Bible in 90 Days

Giê-hô-gia-đa Lãnh Ðạo Cuộc Cải Cách

(2 Vua 11:17-20)

¹⁶ Giê-hô-gia-đa lập một giao ước giữa ông với toàn dân và với vua rằng họ sẽ làm dân của Chúa. ¹⁷ Toàn dân kéo đến đền thờ của Thần Ba-anh và đập nó đổ xuống. Họ đập nát các bàn thờ và các hình tượng ra từng mảnh vụn. Họ giết Mát-tan tư tế của Thần Ba-anh ở trước các bàn thờ. ¹⁸ Kế đó Giê-hô-gia-đa đặt những người điều hành sự phục vụ Ðền Thờ Chúa dưới quyền các tư tế, tức con cháu của Lê-vi, là dòng họ Ða-vít đã chỉ định để lo những việc trong Ðền Thờ Chúa, hầu dâng các của lễ thiêu lên Chúa với sự vui mừng và ca ngợi, như đã chép trong Luật Pháp của Môi-se, và như Ða-vít đã truyền. ¹⁹ Ông cũng đặt những người giữ cửa canh gác ở các lối vào Ðền Thờ Chúa, hầu không ai ô uế được đi vào. ²⁰ Sau đó ông mời tất cả các vị chỉ huy hàng trăm quân, các nhà quý tộc, các vị lãnh đạo trong dân, và toàn dân trong nước lại, rồi ông rước vua từ Ðền Thờ Chúa đi xuống. Họ tiến qua Cổng Thượng của hoàng cung và đặt vua ngồi trên ngai. ²¹ Toàn dân vui mừng hớn hở, và kinh thành được ổn định vì A-tha-li-a đã bị giết bằng gươm.

Giô-ách Trùng Tu Ðền Thờ

(2 Vua 12:1-16)

24 Giô-ách được bảy tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì bốn mươi năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông tên là Xi-bi-a quê ở Bê-e Sê-ba. ² Giô-ách làm điều tốt trước mặt Chúa suốt những ngày Tư Tế Giê-hô-gia-đa còn sống. ³ Giê-hô-gia-đa cưới cho ông hai vợ, và ông sinh được các con trai và các con gái.

⁴ Sau đó ít lâu Giô-ách quyết chí trùng tu Ðền Thờ Chúa. ⁵ Ông triệu tập các tư tế và những người Lê-vi lại, rồi nói với họ, “Hãy đi ra các thành của Giu-đa và quyên góp tiền dâng hằng năm của toàn dân I-sơ-ra-ên, rồi đem về trùng tu Ðền Thờ Ðức Chúa Trời. Các ông hãy mau thực hiện việc nầy.” Nhưng người Lê-vi cứ rề rà không chịu ra đi. ⁶ Vì thế vua gọi Giê-hô-gia-đa, người lãnh đạo của họ, đến và nói với ông ấy, “Tại sao ngài không yêu cầu người Lê-vi đi ra khắp nước Giu-đa và Thành Giê-ru-sa-lem nhận lấy sự đóng góp của dân, rồi đem về chi dụng cho Ðền Thờ, như Môi-se tôi tớ của Chúa và hội chúng I-sơ-ra-ên đã làm cho Lều Chứng Cớ?”

⁷ Số là các đệ tử của người đàn bà gian ác A-tha-li-a đã phá hoại Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời, thậm chí chúng đã lấy tất cả các vật thánh được dâng hiến, ở trong Ðền Thờ Chúa, đem để trong đền thờ của Thần Ba-anh. ⁸ Vì vậy vua truyền làm một cái thùng tiền dâng và để thùng ấy bên ngoài cổng đi vào Ðền Thờ Chúa. ⁹ Sau đó họ thông báo khắp nước Giu-đa và tại Giê-ru-sa-lem rằng: Xin mọi người đem đến dâng lên Chúa những gì Môi-se tôi tớ của Ðức Chúa Trời đã quy định cho dân I-sơ-ra-ên phải làm khi họ còn ở trong đồng hoang. ¹⁰ Tất cả các thủ lãnh và toàn dân đều hoan hỉ đem phần dâng hiến của mình đến bỏ vào thùng đó cho đến khi thùng đầy. ¹¹ Khi thùng đã đầy, những người Lê-vi mang thùng ấy đến các viên chức của vua. Quan thư ký của vua và vị phụ tá của thượng tế đến, đổ tiền ra, đếm nhận, và mang thùng tiền để lại chỗ cũ. Họ cứ làm như thế ngày nầy qua ngày khác, do đó họ nhận được một số tiền lớn. ¹² Vua và Giê-hô-gia-đa trao số tiền đó cho những người quản cai việc tái thiết Ðền Thờ Chúa. Họ mướn các thợ nề và thợ mộc tu bổ Ðền Thờ Chúa. Họ cũng thuê các thợ sắt và thợ đồng sửa sang Ðền Thờ Chúa. ¹³ Vậy những người lãnh trách nhiệm đã làm việc rất chăm chỉ, và công việc tái thiết tiến hành rất tốt dưới sự lãnh đạo của họ. Họ hoàn tất công việc trùng tu Ðền Thờ, để nó giống như kiểu mẫu nguyên thủy của nó và còn làm cho nó vững chắc hơn.

¹⁴ Khi đã làm xong mọi việc, họ mang số tiền còn lại đến trao cho vua và Giê-hô-gia-đa. Họ dùng số tiền đó làm các vật dụng trong Ðền Thờ Chúa, các vật dụng để thờ phượng và để dâng các của lễ thiêu, như vá, muỗng, và các vật dụng bằng vàng và bằng bạc. Suốt thời gian Giê-hô-gia-đa còn sống, họ trung tín dâng các của lễ thiêu trong Ðền Thờ Chúa mỗi ngày. ¹⁵ Nhưng rồi Giê-hô-gia-đa cũng phải qua đời, vì ông đã quá già. Ông đã được cao niên trường thọ. Ông qua đời lúc một trăm ba mươi tuổi. ¹⁶ Người ta chôn ông trong Thành Ða-vít, trong khu các lăng tẩm của các vua, vì ông đã làm những việc tốt trong dân I-sơ-ra-ên cho Ðức Chúa Trời và cho Ðền Thờ Ngài.

Giô-ách Bỏ Chúa, Bạc Nghĩa, và Bị Báo Trả Nhãn Tiền

¹⁷ Sau khi Giê-hô-gia-đa qua đời, các lãnh tụ của Giu-đa đến bái kiến vua, và vua đã nghe theo lời xúi giục của họ. ¹⁸ Họ bỏ sự thờ phượng trong Ðền Thờ Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ, mà quay qua thờ lạy các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra và các thần tượng khác. Vì tội đó của họ, Ngài nổi giận đối với Giu-đa và Giê-ru-sa-lem. ¹⁹ Ngài đã sai các tiên tri của Ngài đến với họ để đem họ trở lại với Chúa. Các vị ấy đã chứng minh cho họ thấy những điều sai lầm của họ, nhưng họ không nghe. ²⁰ Lúc ấy Thần của Ðức Chúa Trời ngự trên Xa-cha-ri-a con của Tư Tế Giê-hô-gia-đa. Ông đứng trước mặt dân chúng và nói với họ, “Ðức Chúa Trời phán thế nầy: Tại sao các người vi phạm mạng lịnh của Chúa? Các người sẽ không thành công đâu. Vì các người đã bỏ Chúa, nên Ngài phải bỏ các người đó.”

²¹ Họ liền lập mưu với nhau để chống lại ông, và được lịnh của vua, họ ném đá ông chết ngay tại sân Ðền Thờ Chúa. ²² Như thế Vua Giô-ách không nhớ đến tình nghĩa mà cha của Xa-cha-ri-a là Giê-hô-gia-đa đã làm cho ông mà giết chết con trai của ông ấy. Trước khi tắt thở Xa-cha-ri-a đã nói, “Cầu xin Chúa đoái xem việc nầy và báo trả cho con.”

²³ Vừa hết năm đó và qua đầu năm sau, quân A-ram kéo đến tấn công Giô-ách. Chúng tiến vào lãnh thổ Giu-đa và đến tận Giê-ru-sa-lem. Chúng giết tất cả các thủ lãnh của dân. Chúng lấy tất cả chiến lợi phẩm và gởi về cho vua chúng ở Ða-mách. ²⁴ Dù quân A-ram chỉ đến với một đạo quân rất nhỏ, nhưng Chúa đã trao một đội quân rất lớn vào tay chúng, vì họ đã bỏ Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ. Vì thế chúng đã thi hành án phạt đối với Giô-ách. ²⁵ Khi quân A-ram rút đi, chúng đã bỏ Giô-ách ở lại với những vết thương trầm trọng. Các tôi tớ ông đã lập mưu chống lại ông, để báo trả cho máu của con trai Tư Tế Giê-hô-gia-đa. Chúng đã ám sát ông, và ông bị đâm chết trên giường. Người ta chôn ông trong Thành Ða-vít, nhưng không chôn trong khu lăng tẩm dành cho các vua. ²⁶ Ðây là những người đã lập mưu chống lại ông: Xa-bát con của bà Si-mê-át một phụ nữ Am-môn và Giê-hô-xa-bát con của bà Sim-rít một phụ nữ Mô-áp. ²⁷ Còn các hoạt động của các con ông, những sấm ngôn nghiêm trọng về ông, và việc trùng tu Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời, đều đã được chép trong sách Sử Ký của Các Vua. Sau đó A-ma-xi-a con trai ông lên ngôi kế vị.

Triều Ðại của A-ma-xi-a

(2 Vua 14:2-6)

25 A-ma-xi-a được hai mươi lăm tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì hai mươi chín năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông tên là Giê-hô-a-đan, người Giê-ru-sa-lem. ² Ông làm điều tốt trước mặt Chúa, nhưng không hết lòng với Ngài. ³ Khi tay ông đã nắm vững vương quyền, ông ra lịnh xử tử các tôi tớ ông, những người đã ám sát cha ông. ⁴ Tuy nhiên ông không xử tử các con của những người ấy, nhưng hành sử đúng theo những gì đã chép trong sách Luật Pháp của Môi-se, trong đó Chúa đã truyền rằng, “Cha sẽ không chết vì tội của con, và con sẽ không chết vì tội của cha. Tội ai làm người ấy chịu.”Phục 24:16

Ðánh Bại Quân Ê-đôm

⁵ Sau đó A-ma-xi-a triệu tập dân Giu-đa lại và cứ theo các thị tộc của họ mà lập những người chỉ huy hàng ngàn người và những người chỉ huy hàng trăm người. Ông làm điều đó cho cả người Giu-đa và người Bên-gia-min. Ông lập sổ bộ cho tất cả những người từ hai mươi tuổi trở lên, và nhờ vậy ông có được một đạo quân ba trăm ngàn người có thể động viên đi ra trận và có khả năng sử dụng giáo mác và thuẫn khiên. ⁶ Ông cũng thuê một đạo quân dũng mãnh gồm một trăm ngàn người I-sơ-ra-ên với giá ba ngàn bốn trăm ký bạc.^{[a] 7} Nhưng có một người của Ðức Chúa Trời đến với ông và nói, “Tâu hoàng thượng, xin ngài đừng cho quân I-sơ-ra-ên đi với ngài, vì Chúa không ở với đạo quân I-sơ-ra-ên ấy đâu, và Ngài cũng không ở với các con cháu của Ép-ra-im. ⁸ Nhưng nếu ngài muốn xuất quân, xin ngài hãy mạnh mẽ dẫn quân ra đi. Ngài hãy anh dũng xông ra chiến trận. Ðức Chúa Trời sẽ đánh đổ quân thù trước mặt ngài, vì Ðức Chúa Trời có quyền giúp đỡ và có quyền lật đổ.”

