộc.
7 Hãy nhớ lại những ngày xa xưa,
Suy nghĩ đến các thế hệ đã qua.
Hỏi thân sinh, người sẽ trả lời,
Hỏi các trưởng lão, họ sẽ giải thích.
8 Khi Đấng Chí Cao phân chia lãnh thổ cho các dân,
Khi Ngài phân tán dòng dõi A-đam,
Ngài ấn định ranh giới cho mọi dân tộc,
Căn cứ trên dân số Y-sơ-ra-ên.[g]
9 Nhưng phần của CHÚA là dân Ngài,
Gia-cốp là sản nghiệp của Ngài.
10 Chúa tìm thấy dân Ngài trong sa mạc,
Giữa hoang dã với tiếng gào thét quạnh hiu.
Ngài bao phủ, chăm sóc người,
Che chở người chẳng khác gì con ngươi mắt Ngài.
11 Như chim đại bàng khuấy động tổ mình,
Bay lượn qua lại quanh con mình,
Dang rộng cánh ra hứng đỡ,
Rồi cõng chim con trên hai cánh.
12 Một mình CHÚA hướng dẫn dân Ngài,
Không có thần nào khác.
13 Ngài cho anh chị em định cư trên vùng cao nguyên,
Nuôi anh chị em với hoa lợi của ruộng nương.
Cho ăn mật ong lấy từ vầng đá,
Từ đá lửa CHÚA làm chảy ra dầu.
14 Đàn bò và chiên dê cho anh chị em sữa và sữa chua,
Anh chị em ăn thịt béo của chiên con,
Chiên đực, dê đực vùng Ba-san.
Anh chị em ăn lúa mì thượng hạng.
Uống rượu nho nguyên chất đỏ như máu.
15 Vừa mập béo Giê-su-run đã tung chân đá,
Khi anh chị em béo tốt, mập mạp, no tròn,
Anh chị em lìa bỏ ngay Chúa, là Đấng dựng nên mình,
Khinh dể Ngài, là Vầng Đá Cứu Tinh.
16 Họ đem thần lạ trêu chọc Đấng kỵ tà,
Làm Ngài giận với hình tượng Ngài ghê tởm.
17 Họ dâng tế lễ cho quỷ, không phải là Đức Chúa Trời,
Thờ thần họ chưa hề hay biết,
Thần xa lạ từ đâu vừa xuất hiện,
Là những thần tổ phụ chẳng nể kiêng.
18 Ngươi chối bỏ Vầng Đá là Cha ngươi,
Quên bẵng đi Đức Chúa Trời, Đấng sinh thành.
19 CHÚA thấy cả nên Ngài nổi giận,
Từ bỏ cả con trai lẫn con gái.
20 Ngài phán: “Ta giấu mặt Ta, không nhìn họ,”
“Để xem rốt cuộc chúng ra sao,
Họ chỉ là dòng dõi gian tà,
Là đứa con không có lòng trung tín.
21 Chúng chọc Ta ghen tức với thần không giá trị,
Làm Ta giận với tượng hình chẳng ra chi.
Vậy Ta sẽ làm chúng ghen với một dân hèn kém,
Chọc chúng giận bởi một nước dại khờ.
22 Lửa giận Ta đã cháy phừng phừng,
Lửa thiêu luôn cho đến tận âm ti.
Lửa nuốt cả đất đai và thổ sản,
Lửa thiêu núi, cháy tận đến nền.
23 Tai vạ trên chúng, Ta chồng chất,
Bắn vào chúng, Ta không chừa một mũi tên.
24 Ta sai nạn đói làm chúng tiêu hao,
Đem nóng cháy khiến chúng kiệt quệ,
Sai bệnh dịch đến gây chết chóc.
Sai thú rừng đến nhe răng cắn xé,
Sai rắn độc bò đến gieo tử vong.
25 Ngoài đường phố, gươm tàn sát con cái,
Còn trong nhà là cảnh khiếp sợ triền miên.
Thanh niên, thiếu nữ, người già, con trẻ,
Cũng đều bị diệt vong.
26 Ta phán: Ta sẽ phân tán họ,
Xóa sạch kỷ niệm họ khỏi loài người.
27 Nhưng e ngại kẻ thù kia chế nhạo,
Và cừu địch cũng sẽ hiểu lầm,
Cho rằng: ‘Nhờ tay ta nên ta đắc thắng,
Chứ CHÚA đâu có nhúng tay vào.’ ”
28 Anh chị em là một dân không hiểu biết,
Thiếu sáng suốt.
29 Nếu khôn ngoan, anh chị em đã hiểu điều này
Và nhận thức được chung cuộc ra sao.
