Bible in 90 Days

Gindala si Jesus sa Korte^(A)

⁵⁷ Dayon gindala si Jesus sang mga nagdakop sa iya sa balay ni Caifas nga pangulo nga pari. Nagtilipon didto ang mga manunudlo sang Kasuguan kag ang mga manugdumala sang mga Judio. ⁵⁸ Si Pedro nagsunod man, pero malayo-layo ang iya antad kay Jesus. Nagsulod siya sa lagwerta sang balay sang pangulo nga pari kag nagpungko upod sa mga guwardya agod makita niya kon ano ang matabo kay Jesus. ⁵⁹ Ang manugdumala nga mga pari kag ang tanan nga miyembro sang Korte sang mga Judio^[a] nagpangita sang mga butig nga ebidensya kontra kay Jesus agod ipapatay nila siya. ⁶⁰ Pero bisan madamo ang nagpalapit kag nagsugid sang butig kontra kay Jesus, wala sila sing may nakita nga ebidensya agod ipapatay siya. Sang ulihi may duha ka tawo nga nagpalapit ⁶¹ kag nagsiling sila, “Nabatian namon ini nga tawo nga nagsiling, ‘Sarang ko maguba ang ini nga templo sang Dios kag sa sulod sang tatlo ka adlaw patindugon ko liwat!’ ”

⁶² Gani nagtindog ang pangulo nga pari kag nagpamangkot kay Jesus, “Wala ka bala sing isabat sa sini nga mga akusasyon kontra sa imo?” ⁶³ Wala gid nagsabat si Jesus. Nagsiling liwat ang pangulo nga pari, “Sugiri kami sa atubangan sang Dios nga nagapamati. Ikaw bala ang Cristo nga Anak sang Dios?” ⁶⁴ Nagsiling si Jesus sa iya, “Ginasiling mo. Kag sugiran ko kamo, halin subong makita ninyo ako nga Anak sang Tawo nga nagapungko sa tuo sang Makagagahom nga Dios, kag makita man ninyo ako sa mga panganod sa kalangitan nga nagabalik diri sa kalibutan.”

⁶⁵ Pagkabati sadto sang pangulo nga pari gin-gisi niya ang iya bayo sa kaakig kag nagsiling, “Ginpasipalahan niya ang Dios! Indi na kinahanglan sang mga testigo! Nabatian ninyo ang pagpasipala niya sa Dios. ⁶⁶ Ano bala sa inyo?” Nagsabat sila, “Dapat siya patyon.”

⁶⁷ Dayon ginduplaan nila siya sa guya kag ginsumbag, kag ang mga nagtampa sa iya ⁶⁸ nagsiling, “Kon ikaw ang Cristo, pakta abi kon sin-o ang nagtampa sa imo.”

Ginpanginwala ni Pedro si Jesus^(B)

⁶⁹ Si Pedro didto pa sa lagwerta nga nagapungko. May nagpalapit sa iya nga babayi nga suluguon sang pangulo nga pari kag nagsiling, “Indi bala kaupod ka man ni Jesus nga taga-Galilea?” ⁷⁰ Pero ginpanginwala ni Pedro ini sa tanan nga tawo didto sa guwa. Siling niya, “Wala ako kahibalo kon ano ang imo ginahambal.” ⁷¹ Dayon nagkadto siya sa may puwertahan. Nakita siya sang isa naman ka suluguon nga babayi, kag nagsiling sa mga tawo didto, “Ini nga tawo kaupod man ni Jesus nga taga-Nazaret.” ⁷² Sa liwat ginpanginwala ini ni Pedro kag nagsiling, “Ginasumpa ko, wala ako kakilala sa tawo nga inyo ginasiling!” ⁷³ Sa wala madugay nagpalapit kay Pedro ang mga tawo didto kag nagsiling, “Kaupod ka gid ni Jesus, kay ang imo panghambal pareho sa iya.” ⁷⁴ Pero nagpanumpa gid si Pedro nga nagasiling, “Bisan mapatay pa ako, wala gid ako kakilala sa tawo nga inyo ginasiling.” Dayon nagpamalo ang manok, ⁷⁵ kag nadumduman ni Pedro ang ginsiling ni Jesus sa iya, “Sa wala pa makapamalo ang manok, ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses.” Dayon nagguwa siya kag naghilibion.

Gindala si Jesus kay Pilato^(C)

27 Aga pa gid sang madason nga adlaw, nagmiting ang tanan nga manugdumala nga mga pari kag ang mga manugdumala sang mga Judio kon ano ang ila himuon para ipapatay si Jesus. ² Gin-gapos nila siya kag gindala didto kay Gobernador Pilato^[b] agod itugyan sa iya.

Ang Kamatayon ni Judas^(D)

³ Pagkahibalo ni Judas nga traidor nga si Jesus ginsentensyahan na nga patyon, ginbasol niya ang iya kaugalingon. Nagkadto siya sa manugdumala nga mga pari kag manugdumala nga mga Judio agod iuli ang 30 ka bilog nga pilak. ⁴ Nagsiling siya, “Nakasala ako tungod nga gintugyan ko sa inyo ang tawo nga wala sing sala.” Nagsabat sila, “Ano ang amon labot? Imo ina salabton!” ⁵ Ginpilak ni Judas ang kuwarta didto sa sulod sang templo. Dayon nagguwa siya kag ginbitay niya ang iya kaugalingon.

⁶ Ginpamulot sang manugdumala nga mga pari ang kuwarta kag nagsiling, “Ini nga kuwarta indi pag-ibutang sa bulutangan sang kuwarta sa templo kay kontra ini sa aton kasuguan tungod kay amo ini ang kuwarta nga ginbayad para ipapatay ang isa ka tawo.” ⁷ Nagsugtanay sila nga ang kuwarta ibakal sang duta sang manughimo sang kolon agod himuon nila nga lulubngan para sa mga indi Judio. ⁸ Amo ina nga hasta subong ang duta nga ato ginatawag nga “Duta sang Dugo.”^[c]

⁹ Sa sadto nga hitabo natuman ang gintagna ni Propeta Jeremias nga nagasiling, “Ginkuha nila ang 30 ka bilog nga pilak nga ginkasugtan sang mga kaliwat ni Israel nga ibakal sa iya, ¹⁰ kag ang kuwarta ginbakal nila sang duta sang manughimo sang kolon, suno sa ginsugo sa akon sang Ginoo.”^[d]

Gin-imbistigar ni Pilato si Jesus^(E)

¹¹ Karon, sang didto na si Jesus kay Pilato ginpamangkot siya ni Pilato, “Ikaw bala ang hari sang mga Judio?” Nagsabat si Jesus, “Ginasiling mo.” ¹² Pero wala siya magsabat sa mga akusasyon sang manugdumala nga mga pari kag sang mga manugdumala sang mga Judio. ¹³ Gani nagsiling si Pilato sa iya, “Ngaa bala wala ka nagasabat sa ila mga akusasyon kontra sa imo?” ¹⁴ Pero wala gid nagsabat si Jesus, gani natingala gid ang gobernador.

Ginsentensyahan si Jesus nga Patyon^(F)

¹⁵ Kinabatasan sang gobernador nga kada Piesta sang Paglabay sang Anghel nagahilway siya sang isa ka priso nga ginapangayo sang mga tawo. ¹⁶ Sang sadto nga tion, may isa ka bantog nga priso nga ang iya ngalan si Barabas. ¹⁷ Sang nagatilipon ang mga tawo, nagpamangkot si Pilato, “Sin-o ang inyo gusto nga akon buy-an, si Barabas ukon si Jesus nga ginatawag nga Cristo?” ¹⁸ Nahibaluan ni Pilato nga nahisa ang mga manugdumala kay Jesus, amo gani nga gin-akusar nila si Jesus sa iya.

¹⁹ Samtang nagapungko si Pilato sa hukmanan, ginpasuguan siya sang iya asawa nga nagasiling, “Indi mo paghilabtan inang matarong nga tawo, kay kagab-i natublag gid ako tungod sa akon damgo parte sa iya.”

²⁰ Pero ang ginhimo sang manugdumala nga mga pari kag sang mga manugdumala sang mga Judio, ginsutsot nila ang mga tawo nga si Barabas ang ila pangayuon nga buy-an kag ipapatay si Jesus. ²¹ Gani nagpamangkot liwat ang gobernador, “Sin-o sa duha nga ini ang inyo gusto nga akon buy-an?” Nagsabat sila, “Si Barabas!” ²² Nagsiling si Pilato, “Ti ano karon ang akon himuon kay Jesus nga ginatawag Cristo?” Nagsabat sila tanan, “Ilansang siya sa krus!” ²³ Nagpamangkot si Pilato sa ila, “Ngaa, ano bala nga sala ang iya nahimo?” Pero gintuduhan pa gid gani nila singgit, “Ilansang siya sa krus!” ²⁴ Sang pagkakita ni Pilato nga wala na siya sing may mahimo kay basi magkinagamo ang mga tawo, nagpakuha siya sang tubig kag nagpanghinaw sa atubangan sang mga tawo. Nagsiling siya, “Wala ako sang labot sa kamatayon sang sini nga tawo. Inyo ina salabton! Limpyo ang akon kamot.” ²⁵ Nagsabat ang mga tawo, “Kami kag ang amon mga anak amo ang manabat sang iya kamatayon!” ²⁶ Dayon ginbuy-an ni Pilato si Barabas. Pero si Jesus ginpahanot niya kag gintugyan sa mga soldado agod ilansang sa krus.