⁹ A-ma-xi-a hỏi người của Ðức Chúa Trời, “Nhưng ta đã lỡ trả cho đội quân I-sơ-ra-ên ấy ba ngàn bốn trăm ký bạc rồi, bây giờ phải tính sao đây?”

Người của Ðức Chúa Trời đáp, “Chúa sẽ ban cho ngài được lợi bội phần hơn số đó.”

¹⁰ Vậy A-ma-xi-a tách đạo quân đến từ Ép-ra-im ra và cho họ về nhà. Họ nổi giận với đạo quân Giu-đa và ra về với lòng đầy phẫn nộ.

¹¹ Sau đó A-ma-xi-a lấy hết can đảm dẫn quân của ông xông xuống Thung Lũng Muối, tại đó họ đánh hạ mười ngàn quân Sê-i-rơ. ¹² Quân Giu-đa cũng bắt sống được mười ngàn tù binh. Họ dẫn chúng lên một mỏm đá và xô chúng xuống vực sâu, khiến chúng chết tan da nát thịt. ¹³ Nhưng đạo quân A-ma-xi-a đã cho trở về và không cho ra trận với ông, thì trên đường về chúng đã xông vào các thành của Giu-đa từ Sa-ma-ri đến Bết Hô-rôn, giết hại ba ngàn người, và cướp đi rất nhiều của cải.

¹⁴ Sau khi đã đánh giết quân Ê-đôm trở về, A-ma-ri-a mang các tượng thần của dân ở Núi Sê-i-rơ về với ông. Ông lập chúng lên làm các thần của ông. Ông quỳ lạy trước mặt các tượng thần đó và dâng hương cho chúng. ¹⁵ Vì thế cơn giận của Chúa nổi bừng lên với A-ma-xi-a. Ngài sai một vị tiên tri đến nói với ông, “Tại sao ngài lại tìm cầu các thần của loài người là những thứ không có khả năng giải cứu dân đã thờ phượng chúng khỏi tay của ngài?”

¹⁶ Ðang khi người ấy vẫn còn nói, vua phán với ông, “Chúng ta đã lập ngươi lên làm cố vấn của vua khi nào thế? Hãy im đi, ngươi muốn chết phải không?”

Bấy giờ người ấy ngừng, rồi lại nói tiếp, “Tôi biết Ðức Chúa Trời đã quyết định tiêu diệt ngài, vì ngài đã làm điều ấy và không nghe lời khuyên của tôi.”

A-ma-xi-a Kiêu Ngạo và Bị Bại

(2 Vua 14:8-14)

¹⁷ Sau đó A-ma-xi-a bàn với các cố vấn của ông, rồi gởi lời thách đố đến với Giô-ách^[b] con của Giê-hô-a-ha, cháu của Giê-hu, vua I-sơ-ra-ên, rằng, “Hãy đến và gặp mặt nhau trong chiến trận.”

¹⁸ Giô-ách vua I-sơ-ra-ên đáp lời A-ma-xi-a vua Giu-đa rằng, “Một cây gai ở Li-băng sai một sứ giả đến với cây bá hương ở Li-băng và nói, ‘Xin gả con gái ông làm vợ con trai tôi.’ Nhưng chưa chi thì các thú rừng ở Li-băng đã đi qua và giẫm nát cây gai ấy. ¹⁹ Ông đã đánh bại dân Ê-đôm nên bây giờ lòng ông sinh kiêu ngạo. Tôi khuyên ông hãy ở nhà mà hưởng lộc. Tại sao ông lại muốn gây rắc rối để chuốc lấy thảm họa cho ông và cho cả Giu-đa?”

²⁰ Nhưng A-ma-xi-a không nghe, vì điều đó cũng từ Ðức Chúa Trời đến, Ngài muốn trao chúng vào tay quân thù của chúng, vì chúng đã tìm cầu các thần của Ê-đôm. ²¹ Thế là Giô-ách vua I-sơ-ra-ên kéo quân ra trận. Ông ấy và A-ma-xi-a vua Giu-đa đối diện với nhau tại Bết Sê-mếch trong lãnh thổ của Giu-đa. ²² Quân Giu-đa bị đại bại trước mặt quân I-sơ-ra-ên, mạnh ai nấy chạy trốn về trại mình. ²³ Giô-ách vua I-sơ-ra-ên bắt sống A-ma-xi-a vua Giu-đa con của Giô-ách, con cháu của Giê-hô-a-ha^[c] tại Bết Sê-mếch, và dẫn ông ấy về Giê-ru-sa-lem. Ông đập đổ tường thành Giê-ru-sa-lem từ Cổng Ép-ra-im cho đến Cổng Góc, khoảng hai trăm mét.^{[d] 24} Ông lấy tất cả vàng, bạc, và mọi khí dụng trong Ðền Thờ Ðức Chúa Trời, dưới sự quản lý của Ô-bết Ê-đôm. Ông cũng lấy tất cả của cải châu báu trong các kho tàng của hoàng cung, và bắt đem đi một số người, rồi trở về Sa-ma-ri.

Cuối Triều Ðại của A-ma-xi-a

(2 Vua 14:17-20)

²⁵ A-ma-xi-a con của Giô-ách vua Giu-đa còn sống thêm mười lăm năm sau khi Giô-ách con của Giê-hô-a-ha vua I-sơ-ra-ên qua đời. ²⁶ Này, các hoạt động khác của A-ma-xi-a, từ đầu đến cuối, há chẳng phải đã được chép trong sách Sử Ký của Các Vua Giu-đa và I-sơ-ra-ên sao? ²⁷ Kể từ khi A-ma-xi-a lìa bỏ và không theo Chúa nữa, người ta đã lập mưu lật đổ ông ở Giê-ru-sa-lem, khiến ông phải bỏ cung điện chạy trốn đến La-kích, nhưng họ đã truy đuổi ông đến tận La-kích và đã hạ sát ông tại đó. ²⁸ Họ để xác ông lên ngựa và chở về chôn trong một thành ở Giu-đa,^[e] bên cạnh cha ông của ông.

Triều Ðại của U-xi-a

(2 Vua 14:21-22)

26 Bấy giờ dân Giu-đa bắt lấy Hoàng Tử U-xi-a,^[f] một thiếu niên mười sáu tuổi, và lập lên làm vua kế vị A-ma-xi-a cha chàng. ² Sau khi vua cha của chàng đã an giấc với tổ tiên của ông ấy, nhà vua xây dựng lại Thành Ê-lốt và đặt nó dưới vương quyền của Giu-đa. ³ U-xi-a lên ngôi làm vua lúc mười sáu tuổi, và ông trị vì năm mươi hai năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông tên là Giê-cô-li-a người Giê-ru-sa-lem. ⁴ Ông làm điều tốt trước mặt Chúa giống như A-ma-xi-a cha ông đã làm một thời. ⁵ Ông để lòng tìm kiếm Ðức Chúa Trời từ thời của Xa-cha-ri-a, một người thông hiểu các khải tượng của Ðức Chúa Trời, và hễ ông tìm kiếm Chúa bao lâu, Ðức Chúa Trời làm cho ông được thành công thịnh vượng bấy lâu. ⁶ Ông tiến quân đến đánh bại dân Phi-li-tin và đập đổ các tường thành ở Gát, tường thành ở Giáp-nê, và tường thành ở Ách-đốt. Sau đó ông xây dựng các thành khác trong vùng Ách-đốt và các nơi khác trong xứ Phi-li-tin để chế ngự chúng. ⁷ Ðức Chúa Trời đã phù hộ ông đánh bại dân Phi-li-tin và dân Ả-rập sống ở vùng Gu-rơ Ba-anh. Ngoài ra ông cũng đánh bại dân Mê-u-ni. ⁸ Dân Am-môn phải nộp triều cống cho ông. Danh tiếng ông được đồn đến tận biên giới Ai-cập, vì ông đã trở nên rất hùng mạnh.

⁹ U-xi-a cũng xây dựng các pháo tháp ở Giê-ru-sa-lem tại Cổng Góc, tại Cổng Thung Lũng, và tại Góc Tường Thành; ông làm cho chúng trở nên kiên cố. ¹⁰ Ông xây dựng các tiền đồn với pháo tháp trong đồng hoang. Ông cho đào nhiều giếng nước, vì ông có nhiều đàn súc vật được nuôi trên các sườn đồi và trong các cánh đồng. Ông có các tá điền làm việc cho ông trong các ruộng rẫy và trong các vườn nho trên các sườn đồi và trong các thung lũng phì nhiêu, vì ông yêu thích nông nghiệp. ¹¹ Ngoài ra U-xi-a còn có một đạo quân thiện chiến chuyên nghiệp; họ kéo quân ra trận theo từng đội ngũ. Ðạo quân ấy được Quan Bộ Trưởng Quân Ðội Giê-i-ên và quan phụ tá của ông là Ma-a-sê-gia tổ chức và huấn luyện. Ðạo quân ấy được đặt dưới quyền chỉ huy của Ha-na-ni-a, một trong các tướng lãnh của vua. ¹² Tổng số các sĩ quan chỉ huy các đội quân dũng mãnh của các thị tộc là hai ngàn sáu trăm người. ¹³ Dưới quyền điều động của họ là ba trăm lẻ bảy ngàn năm trăm chiến sĩ tinh nhuệ, một lực lượng rất hùng hậu, sẵn sàng vâng lịnh vua đối phó với quân thù. ¹⁴ U-xi-a trang bị cho toàn thể đạo quân của ông thuẫn khiên, giáo mác, mũ sắt, áo giáp, cung tên, và trành ném với đạn đá. ¹⁵ Tại Giê-ru-sa-lem ông làm những dàn máy bắn tên và bắn đá theo phát minh của những người tài giỏi. Ông cho đặt chúng trên các pháo tháp và các góc tường thành. Nhờ sự trợ giúp lạ lùng như thế, ông đã trở nên rất hùng mạnh. Danh tiếng ông được đồn đãi khắp phương xa.

U-xi-a Kiêu Ngạo và Bị Phạt

¹⁶ Nhưng khi ông đã trở nên hùng mạnh, ông sinh lòng kiêu ngạo, và điều đó đã khiến ông bị sụp đổ. Ông đã làm sai đối với Chúa, Ðức Chúa Trời của ông. Ông vào Ðền Thờ Chúa và đích thân đốt hương dâng trên bàn thờ dâng hương. ¹⁷ Tư Tế A-xa-ri-a đi theo ông, cùng một đoàn tám mươi tư tế của Chúa, tất cả đều là dũng sĩ. ¹⁸ Họ đương đầu với ông và nói, “Tâu Vua U-xi-a, đây không phải là công việc của ngài để đốt hương dâng lên Chúa, mà là công việc của các tư tế, con cháu của A-rôn, những người đã được biệt riêng ra thánh để đốt hương. Xin ngài ra khỏi nơi thánh, vì ngài đang vi phạm luật nơi thánh. Việc ngài làm không phải là tôn kính Chúa Ðức Chúa Trời đâu.”