30 Làm sao một người đuổi cả ngàn,
Hai người rượt mười ngàn người trốn chạy,
Nếu CHÚA là vầng đá không bán anh chị em,
Không nạp anh chị em cho kẻ thù?
31 Chính quân thù cũng phải thú nhận:
Hòn đá che chở chúng nó đâu sánh nổi Vầng Đá chúng ta.
32 Quân thù là cây nho mọc ở Sô-đôm,
Trong cánh đồng Gô-mô-rơ.
Trái nho họ chứa đầy chất độc,
Chùm nho họ toàn những đắng cay.
33 Rượu nho họ là nọc rắn,
Nọc độc chết người của rắn hổ mang.
34 CHÚA phán: “Này Ta ghi nhớ mọi sự,
Và giữ trong kho báu của Ta?
35 Vì báo ứng là phần của Ta, Ta sẽ báo đáp,
Đúng thời điểm chân chúng nó ngả nghiêng,
Ngày tai họa của chúng đã gần,
Cảnh diệt vong vụt đến rất nhanh.”
36 CHÚA sẽ xét xử dân Ngài,
Xót thương các tôi tớ Ngài,
Khi Ngài thấy sức họ kiệt quệ,
Nô lệ, tự chủ chẳng còn lại một ai.
37 Ngài sẽ hỏi: “Nào thần chúng nó ở đâu?
Vầng đá chúng nó trú ẩn,
38 Các thần ăn mỡ lễ vật chúng nó dâng lên,
Và uống rượu lễ tưới rượu, bây giờ đâu cả?
Sao không đứng lên giúp đỡ,
Sao không che chở bảo toàn?
39 Hãy nhìn xem, chính Ta là Đức Chúa Trời,
Ngoài Ta ra, không có thần nào khác.
Ta khiến chết, Ta bảo tồn mạng sống,
Ta đánh bị thương và Ta cũng chữa lành,
Nào có ai giải thoát khỏi tay Ta.
40 Ta đưa tay chỉ trời và công bố:
‘Thật như Ta hằng sống đời đời,’
41 Khi đã mài lưỡi gươm sáng loà,
Tay nắm gươm Ta ngồi toà xét xử,
Báo ứng thù nghịch,
Báo trả những ai vẫn thù ghét Ta.
42 Mũi tên Ta say máu,
Lưỡi gươm Ta ăn thịt,
Máu của thương binh lẫn tù nhân,
Chặt đầu tóc dài của quân địch.”
43 Muôn nước ơi! Hãy vui lên cùng dân của Ngài,
Ngài sẽ báo trả huyết của tôi tớ Ngài,
Ngài sẽ báo ứng quân thù,
Tha tội cho dân Ngài và cho lãnh thổ Ngài.
44 Môi-se và Giô-suê, con trai của Nun, đọc tất cả những lời của bài ca này cho toàn dân nghe. 45 Sau khi đọc xong các lời này cho cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, 46 Môi-se căn dặn họ: “Anh chị em phải nhớ nằm lòng những lời tôi long trọng công bố với anh chị em hôm nay, để anh chị em có thể dạy bảo con cái cẩn thận làm theo mọi lời của Kinh Luật này. 47 Đây không phải là những lời nói suông, nhưng là sự sống còn của anh chị em. Nhờ lời này anh chị em có thể sống lâu trong xứ anh chị em sắp chiếm hữu sau khi qua sông Giô-đanh.”
Môi-se Qua Đời Trên Núi Nê-bô
48 Cùng ngày hôm ấy, CHÚA bảo Môi-se: 49 “Con lên núi Nê-bô, thuộc rặng núi A-ba-rim trong xứ Mô-áp, đối diện Giê-ri-cô, để quan sát xứ Ca-na-an, là xứ Ta sắp ban cho dân Y-sơ-ra-ên làm cơ nghiệp. 50 Con sẽ qua đời trên núi con sắp leo lên và được đem về với dân con, như A-rôn anh con đã qua đời trên núi Hô-rơ và được tiếp về với dân người. 51 Lý do là vì anh con và con đã thất tín với Ta trước mặt dân Y-sơ-ra-ên tại suối nước Mê-ri-ba vùng Ca-đê, trong sa mạc Xin, và vì hai con không tôn thánh Ta giữa dân Y-sơ-ra-ên. 52 Vì vậy, con chỉ được nhìn xem từ đằng xa nhưng không được vào xứ Ta sắp ban cho dân Y-sơ-ra-ên.”