Ginyaguta sang mga Soldado si Jesus^(G)

²⁷ Dayon gindala sang mga soldado si Jesus sa sulod sang palasyo sang gobernador, kag nagtilipon didto sa iya ang isa ka batalyon nga mga soldado. ²⁸ Gin-ubahan nila siya kag ginsukluban sang kapa nga pula. ²⁹ Pagkatapos naghimo sila sang korokorona nga tunukon kag ginsuksok ini sa ulo ni Jesus. Ginpakaptan nila sa iya tuo nga kamot ang bulobaston nga pareho sang iya sang hari. Dayon nagluhod-luhod sila sa iya kag nagyaguta nga nagasiling, “Mabuhay ang Hari sang mga Judio!” ³⁰ Ginduplaan nila siya kag ginkuha ang ginakaptan niya nga bulobaston kag ginlampos sa iya ulo. ³¹ Sa tapos sang ila pagyaguta, gin-uba nila ang kapa kag ginsuksukan nila siya liwat sang iya bayo. Dayon gindala nila siya sa guwa sang siyudad agod ilansang sa krus.

Ginlansang si Jesus sa Krus^(H)

³² Sang nagapaguwa pa lang sila sa siyudad, may nasugata sila nga tawo nga si Simon nga taga-Cyrene. Ginpilit nila siya nga magpas-an sang krus ni Jesus. ³³ Pag-abot nila sa lugar nga ginatawag Golgota (nga kon sayuron, lugar sang bagol),^{[e] 34} ginhatagan nila si Jesus sang bino nga may simbog nga mapait. Pero pagkatilaw niya sadto, wala niya pag-imna.

³⁵ Dayon ginlansang nila siya sa krus, kag ginpartida nila ang iya mga bayo paagi sa paggabot-gabot. ³⁶ Pagkatapos sadto nagpungko sila kag nagbantay sa iya. ³⁷ Sa ibabaw sang iya ulo nagbutang sila sang karatula. Ginsulat nila didto ang akusasyon kontra sa iya nga nagasiling, “Amo ini si Jesus nga Hari sang mga Judio.” ³⁸ May duha man didto ka tulisan nga ginlansang sa krus upod kay Jesus. Ang isa sa tuo niya kag ang isa sa wala.

³⁹ Ang mga tawo nga nagaalagi didto nagalungo-lungo nga nagainsulto kag nagayaguta kay Jesus. ⁴⁰ Siling nila, “Ikaw nga nagasiling nga gub-on mo ang templo kag sa sulod sang tatlo ka adlaw patindugon mo liwat, luwasa ang imo kaugalingon! Kon ikaw ang Anak sang Dios, panaog ka sa krus!” ⁴¹ Pareho man sina ang yaguta sang manugdumala nga mga pari, mga manunudlo sang Kasuguan, kag mga manugdumala sang mga Judio. ⁴² Nagsiling sila, “Ginluwas niya ang iban, pero indi siya makaluwas sang iya kaugalingon! Indi bala hari siya kuno sang Israel? Kon makapanaog siya sa krus, matuo kita sa iya. ⁴³ Nagasiling siya nga nagasalig siya sa Dios. Ti, tan-awon ta kon gusto siya sang Dios nga luwason, kay siling man niya nga Anak siya sang Dios!” ⁴⁴ Kag pareho man sina ang pagyaguta sa iya sang mga tulisan nga ginlansang upod sa iya.

Ang Pagkapatay ni Jesus^(I)

⁴⁵ Sugod sang alas dose sang udto, nagdulom ang kalibutan sa sulod sang tatlo ka oras. ⁴⁶ Pag-alas tres sang hapon nagsinggit si Jesus sing mabaskog, “Eli, Eli, lema sabactani?” nga kon sayuron, “Dios ko, Dios ko, ngaa ginpabay-an mo ako?”^{[f] 47} Pagkabati sang iban nga nagatilindog didto nagsiling sila, “Ginatawag niya si Elias!” ⁴⁸ May isa ka tawo didto nga nagdalagan kag nagkuha sang espongha.^[g] Gintusmog niya ini sa maaslom nga bino kag gintakod sa punta sang tukon kag gintunghol sa baba ni Jesus agod supsupon niya. ⁴⁹ Pero ang iban nagsiling, “Pabay-i lang siya! Tan-awon ta kon maabot si Elias sa pagluwas sa iya.” ⁵⁰ Liwat nagsinggit sing mabaskog si Jesus kag nabugto ang iya ginhawa.

⁵¹ Sa amo man nga oras, napihak ang kurtina sa sulod sang templo sa Jerusalem halin sa ibabaw paidalom. Naglinog, kag ang mga bato nagkalabuka, ⁵² hasta ang mga lulubngan nagkalaabri. Madamo nga mga katawhan sang Dios nga patay na ang nagkalabanhaw. ⁵³ Nagguwa sila sa ila mga lulubngan, pagkatapos nga nabanhaw si Jesus. Dayon nagsulod sila sa balaan nga siyudad sang Jerusalem kag madamo nga mga tawo ang nakakita sa ila.

⁵⁴ Ang kapitan kag ang mga soldado nga nagabantay kay Jesus kinulbaan gid sang mabatyagan nila ang paglinog kag sang makita nila ang mga nagkalatabo. Nagsiling sila, “Matuod gid nga siya amo ang Anak sang Dios!” ⁵⁵ Sa ulo-unhan may madamo nga mga babayi nga nagatan-aw sa nagakalatabo. Ini sila ang nagsunod kag nag-atipan kay Jesus halin pa sa Galilea. ⁵⁶ Kaupod nila si Maria nga taga-Magdala, si Maria nga iloy ni Santiago kag ni Jose, kag ang asawa ni Zebedee.

Ang Paglubong kay Jesus^(J)

⁵⁷ Pagkahapon may nag-abot nga isa ka manggaranon nga tawo nga taga-Arimatea. Ang iya ngalan si Jose kag isa man ka sumulunod ni Jesus. ⁵⁸ Ginkadtuan niya si Pilato kag ginpangayo ang bangkay ni Jesus. Dayon nagmando si Pilato nga ihatag sa iya. ⁵⁹ Ginkuha ni Jose ang bangkay ni Jesus kag ginsamburan niya sang bag-o nga tela nga linen. ⁶⁰ May bag-o nga lulubngan si Jose nga gin-guhab sa banglid nga iya ginpahimo para sa iya kaugalingon. Didto niya ginbutang ang bangkay ni Jesus. Dayon ginpaligid niya ang dako nga bato sa pagtakop sang puwertahan sang lulubngan. Pagkatapos naglakat siya. ⁶¹ Nagpabilin didto si Maria nga taga-Magdala kag ang isa pa gid ka Maria. Nagapungko sila nga nagaatubang sa lulubngan.

Ginpaguwardyahan ang Lulubngan

⁶² Sang madason nga adlaw, adlaw ato nga Sabado, nagkadto ang manugdumala nga mga pari kag ang mga Pariseo kay Pilato. ⁶³ Nagsiling sila, “Halangdon nga Gobernador, nadumduman namon nga sang buhi pa atong manugpatalang, nagsiling siya nga mabanhaw siya kuno pagkaligad sang tatlo ka adlaw. ⁶⁴ Gani maayo siguro pabantayan mo ang lulubngan niya sa sulod sang tatlo ka adlaw, kay basi kon ang iya bangkay kawaton sang iya mga sumulunod kag dayon ipanugid nila sa mga tawo nga nabanhaw siya. Kag kon matabo ining kabutigan mangin mas malain pa ini sang sa nahauna.” ⁶⁵ Nagsiling si Pilato sa ila, “May mga guwardya kamo. Kamo mismo ang magpabantay suno sa inyo nahibaluan.” ⁶⁶ Gani nagkadto sila sa lulubngan, kag ginmarkahan nila ang bato nga nagatakop sa lulubngan agod mahibaluan nila kon may nagbukas. Dayon ginbilin nila didto ang ila mga guwardya.

Nabanhaw si Jesus^(K)

28 Pagkatapos sang Adlaw nga Inugpahuway, aga pa gid sang Domingo, nagkadto si Maria nga taga-Magdala kag ang isa pa ka Maria didto sa lulubngan kay gusto nila magtan-aw. ² Karon, gulpi lang nga naglinog sing mabaskog, kay ang anghel sang Ginoo halin sa langit nagpaligid sang bato nga nagatakop sa lulubngan kag ginpungkuan niya dayon ini. ³ Ang iya hitsura masyado kasilaw nga daw kilat, kag ang iya bayo maputi gid kaayo. ⁴ Ang mga guwardya nga nagabantay sa lulubngan nagkulurog sa kahadlok kag nagkalatumba nga daw sa mga patay.

⁵ Nagsiling ang anghel sa mga babayi, “Indi kamo magkahadlok. Nahibaluan ko kon ngaa nagkadto kamo diri. Ginapangita ninyo si Jesus nga ginlansang sa krus. ⁶ Wala na siya diri, kay nabanhaw siya subong sang iya ginsiling sa inyo. Dali kamo diri, tan-awa ninyo ang ginhamyangan sa iya.” ⁷ Pagkatapos sadto nagsiling ang anghel sa ila, “Kadto kamo gilayon sa iya mga sumulunod, kag sugiri ninyo sila nga nabanhaw na siya, kag mauna siya sa inyo didto sa Galilea. Didto ninyo siya makita. Indi ninyo pagkalimtan ang ginsugid ko nga ini sa inyo.” ⁸ Gani dali-dali sila nga naghalin didto sa lulubngan. Bisan hinadlukan sila, nalipay gid sila sa ginbalita sa ila sang anghel. Kag nagdalagan sila agod sugiran ang mga sumulunod ni Jesus.