¹⁹ U-xi-a liền nổi giận với họ trong khi tay ông đang cầm bình hương để sắp sửa đốt hương. Ðang khi ông nổi giận với các tư tế, phung nổi lên trên trán ông ngay trước mắt các tư tế, trong Ðền Thờ Chúa, bên cạnh bàn thờ dâng hương. ²⁰ Khi Trưởng Tế A-xa-ri-a và tất cả các tư tế khác đang nhìn ông, và này, họ thấy phung nổi lên trên trán ông, họ vội vàng đuổi ông ra khỏi nơi đó. Và chính ông cũng vội vàng muốn đi ra, vì Chúa đã đánh phạt ông. ²¹ Như vậy Vua U-xi-a mắc bịnh phung cho đến ngày ông băng hà. Ông sống riêng rẽ một mình trong một căn nhà. Vì ông mắc bịnh phung nên ông không được phép đến Ðền Thờ Chúa để thờ phượng nữa. Giô-tham con trai ông điều hành công việc triều chính và xét xử việc của dân trong nước.

²² Tất cả các hoạt động khác của U-xi-a, từ đầu đến cuối, đều được chép trong sách của Tiên Tri Ê-sai con trai A-mô. ²³ Cuối cùng người ta nói ông chết vì chứng bịnh phung. U-xi-a an giấc với tổ tiên ông và được chôn bên cạnh tổ tiên ông trong cánh đồng dành để chôn cất các vua. Giô-tham con trai ông chính thức lên ngôi kế vị.

Triều Ðại của Giô-tham

(2 Vua 15:32-38)

27 Giô-tham được hai mươi lăm tuổi khi lên ngôi làm vua, và ông trị vì mười sáu năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông tên là Giê-ru-sa con gái của Xa-đốc. ² Ông làm điều tốt trước mặt Chúa theo như những điều U-xi-a cha ông đã làm. Nhưng không như cha ông, ông không bao giờ đi vào Ðền Thờ Chúa. Trong lúc đó dân chúng vẫn tiếp tục làm những điều bại hoại. ³ Ông xây dựng Cổng Thượng cho Ðền Thờ Chúa. Ông xây dựng khá nhiều cho tường thành ở Ðồi Ô-phên. ⁴ Ông xây dựng các thành trong miền cao nguyên của Giu-đa. Ông cũng xây dựng các đồn lũy và các pháo tháp trong những vùng rừng rậm. ⁵ Ông giao chiến với vua dân Am-môn và đánh bại chúng. Dân Am-môn bị buộc phải cống nạp cho ông ba ngàn bốn trăm ký bạc,^[g] hai ngàn hai trăm tấn^[h] lúa mì, và hai ngàn hai trăm tấn lúa mạch trong năm đó. Năm thứ nhì và năm thứ ba dân Am-môn cũng phải nộp những cống phẩm với số lượng như vậy. ⁶ Vậy Giô-tham trở nên hùng cường, vì ông nhất định đi theo đường lối của Chúa, Ðức Chúa Trời của ông.

⁷ Các hoạt động khác của Giô-tham, tất cả các cuộc chiến trong thời ông, và các chính sách của ông, này, chúng đều được chép trong sách Các Vua I-sơ-ra-ên và Giu-đa. ⁸ Ông được hai mươi lăm tuổi khi lên làm vua, và ông trị vì mười sáu năm tại Giê-ru-sa-lem. ⁹ Giô-tham an giấc với tổ tiên ông. Người ta chôn ông trong Thành Ða-vít. A-kha con trai ông lên ngôi kế vị.

Triều Ðại của A-kha

(2 Vua 16:1-4)

28 A-kha được hai mươi tuổi khi lên ngôi làm vua, và ông trị vì mười sáu năm tại Giê-ru-sa-lem. Ông không làm điều tốt trước mặt Chúa giống như Ða-vít tổ tiên ông, ² nhưng đi theo đường lối của các vua I-sơ-ra-ên. Ông đúc cho ông các hình tượng của Thần Ba-anh. ³ Ông đốt hương cho các thần tượng trong Thung Lũng Bên Hin-nôm. Ông thiêu sống các con trai ông trong lửa để dâng cho thần tượng, theo như các tập tục gớm ghiếc của các dân Chúa đã đuổi đi trước mặt dân I-sơ-ra-ên. ⁴ Ông dâng của lễ thiêu và dâng hương ở các tế đàn trên những nơi cao, trên các núi đồi, và dưới những cây xanh rậm rạp.

A-ram và I-sơ-ra-ên Ðánh Bại Giu-đa

⁵ Vì thế, Chúa, Ðức Chúa Trời của ông, đã trao ông vào tay vua A-ram. Chúng đánh bại ông và bắt rất nhiều quân dân của ông làm tù binh, rồi đem về Ða-mách.

Ông cũng bị trao vào tay của vua I-sơ-ra-ên, người đã đánh bại ông, khiến ông bị tổn thất nhân mạng rất nặng nề. ⁶ Chỉ trong một ngày mà Pê-ka con của Rê-ma-li-a đã giết chết một trăm hai mươi ngàn quân Giu-đa, tất cả đều là những chiến sĩ can trường, bởi vì họ đã bỏ Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ. ⁷ Ngoài ra, Xích-ri, một dũng sĩ người Ép-ra-im, cũng đã giết chết Ma-a-sê-gia con trai vua, A-xơ-ri-cam quan tổng quản hoàng cung, và Ên-ca-na quan tể tướng.

⁸ Quân I-sơ-ra-ên bắt và dẫn đi hai trăm ngàn đồng bào của chúng để làm tù binh, kể cả vợ, con trai, và con gái của họ. Chúng cũng đoạt lấy rất nhiều của cải làm chiến lợi phẩm và đem tất cả về Sa-ma-ri.

Tiên Tri Ô-đết Can Thiệp

⁹ Nhưng một vị tiên tri của Chúa tên là Ô-đết đã chờ sẵn ở đó để đón đoàn quân mang các chiến lợi phẩm trở về Sa-ma-ri. Ông nói với họ, “Này, vì Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên anh em, đã nổi giận với Giu-đa. Ngài đã trao họ vào tay anh em, và trong cơn giận anh em đã giết họ rất nhiều. Việc nầy đã thấu đến trời xanh. ¹⁰ Bây giờ anh em còn muốn bắt các đàn ông và các đàn bà của Giu-đa và Giê-ru-sa-lem về làm nô lệ của anh em nữa sao? Nhưng khi làm như thế anh em há không biết rằng anh em đang phạm tội với Chúa, Ðức Chúa Trời của anh em sao? ¹¹ Bây giờ xin nghe tôi nói: Hãy thả đồng bào mình mà anh em đã bắt làm tù binh để họ trở về; còn không cơn giận bừng bừng của Chúa sẽ giáng xuống trên anh em.”

¹² Bấy giờ một số thủ lãnh của người Ép-ra-im là A-xa-ri-a con của Giô-ha-nan, Bê-rê-ki-a con của Mê-sin-lê-mốt, Giê-hi-ki-a con của Sanh-lum, và A-ma-sa con của Hát-lai đứng lên phản đối những người từ chiến trường mang các tù binh về. ¹³ Họ nói với chúng, “Các người không được mang các tù binh ấy về đây, vì bắt người ta về đây là đã phạm tội với Chúa rồi. Các người tính chất thêm tội lỗi trên những tội chúng ta đã phạm sao? Tội của chúng ta đã quá lớn, và cơn thịnh nộ đã bừng bừng nổi lên nghịch lại I-sơ-ra-ên rồi đó.”

¹⁴ Nghe thế các binh sĩ bèn thả các tù binh ra và bỏ các của cải đã chiếm làm chiến lợi phẩm ra trước mặt những người chỉ huy và cả hội chúng. ¹⁵ Kế đó những người đã được nhắc tên ở trên đứng dậy, tiếp thu các tù binh, lấy quần áo từ đống chiến lợi phẩm mặc cho những người đang trần truồng, phân phát quần áo và giày dép cho những người đang cần, để họ mặc và mang vào, cung cấp thức ăn và thức uống cho họ, xức dầu cho nhưng người bị thương, và đỡ tất cả những người yếu đuối lên lưng lừa, rồi dẫn tất cả những tù binh đó trở về với bà con của họ ở Giê-ri-cô, thành của các cây chà là. Sau đó họ lên đường trở về Sa-ma-ri.

A-kha Cầu Cứu với A-sy-ri

¹⁶ Lúc ấy Vua A-kha sai các sứ giả đến cầu cứu với các vua A-sy-ri để xin chúng đến giúp ông. ¹⁷ Số là dân Ê-đôm đã kéo trở lại tấn công Giu-đa và bắt đi một số tù binh. ¹⁸ Quân Phi-li-tin cũng đã đến tấn công các thành ở vùng đồng bằng và ở các địa phương Miền Nam của Giu-đa. Chúng đã chiếm lấy Bết Sê-mếch, Ai-gia-lôn, Ghê-đê-rốt, Sô-cô và các thị trấn phụ thuộc, Tim-na và các thị trấn phụ thuộc, và Ghim-xô và các thị trấn phụ thuộc. Chúng chiếm lấy và định cư ở những nơi đó. ¹⁹ Vì cớ A-kha vua người I-sơ-ra-ên, Chúa đã đem Giu-đa xuống thấp, vì ông ấy đã cổ xúy cho sự gian tà thuộc linh trong Giu-đa và không ngừng bất trung với Chúa. ²⁰ Tin-gát Pin-nê-se vua A-sy-ri đã đến với ông, nhưng thay vì đến giúp ông, hắn đã bức hiếp ông. ²¹ A-kha phải lấy các bảo vật trong Ðền Thờ Chúa và trong hoàng cung, cùng các bảo vật của các thủ lãnh đem dâng cho vua A-sy-ri; hắn nhận tất cả các vật đó nhưng không giúp ông gì cả.

A-kha Bội Ðạo và Chết

²² Trong lúc khốn quẫn Vua A-kha lại càng bất trung với Chúa hơn. Thật chỉ có Vua A-kha mới tồi tệ như thế. ²³ Ông dâng của tế lễ cho các thần của Ða-mách là dân đã đánh bại ông. Ông nói, “Vì các thần của dân A-ram đã phù hộ chúng, nên ta phải dâng của tế lễ cho các thần ấy để các thần ấy phù hộ ta.” Nhưng các thần ấy chính là duyên cớ khiến cho ông bị bại vong và làm cho cả I-sơ-ra-ên bị bại vong theo. ²⁴ A-kha lấy tất cả vật dụng trong Ðền Thờ Ðức Chúa Trời ra và cắt nát các vật dụng trong Ðền Thờ Ðức Chúa Trời thành những mảnh vụn. Ông đóng các cửa Ðền Thờ Chúa và xây cho ông các am miếu để cúng tế các thần tượng trong mỗi xó xỉnh của Giê-ru-sa-lem. ²⁵ Trong mỗi thành của Giu-đa, ông xây các tế đàn trên những nơi cao để cúng thờ các thần khác, và chọc Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên ông, nổi cơn thịnh nộ.