Lời Chúc Phước Lành Của Môi-se Cho Các Chi Tộc Y-sơ-ra-ên
33 Sau đây là lời chúc phước lành của Môi-se, người của Đức Chúa Trời, đã công bố về Y-sơ-ra-ên trước khi qua đời. 2 Ông nói:
“CHÚA từ Si-nai đến,
Từ Sê-i-rơ Ngài là ánh bình minh soi rạng trên dân Ngài,
Từ núi Pha-ran, Ngài chói sáng rực rỡ,
Ngài đến với muôn vàn vị thánh,
Lửa luật pháp phát ra từ tay phải Ngài.
3 Ngài yêu thương dân mình,
Các thánh đều được Chúa bảo vệ trong tay Ngài,
Dưới chân Ngài, họ cúi đầu phủ phục,
Để tiếp nhận chỉ thị của Ngài,
4 Là Kinh Luật Môi-se đã truyền lại,
Là cơ nghiệp của hội chúng Gia-cốp.
5 Ngài là Vua của Giê-su-run,
Khi các cấp lãnh đạo của dân hội họp,
Với các bộ tộc Y-sơ-ra-ên.
6 Nguyện cho Ru-bên được sống, không bao giờ tuyệt giống,
Dù Ru-bên chỉ có ít người.”[h]
7 Môi-se nói về Giu-đa như sau:
“CHÚA ôi, xin nghe tiếng cầu cứu của Giu-đa,
Đem người về với dân mình.
Với tay mình người tự bảo vệ,
CHÚA ôi, xin giúp người chống lại quân thù.”
8 Môi-se nói về Lê-vi như sau:
“CHÚA bày tỏ ý muốn Ngài qua Thu-mim và U-rim,
Giao cho người trung thành cất giữ,
CHÚA thử thách người ở Ma-sa,
Và thử lòng người tại suối Mê-ri-ba.
9 Lê-vi yêu kính CHÚA:
Hơn cả cha mẹ,
Anh chị em và con cái,
Nhưng chỉ chú tâm vâng lời CHÚA,
Và gìn giữ giao ước Ngài.
10 Người dạy mạng lệnh CHÚA cho Gia-cốp,
Và Kinh Luật CHÚA cho Y-sơ-ra-ên,
Người đốt hương trước mặt Chúa,
Dâng tế lễ thiêu trên bàn thờ Ngài.
11 Lạy CHÚA, xin ban sức mới cho người,
Ban phước trên mọi công việc người làm.
Xin đánh bể hông kẻ nổi dậy nghịch người,
Triệt hạ kẻ thù người để chúng không ngóc đầu lên được.”
12 Môi-se nói về Bên-gia-min như sau:
“Nguyện người CHÚA yêu dấu,
Được nghỉ an toàn trong Ngài
Chúa che chở người suốt ngày,
Phải, người CHÚA yêu được ở giữa hai vai Ngài.”
13 Môi-se nói về Giô-sép như sau:
“Nguyện CHÚA ban phước cho xứ người,
Với sương móc quý từ trời sa xuống,
Với mạch nước phun lên từ nơi sâu thẳm,
14 Với sản phẩm hảo hạng của mặt trời,
Và những gì tốt nhất mặt trăng đem lại,
15 Rừng cây thơm ngát của núi ngàn xưa,
Cùng hoa quả của các đồi vĩnh cửu;
16 Nguyện Đấng hiện ra trong bụi gai,
Ban ân huệ cho đất đai trù phú, hoa lợi dồi dào.
Nguyện mọi phước lành tuôn tràn trên đầu Giô-sép,
Trên trán của người đứng đầu các anh em.
17 Người oai nghi lẫm liệt như bò đực đầu lòng,
Sừng người chính là sừng của bò rừng,
Người dùng sừng báng các dân tộc,
Cả những dân ở tận cùng trái đất.
Đó là hàng vạn quân của Ép-ra-im,
Hàng ngàn người của Ma-na-se.”
18 Môi-se nói về Sa-bu-luân như sau:
“Sa-bu-luân, hãy vui mừng khi tàu bè rời bến,
Y-sa-ca hãy hớn hở trong lều trại mình.
19 Anh chị em sẽ mời các dân lên núi,
Và tại đó dâng tế lễ theo nghi thức Chúa dạy;
Vì anh chị em hưởng tài nguyên phong phú của biển
Và các kho tàng chôn vùi dưới cát.”
20 Môi-se nói về Gát như sau:
“Ca tụng Đấng mở rộng bờ cõi Gát,
Gát sống như con sư tử cái,
Xé nát mồi cả tay lẫn đầu.
21 Người chọn cho mình phần đất tốt nhất,
Là phần dành cho nhà lãnh đạo.