⁹ Dugay-dugay nasugata nila si Jesus nga nagapangamusta sa ila. Dayon nagpalapit sila kay Jesus kag nagluhod sa iya. Ginhakos nila ang tiil ni Jesus kag nagsimba sila sa iya. ¹⁰ Nagsiling si Jesus sa ila, “Indi kamo magkahadlok. Kadtui ninyo ang akon mga utod^[h] kag silingon ninyo sila nga magkadto didto sa Galilea. Didto makita nila ako.”

Ang Sugid sang mga Guwardya

¹¹ Paghalin sang mga babayi sa lulubngan, ang iban nga mga guwardya naglakat man kag nagkadto sa siyudad kag ginsugid nila sa manugdumala nga mga pari ang tanan nga natabo didto sa lulubngan. ¹² Gani nagmiting ang manugdumala nga mga pari kaupod ang mga manugdumala sang mga Judio. Nagkasugot sila nga hatagan nila sang madamo nga kuwarta ang mga soldado agod indi sila magsugid kon ano gid ang matuod nga natabo. ¹³ Gintudluan nila ang mga soldado kon ano ang ila isugid sa mga tawo. Nagsiling sila, “Sugiran ninyo ang mga tawo nga samtang nagakatulog kamo kagab-i, nag-abot ang iya mga sumulunod kag ginkuha nila ang bangkay ni Jesus. ¹⁴ Kon mabatian ini sang gobernador kami ang bahala nga magpaathag sa iya agod indi kamo maano.” ¹⁵ Gani ginbaton nila ang kuwarta kag gintuman nila ang ginsiling sa ila. Gani hasta subong amo ini nga estorya ang ginapalapnag sang mga Judio.

Nagpakita si Jesus sa Iya mga Sumulunod^(L)

¹⁶ Karon, nagkadto ang onse ka sumulunod ni Jesus didto sa Galilea, sa bukid nga iya ginsiling sa ila. ¹⁷ Pagkakita nila sa iya nagsimba sila sa iya, pero ang iban nagpangduhaduha kon si Jesus gid bala ang ila nakita. ¹⁸ Nagpalapit si Jesus sa ila kag nagsiling, “Ginhatag sa akon ang tanan nga gahom sa langit kag sa duta. ¹⁹ Gani kadtui ninyo ang tanan nga katawhan kag himuon ninyo sila nga akon mga sumulunod. Bautisohan ninyo sila sa ngalan sang Amay, sang Anak, kag sang Espiritu Santo. ²⁰ Tudlui ninyo sila nga tumanon ang tanan nga akon ginsugo sa inyo. Dumdumon ninyo nga kaupod ninyo ako permi hasta sa katapusan sang kalibutan.”

Ang Pagwali ni Juan nga Manugbautiso^(M)

1 ^1-2 Amo ini ang Maayong Balita parte kay Jesu-Cristo nga Anak sang Dios. Nagsugod ini sang matuman ang ginsulat ni Propeta Isaias parte sa ginhambal sang Dios sa iya Anak nga nagasiling, “Ipadala ko ang akon mensahero una sa imo sa pagpreparar sang imo alagyan.^{[i] 3} Ini nga mensahero amo ang magawali sing mabaskog sa kamingawan. Magasiling siya sa mga tawo, ‘Ipreparar ninyo ang alagyan para sa Ginoo. Tadlunga ang dalan nga iya pagaagyan.’ ”^[j]

^4-5 Kag natuman ini sang pag-abot ni Juan nga manugbautiso didto sa kamingawan. Madamo gid nga mga tawo ang nagkadto sa iya halin sa Jerusalem kag sa bug-os nga probinsya sang Judea. Nagwali si Juan sa ila nga nagasiling, “Hinulsuli kag bayai ninyo ang inyo mga sala, kag magpabautiso kamo, agod patawaron kamo sang Dios.” Gintuad nila ang ila mga sala kag ginbautisohan sila ni Juan sa Suba sang Jordan. ⁶ Ang bayo ni Juan hinimo halin sa bulbol sang kamelyo, kag ang iya paha panit. Ang iya ginakaon apan kag dugos. ⁷ Amo ini ang iya ginapahibalo: “May magaabot nga nagasunod sa akon nga mas gamhanan pa sang sa akon kag indi gani ako takos nga mangin iya suluguon.”^{[k] 8} Nagsiling pa gid siya, “Ako nagabautiso sa inyo sa tubig, pero siya magabautiso sa inyo sa Espiritu Santo.”

Ang Pagbautiso kag Pagsulay kay Jesus^(N)

⁹ Sang sadto nga tion, nag-abot si Jesus halin sa Nazaret nga sakop sang Galilea, kag nagpabautiso siya kay Juan sa Suba sang Jordan. ¹⁰ Pagtakas ni Jesus sa tubig, nakita niya dayon nga nag-abri ang langit, kag naghugpa sa iya ang Espiritu Santo sa dagway sang pating. ¹¹ Kag may tingog nga nabatian halin sa langit nga nagasiling, “Ikaw ang akon hinigugma nga Anak. Nalipay gid ako sa imo.”

¹² Sa gilayon ginpakadto siya sang Espiritu Santo sa kamingawan. ¹³ Kag didto siya nagtiner sa sulod sang 40 ka adlaw nga ginasulay ni Satanas. May mapintas nga mga sapat didto, pero ginbuligan siya sang mga anghel.

Gintawag ni Jesus ang Apat ka Mangingisda^(O)

¹⁴ Sang napriso si Juan nga manugbautiso, nagkadto si Jesus sa Galilea kag nagwali sang Maayong Balita nga halin sa Dios. ¹⁵ Nagsiling siya, “Nag-abot na ang tion nga gintagna sang mga propeta sang una. Malapit na^[l] ang paghari sang Dios. Gani maghinulsol kamo sa inyo mga sala kag magtuo sa Maayong Balita.”

¹⁶ Isa sadto ka adlaw, sang nagalakat si Jesus sa higad sang Dagat^[m] sang Galilea, nakita niya ang mag-utod nga si Simon kag si Andres nga nagaladlad sang pukot. Mga mangingisda sila. ¹⁷ Nagsiling si Jesus sa ila, “Sunod kamo sa akon kag indi na isda ang inyo pangitaon, kay himuon ko kamo nga mga mangingisda sang mga tawo.” ¹⁸ Sa gilayon ginbayaan nila ang ila mga pukot kag nagsunod sa iya.

¹⁹ Pagkatapos sadto, nagpadayon si Jesus sa paglakat, kag sa unhan nakita niya ang mag-utod nga si Santiago kag si Juan nga mga anak ni Zebedee. Ara sila sa ila sakayan nga nagapamuna sang ila pukot. ²⁰ Gintawag dayon sila ni Jesus. Ginbayaan nila didto sa sakayan ang ila amay nga si Zebedee kag ang mga trabahador nila, kag nagsunod sila kay Jesus.

Ang Tawo nga may Malaot nga Espiritu^(P)

²¹ Nagkadto sila ni Jesus sa Capernaum. Pag-abot sang Adlaw nga Inugpahuway, nagsulod si Jesus sa simbahan sang mga Judio kag nagpanudlo. ²² Natingala gid ang mga tawo sa iya pagpanudlo, tungod nga nagatudlo siya nga may awtoridad, kag indi pareho sang mga manunudlo sang Kasuguan.

²³ Sa mga tawo didto nga nagatilipon may isa nga may malaot nga espiritu nga nagsinggit, ²⁴ “Jesus nga taga-Nazaret, ano ang labot mo sa amon? Nagkadto ka bala diri sa paglaglag sa amon? Kilala ko ikaw. Ikaw ang Balaan nga ginpadala sang Dios.” ²⁵ Pero ginsabdong ni Jesus ang malaot nga espiritu, “Maghipos ka kag magguwa sa iya!” ²⁶ Ang ato nga tawo ginpakurog sang malaot nga espiritu nga nagasinggit samtang nagaguwa sa iya. ²⁷ Natingala gid ang mga tawo didto, gani nagsiling sila, “Ano ini? Bag-o ini nga klase sang pagpanudlo nga may gahom. Bisan ang malaot nga mga espiritu ginamanduan niya kag nagatuman sa iya.” ²⁸ Gani madasig nga naglapnag ang balita parte kay Jesus sa bug-os nga probinsya sang Galilea.

Ginpang-ayo ni Jesus ang Madamo nga mga Tawo^(Q)

²⁹ Naghalin sila sa simbahan sang mga Judio kag nagkadto sa balay nila ni Simon kag ni Andres. Nag-upod man si Santiago kag si Juan. ³⁰ Sang sadto nga tion, nagahigda ang ugangan nga babayi ni Simon, kay may hilanat siya. Kag ginsugid dayon nila ini kay Jesus. ³¹ Gani ginpalapitan siya ni Jesus kag gin-uyatan sa kamot kag ginpabangon. Nag-ayo dayon siya, kag ginhimusan niya sang pagkaon sila ni Jesus.

³² Pagkasalop sang adlaw, gindala sang mga tawo kay Jesus ang tanan nga nagamasakit kag ang mga may malaot nga espiritu. ³³ Madamo gid nga mga tawo sa banwa ang nagtilipon sa atubangan sang balay. ³⁴ Gin-ayo ni Jesus ang madamo nga mga nagamasakit sang nagkalain-lain nga balatian, kag gintabog niya ang madamo nga malaot nga mga espiritu. Wala niya pagtuguti nga maghambal ang malaot nga mga espiritu, kay kilala nila kon sin-o siya.