²⁶ Tất cả các hoạt động của ông, mọi chính sách của ông, từ đầu đến cuối, này, chúng đã được chép trong sách Các Vua Giu-đa và I-sơ-ra-ên. ²⁷ A-kha an giấc với tổ tiên ông. Người ta chôn ông trong Thành Giê-ru-sa-lem, nhưng không đặt thi hài ông trong lăng tẩm dành cho các vua I-sơ-ra-ên. Ê-xê-chia con trai ông lên ngôi kế vị.

Triều Ðại của Ê-xê-chia

(2 Vua 18:1-3)

29 Ê-xê-chia được hai mươi lăm tuổi khi lên ngôi làm vua; ông trị vì hai mươi chín năm tại Giê-ru-sa-lem. Mẹ ông tên là A-bi-gia con gái của Xa-cha-ri-a. ² Ông làm điều tốt trước mặt Chúa, giống như mọi điều Ða-vít tổ tiên ông đã làm. ³ Tháng thứ nhất trong năm đầu của triều đại ông, ông mở các cửa Ðền Thờ Chúa ra và sửa chữa lại. ⁴ Ông mời các tư tế và những người Lê-vi đến và tập họp họ tại quảng trường ở phía đông. ⁵ Ông nói với họ, “Thưa quý vị là những người Lê-vi, xin nghe tôi nói: Hãy làm cho quý vị ra thánh và hãy làm cho Ðền Thờ Chúa, Ðức Chúa Trời của quý vị, ra thánh. Hãy đem tất cả những đồ ô uế ra khỏi nơi thánh. ⁶ Vì cha ông chúng ta đã bất trung và làm những điều xấu xa tội lỗi trước mặt Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta; họ đã lìa bỏ Ngài, ngoảnh mặt khỏi nơi ở của Chúa, và quay lưng lìa bỏ Ngài; ⁷ họ đã đóng các cửa của tiền đình và tắt các đèn; họ đã không dâng hương và không dâng các của lễ thiêu trong nơi thánh lên Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên. ⁸ Vì thế cơn giận của Chúa đã giáng trên Giu-đa và Giê-ru-sa-lem. Ngài đã phó họ để bị hoạn nạn, hãi hùng, và khinh chê như quý vị đã thấy tận mắt. ⁹ Thật vậy vì cớ đó, cha chúng ta đã ngã chết dưới mũi gươm; các con trai, các con gái, và vợ chúng ta đã bị bắt đem đi lưu đày. ¹⁰ Bây giờ tôi quyết tâm lập một giao ước với Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, để cơn giận của Ngài có thể quay khỏi chúng ta. ¹¹ Thưa quý vị,^[i] bây giờ đừng bỏ bê nữa, vì Chúa đã chọn quý vị để đứng hầu trước mặt Ngài và phục vụ Ngài. Quý vị là những người hầu việc Ngài và dâng hương lên Ngài.”

¹² Thế là những người Lê-vi sau đây bèn đứng dậy làm việc: Ma-hát con của A-ma-sai, Giô-ên con của A-xa-ri-a, các con cháu của Kê-hát, các con cháu của Mê-ra-ri, Kích con của Áp-đi, A-xa-ri-a con của Giê-ha-lê-lên, các con cháu của Ghẹt-sôn, Giô-a con của Xim-ma, Ê-đên con của Giô-a, ¹³ các con cháu của Ê-li-xa-phan, Sim-ri, Giê-u-ên, các con cháu của A-sáp, Xa-cha-ri-a, Mát-ta-ni-a, ¹⁴ các con cháu của Hê-man, Giê-hu-ên, Si-mê-i, các con cháu của Giê-đu-thun, Sê-ma-gia, và U-xi-ên.

¹⁵ Họ tập họp anh em của họ lại và thanh tẩy chính họ theo lệnh vua đã truyền và theo các nghi thức lời Chúa đã dạy. Sau đó họ vào thanh tẩy Ðền Thờ Chúa. ¹⁶ Các tư tế vào trong nơi thánh của Ðền Thờ Chúa để dọn dẹp cho sạch sẽ. Họ đem mọi thứ ô uế họ tìm thấy trong Ðền Thờ Chúa ra và vứt ngoài sân của Nhà Chúa. Sau đó những người Lê-vi đến lấy những thứ đó và đem bỏ dưới Khe Kít-rôn. ¹⁷ Ngày thứ nhất của tháng thứ nhất họ bắt đầu thanh tẩy; đến ngày thứ tám của tháng đó, họ thanh tẩy được đến ngoài tiền đình của Ðền Thờ Chúa. Họ tiếp tục làm sạch thêm tám ngày nữa, để Ðền Thờ Chúa trở nên hoàn toàn thánh sạch; đến ngày thứ mười sáu của tháng thứ nhất, công việc thanh tẩy Ðền Thờ hoàn tất.

¹⁸ Sau đó họ vào gặp Vua Ê-xê-chia và nói, “Chúng tôi đã hoàn tất việc thanh tẩy toàn thể Ðền Thờ Chúa, kể cả bàn thờ dâng của lễ thiêu và các dụng cụ liên hệ, bàn thờ dâng bánh hằng hiến và các dụng cụ liên hệ. ¹⁹ Ngoài ra tất cả các dụng cụ mà Vua A-kha đã bất trung và quăng đi trong thời ông trị vì, chúng tôi đã thiết kế chúng lại và làm cho thánh sạch. Này, chúng đang ở trước bàn thờ Chúa và sẵn sàng để được dùng.”

Cử Hành Lễ Chuộc Tội

²⁰ Sáng hôm sau Vua Ê-xê-chia dậy sớm, triệu tập các quan chức trong kinh thành lại, và cùng nhau đi lên Ðền Thờ Chúa. ²¹ Họ dẫn theo bảy con bò đực, bảy con chiên đực, bảy con cừu con đực, và bảy con dê đực, để làm của lễ chuộc tội cho vương quốc, cho đền thánh, và cho Giu-đa. Ông truyền cho các tư tế là con cháu của A-rôn sát tế chúng và dâng chúng trên bàn thờ Chúa. ²² Vậy các tư tế sát tế bảy con bò đực và lấy máu chúng rảy trên bàn thờ. Kế đến họ sát tế bảy con chiên đực và lấy máu chúng rảy trên bàn thờ. Sau đó họ sát tế bảy con cừu con đực và lấy máu chúng rảy trên bàn thờ. ²³ Cuối cùng họ đem bảy con dê đực làm của lễ chuộc tội đến trước mặt vua và toàn thể hội chúng; họ đặt tay trên chúng. ²⁴ Các tư tế sát tế chúng và dâng máu chúng trên bàn thờ để chuộc tội cho toàn dân I-sơ-ra-ên, vì vua đã truyền phải dâng của lễ thiêu và của lễ chuộc tội cho toàn dân I-sơ-ra-ên.

²⁵ Ông cắt đặt những người Lê-vi vào sân Ðền Thờ Chúa, mang theo các não bạt, các hạc cầm, các đàn lia, theo lệnh của Ða-vít, của Ðấng Tiên Kiến Gát, và của Tiên Tri Na-than, vì mệnh lệnh của Chúa được truyền qua các vị tiên tri của Ngài. ²⁶ Những người Lê-vi đứng cầm các nhạc khí của Ða-vít, còn các tư tế đứng cầm kèn trong tay. ²⁷ Ê-xê-chia ra lệnh cho các tư tế dâng của lễ thiêu trên bàn thờ. Khi của lễ thiêu bắt đầu dâng, ca đoàn cất tiếng hát vang lừng tôn ngợi Chúa, ban kèn thổi kèn, và ban nhạc sử dụng các nhạc khí của Ða-vít vua I-sơ-ra-ên trỗi nhạc hòa theo. ²⁸ Toàn thể hội chúng quỳ xuống thờ lạy, ca đoàn tiếp tục ca hát, và ban kèn tiếp tục thổi kèn. Mọi người cứ như thế mà thờ phượng cho đến khi các của lễ thiêu được dâng xong.

²⁹ Khi các của lễ thiêu đã được dâng xong, vua và mọi người hiện diện với ông đều quỳ sấp mặt xuống mà thờ lạy. ³⁰ Vua Ê-xê-chia và các triều thần truyền cho người Lê-vi ca ngợi Chúa bằng những bài thánh thi của Ða-vít và của Ðấng Tiên Kiến A-sáp. Họ bèn dâng lên những bài ca với nỗi vui mừng, và mọi người quỳ sấp mặt xuống và thờ lạy.

Tái Lập Sự Thờ Phượng

³¹ Bấy giờ Ê-xê-chia cất tiếng nói, “Bây giờ quý vị đã làm cho mình ra thánh cho Chúa rồi, hãy đến gần, hãy mang các thú vật hiến tế và các của lễ cảm tạ vào Nhà Chúa.” Vậy hội chúng mang đến các thú vật hiến tế và các của lễ cảm tạ. Về các của lễ thiêu, ai muốn mang đến bao nhiêu tùy lòng. ³² Số của lễ thiêu mà hội chúng đã mang đến dâng là bảy mươi con bò đực, một trăm con chiên đực, hai trăm con cừu con đực. Tất cả đều được làm của lễ thiêu dâng lên Chúa. ³³ Số thú vật đã được biệt riêng ra thánh và đem đến dâng là sáu trăm con bò đực và ba ngàn con chiên.

³⁴ Tuy nhiên vì số tư tế quá ít, không đủ để lột da các con thú được dâng làm của lễ thiêu, nên những người Lê-vi bà con của họ đã tình nguyện phụ giúp họ cho đến khi công việc được hoàn tất, và cho đến khi một số tư tế khác được thánh hóa và bổ sung vào. Số là những người Lê-vi đã sốt sắng hơn các tư tế trong việc làm cho mình được thánh hóa. ³⁵ Thật vậy số của lễ thiêu, với mỡ cho của lễ cầu an, và của lễ quán dâng cặp theo từng của lễ thiêu thật quá nhiều.

Vậy sự thờ phượng trong Ðền Thờ Chúa đã được tái lập. ³⁶ Ê-xê-chia và toàn dân rất vui mừng vì những gì Ðức Chúa Trời đã làm cho dân, bởi việc tái lập sự thờ phượng trong Ðền Thờ vốn không được chuẩn bị kỹ từ trước nhưng đã được thực hiện cách tốt đẹp.