Khi các cấp lãnh đạo dân chúng hội họp,
Người sẽ thực thi ý muốn công chính của CHÚA,
Và phán quyết của Ngài cho dân Y-sơ-ra-ên.”
22 Môi-se nói về Đan như sau:
“Đan là sư tử tơ,
Từ Ba-san nhảy vọt tới.”
23 Môi-se nói về Nép-ta-li như sau:
“Nép-ta-li ngập tràn ân huệ của CHÚA,
Và đầy dẫy phước hạnh của Ngài;
Người chiếm hữu cả miền tây lẫn miền nam.”
24 Môi-se nói về A-se như sau:
“Nguyện A-se được phước hơn các bộ tộc khác,
Xin cho người được anh em mến chuộng,
Được dầm chân trong dầu,
25 Các cổng thành được gài then đồng then sắt,
Và sức mạnh người so bằng tuổi thọ.
26 Nào có ai như Đức Chúa Trời của Giê-su-run,
Đấng cỡi các từng trời đến cứu giúp ngươi,
Trên các áng mây, Ngài oai nghiêm tuyệt đỉnh.
27 Đức Chúa Trời vĩnh cửu là nơi ngươi trú ẩn,
Bên dưới ngươi có tay đời đời của Ngài nâng đỡ,
Ngài đánh đuổi quân thù trước mặt ngươi,
Rồi bảo ngươi rằng: ‘Hãy diệt chúng đi’,
28 Nhờ vậy Y-sơ-ra-ên sẽ sống an toàn,
Gia-cốp ở riêng biệt trong một xứ,
Đầy tràn hoa màu và rượu nho mới,
Xứ đượm nhuần sương móc từ trời.
29 Y-sơ-ra-ên ơi, ngươi là dân được phước,
Ai giống như ngươi,
Một dân được CHÚA cứu?
CHÚA là thuẫn che chở, là Đấng cứu giúp ngươi,
Là thanh gươm cho ngươi đắc thắng vẻ vang.
Quân thù sẽ phủ phục trước mặt ngươi,
Còn ngươi sẽ chà đạp trên lưng chúng nó.”
Môi-se Qua Đời
34 Từ đồng bằng Mô-áp, Môi-se lên đỉnh Phích-ga của núi Nê-bô, đối diện Giê-ri-cô. Tại đó, CHÚA chỉ cho ông xem toàn xứ, từ Ga-la-át cho đến Đan, 2 toàn xứ Nép-ta-li, lãnh thổ của Ép-ra-im và Ma-na-se, toàn lãnh thổ của Giu-đa cho đến tận biển Tây,[i] 3 vùng Nê-ghép[j] và toàn thể vùng đồng bằng từ thung lũng Giê-ri-cô là thành Chà-là, cho đến tận Xoa. 4 CHÚA phán với ông: “Đây là xứ Ta đã thề hứa với Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp khi Ta bảo họ: ‘Ta sẽ ban xứ này cho con cháu ngươi.’ Ta cho con xem thấy tận mắt, nhưng con sẽ không được vào đó.”
5 Vậy, Môi-se tôi tớ CHÚA qua đời trong đất Mô-áp, như CHÚA đã phán. 6 Ngài chôn ông tại thung lũng đối diện Bết Phê-ô, trong xứ Mô-áp, nhưng mãi đến nay không ai biết mộ của ông đâu cả. 7 Môi-se qua đời lúc ông được một trăm hai mươi tuổi, nhưng mắt ông không làn, sức ông không giảm. 8 Dân Y-sơ-ra-ên thương khóc ông trong đồng bằng Mô-áp suốt ba mươi ngày, là thời kỳ thương khóc và chịu tang Môi-se.
9 Giô-suê con trai của Nun được đầy dẫy thần trí khôn ngoan, vì Môi-se có đặt tay trên ông. Như vậy toàn dân Y-sơ-ra-ên vâng phục Giô-suê và làm theo điều CHÚA đã truyền dạy Môi-se.
10 Về sau, trong dân Y-sơ-ra-ên không có tiên tri nào như Môi-se, là người được CHÚA biết mặt đối mặt, 11 Ngoài Môi-se ra không có tiên tri nào được CHÚA sai thực hiện những dấu kỳ, phép lạ như vậy trong xứ Ai-cập, trước mặt vua, tất cả quần thần và toàn dân Ai-cập. 12 Không một ai bày tỏ quyền năng phi thường hay làm những việc vĩ đại đáng kinh sợ như công việc Môi-se đã làm trước mắt toàn dân Y-sơ-ra-ên.
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)