Nagwali si Jesus sa Galilea^(R)

³⁵ Sang madason nga adlaw, sang madulumdulom pa, nagbangon si Jesus kag nagkadto sa kamingawan kag nagpangamuyo. ³⁶ Ginpangita siya ni Simon kag sang iya mga kaupod. ³⁷ Pagkakita nila kay Jesus nagsiling sila, “Ginapangita ka sang tanan.” ³⁸ Pero nagsiling siya sa ila, “Malakat kita sa malapit nga mga banwa agod makawali man ako didto, kay amo ini ang kabangdanan nga nagkadto ako diri sa kalibutan.” ³⁹ Gani ginlibot ni Jesus ang bug-os nga Galilea nga nagawali sa mga simbahan sang mga Judio kag nagatabog sang malaot nga mga espiritu sa mga tawo nga ila ginsudlan.

Gin-ayo ni Jesus ang Tawo nga May Delikado nga Balatian sa Panit^(S)

⁴⁰ May nagpalapit kay Jesus nga isa ka tawo nga may delikado nga balatian sa panit.^[n] Nagluhod siya kay Jesus kag nagpakitluoy, “Kon gusto mo, mapaayo mo ako sa akon balatian agod makabig ako nga matinlo.” ⁴¹ Naluoy gid si Jesus sa iya. Gani gintandog niya siya kag nagsiling, “Gusto ko. Magmatinlo ka!” ⁴² Sa gilayon nadula ang iya balatian kag nagtinlo siya.^{[o] 43} Ginpalakat dayon siya ni Jesus pagkatapos nga ginpaandaman niya siya. Siling niya, ⁴⁴ “Indi ka gid magpanugid bisan kay sin-o parte sini, kundi magderetso ka sa pari kag magpatan-aw sa iya.^[p] Dayon maghalad ka sang halad nga ginsugo ni Moises sa pagpamatuod sa mga tawo nga matinlo ka na.” ⁴⁵ Pero ato nga tawo naglakat kag nagsagi panugid parte sa natabo sa iya. Gani naglapnag ang balita parte sa natabo sa tawo hasta indi na makasulod si Jesus sa mga banwa, kay nagadinaguso ang mga tawo pakadto sa iya. Didto na lang siya nagtiner sa kamingawan. Pero padayon pa gihapon ang pagkadto sang mga tawo sa iya halin sa iban nga mga lugar.

Gin-ayo ni Jesus ang Paralitiko^(T)

2 Pagkaligad sang pila ka adlaw, nagbalik si Jesus sa Capernaum. Naglapnag ang balita nga ara siya sa iya ginaestaran. ² Gani madamo nga mga tawo ang nagtilipon didto hasta nga napuno ang balay, kag bisan pa sa may puwertahan nagaginutok sila. Ginwali ni Jesus sa ila ang pulong sang Dios. ³ Karon may nag-abot nga paralitiko nga ginatuwangan sang apat ka tawo. ⁴ Pero tungod nga nagaginutok ang mga tawo indi sila makapalapit kay Jesus. Gani gin-guhaban nila ang atop sa ibabaw sang ginatindugan ni Jesus. Pagkatapos gintunton nila ang paralitiko nga nagahigda sa iya hiligdaan. ⁵ Pagkakita ni Jesus nga may pagtuo sila sa iya, nagsiling siya sa paralitiko, “Anak, ginpatawad na ang imo mga sala.” ⁶ Sang mabatian ini sang mga manunudlo sang Kasuguan nga nagapungko didto, nagsiling sila sa ila kaugalingon, ⁷ “Paano nga makahambal siya sang subong sina? Pagpasipala ina sa Dios. Wala sing bisan sin-o nga makapatawad sang mga sala kundi ang Dios lang.” ⁸ Sa gilayon nahibaluan ni Jesus ang ila hunahuna. Gani nagsiling siya sa ila, “Ngaa nagahunahuna kamo sang subong sina? ⁹ Diin bala ang mas mahapos, ang magsiling sa paralitiko, ‘Ginpatawad na ang imo mga sala,’ ukon ang magsiling, ‘Magtindog ka, dal-a ang imo hiligdaan kag maglakat’? ¹⁰ Karon pamatud-an ko sa inyo paagi sa pag-ayo sa sini nga paralitiko nga ako nga Anak sang Tawo may gahom diri sa duta sa pagpatawad sang mga sala.” ¹¹ Gani nagsiling siya sa paralitiko, “Magtindog ka, dal-a ang imo hiligdaan kag magpauli!” ¹² Samtang nagatan-aw sila, nagtindog ang paralitiko kag gindala niya ang iya hiligdaan kag nagguwa. Natingala gid sila tanan kag gindayaw nila ang Dios. Siling nila, “Wala pa kami sing may nakita nga pareho sini.”

Gintawag ni Jesus si Levi^(U)

¹³ Pagkatapos sadto nagbalik liwat si Jesus sa higad sang Dagat sang Galilea. Madamo nga mga tawo ang nagpalapit sa iya, gani gintudluan niya sila. ¹⁴ Kag samtang nagalakat siya, nakita niya ang manugsukot sang buhis nga si Levi nga anak ni Alfeus. Didto siya nagapungko sa balayaran sang buhis. Nagsiling si Jesus sa iya, “Dali, sunod ka sa akon.” Kag nagtindog si Levi kag nagsunod kay Jesus.

¹⁵ Karon, samtang nagakaon si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa balay ni Levi, madamo nga mga manugsukot sang buhis kag iban pa nga ginakabig nga mga makasasala ang nag-upod sa ila kaon, kay madamo na ang nagasunod sa iya. ¹⁶ May mga manunudlo sang Kasuguan nga mga Pariseo nga didto man. Nakita nila si Jesus nga nagakaon upod sa mga manugsukot sang buhis kag sa iban pa nga ginakabig nga mga makasasala pareho sa mga manugsukot sang buhis. Nagpamangkot sila sa iya mga sumulunod, “Ngaa nagakaon siya upod sa mga tawo nga pareho sina?” ¹⁷ Nabatian ni Jesus ang ila pamangkot, gani ginsabat niya sila, “Ang tawo nga maayo ang lawas wala nagakinahanglan sang doktor, kundi ang nagamasakit lang. Gani wala ako nagkadto diri sa pagtawag sa mga nagakilala nga sila matarong, kundi sa mga makasasala.”

Ang Pamangkot Parte sa Pagpuasa^(V)

¹⁸ Ang mga sumulunod ni Juan nga manugbautiso kag ang mga Pariseo nagapuasa.^[q] May mga tawo nga nagpalapit kay Jesus kag nagpamangkot, “Ngaa ang mga sumulunod ni Juan kag ang mga sumulunod sang mga Pariseo nagapuasa pero ang imo iya wala?” ¹⁹ Nagsabat si Jesus sa ila, “Mahimo bala nga indi pagpakaunon ang mga bisita sa kasal samtang kaupod pa nila ang nobyo? Siyempre, indi! ²⁰ Pero magaabot ang tion nga ang nobyo kuhaon sa ila, kag amo na ina ang ila pagpuasa.” ²¹ Ginsugiran pa gid sila ni Jesus sang mga paanggid, “Indi maayo nga itukap sa daan nga bayo ang bag-o nga tela nga wala pa malabhan, tungod nga magakulo ang bag-o nga tela kag magadako pa gid ang gisi. ²² Indi man maayo nga isulod ang bag-o nga bino sa daan nga suludlan nga panit. Kay mabusdik ang suludlan kag mausik ang bino, kag pareho nga indi na mapuslan. Sa baylo, ginasulod ang bag-o nga bino sa bag-o nga suludlan nga panit.”^[r]

Ang Pamangkot Parte sa Adlaw nga Inugpahuway^(W)

²³ Sang isa ka Adlaw nga Inugpahuway, samtang nagaagi sila ni Jesus sa kaumahan sang trigo, nagpangutol^[s] ang iya mga sumulunod sang mga uhay sang trigo. ²⁴ Gani nagsiling ang mga Pariseo kay Jesus, “Tan-awa ang imo mga sumulunod! Ngaa ginahimo nila ang ginadilian nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway?” ²⁵ Ginsabat sila ni Jesus, “Wala bala ninyo mabasahi sa Kasulatan ang ginhimo ni David sang siya kag ang iya mga kaupod gin-gutom kag nagkinahanglan sang pagkaon? ²⁶ Nagsulod si David sa balay sang Dios sadtong panahon nga si Abiatar ang pangulo nga pari. Ginkaon ni David ang tinapay nga ginhalad sa Dios, kag ginpakaon man niya ang iya mga kaupod, bisan pa nga ginadilian sang Kasuguan ang magkaon sadto luwas lang sa mga pari.” ²⁷ Kag nagsiling pa gid si Jesus, “Ginhimo ang Adlaw nga Inugpahuway para sa kaayuhan sang tawo. Wala ginhimo ang tawo para sa kaayuhan sang Adlaw nga Inugpahuway. ²⁸ Gani, ako nga Anak sang Tawo may gahom sa pagsiling kon ano ang husto nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway.”

Ang Tawo nga Pingkaw ang Kamot^(X)

3 Sa liwat nagbalik si Jesus sa simbahan sang mga Judio kag may tawo didto nga pingkaw^[t] ang kamot. ² Tungod nga ang mga Pariseo nagapangita gid sang kabangdanan nga maakusar nila si Jesus, ginabantayan nila kon bala ayuhon niya ang ato nga tawo sa Adlaw nga Inugpahuway. ³ Nagsiling si Jesus sa tawo nga pingkaw, “Magpalapit ka diri sa atubangan.” ⁴ Pagkatapos nagpamangkot siya sa mga Pariseo, “Ano bala ang ginatugot sang aton Kasuguan sa Adlaw nga Inugpahuway: ang paghimo sang maayo sa mga tawo ukon ang paghimo sang malain? Ang pagluwas sang ila kabuhi ukon ang pagpatay?” Pero wala gid sing may nagsabat. ⁵ Gintulok sila ni Jesus nga may kaakig, pero nasubuan man siya tungod sang katig-a sang ila balatyagon. Dayon nagsiling siya sa tawo nga pingkaw, “Untaya ang imo kamot!” Gin-untay niya, kag nag-ayo ini. ⁶ Pagkatapos sadto nagguwa ang mga Pariseo kag nagpakigkita sa mga sumulunod ni Haring Herodes. Nagplano sila kon paano nila mapatay si Jesus.