Cử Hành Lễ Vượt Qua

30 Ê-xê-chia sai các sứ giả đi khắp I-sơ-ra-ên và Giu-đa; ông cũng gởi thư cho các chi tộc Ép-ra-im và Ma-na-se, mời họ đến Ðền Thờ Chúa tại Giê-ru-sa-lem để dự Lễ Vượt Qua, hầu tỏ lòng nhớ ơn Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên. ² Vì vua, triều thần, và toàn thể hội chúng ở Giê-ru-sa-lem đã biểu quyết sẽ tổ chức Lễ Vượt Qua vào tháng hai. ³ Sở dĩ họ không thể giữ lễ đó đúng theo chu kỳ đã định thường niên^[j] vì không đủ các tư tế được thánh hóa để phụng tế, đồng thời dân chúng cũng chưa được tập họp đông đủ về Giê-ru-sa-lem. ⁴ Vua và toàn thể hội chúng đều cho quyết định như thế là phải lẽ. ⁵ Vậy họ gởi thông báo ra cho toàn dân I-sơ-ra-ên, từ Bê-e Sê-ba đến Ðan, mời mọi người về Giê-ru-sa-lem dự Lễ Vượt Qua, hầu tỏ lòng nhớ ơn Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, vì lâu nay họ đã bỏ qua và không tổ chức lễ ấy hằng năm như đã quy định. ⁶ Vậy những người đưa thư mang các thư của vua và của triều thần đến khắp nơi trong I-sơ-ra-ên và Giu-đa mời gọi rằng:

“Hỡi người I-sơ-ra-ên, hãy trở về với Chúa, Ðức Chúa Trời của Áp-ra-ham, I-sác, và I-sơ-ra-ên, để Ngài có thể quay lại với các ngươi, những người sống sót nhờ trốn thoát tay các vua A-sy-ri. ⁷ Ðừng giống như cha ông các ngươi và bà con các ngươi trước đây mà bất trung với Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ, khiến Ngài phải biến họ thành một chứng tích điêu tàn, như các ngươi đã thấy. ⁸ Ðừng cứng cổ như cha ông các ngươi, nhưng hãy thuận phục Chúa. Hãy đến thờ phượng nơi đền thánh Ngài, nơi Ngài đã biệt riêng ra thánh đời đời. Hãy thờ phượng Chúa, Ðức Chúa Trời của các ngươi, để cơn thịnh nộ phừng phừng của Ngài sẽ quay khỏi các ngươi. ⁹ Nếu các ngươi trở về với Chúa, bà con các ngươi và con cháu các ngươi có thể được những kẻ bắt chúng đem lưu đày tỏ lòng thương xót đối với chúng, và biết đâu chúng sẽ được trở về lại xứ nầy, vì Chúa, Ðức Chúa Trời của các ngươi, là Ðấng khoan dung độ lượng và thương xót. Nếu các ngươi quay về với Ngài, Ngài sẽ không quay mặt khỏi các ngươi mãi đâu.”

¹⁰ Vậy những người đưa thư đi từ thành nầy đến thành khác, khắp địa phận của các chi tộc Ép-ra-im và Ma-na-se cho đến tận những miền xa xôi của chi tộc Xê-bu-lun, nhưng chúng nhạo cười và chế giễu họ. ¹¹ Dầu vậy cũng có một số người của các chi tộc A-se, Ma-na-se, và Xê-bu-lun chịu hạ mình và đi đến Giê-ru-sa-lem dự lễ. ¹² Tại Giu-đa tay Ðức Chúa Trời ở với họ nên ai nấy đều một lòng vâng lịnh vua và các triều thần mà làm theo lời Chúa. ¹³ Vì thế trong tháng hai, một đoàn người rất đông tụ họp về Giê-ru-sa-lem để dự Lễ Bánh Không Men.

¹⁴ Họ đứng dậy dẹp bỏ các bàn thờ tà thần ở Giê-ru-sa-lem. Họ dẹp bỏ tất cả các bàn thờ dâng hương cho chúng và đem quăng chúng xuống Khe Kít-rôn.

¹⁵ Họ giết con chiên của Lễ Vượt Qua vào ngày mười bốn tháng hai. Bấy giờ các tư tế và những người Lê-vi lấy làm hổ thẹn và vội vàng làm thủ tục thanh tẩy chính họ, rồi đem các của lễ thiêu vào Ðền Thờ Chúa. ¹⁶ Họ đứng vào vị trí của họ theo như Luật Pháp của Môi-se, người của Ðức Chúa Trời, đã quy định. Các tư tế nhận lấy máu của thú vật hiến tế do những người Lê-vi trao cho và đem rảy trên bàn thờ, ¹⁷ vì trong hội chúng vẫn có nhiều người chưa làm thủ tục thanh tẩy chính mình để có thể dự lễ, nên những người Lê-vi phải giết một con chiên của Lễ Vượt Qua cho mỗi người chưa được thanh tẩy để làm cho họ ra thánh đối với Chúa. ¹⁸ Số là có rất đông người, đặc biệt những người từ các chi tộc Ép-ra-im, Ma-na-se, I-sa-ca, và Xê-bu-lun về, họ không làm thủ tục thanh tẩy chính họ như đã quy định, nhưng lại ăn thịt con vật hiến tế của Lễ Vượt Qua, vì thế Ê-xê-chia đã cầu nguyện cho họ rằng, “Cầu xin Chúa nhân lành tha thứ họ, ¹⁹ những người có lòng thành tìm kiếm Ðức Chúa Trời là Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ, mặc dù họ đã không làm theo thủ tục thanh tẩy như đã quy định.”

²⁰ Chúa nhậm lời cầu nguyện của Ê-xê-chia và cho dân được an lành.^{[k] 21} Dân I-sơ-ra-ên tụ họp về Giê-ru-sa-lem giữ Lễ Bánh Không Men trong bảy ngày với lòng phấn khởi vui mừng. Những người Lê-vi và các tư tế ngày nào cũng hát ca tôn ngợi Chúa; còn ban nhạc thì dùng các nhạc khí trỗi nhạc vang lừng chúc tụng Chúa.

²² Ê-xê-chia đã nói những lời khích lệ bày tỏ lòng tri ân đối với những người Lê-vi thông hiểu lễ chế đã nhiệt tình lo tổ chức đại lễ nhớ ơn Chúa.

Vậy dân ăn các món đặc biệt của kỳ lễ bảy ngày; họ dâng các của lễ cầu an và dâng lời cảm tạ^[l] lên Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ. ²³ Bấy giờ toàn thể hội chúng đồng ý giữ lễ thêm bảy ngày nữa. Vậy họ giữ lễ thêm bảy ngày nữa với lòng hớn hở vui mừng. ²⁴ Vì Ê-xê-chia vua Giu-đa đã tặng cho hội chúng các thú vật hiến tế, gồm một ngàn bò đực và bảy ngàn chiên; các triều thần cũng tặng một ngàn con bò đực và mười ngàn chiên và dê. Rất nhiều tư tế đã làm thủ tục thanh tẩy chính mình để có thể đáp ứng đủ cho nhu cầu phụng tế.

²⁵ Toàn thể hội chúng Giu-đa, các tư tế và những người Lê-vi, tất cả người I-sơ-ra-ên khắp nơi đã tập họp về, kể cả những ngoại kiều sống trong nước I-sơ-ra-ên, và những kiều dân trong nước Giu-đa, ai nấy đều hớn hở vui mừng. ²⁶ Vậy tại Giê-ru-sa-lem mọi người đã có niềm vui rất lớn mà từ khi Sa-lô-môn con của Ða-vít làm vua I-sơ-ra-ên cho đến bấy giờ người ta chưa hề có được như thế ở Giê-ru-sa-lem. ²⁷ Các tư tế và những người Lê-vi đứng dậy chúc phước cho dân, và Ðức Chúa Trời nhậm lời chúc phước của họ. Quả thật lời cầu nguyện của họ đã thấu đến thiên đàng, nơi ngự thánh của Ngài.

Dẹp Bỏ Các Ðền Miếu Thờ Thần Tượng

31 Bấy giờ sau khi mọi việc ấy đã xong, mọi người I-sơ-ra-ên đi ra các thành ở Giu-đa đập bể thành mảnh vụn tất cả các trụ thờ thần tượng, đốn hạ các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra, phá đổ tất cả các tế đàn trên những nơi cao và các bàn thờ ở những nơi đó. Họ dẹp bỏ các thứ đó ra khỏi mọi nơi ở Giu-đa, Bên-gia-min, Ép-ra-im, và Ma-na-se cho đến khi họ dẹp bỏ chúng hoàn toàn. Sau đó mọi người I-sơ-ra-ên trở về; ai nấy trở về sản nghiệp mình, trong thành mình.

Chỉnh Ðốn Hàng Giáo Phẩm

² Ê-xê-chia cắt đặt các tư tế và những người Lê-vi vào các ban ngành của họ, người nào vào việc nấy. Các tư tế đảm trách những việc của các tư tế, những người Lê-vi lo những việc của người Lê-vi, để dâng các của lễ thiêu, các của lễ cầu an, lo các việc tế tự, cảm tạ, và ca hát từ các cổng của các lều trong khu vực Ðền Thờ Chúa trở vào. ³ Vua cũng dâng hiến phần của mình để làm các của lễ thiêu dâng lên hằng ngày vào mỗi buổi sáng và mỗi buổi chiều, các của lễ thiêu dâng hằng tuần vào mỗi ngày Sa-bát, hằng tháng vào những ngày trăng mới, và những ngày đại lễ như đã ghi trong Luật Pháp của Chúa. ⁴ Ngoài ra ông còn truyền cho dân ở Giê-ru-sa-lem đóng góp phần của họ như đã quy định, để giúp các tư tế và những người Lê-vi dành trọn thì giờ vào việc giảng dạy và thi hành Luật Pháp của Chúa. ⁵ Vừa khi lịnh vua được ban ra, dân I-sơ-ra-ên dâng hiến rất nhiều hoa lợi đầu mùa của lúa gạo, rượu mới, dầu, mật ong, và mọi sản phẩm của ruộng nương. Họ mang đến rất nhiều. Lợi tức nào họ cũng dâng một phần mười. ⁶ Dân I-sơ-ra-ên và dân Giu-đa sống trong các thành của Giu-đa đã mang các của dâng một phần mười trong các đàn bò, các đàn chiên dê, và một phần mười của mọi thứ họ đã biệt riêng ra thánh cho Chúa, Ðức Chúa Trời của họ. Họ đã dẫn nhiều đàn súc vật đến và mang các lễ vật về chất thành nhiều đống. ⁷ Từ tháng ba họ bắt đầu mang về chất thành đống và cho đến tháng bảy mới xong. ⁸ Khi Ê-xê-chia và quần thần của ông thấy các đống lễ vật, họ chúc tụng Chúa và chúc phước cho dân I-sơ-ra-ên của Ngài.

⁹ Ê-xê-chia hỏi các tư tế và những người Lê-vi về các đống lễ vật người ta dâng còn để ngoài trời. ¹⁰ Trưởng Tế A-xa-ri-a, con cháu trong dòng dõi Xa-đốc, trả lời và nói, “Từ khi dân bắt đầu đem các của dâng vào Nhà Chúa, chúng tôi đã có đủ ăn và còn thừa rất nhiều, bởi vì Chúa đã ban phước cho dân của Ngài, và các đống đó là những gì còn dư lại.”

¹¹ Ê-xê-chia bèn truyền cho dọn dẹp các phòng trong khu vực Ðền Thờ Chúa để làm các nhà kho, và người ta đã dọn dẹp như thế. ¹² Sau đó họ trung tín đem vào đó các của dâng, các của lễ một phần mười, và các vật gì họ đã biệt riêng ra thánh. Cô-na-ni-a một người Lê-vi được bổ nhiệm để quản lý các kho ấy, và Si-mê-i em ông được cử làm phụ tá. ¹³ Theo lệnh của Vua Ê-xê-chia và A-xa-ri-a quan đặc trách mọi việc ở Ðền Thờ Ðức Chúa Trời, các ông Giê-hi-ên, A-xa-xi-a, Na-hát, A-sa-hên, Giê-ri-mốt, Giô-xa-bát, Ê-li-ên, Ít-ma-ki-a, Ma-hát, A-xa-ri-a, và Bê-na-gia được cử làm giám thị để phụ giúp Cô-na-ni-a và Si-mê-i em ông ấy.