Madamo nga mga Tawo ang Nagtipon kay Jesus

⁷ Nagkadto si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa higad sang Dagat sang Galilea. Nagsunod sa ila ang madamo nga mga tawo nga halin sa Galilea kag sa Judea. ⁸ Madamo man ang naghalin sa Jerusalem, sa Idumea, sa tabok sang Suba sang Jordan, kag sa palibot sang Tyre kag Sidon, kay nabatian nila ang iya ginpanghimo. ⁹ Tungod sa kadamuon sang mga tawo ginsilingan niya ang iya mga sumulunod nga magpreparar sang sakayan para sa iya, agod nga kon magdinaguso sa iya ang mga tawo may masakyan siya. ¹⁰ Tungod nga madamo ang iya ginpang-ayo, ang tanan nga may masakit nagpanagil-ot agod makatandog sa iya. ¹¹ Kag kon makita siya sang mga tawo nga may malaot nga mga espiritu, nagaluhod sila kag nagasinggit, “Ikaw ang Anak sang Dios!” ¹² Pero ginpaandaman gid niya ang malaot nga mga espiritu nga indi magpanugid kon sin-o siya.

Ginpili ni Jesus ang Dose ka Apostoles^(Y)

¹³ Pagkatapos sadto, nagtaklad si Jesus sa bukid kag gintawag niya ang luyag niya nga pilion. Gani nagpalapit sila sa iya. ¹⁴ Dayon nagpili siya sang dose [nga iya man gintawag nga mga apostoles] agod mangin kaupod niya kag ipadala niya sa pagpangwali. ¹⁵ Ginhatagan niya sila sing gahom agod magtabog sang malaot nga mga espiritu. ¹⁶ [Amo ini ang dose nga iya ginpili:] si Simon (nga iya gin-ngalanan nga Pedro), ¹⁷ sila ni Santiago kag ni Juan nga mga anak ni Zebedee (gin-ngalanan sila nga Boanerges nga ang buot silingon, mga anak sang daguob), ¹⁸ si Andres, si Felipe, si Bartolome, si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeus, si Tadeus, si Simon (nga sang una rebelde sa gobyerno sang Roma), ¹⁹ kag si Judas Iscariote^[u] nga amo ang nagtraidor kay Jesus.

Si Jesus kag si Satanas^(Z)

²⁰ Dayon, nagpauli sila ni Jesus. Kag nagtilipon liwat ang mga tawo didto, gani si Jesus kag ang iya mga sumulunod wala na sing tiyempo bisan magkaon. ²¹ Pagkabati sang iya pamilya parte sa mga ginahimo ni Jesus, nagkadto sila didto agod kuhaon siya, kay nagsiling ang mga tawo nga buang siya.

²² Ang mga manunudlo sang Kasuguan nga nag-abot halin sa Jerusalem nagsiling, “Ginsudlan siya ni Satanas^[v] nga pangulo sang malaot nga mga espiritu. Gani paagi sa gahom ni Satanas nagatabog siya sang malaot nga mga espiritu.” ²³ Gintawag ni Jesus ang mga tawo nga magpalapit sa iya, kag naghambal siya sa ila paagi sa sini nga mga paanggid, “Indi mahimo nga si Satanas magtabog sang iya mga kaupod. ²⁴ Kon ang mga pumuluyo sang isa ka ginharian magbinahin-bahin kag mag-ilinaway, ina nga ginharian indi makapadayon. ²⁵ Amo man ang matabo sa isa ka panimalay kon ang mga nagaestar dira magbinahin-bahin kag mag-ilinaway. ²⁶ Gani kon si Satanas kag ang iya mga sakop magbinahin-bahin kag mag-ilinaway, ang iya ginharian indi man makapadayon kundi malaglag ini.

²⁷ “Ang matuod, wala sing tawo nga sarang makasulod sa balay sang makusog nga tawo sa pagkuha sang iya mga pagkabutang kon indi niya anay paggapuson inang makusog nga tawo. Pero kon magapos na niya, makapagusto na siya sa pagkuha sang mga pagkabutang sa sina nga balay.^[w]

²⁸ “Nagasiling pa gid ako sing matuod, nga ang tanan nga klase sang sala, bisan pa ang pagpasipala sa Dios mapatawad. ²⁹ Pero ang bisan sin-o nga magpasipala sa Espiritu Santo indi gid mapatawad. Ini nga sala indi gid mapatawad hasta san-o.” ³⁰ Ginhambal ini ni Jesus kay nagasiling ang mga manunudlo sang Kasuguan nga may malaot siya kuno nga espiritu.

Ang Iloy kag ang mga Utod ni Jesus^(AA)

³¹ Dayon nag-abot ang iloy kag ang mga utod ni Jesus. Samtang nagatindog sila didto sa guwa sang balay ginpatawag nila siya. ³² Madamo nga mga tawo didto ang nagapungko sa palibot ni Jesus. Siling sang mga tawo sa iya, “Ang imo iloy kag mga utod ara sa guwa kag ginapatawag ka nila.” ³³ Siling niya, “Nahibaluan bala ninyo kon sin-o ang akon iloy kag mga utod?” ³⁴ Nagtulok siya sa mga tawo nga nagapungko sa palibot niya kag nagsiling, “Amo ini sila ang akon iloy kag mga utod! ³⁵ Ang bisan sin-o nga nagahimo sang kabubut-on sang Dios amo ang akon iloy kag mga utod.”

Ang Paanggid Parte sa Manugsab-og^(AB)

4 Nagpanudlo liwat si Jesus sa higad sang dagat. Madamo gid nga mga tawo ang nagtilipon sa iya palibot. Gani nagsakay siya sa sakayan nga nagapundo kag nagpungko siya didto. Kag ang mga tawo nagpabilin sa higad sang dagat. ² Madamo nga mga butang ang iya gintudlo sa ila paagi sa mga paanggid. ³ Siling niya, “Magpamati kamo! May isa ka mangunguma nga nagsab-og sang binhi. ⁴ Sa iya pagsab-og, ang iban nagtupa sa higad sang dalan, kag gintuka ini sang mga pispis. ⁵ Ang iban nagtupa sa kabatuhan. Hapaw lang ang duta sini, gani madali nga nagtubo ang binhi tungod kay manabaw ang duta. ⁶ Pero nalayong ini sang nainitan sang adlaw, kag tungod nga diutay lang ang gamot, nalaya. ⁷ Ang iban nga mga binhi nagtupa kag nagtubo sa duta nga may mga tunukon nga hilamon, pero pagdabong sang mga hilamon nalumos ang tanom, gani wala nakapamunga. ⁸ Ang iban pa gid nga mga binhi nagtupa sa maayo nga duta, kag nagtubo ini kag nagpamunga. Ang iban hustuhan lang ang bunga, ang iban madamo, kag ang iban madamo gid.”^{[x] 9} Siling pa ni Jesus sa ila, “Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.”

Ang Katuyuan sang mga Paanggid^(AC)

¹⁰ Pagpalauli sang mga tawo, ang dose ka apostoles kag ang iban pa gid nga nagaupod kay Jesus nagpamangkot sa iya kon ano ang kahulugan sang sadto nga paanggid. ¹¹ Nagsiling si Jesus sa ila, “Ang mga tinago nga kamatuoran parte sa paghari sang Dios ginasugid sa inyo nga maintiendihan ninyo, pero sa iban, ang tanan nga butang parte sa paghari sang Dios ginasugid sa ila paagi sa mga paanggid, ¹² agod matuman ang ginasiling sang Kasulatan nga,

Ginsaysay ni Jesus ang Paanggid Parte sa Manugsab-og^(AD)

¹³ Nagpamangkot dayon si Jesus sa ila, “Kon indi kamo makaintiendi sadto nga paanggid, paano ninyo maintiendihan ang iban ko pa nga mga paanggid? ¹⁴ Ang kahulugan sang akon paanggid amo ini: ang ginsab-og sang mangunguma amo ang pulong sang Dios. ¹⁵ Ang higad sang dalan nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga sang pagkabati nila sang pulong sang Dios, nag-abot man dayon si Satanas kag gin-agaw niya ang pulong sa ila tagipusuon. ¹⁶ Ang kabatuhan nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga sang pagkabati nila sang pulong sang Dios, ginbaton nila dayon ini nga may kalipay, ¹⁷ pero indi hugot sa ila tagipusuon. Gani wala magdugay ang ila pagtuo. Pag-abot sang pag-antos ukon paghingabot tungod sa ila nga pagbaton sa pulong sang Dios, nagbiya sila gilayon sa ila pagtuo. ¹⁸ Ang duta nga may mga tunukon nga hilamon nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios. ¹⁹ Ugaling tungod sa mga palaligban sa pangabuhi kag paghimulat nga makamanggad, kag tungod sa sobra nga handom sang iban nga mga butang, nalipatan nila ang pulong sang Dios nga ila nabatian kag wala ini namunga sa ila kabuhi. ²⁰ Pero ang maayo nga duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagpamati sang pulong sang Dios kag ginbaton nila sa ila tagipusuon kag napuslan gid nila. Ang iban hustuhan lang ang ila napuslan sa ila nabatian, ang iban madamo, kag ang iban madamo gid.”^[z]

Ang Paanggid Parte sa Suga^(AE)

²¹ Nagpadayon pa gid sa paghambal si Jesus sa ila, “Kon ang tawo magsindi sang suga, wala niya ginatakluban sang sulukban ukon ginabutang sa idalom sang katre, kundi ginabutang niya sa tulungtungan. ²² Amo man ina nga wala sing tinago nga indi magguwa sa ulihi, kag wala sing sekreto nga indi mabuyagyag.^{[aa] 23} Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.” ²⁴ Nagsiling pa gid siya, “Pamatii ninyo ako sing maayo! Magahatag ang Dios sa inyo sing pag-intiendi suno sa inyo pagpamati, kag iya pa gani ini dugangan. ²⁵ Kay ang tawo nga nagatuman sang iya nabatian nga kamatuoran pagahatagan pa gid sang pag-intiendi. Pero ang tawo nga wala nagatuman sa kamatuoran, bisan ang diutay nga iya naintiendihan kuhaon pa sa iya.”

Ang Paanggid Parte sa Binhi nga Nagtubo

²⁶ Siling pa gid ni Jesus, “Ang paghari sang Dios mapaanggid sa sini nga estorya: May isa ka tawo nga nagsab-og sang binhi sa iya uma. ²⁷ Samtang nagapadayon siya sa iya obra kada adlaw kag samtang nagatulog siya kada gab-i, ang mga binhi nga iya ginsab-og nagatubo bisan wala niya mahibalui kon paano. ²⁸ Ang duta mismo amo ang nagapatubo kag nagapabunga sang mga tanom: nahauna ang dahon, dason ang uhay, kag sa ulihi ang matinggas nga bunga. ²⁹ Kag kon luto na, ginaani sang tag-iya kay alanihon na.”

Ang Paanggid Parte sa Binhi sang Mustasa^(AF)

³⁰ Nagpamangkot si Jesus sa ila, “Sa ano ta mapaanggid ang paghari sang Dios? Ano nga paanggid ang aton gamiton agod nga mapaathag ini? ³¹ Ang paghari sang Dios pareho sa binhi sang mustasa.^[ab] Pinakagamay ini sa tanan nga binhi, ³² pero kon matanom na, nagatubo kag nagalabaw pa sa tanan nga ulutanon nga bisan ang mga pispis sarang makapugad sa iya mahandong nga mga sanga.”

³³ Madamo pa gid nga mga paanggid nga pareho sini ang gin-gamit ni Jesus sa iya pagpanudlo sa mga tawo, suno lang sa ila maintiendihan. ³⁴ Wala siya sing may ginhambal sa mga tawo nga indi paagi sa paanggid, pero ginapaathag niya ini tanan sa iya mga sumulunod kon silahanon na lang.

Ginpauntat ni Jesus ang Bagyo^(AG)

³⁵ Sang sirom na sadto nga adlaw, nagsiling si Jesus sa iya mga sumulunod, “Dali, matabok kita.” ³⁶ Gani ginbayaan sang iya mga sumulunod ang madamo nga mga tawo nga nagatilipon, kag naglarga sila kaupod ni Jesus nga didto na sa sakayan. May mga sakayan man didto nga nagdungan sa ila. ³⁷ Kag sang nagapanakayon sila, hinali lang nga nagmadlos ang hangin. Sige ang basya sang dalagko nga mga balod, kag daw sa mapuno na ang sakayan. ³⁸ Pero si Jesus didto sa ulin^[ac] sang sakayan nga nagakatulog nga may ulunan. Ginpukaw nila siya. Siling nila, “Manunudlo, wala ka bala nagakabalaka nga malunod na kita?” ³⁹ Gani nagbangon siya kag ginsabdong niya ang hangin kag ang balod. Siling niya, “Untat!” Kag nag-untat ang hangin kag naglinaw ang dagat. ⁴⁰ Siling dayon ni Jesus sa ila, “Ngaa bala nahadlok kamo? Ano, wala pa gid bala kamo sing pagtuo sa akon?” ⁴¹ Dako gid ang ila katingala sa iya. Kag nagpinamangkutanay sila, “Sin-o gid ayhan ini nga bisan ang hangin kag ang mga balod nagatuman sa iya?”

Gin-ayo ni Jesus ang Tawo nga may Malaot nga mga Espiritu^(AH)

5 Pagkatapos sadto nakaabot sila sa tabok sang Dagat^[ad] sang Galilea, sa lugar sang mga Gerasenhon.^{[ae] 2} Sang nakapanaog na si Jesus sa sakayan, ginsugata siya sang isa ka tawo nga halin sa mga kuweba nga lulubngan. Ini nga tawo may malaot nga espiritu ³ kag didto siya nagaestar sa mga kuweba nga lulubngan. Wala na gid sing may makagapos sa iya, bisan makakadena sa iya. ⁴ Kay madamo na nga tion nga gin-gapos sang kadena ang iya mga tiil kag mga kamot, pero ginapamugto lang niya ini. Wala gid sing may makapugong sa iya. ⁵ Adlaw-gab-i, bisan ara siya sa mga kuweba nga lulubngan ukon sa mga bukid man, permi siya nagasinggit kag ginapilas niya ang iya lawas sang bato.

⁶ Pagkakita niya kay Jesus sa malayo, nagdalagan siya pakadto sa iya kag nagluhod. ^7-8 Dayon nagsiling si Jesus sa malaot nga espiritu nga nagapuyo sa sadto nga tawo, “Ikaw nga malaot nga espiritu, magguwa ka sa sini nga tawo!” Nagsinggit ang tawo, “Jesus, Anak sang Labing Mataas nga Dios, ano ang imo labot sa akon? Nagapakitluoy ako sa imo sa ngalan sang Dios nga indi mo ako pagsilutan.” ⁹ Ginpamangkot siya dayon ni Jesus, “Ano ang imo ngalan?” Nagsabat siya, “Ang akon ngalan si Panong kay madamo kami.” ¹⁰ Kag sige ang iya pagpakitluoy kay Jesus nga indi lang sila pagtabugon sa sadto nga lugar.

¹¹ Malapit didto, may madamo nga mga baboy nga nagakaon sa banglid. ¹² Nagpakitluoy kay Jesus ang malaot nga mga espiritu nga nagasiling, “Tuguti na lang kami nga magsulod sa sina nga mga baboy.” ¹³ Gani gintugutan niya sila. Kag nagguluwa ang malaot nga mga espiritu sa tawo kag nagsulod sa mga baboy. Dayon ang tanan nga baboy didto nga mga duha ka libo nagdinaguso padulhog sa banglid deretso sa tubig kag nagkalalumos.

¹⁴ Nagdinalagan ang mga manugsagod sang mga baboy kag ginpanugid nila sa mga tawo sa banwa kag sa kaumahan ang mga natabo nga ato. Gani nagkadto ang mga tawo didto kay Jesus agod tan-awon kon ano ang natabo. ¹⁵ Pag-abot nila didto nakita nila ang tawo nga sadto anay gin-gamhan sang malaot nga mga espiritu. Nagapungko siya nga may bayo kag husto na ang iya paminsaron. Gani hinadlukan sila. ¹⁶ Ang mga nakakita mismo sa natabo nagsugid sa mga tawo kon ano ang natabo sa tawo nga gin-gamhan anay sang malaot nga mga espiritu kag ang natabo sa mga baboy. ¹⁷ Gani tungod sa sini nga hitabo, nagpakitluoy sila kay Jesus nga maghalin sa ila lugar. ¹⁸ Sang manugsakay na si Jesus sa sakayan, ang tawo nga gin-gamhan anay sang malaot nga mga espiritu nagpakitluoy sa iya nga kon mahimo paupdon siya. ¹⁹ Pero wala siya pagtuguti ni Jesus, kundi ginsilingan siya, “Magpauli ka sa imo pamilya kag sugiran mo sila kon ano ang ginhimo sang Ginoo sa imo kag kon paano siya naluoy sa imo anay kahimtangan.”

²⁰ Gani naglakat ang tawo kag nagkadto sa Decapolis. Kag didto ginpanugid niya ang ginhimo ni Jesus sa iya. Natingala gid ang tanan nga nakabati sa iya.

Ang Bata ni Jairus kag ang Babayi nga Nagtandog sang Bayo ni Jesus^(AI)

²¹ Pagtabok liwat ni Jesus sa pihak sang dagat, madamo naman nga mga tawo ang nagtilipon didto sa iya. ^22-23 Nag-abot man didto si Jairus nga isa ka manugdumala sang simbahan sang mga Judio.^[af] Pagkakita niya kay Jesus, nagluhod siya sa iya kag nagpakitluoy, “Ang akon bata nga dalagita daw mapatay na. Kon mahimo kadtui siya didto sa balay kag itungtong ang imo kamot sa iya, agod mag-ayo siya kag mabuhi!” ²⁴ Gani nag-upod si Jesus sa iya. Madamo gid nga mga tawo ang nag-upod kay Jesus kag nagadinugok sila sa iya. ²⁵ May babayi didto nga ginapangguwaan sang dugo sa sulod sang dose na ka tuig. ²⁶ Puwerte gid ang iya pag-antos sa pihak sang iya pagpabulong sa nagkalain-lain nga mga manugbulong. Nagasto na niya ang tanan niya nga mga pagkabutang, pero wala gid siya mag-ayo. Nagdugang pa gid gani ang iya masakit. ²⁷ Nabatian niya ang mga balita parte kay Jesus, gani nagpanagil-ot siya sa madamo nga mga tawo agod makapalapit sa likod dampi ni Jesus. ²⁸ Naghunahuna siya, “Kon matandog ko lang bisan ang iya bayo, magaayo gid ako.” ²⁹ Gani gintandog niya ang bayo ni Jesus kag sa gilayon nag-untat ang pagpangguwa sang dugo sa iya, kag nabatyagan niya nga nag-ayo na siya sa iya masakit. ³⁰ Nabatyagan ni Jesus nga may gahom nga nagguwa sa iya, gani nagliso siya kag nagsiling, “Sin-o ang nagtandog sa akon bayo?” ³¹ Nagsabat ang iya mga sumulunod, “Kadamo sang mga tawo nga nagadinugok sa imo, ngaa nagapamangkot ka pa kon sin-o ang nagtandog sa imo?” ³² Pero nagpanulok-tulok pa gid siya kon sin-o ang nagtandog sa iya. ³³ Tungod nga nahibaluan sang babayi kon ano ang natabo sa iya, nagpalapit siya kay Jesus nga nagakurog sa kahadlok. Nagluhod siya kag nagsugid sang matuod. ³⁴ Dayon nagsiling si Jesus sa iya, “Anak, ang imo pagtuo nag-ayo^[ag] sa imo. Magpauli ka nga may kalinong, kay maayo ka na.”