¹⁴ Cô-rê con của Im-na người Lê-vi, người giữ cửa ở Cổng Ðông, được bổ nhiệm làm người quản lý các của dâng lạc ý lên Ðức Chúa Trời và chịu trách nhiệm phân phát các lễ vật đã dâng lên Chúa và các lễ vật cực thánh. ¹⁵ Dưới quyền ông có các ông Ê-đen, Mi-ni-a-min, Giê-sua, Sê-ma-gia, A-ma-ri-a, và Sê-ca-ni-a phụ giúp, để phân phát các của dâng cho các tư tế sống trong các thành của các tư tế, theo các ban ngành của họ, bất luận già hay trẻ. ¹⁶ Hễ người nam nào từ ba tuổi trở lên, có tên trong sổ gia phả của họ, và đã theo phiên thứ của mình mà vào Ðền Thờ Chúa để phục vụ hằng ngày, thảy đều được chia phần các lễ vật. ¹⁷ Họ cũng chia phần cho các tư tế có tên trong gia phả theo gia tộc của họ và những người Lê-vi từ hai mươi tuổi trở lên có tên trong danh sách những người phục vụ theo chức vụ và ban ngành của họ. ¹⁸ Ngoài ra họ còn chia phần cho mọi người trong gia đình các tư tế đã được liệt kê vào gia phả, bất luận là các con thơ, vợ, hoặc các con trai, và các con gái ở tuổi thiếu niên, vì những người ấy đã trung tín biệt riêng mình ra thánh để dự phần trong công tác phục vụ.

¹⁹ Về các tư tế, những người trong dòng dõi của A-rôn, những người sinh sống trong các ruộng đồng trực thuộc các thành của họ, thì trong mỗi thành đều có một số người được chỉ định đích danh để đảm trách việc phân phát các phần cho những người nam thuộc thành phần tư tế và cho mọi người Lê-vi có tên trong gia phả.

²⁰ Ê-xê-chia đã làm như thế trong toàn cõi Giu-đa. Ông làm những gì tốt, đúng, và trung thành trước mặt Chúa, Ðức Chúa Trời của ông. ²¹ Trong mọi việc ông bắt đầu làm cho sự phục vụ Nhà Ðức Chúa Trời, và cho sự thi hành Luật Pháp và các điều răn, ông đều tìm kiếm Ðức Chúa Trời và làm một cách hết lòng; do đó ông được thành công thịnh vượng.

Sên-na-chê-ríp Xâm Lăng

32 Sau các việc ấy, tức các việc làm trung tín của Ê-xê-chia, Sên-na-chê-ríp kéo quân đến xâm lăng Giu-đa. Hắn chia quân bao vây các thành kiên cố, vì nghĩ rằng hắn sẽ chiếm được các thành ấy. ² Khi Ê-xê-chia thấy Sên-na-chê-ríp đã kéo quân đến và biết rõ chủ tâm của hắn muốn tấn công Giê-ru-sa-lem, ³ ông bàn với các triều thần và các vị chỉ huy quân đội của ông, và quyết định ngăn chặn các nguồn nước ở bên ngoài thành lại, và họ giúp ông thực hiện được điều đó. ⁴ Vậy họ huy động nhiều người đến hiệp nhau ngăn chặn các nguồn nước và các khe suối chảy qua vùng đất ấy. Họ bảo, “Tại sao để cho các vua A-sy-ri đến đây và thấy có nhiều nước chứ?” ⁵ Ðồng thời ông nỗ lực xây lại những chỗ đổ vỡ của tường thành và xây các pháo tháp trên tường thành. Ông xây thêm một bức tường thành bên ngoài bức tường thành đã có sẵn và làm cho thành kiên cố bằng cách xây dựng các chiến hào cho khu vực Thành Ða-vít. Ngoài ra ông cho chế tạo nhiều vũ khí và các khiên. ⁶ Ông đặt các sĩ quan chỉ huy quân dân để chiến đấu, rồi tập họp họ đến trước mặt ông nơi quảng trường ở cổng thành. Ông khích lệ họ và nói, ⁷ “Hãy mạnh mẽ và can đảm lên. Chớ sợ hãi và đừng kinh hoảng trước mặt vua A-sy-ri và trước mặt đạo quân đông đảo của hắn, vì Ðấng ở với chúng ta mạnh hơn hắn. ⁸ Ở với hắn chỉ là một đạo quân người phàm xác thịt, còn ở với chúng ta là Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta, Ðấng giúp đỡ chúng ta và đánh giặc với chúng ta.” Quân dân được vững lòng nhờ những lời khích lệ của Ê-xê-chia vua Giu-đa.

⁹ Sau đó Sên-na-chê-ríp vua A-sy-ri kéo toàn thể đại quân của hắn đến bao vây La-kích. Từ đó hắn sai các sứ giả của hắn đến Giê-ru-sa-lem và nói với Ê-xê-chia vua Giu-đa và dân Giu-đa ở Giê-ru-sa-lem rằng, ¹⁰ “Sên-na-chê-ríp vua A-sy-ri phán thế nầy: Các ngươi tin cậy vào ai mà cứ ở trong Giê-ru-sa-lem để bị bao vây như vậy? ¹¹ Há chẳng phải Ê-xê-chia đã thuyết phục các ngươi rằng, ‘Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta, sẽ giải cứu chúng ta khỏi tay vua A-sy-ri’ để các ngươi phải chết đói và chết khát sao? ¹² Há chẳng phải Ê-xê-chia nầy là người đã dẹp bỏ các tế đàn trên những nơi cao và các bàn thờ để dâng của tế lễ cho Ngài, và truyền lịnh cho dân Giu-đa và dân Giê-ru-sa-lem rằng, ‘Các ngươi chỉ thờ phượng trước một bàn thờ và chỉ dâng hương trên đó mà thôi’ hay sao? ¹³ Các ngươi há không biết những gì ta và cha ông ta đã làm cho các dân ở các nước khác hay sao? Các thần của các dân ở các nước đó há có thể giải cứu đất nước của chúng khỏi tay ta chăng? ¹⁴ Có thần nào trong tất cả các thần của các dân mà cha ông ta đã tận diệt có thể giải cứu dân của thần đó khỏi tay ta chăng? Thế thì Ðức Chúa Trời của các ngươi há có thể giải cứu các ngươi khỏi tay ta được sao? ¹⁵ Vậy bây giờ chớ để Ê-xê-chia lừa gạt các ngươi. Chớ để hắn thuyết phục các ngươi như thế. Chớ tin hắn, vì không có thần nào của dân nào hay của nước nào có thể cứu dân của thần đó khỏi tay ta hay tay của cha ông ta được. Thế thì làm thế nào Ðức Chúa Trời của các ngươi có thể cứu các ngươi khỏi tay ta?”

¹⁶ Các tôi tớ của hắn còn nói thêm những lời khác xúc phạm đến Chúa Ðức Chúa Trời và chống lại Ê-xê-chia tôi tớ Ngài. ¹⁷ Hắn còn gởi các thư ra nhục mạ Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, và nói những lời xúc phạm đến Ngài rằng, “Giống như các thần của các dân các nước không thể cứu chúng khỏi tay ta, thì Ðức Chúa Trời của Ê-xê-chia cũng sẽ không thể cứu dân của hắn khỏi tay ta.” ¹⁸ Chúng nói lớn tiếng trong ngôn ngữ của người Giu-đa đang ở trên đầu tường thành để làm cho họ hoang mang lo sợ và khủng hoảng tinh thần hầu có thể tấn công chiếm thành. ¹⁹ Chúng nói về Ðức Chúa Trời của Giê-ru-sa-lem như thể nói về các thần của các dân trên thế gian, bởi các thần ấy chỉ là sản phẩm do tay người ta làm ra.

Sên-na-chê-ríp Bị Bại và Chết

²⁰ Bấy giờ Vua Ê-xê-chia và Tiên Tri Ê-sai con của A-mô cất tiếng lớn hướng lên trời khẩn nguyện và kêu cầu. ²¹ Chúa bèn sai một thiên sứ của Ngài đến trong trại quân của vua A-sy-ri và giết tất cả các chiến sĩ dũng mãnh, các tướng tá, và các sĩ quan của hắn. Vì thế hắn phải trở về nước của hắn trong nhục nhã. Khi hắn vào đền thờ thần của hắn để cúng bái, các con của hắn đã dùng gươm đâm chết hắn trong đó. ²² Như vậy Chúa đã giải cứu Ê-xê-chia và dân cư Giê-ru-sa-lem khỏi tay Sên-na-chê-ríp vua A-sy-ri, và khỏi mọi kẻ thù khác. Ngài ban cho ông được bình an tứ phía. ²³ Nhiều người mang các của lễ đến Giê-ru-sa-lem dâng lên Chúa và các quà quý giá cống hiến Ê-xê-chia vua Giu-đa. Từ đó ông được mọi dân chung quanh nể trọng.

Ê-xê-chia Bị Bịnh và Ðược Chữa Lành

²⁴ Trong những ngày ấy Ê-xê-chia bị bịnh và gần chết. Ông cầu nguyện với Chúa. Ngài đáp lời ông và ban cho ông một dấu hiệu. ²⁵ Nhưng Ê-xê-chia không báo đáp ơn lành ông đã nhận được, vì lòng ông kiêu ngạo. Vì thế một cơn thịnh nộ đã giáng trên ông, cùng trên Giu-đa và Giê-ru-sa-lem. ²⁶ Ê-xê-chia bèn hạ lòng kiêu ngạo của ông xuống; cả ông và dân cư ở Giê-ru-sa-lem đều làm như thế. Do đó suốt thời gian còn lại của triều đại Ê-xê-chia, cơn thịnh nộ của Chúa đã ngưng giáng xuống.

Sự Giàu Sang của Ê-xê-chia

²⁷ Ê-xê-chia rất giàu có và được tôn trọng. Ông xây cất các nhà kho để chứa bạc, vàng, bảo ngọc, thuốc thơm, thuẫn khiên, và mọi thứ quý giá. ²⁸ Ông xây các vựa lẫm để chứa lúa gạo, rượu mới, và dầu ô-liu. Ông cất các chuồng cho các đàn bò, và các ràn cho các đàn chiên. ²⁹ Ngoài ra ông xây cho ông nhiều thành, và mua cho ông nhiều đàn chiên và đàn bò, vì Chúa ban cho ông nhiều của cải. ³⁰ Chính Ê-xê-chia nầy là người đã ngăn chặn thượng nguồn của Suối Ghi-hôn và dẫn nước chảy ngầm xuống phía tây của Thành Ða-vít. Ê-xê-chia được thành công trong mọi việc tay ông làm.

³¹ Tuy nhiên khi các sứ giả do những kẻ cầm quyền ở Ba-by-lôn phái đến để tìm hiểu về những việc lạ lùng đã xảy ra trong xứ, Ðức Chúa Trời đã tạm lìa khỏi ông, để xem trong thâm tâm ông, lòng ông thật sự tin kính Ngài như thể nào.

Kết Thúc Triều Ðại Ê-xê-chia

(2 Vua 20:20-21)

³² Những hoạt động khác của Ê-xê-chia, đặc biệt những việc tốt ông làm, này, chúng đều được chép trong Khải Tượng của Tiên Tri Ê-sai con của A-mô, một phần trong sách Các Vua Giu-đa và I-sơ-ra-ên. ³³ Ê-xê-chia an giấc với tổ tiên ông. Người ta chôn ông trong các hang mộ trên cao dành cho con cháu của Ða-vít. Toàn dân Giu-đa và Giê-ru-sa-lem đến tỏ lòng tôn kính ông trong tang lễ. Sau đó Ma-na-se con trai ông lên ngôi kế vị.

Triều Ðại của Ma-na-se

(2 Vua 21:1-18)

33 Ma-na-se được mười hai tuổi khi lên ngai làm vua. Ông trị vì năm mươi lăm năm tại Giê-ru-sa-lem. ² Ông làm những điều gian tà tội lỗi trước mặt Chúa, bắt chước những điều gớm ghiếc của các dân Chúa đã đuổi đi trước mặt người I-sơ-ra-ên. ³ Ông xây lại các tế đàn trên những nơi cao mà Ê-xê-chia cha ông đã dẹp bỏ. Ông xây dựng lại các bàn thờ cho Thần Ba-anh, và các trụ thờ cho Nữ Thần A-sê-ra. Ông quỳ xuống sụp lạy tất cả các thần tinh tú và thờ phượng chúng. ⁴ Ông xây dựng các bàn thờ để thờ các tà thần ngay trong khu vực Ðền Thờ Chúa, nơi Chúa đã phán, “Giê-ru-sa-lem là nơi danh Ta sẽ ngự đời đời.” ⁵ Ông xây các bàn thờ cho các thần tinh tú trên trời ngay trong hai sân của Ðền Thờ Chúa. ⁶ Ông cũng bắt các con trai thơ dại của ông đem thiêu trong lửa để cúng thần trong Thung Lũng Bên Hin-nôm. Ông tin phù thủy, chiêm tinh, thầy bói; ông cầu hỏi đồng bóng và thầy pháp. Ông làm nhiều điều gian tà tội lỗi trước mặt Chúa, chọc Ngài nổi giận. ⁷ Ông lấy hình tượng ông đã làm và đem đặt trong Ðền Thờ Ðức Chúa Trời, nơi Ðức Chúa Trời đã phán với Ða-vít và Sa-lô-môn con trai ông ấy, “Trong Ðền Thờ nầy ở Giê-ru-sa-lem, nơi Ta đã chọn trong tất cả các chi tộc của I-sơ-ra-ên, nơi Ta sẽ đặt danh Ta tại đó đời đời, ⁸ Ta sẽ không để cho bàn chân của dân I-sơ-ra-ên rời khỏi đất Ta đã định cho tổ tiên chúng, nếu chúng cẩn thận làm theo mọi điều trong luật pháp, luật lệ, và mạng lịnh mà Ta đã truyền cho chúng qua Môi-se.”

⁹ Nhưng Ma-na-se đã xúi giục dân Giu-đa và dân cư Giê-ru-sa-lem làm những điều gian tà tội lỗi hơn tất cả các dân mà Chúa đã tiêu diệt trước mặt dân I-sơ-ra-ên. ¹⁰ Chúa phán với Ma-na-se và dân của ông, nhưng họ không nghe. ¹¹ Vì thế Chúa đã đem các vị chỉ huy quân đội của vua A-sy-ri đến bắt Ma-na-se, đóng gông ông lại, lấy xích đồng xiềng ông lại, rồi đem ông qua By-by-lôn.

¹² Bấy giờ trong cơn khốn quẫn ông tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời của ông. Ông hết sức hạ mình xuống trước mặt Ðức Chúa Trời của tổ tiên ông. ¹³ Ông cầu nguyện với Ngài; ông tha thiết cầu xin Ngài. Ngài đã nghe tiếng kêu cầu của ông và làm cho ông được trở về lại Giê-ru-sa-lem trong vương quốc của ông. Bấy giờ Ma-na-se nhận biết chỉ có Chúa mới là Ðức Chúa Trời của ông.

¹⁴ Sau đó ông xây lại tường thành bên ngoài Thành Ða-vít, ở phía tây của Ghi-hôn, trong thung lũng, cho đến lối vào Cổng Cá, rồi tiếp tục xây vòng quanh Ðồi Ô-phên. Ông xây bức tường ấy lên thật cao. Sau đó ông đặt các vị chỉ huy quân đội trong tất cả các thành kiên cố của Giu-đa. ¹⁵ Ông dẹp bỏ các thần ngoại bang và hình tượng ra khỏi khu vực Ðền Thờ Chúa, và tất cả các bàn thờ mà ông đã xây trên núi của Ðền Thờ Chúa ở Giê-ru-sa-lem và quăng chúng ra ngoài thành. ¹⁶ Ông sửa sang lại bàn thờ Chúa, rồi dâng trên đó các của lễ cầu an và các của lễ tạ ơn. Ông truyền cho dân Giu-đa phải thờ phượng Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên. ¹⁷ Tuy nhiên dân chúng vẫn còn tiếp tục dâng các thú vật hiến tế ở các tế đàn trên những nơi cao, mặc dù họ chỉ dâng chúng lên Chúa, Ðức Chúa Trời của họ.

¹⁸ Những sinh hoạt khác của Ma-na-se, lời cầu nguyện của ông dâng lên Ðức Chúa Trời, những lời của các đấng tiên kiến đã nhân danh Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, nói với ông, này, chúng đều được chép trong sách Sử Ký của Các Vua I-sơ-ra-ên.

¹⁹ Lời cầu nguyện của ông và thể nào ông đã được nhậm lời cầu xin, cũng như tất cả các tội lỗi của ông và các vi phạm của ông, những chỗ ông xây cất các tế đàn trên những nơi cao, những nơi ông xây các trụ thờ cho Nữ Thần A-sê-ra và các hình tượng trước khi ông hạ mình xuống, này, chúng đều được chép trong sách Sử Ký của Các Ðấng Tiên Kiến. ²⁰ Ma-na-se an giấc với tổ tiên ông. Người ta chôn ông trong cung điện của ông. A-môn con trai ông lên ngai kế vị.

Triều Ðại của A-môn

(2 Vua 21:19-26)

²¹ A-môn được hai mươi hai tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì hai năm tại Giê-ru-sa-lem. ²² Ông làm những điều gian tà trước mặt Chúa, như cha của ông đã làm, vì A-môn dâng các thú vật hiến tế cho các hình tượng mà cha ông đã làm, và ông thờ lạy chúng. ²³ Ông không hạ mình xuống trước mặt Chúa như cha ông đã hạ mình xuống, nhưng A-môn phạm tội càng ngày càng nhiều hơn. ²⁴ Các tôi tớ của ông đã lập mưu làm phản ông. Chúng ám sát ông ngay trong cung điện của ông. ²⁵ Nhưng dân trong nước đã xử tử tất cả những kẻ đã thực hiện âm mưu ám sát Vua A-môn. Sau đó dân trong nước đã lập Giô-si-a con trai ông lên ngôi làm vua kế vị.

Triều Ðại của Giô-si-a

(2 Vua 22:1-2)

34 Giô-si-a được tám tuổi khi lên ngôi làm vua. Ông trị vì ba mươi mốt năm tại Giê-ru-sa-lem. ² Ông làm điều tốt trước mặt Chúa và bước đi trong các đường lối của Ða-vít tổ tiên ông, không quay qua bên phải hoặc bên trái.

³ Năm thứ tám triều đại của ông, dù lúc đó ông chỉ là một thiếu niên, ông bắt đầu tìm kiếm Ðức Chúa Trời của Ða-vít tổ tiên ông. Ðến năm thứ mười hai ông bắt đầu làm sạch khỏi Giu-đa và Giê-ru-sa-lem các tế đàn trên những nơi cao, các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra, các tượng chạm, và các tượng đúc của các tà thần. ⁴ Dưới sự chỉ huy trực tiếp của ông, người ta đập nát các bàn thờ của Thần Ba-anh. Ông hủy phá các bàn thờ dâng hương trên các nơi đó, và ông đập ra thành mảnh vụn các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra, các tượng chạm, và các tượng đúc. Ông nghiền chúng ra thành bụi và đem rắc trên mộ của những kẻ đã dâng các thú vật hiến tế cho chúng. ⁵ Ông thiêu xương các tư tế của các thần ấy trên các bàn thờ chúng đã dùng để dâng các thú vật hiến tế cho thần tượng. Vậy ông tẩy sạch khỏi Giu-đa và Giê-ru-sa-lem sự thờ lạy tà thần. ⁶ Sau đó ông đến các thành trong lãnh thổ của Ma-na-se, Ép-ra-im, Si-mê-ôn, và tận miền Náp-ta-li, cùng những nơi đổ nát hoang tàn chung quanh chúng và cũng làm như vậy. ⁷ Ông đập đổ tan tành các bàn thờ thần tượng và các trụ thờ Nữ Thần A-sê-ra. Ông nghiền nát các hình tượng ra thành bụi và phá hủy tất cả các bàn thờ dâng hương cho các thần tượng trong khắp nước I-sơ-ra-ên; sau đó ông trở về Giê-ru-sa-lem.

Công Trình Tu Bổ Ðền Thờ

(2 Vua 22:3-7)

⁸ Vào năm thứ mười tám của triều đại ông, sau khi đã làm sạch khỏi xứ và Ðền Thờ sự thờ lạy tà thần, ông sai Sa-phan con của A-xa-li-a, Ma-a-sê-gia thị trưởng của kinh thành, và Giô-a con của Giô-a-ha quan ký lục lo việc sửa sang Ðền Thờ Chúa, Ðức Chúa Trời của ông. ⁹ Họ đến gặp Thượng Tế Hinh-ki-a để trao số tiền dân đã đem dâng ở Nhà Ðức Chúa Trời mà những người Lê-vi chịu trách nhiệm giữ cửa đã nhận được do dân từ các chi tộc Ma-na-se, Ép-ra-im, những người còn sót lại của I-sơ-ra-ên, toàn dân Giu-đa, Bên-gia-min, và dân cư Giê-ru-sa-lem đem đến dâng. ¹⁰ Họ trao số tiền đó tận tay những người có uy tín trông coi việc sửa sang Ðền Thờ Chúa. Những người đó dùng tiền ấy trả công cho những thợ sửa chữa và chỉnh trang Ðền Thờ. ¹¹ Họ trao số tiền đó cho các thợ mộc và thợ nề để mua đá tảng đẽo sẵn, gỗ để làm sườn nhà và đà ngang cho các tòa nhà của Ðền Thờ mà các vua Giu-đa trước đã bỏ bê khiến bị suy sụp. ¹² Những thợ đó đã làm việc rất tận tâm dưới sự điều động của Gia-hát và Ô-ba-đi-a, hai người Lê-vi dòng dõi của Mê-ra-ri, cùng với sự giám thị của Xa-cha-ri-a và Mê-shu-lam con cháu của Kê-hát. Những người Lê-vi khác, tất cả vốn là những nhạc sĩ tài ba, ¹³ được lập làm quản đốc những người khuân vác và làm giám thị các nhân công trong mọi công tác tái thiết. Một số người Lê-vi khác nữa làm thư ký, quản lý, và người giữ cửa.