³⁵ Samtang nagahambal pa siya sa babayi, may nag-abot nga pila ka mga tawo halin sa balay ni Jairus. Siling nila kay Jairus, “Patay na ang imo bata. Indi na pagdisturbuha ang manunudlo.” ³⁶ Pero wala nagsapak si Jesus sa sadto nga balita. Nagsiling siya kay Jairus, “Indi ka magkahadlok. Magtuo ka lang.” ³⁷ Gani nagpadayon gid sila. Pero wala siya sang may ginpaupod luwas kay Pedro kag ang mag-utod nga si Santiago kag si Juan. ³⁸ Pag-abot nila sa balay ni Jairus, nakita ni Jesus nga nagaginahod ang mga tawo. Ang iban nagahinibi kag ang iban nagapanalambiton. ³⁹ Nagsulod sila ni Jesus sa balay, kag nagsiling siya sa mga tawo, “Ngaa nagaginahod kag nagahinibi kamo? Indi patay ang bata, kundi nagakatulog lang.” ⁴⁰ Ginkadlawan nila si Jesus. Gani ginpaguwa niya ang tanan nga tawo kag ginpasulod niya sa kuwarto sang bata ang iya sini amay kag iloy, kag ang tatlo nga iya kaupod. ⁴¹ Dayon gin-uyatan niya ang kamot sang bata kag nagsiling, “Talitha, Koum,” nga kon sa aton pa, “Day, magbangon ka!” ⁴² Kag nagbangon dayon ang dalagita kag naglakat-lakat. (Ang dalagita nagaedad sang dose ka tuig). Tungod sa natabo, dako gid ang ila pagkatingala. ⁴³ Pero ginmanduan sila ni Jesus nga indi gid magpanugid bisan kay sin-o parte sa natabo. Dayon ginsilingan niya sila nga hatagan sang pagkaon ang bata.

Ginsikway si Jesus sa Nazaret^(AJ)

6 Pagkatapos sadto, nagpauli si Jesus sa iya banwa, kag nag-upod sa iya ang iya mga sumulunod. ² Pag-abot sang Adlaw nga Inugpahuway nagpanudlo siya sa simbahan sang mga Judio. Madamo nga mga tawo didto ang nakabati sa iya kag natingala gid sila. Siling nila, “Ngaa madamo sang nahibaluan ang tawo nga ini? Sa diin bala siya nakakuha sini nga kaalam? Kag ngaa makahimo siya sang mga milagro? ³ Indi bala siya ang panday nga anak ni Maria kag utod nila ni Santiago, Jose, Judas kag Simon? Kag indi bala ang mga utod niya nga mga babayi diri man nagapauli?” Gani indi gid sila magtuo sa iya. ⁴ Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Ginatahod ang propeta bisan diin luwas lang sa iya kaugalingon nga banwa kag sa iya mga paryente kag panimalay.” ⁵ Amo ina nga wala siya makahimo sang mga milagro sa sadto nga lugar, luwas lang sa pila ka mga masakiton nga iya gintandog sang iya kamot kag nag-ayo. ⁶ Natingala siya nga indi sila magtuo sa iya.

Ginpadala ni Jesus ang Dose Niya ka Apostoles^(AK)

Pagkatapos sadto naglibot si Jesus nga nagapanudlo sa mga baryo. ⁷ Gintawag niya ang dose niya ka apostoles kag ginpadala niya sila sing tagduha-duha. Ginhatagan niya sila sing gahom sa pagtabog sang malaot nga mga espiritu. ⁸ Ginmanduan niya sila, “Indi kamo magdala sang bisan ano sa inyo paglakat kundi baston gid lang. Indi man kamo magdala sang pagkaon, kuwarta ukon bag. ⁹ Puwede kamo makasuksok sang sandalyas, pero indi kamo magdala sang ilislan nga bayo. ¹⁰ Kon padayunon kamo sa isa ka balay, dira gid lang kamo magdayon hasta maghalin kamo sa sina nga lugar. ¹¹ Pero kon ang mga tawo sa isa ka lugar indi magbaton sa inyo kag indi magpamati sang inyo ginawali, bayai lang ninyo sila, kag sa paghalin ninyo, taktaka ninyo ang yab-ok sa inyo tiil bilang paandam kontra sa ila.” ¹² Gani naglakat sila kag nagwali nga dapat maghinulsol ang mga tawo sa ila mga sala. ¹³ Madamo nga malaot nga mga espiritu ang ila gintabog kag madamo nga mga masakiton ang ila ginhaplasan sang lana nga nag-alayo.

Ang Pagpatay kay Juan nga Manugbautiso^(AL)

¹⁴ Nakaabot kay Haring Herodes ang mga balita parte kay Jesus tungod nga nagbantog na siya. Ang iban nagasiling nga si Jesus amo si Juan nga manugbautiso nga nabanhaw, amo ina nga may gahom siya sa paghimo sang mga milagro. ¹⁵ Pero nagasiling ang iban nga siya si Propeta Elias. Kag nagasiling pa gid ang iban nga siya isa ka propeta nga pareho sang mga propeta sang una.

¹⁶ Pero pagkabati ni Herodes sina nga mga balita, nagsiling siya, “Nabanhaw si Juan nga akon ginpapugutan sang ulo.” ^17-18 Ginpapugutan ni Herodes sang ulo si Juan tungod sang dumot ni Herodias sa iya, kay amo ini ang natabo: Ginpangasawa ni Herodes si Herodias nga asawa sang iya utod nga si Felipe. Permi lang ginahambalan ni Juan si Herodes nga indi husto ang iya pagpangasawa sa asawa sang iya utod. Gani tungod kay Herodias, ginpadakop ni Herodes si Juan kag ginpapriso. ¹⁹ Kag tungod sa dumot ni Herodias kay Juan gusto niya nga ipapatay siya, pero indi niya mahimo tungod nga indi magsugot si Herodes. ²⁰ Kay nahadlok si Herodes kay Juan tungod nga nahibaluan niya nga si Juan diosnon kag matarong nga tawo. Gani gin-apinan ni Herodes si Juan agod indi maano. Gusto ni Herodes nga magpamati sa mga wali ni Juan bisan matuod nga ang iya mga nabatian nagapalibog sang iya ulo.

²¹ Sang ulihi nag-abot gid man ang tion nga ginahulat ni Herodias. Natabo ini sa kaadlawan ni Herodes. Nagpapunsyon si Herodes kag gin-imbitar niya ang mga opisyal sang Galilea, ang mga kumander sang Romanhon nga mga soldado, kag ang mga kilala nga mga tawo didto. ²² Sa tion na sang punsyon, nagsulod ang dalaga nga anak ni Herodias kag nagsaot. Nalipay gid si Herodes kag ang iya mga bisita. Gani nagsiling si Herodes sa dalaga, “Pangayo ka sa akon sang bisan ano nga imo naluyagan kag ihatag ko sa imo.” ²³ Kag siling pa gid niya sa dalaga, “Ginasumpa ko nga bisan ano ang imo pangayuon sa akon ihatag ko sa imo, bisan katunga pa sang akon ginharian.” ²⁴ Nagguwa ang dalaga kag nagpamangkot sa iya iloy kon ano ang iya pangayuon. Nagsabat ang iya iloy nga pangayuon niya ang ulo ni Juan nga manugbautiso. ²⁵ Dayon nagdali-dali siya balik sa hari. Pag-abot niya didto nagsiling siya, “Gusto ko nga ihatag mo sa akon subong gid ang ulo ni Juan nga manugbautiso nga nabutang sa bandehado.” ²⁶ Pagkabati sadto sang hari nagkasubo gid siya. Pero tungod nga nakapanumpa siya kag nabatian mismo sang iya mga bisita, indi niya gusto nga maguba ang iya promisa sa dalaga. ²⁷ Sa gilayon ginsugo niya ang isa ka soldado nga dal-on sa iya ang ulo ni Juan. Gani naglakat ang soldado sa prisohan kag ginpugutan sang ulo si Juan. ²⁸ Pagkatapos ginbutang niya sa bandehado ang ulo ni Juan kag ginhatag sa dalaga, kag ginhatag man sang dalaga sa iya iloy. ²⁹ Pagkabati sang mga sumulunod ni Juan parte sa natabo, ginkadtuan nila kag ginkuha ang lawas ni Juan kag ginlubong.

Ginpakaon ni Jesus ang 5,000 ka Tawo^(AM)

³⁰ Ang mga apostoles nga naglakat sa pagwali nagbalik kay Jesus. Ginsugid nila sa iya ang tanan nila nga ginhimo kag mga ginpanudlo. ³¹ Tungod sa kadamuon sang mga tawo nga nagapakadto-pakari, wala na gid sila sang tiyempo bisan sa pagkaon. Gani nagsiling si Jesus sa iya mga sumulunod, “Dali, makadto kita sa kamingawan agod makapahuway-huway kamo bisan dali lang.” ³² Gani nagsakay sila sa sakayan kag nagkadto sa kamingawan.