Tìm Ðược Sách Luật Pháp

(2 Vua 22:8-13)

¹⁴ Trong khi họ lấy tiền dân chúng đã dâng ở Ðền Thờ Chúa ra đếm để trao cho ông, Tư Tế Hinh-ki-a cho họ biết ông đã tìm được cuộn sách Luật Pháp mà Chúa đã ban cho dân qua Môi-se. ¹⁵ Hinh-ki-a nói với Quan Bí Thư Sa-phan, “Tôi đã tìm được cuộn sách Luật Pháp trong Ðền Thờ Chúa.” Kế đó Hinh-ki-a trao cuộn sách ấy cho Sa-phan. ¹⁶ Sa-phan mang cuộn sách ấy đến cho vua và báo cáo, “Mọi việc hoàng thượng giao cho các tôi tớ ngài, họ đều thi hành nghiêm túc. ¹⁷ Họ đã lấy hết số tiền đã nhận được ở Ðền Thờ Chúa và trao tận tay các giám thị và các nhân công.” ¹⁸ Kế đó Quan Bí Thư Sa-phan tâu với vua, “Tư Tế Hinh-ki-a có trao cho hạ thần một cuộn sách.” Rồi Sa-phan đọc sách ấy cho vua nghe. ¹⁹ Sau khi vua nghe những lời ghi trong sách Luật Pháp, vua xé rách y phục của ông. ²⁰ Vua truyền lịnh cho Hinh-ki-a, A-hi-cam con của Sa-phan, Áp-đôn con của Mi-chê, Quan Bí Thư Sa-phan, và A-sa-gia mưu sĩ của vua rằng, ²¹ “Các ngươi hãy đi cầu hỏi ý Chúa cho ta và cho những người còn sót lại trong I-sơ-ra-ên và Giu-đa về những lời đã chép trong cuộn sách tìm được ấy, vì cơn thịnh nộ của Chúa sẽ đổ xuống trên chúng ta thật lớn thay, vì cha ông chúng ta đã không vâng giữ những lời của Chúa mà làm theo mọi điều đã chép trong sách ấy.”

Tham Vấn Nữ Tiên Tri Hun-đa

(2 Vua 22:14-20)

²² Vậy Hinh-ki-a và những người vua sai đi với ông đến gặp Nữ Tiên Tri Hun-đa. Bà là vợ của Sanh-lum con của Tô-khát cháu của Hạc-ra, người giữ các áo lễ của Ðền Thờ. Bà ấy đang ở Quận Nhì của Giê-ru-sa-lem. ²³ Bà nói với họ, “Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, phán thế nầy: Hãy nói với người sai các ông đến gặp tôi: ²⁴ Chúa phán thế nầy: ‘Này, Ta sẽ đem tai họa giáng xuống nơi nầy và trên dân cư ở đây, để làm ứng nghiệm mọi lời nguyền rủa đã chép trong sách mà người ta đã đọc trước mặt vua Giu-đa. ²⁵ Bởi vì chúng đã quên Ta mà dâng hương cho các thần khác. Chúng đã dùng mọi tác phẩm do tay chúng làm ra chọc giận Ta; vì thế cơn giận của Ta trút ra ở nơi nầy, và nó sẽ không nguôi đâu.’ ²⁶ Còn về vua Giu-đa, người đã sai các ông đi cầu hỏi Chúa, đây là những gì các ông hãy nói với người ấy: Chúa, Ðức Chúa Trời của I-sơ-ra-ên, phán thế nầy: ‘Về những lời ngươi đã nghe: ²⁷ Vì lòng ngươi mềm mại, ngươi đã hạ mình xuống trước mặt Ðức Chúa Trời khi nghe những lời Ngài phán về nơi nầy và dân cư ở đây, ngươi đã hạ mình xuống trước mặt Ta, ngươi đã xé rách y phục của ngươi và khóc trước mặt Ta,’ Chúa phán, ²⁸ ‘Này, Ta sẽ đem ngươi về với tổ tiên ngươi, và ngươi sẽ được chôn cất bình an, mắt ngươi sẽ không phải nhìn thấy những tai họa Ta sẽ giáng xuống nơi nầy và trên dân cư ở đây.’” Vậy họ trở về thuật lại cho vua sứ điệp họ đã nhận được.

Tái Lập Giao Ước

(2 Vua 23:1-20)

²⁹ Bấy giờ vua sai các sứ giả đi mời tất cả các vị trưởng lão của Giu-đa và Giê-ru-sa-lem đến. ³⁰ Kế đó vua với toàn dân Giu-đa và dân cư Giê-ru-sa-lem đi lên Ðền Thờ Chúa, với các tư tế và những người Lê-vi, tức mọi người, cả lớn lẫn nhỏ. Vua đọc cho họ nghe mọi lời trong Sách Giao Ước đã tìm được trong Ðền Thờ Chúa. ³¹ Sau đó vua đứng tại chỗ của mình và lập một giao ước trước mặt Chúa, hứa nguyện sẽ bước đi theo Chúa, vâng giữ các điều răn, các mạng lịnh, và các luật lệ của Ngài một cách hết lòng và hết linh hồn mình, và sẽ làm theo mọi lời của giao ước đã ghi trong sách. ³² Ông yêu cầu mọi người sống ở Giê-ru-sa-lem và chi tộc Bên-gia-min tuyên thệ sẽ làm theo như thế. Vậy mọi người đang ở Giê-ru-sa-lem lúc đó đều hứa nguyện sẽ vâng giữ giao ước của Ðức Chúa Trời, thần của tổ tiên họ.

³³ Giô-si-a dẹp bỏ mọi thần tượng gớm ghiếc ra khỏi toàn thể lãnh thổ của dân I-sơ-ra-ên. Ông yêu cầu mọi người sống trong lãnh thổ của dân I-sơ-ra-ên lúc bấy giờ chỉ thờ phượng một mình Chúa, Ðức Chúa Trời của họ, mà thôi. Suốt những ngày của đời ông, họ không lìa bỏ Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên họ, nhưng luôn tin thờ Ngài.

Cử Hành Lễ Vượt Qua

35 Giô-si-a cử hành Lễ Vượt Qua để nhớ ơn Chúa tại Giê-ru-sa-lem. Họ giết con vật hiến tế của Lễ Vượt Qua vào ngày mười bốn tháng giêng. ² Ông lập các tư tế vào các chức vụ của họ và khuyến khích họ lo việc phụng vụ tại Ðền Thờ Chúa. ³ Ông nói với người Lê-vi, những người có bổn phận dạy dỗ toàn dân I-sơ-ra-ên, những người đã được biệt riêng ra thánh cho Chúa, “Hãy để Rương Thánh vào Ðền Thờ mà Sa-lô-môn con của Ða-vít vua I-sơ-ra-ên đã xây. Bây giờ các ngươi không cần phải khiêng Rương ấy cho nặng vai mình nữa. Hãy để thì giờ lo phục vụ Chúa, Ðức Chúa Trời của các ngươi, và hãy phục vụ dân I-sơ-ra-ên của Ngài. ⁴ Hãy theo thứ tự trong gia tộc các ngươi và theo ban ngành của các ngươi mà đến Ðền Thờ để phục vụ như Ða-vít vua I-sơ-ra-ên đã chỉ dạy, và như Sa-lô-môn con vua ấy đã chỉ bảo. ⁵ Hãy đứng trong sân Ðền Thờ theo ban ngành của gia tộc các ngươi để giúp đỡ đồng bào các ngươi, những người đã được phân phối cho mỗi gia tộc Lê-vi, để các ngươi giúp đỡ họ khi họ đến thờ phượng. ⁶ Hãy giết các thú vật hiến tế của Lễ Vượt Qua, hãy làm cho các ngươi ra thánh, và hãy chuẩn bị đồng bào các ngươi, để ai nấy có thể làm theo mọi lời Chúa đã dùng Môi-se chỉ dạy.”

⁷ Giô-si-a góp phần bằng ba mươi ngàn con chiên và dê, cùng ba ngàn con bò, bắt từ các đàn súc vật của ông, để dân dùng làm các con vật hiến tế cho Lễ Vượt Qua. Tất cả các thú vật đó đều do vua tặng. ⁸ Các triều thần của ông cũng tự ý góp phần cho dân, cho các tư tế, và cho những người Lê-vi. Hinh-ki-a, Xa-cha-ri-a, và Giê-hi-ên, tức những người điều hành công việc tại Ðền Thờ của Ðức Chúa Trời, đã góp phần bằng hai ngàn sáu trăm con chiên và dê, cùng ba trăm con bò cho các tư tế, để dùng làm các con vật hiến tế cho Lễ Vượt Qua. ⁹ Ngoài ra, Cô-na-ni-a, hai em trai ông ấy là Sê-ma-gia và Nê-tha-nên, cùng Ha-sa-bi-a, Giê-i-ên, và Giô-xa-bát, các thủ lãnh của người Lê-vi, cũng đã góp phần bằng năm ngàn con chiên và dê, cùng năm trăm con bò cho người Lê-vi, để dùng làm các con vật hiến tế cho Lễ Vượt Qua.

¹⁰ Vậy mọi sự đã chuẩn bị sẵn sàng: các tư tế đứng vào vị trí của họ, và những người Lê-vi đứng theo ban ngành của họ như lịnh vua đã truyền. ¹¹ Họ bắt đầu giết các thú vật hiến tế cho Lễ Vượt Qua. Các tư tế nhận lấy máu và rảy trên bàn thờ, còn những người Lê-vi thì lột da các thú vật. ¹² Họ chia thịt các con thú dâng làm của lễ thiêu cho các đơn vị gia đình theo từng thị tộc trong dân để dâng lên Chúa như đã chép trong Sách của Môi-se. Họ cũng làm tương tự với các con bò. ¹³ Họ nướng thịt con vật hiến tế của Lễ Vượt Qua trên lửa như đã quy định. Còn các vật thánh khác, họ nấu trong các nồi, các vạc, và các chảo; nấu xong họ vội vàng đem phân phát cho dân. ¹⁴ Sau cùng họ chuẩn bị phần cho họ và cho các tư tế, bởi vì các tư tế trong dòng dõi A-rôn đã bận rộn dâng các của lễ thiêu và thiêu mỡ cho đến tối. Vậy những người Lê-vi đã chuẩn bị phần cho họ và cho các tư tế trong dòng dõi A-rôn.

¹⁵ Các ca sĩ trong ca đoàn, con cháu của A-sáp, đứng ở vị trí của họ mà ca ngợi theo như lệnh của Ða-vít, A-sáp, Hê-man, và Giê-đu-thun đấng tiên kiến của vua truyền lại. Những người giữ cửa vẫn ở các cửa và không phải rời khỏi vị trí của họ, vì những người Lê-vi bà con của họ đã chuẩn bị sẵn phần cho họ và mang đến cho họ.