³³ Pero nakilal-an sila sang madamo nga mga tawo nga nakakita sang ila paghalin. Gani nagdalagan ang mga tawo halin sa nagkalain-lain nga mga banwa pakadto sa lugar nga ginapakadtuan nila ni Jesus, kag nauna pa sila abot didto. ³⁴ Sang pagpanaog ni Jesus sa sakayan, nakita niya ang madamo gid nga mga tawo nga nagatilipon didto kag naluoy siya sa ila, kay daw pareho sila sa mga karnero nga wala sing manugbantay. Gani gintudluan niya sila sang madamo nga mga butang. ³⁵ Sang hapon na gid, nagpalapit sa iya ang iya mga sumulunod. Siling nila, “Hapon na gid, kag ari kita diri sa kamingawan. ³⁶ Palakta na ang mga tawo sa mga baryo kag sa mga sityo sa palibot agod makabakal sila sang ila pagkaon.” ³⁷ Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Kamo mismo ang maghatag sang pagkaon sa ila.” Nagsabat sila kay Jesus, “Mga walo ka bulan nga suweldo ang magasto sa tinapay nga ipakaon sa ila. Malakat bala kami kag magbakal sang sina nga kantidad sang tinapay?” ³⁸ Nagsiling si Jesus sa ila, “Pila ka bilog ang inyo tinapay dira? Abi, tan-awa ninyo.” Sang mausisa nila nagsiling sila, “Lima ka tinapay, kag may duha ka isda.”

³⁹ Dayon ginsugo ni Jesus ang iya mga sumulunod nga papungkuon sing grupo-grupo ang mga tawo sa hilamon. ⁴⁰ Gani nagpulungko ang mga tawo sa tag-100 kag tag-50. ⁴¹ Dayon ginkuha ni Jesus ang lima ka tinapay kag duha ka isda, kag nagtangla siya sa langit kag nagpasalamat sa Dios. Pagkatapos ginpamihak-pihak niya ang tinapay kag ginhatag sa iya mga sumulunod agod ipanagtag sa mga tawo. Kag ginpartida man niya ang isda sa tanan. ⁴² Nakakaon sila tanan kag nagkalabusog. ⁴³ Pagkatapos kaon, gintipon nila ang mga nabilin nga tinapay kag isda, kag dose pa ka alat ang napuno. ⁴⁴ Ang kadamuon sang mga lalaki lang nga nagkalaon 5,000.

Naglakat si Jesus sa Ibabaw sang Tubig^(AN)

⁴⁵ Pagkatapos sadto, ginsugo ni Jesus ang iya mga sumulunod nga magsakay sa sakayan kag mag-una didto sa Betsaida, sa tabok sang dagat, samtang ginapapauli niya ang mga tawo. ⁴⁶ Sang nakahalin na ang mga tawo, nagtaklad siya sa bukid agod magpangamuyo. ⁴⁷ Pagkagab-i, ang sakayan didto na sa tunga sang dagat, pero si Jesus didto pa sa takas nga nagaisahanon lang. ⁴⁸ Nakita niya nga ginabudlayan sila sa pagbugsay, kay nagasugata ang hangin. Sang kaagahon na, nagkadto siya didto sa ila nga nagalakat sa ibabaw sang tubig. Maagi lang siya kuntani sa ila, ^49-50 pero pagkakita nila nga may nagalakat sa ibabaw sang tubig, hinadlukan gid sila kag nagsinggit, “Bagat!” Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Indi kamo magkahadlok, ako ini! Magpakaisog kamo!” ⁵¹ Dayon nagsakay siya sa sakayan kag nag-untat ang mabaskog nga hangin. Kag natingala gid sila, ⁵² tungod kay bisan nakita na nila ang milagro nga ginhimo niya sa tinapay, wala pa gid sila makaintiendi sang kahulugan sadto, kay nadulman pa ang ila hunahuna.

Ginpang-ayo ni Jesus ang mga Masakiton sa Genesaret^(AO)

⁵³ Pag-abot nila sa pihak sang dagat, nagdungka sila sa Genesaret sa diin ginpundo nila ang sakayan. ⁵⁴ Pagpanaog nila, nakilala dayon sang mga tawo si Jesus. ⁵⁵ Gani nagdali-dali ang mga tawo sa pagkadto sa palibot nga mga lugar kag ginpamutang nila sa mga hiligdaan ang mga masakiton kag gindala nila sa mga lugar nga mabatian nila nga didto si Jesus. ⁵⁶ Bisan sa diin siya magkadto, sa mga sityo, sa mga baryo ukon sa mga banwa man, basta mabatian sang mga tawo nga didto siya, ginadala nila ang ila mga masakiton sa lugar nga ginatipunan permi sang mga tawo. Ginpangabay nila si Jesus nga tugutan niya ang mga masakiton nga tandugon siya bisan sa gaway-gaway^[ah] na lang sang iya bayo. Kag ang tanan nga nakatandog nag-ayo.

Mga Tradisyon sang mga Katigulangan^(AP)

7 May mga Pariseo kag pila ka mga manunudlo sang Kasuguan nga nag-abot halin sa Jerusalem nga nagtipon sa palibot ni Jesus. ² Nakita nila nga ang iban sang mga sumulunod ni Jesus nagakaon nga wala nila ginhimo ang ritual sang pagpanghinaw sang kamot.

³ Ang mga Judio, labi na ang mga Pariseo, indi magkaon kon indi anay sila makapanghinaw sang ila mga kamot suno sa tradisyon sang ila mga katigulangan. ⁴ Indi man sila magkaon sang bisan ano nga naghalin sa tindahan kon indi anay sila makapanghinaw. Madamo pa gid ang ila mga pagsulundan pareho sang pagpanghugas sang mga tasa, kolon, kag mga saway nga mga lulutuan.

⁵ Gani nagpamangkot kay Jesus ang mga Pariseo kag ang mga manunudlo sang Kasuguan, “Ngaa ang imo mga sumulunod wala nagasunod sa tradisyon sang aton mga katigulangan? Nagakaon sila nga wala nila ginhimo ang ritual sang pagpanghinaw sang kamot.” ⁶ Ginsabat sila ni Jesus, “Matuod gid ang ginsiling ni Propeta Isaias parte sa inyo nga mga hipokrito. Suno sa ginsulat ni Isaias, nagsiling ang Dios,

⁸ Ginasikway ninyo ang sugo sang Dios, kag ang mga tradisyon sang tawo amo ang inyo ginatuman.”

⁹ Nagsiling pa gid si Jesus, “Maayo gid kamo magpahito sa pagsikway sang ginapatuman sang Dios para masunod ninyo ang inyo mga tradisyon. ¹⁰ Pareho abi sini: nagsiling si Moises, ‘Tahura ang imo amay kag iloy,’^[aj] kag ‘Ang bisan sin-o nga magpakamalaot sa iya amay ukon iloy dapat patyon.’^{[ak] 11} Pero kamo iya nagatudlo nga kon ang tawo maghambal sa iya ginikanan nga ang bulig nga ihatag kuntani niya sa ila Korban (buot silingon, inughatag sa Dios), ¹² wala na ninyo siya ginaobligar nga magbulig sa ila. ¹³ Ginapakawalay pulos ninyo ang pulong sang Dios tungod sa inyo tradisyon nga ginpanubli ninyo sa inyo mga katigulangan. Kag madamo pa gid nga pareho sini ang inyo ginahimo.”

Ang Nagapahigko sa Tawo^(AQ)

¹⁴ Gintawag liwat ni Jesus ang mga tawo kag ginsilingan, “Pamati kamo tanan sa akon, kag intiendiha ninyo ang akon ihambal. ¹⁵ Wala sing butang nga nagasulod sa tawo nga nagapahigko sa iya, kundi ang mga nagaguwa sa iya. [¹⁶ Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian!]”

¹⁷ Pagkatapos ginbayaan niya ang mga tawo kag nagsulod siya sa balay. Sang sa sulod na siya, ang iya mga sumulunod nagpamangkot sa iya kon ano ang kahulugan sadtong paanggid. ¹⁸ Nagsiling si Jesus sa ila, “Ngaa, wala man bala kamo makaintiendi? Wala bala ninyo mahibalui nga ang bisan ano nga ginakaon indi makapahigko sa tawo?^{[al] 19} Kay wala man ina nagasulod sa iya tagipusuon kundi sa iya tiyan kag nagaguwa man sa iya lawas.” Sa sining ginhambal ni Jesus ginapahayag niya nga puwede kaunon ang tanan nga pagkaon. ²⁰ Nagsiling pa gid siya, “Ang nagaguwa sa tawo amo ang nagapahigko sa iya. ²¹ Kay sa tagipusuon sang tawo nagahalin ang malain nga mga panghunahuna nga amo ang nagatulod sa iya sa pagpakigrelasyon nga imoral, pagpangawat, pagpatay, ²² pagpanginlalaki ukon pagpanginbabayi, pagkaibog, paghimo sang tanan nga kalainan, pagpangdaya, pagpagusto himo sang kalautan, pagkamahisaon, paghambal sing malain kontra sa iya isigkatawo, pagpabugal, kag paghimo sang mga kabuangan. ²³ Ini tanan nga kalainan nagahalin sa sulod sang tagipusuon sang tawo, kag amo ini ang nagapahigko sa iya.”

Ang Pagtuo sang Isa ka Babayi^(AR)

²⁴ Dayon naghalin si Jesus sa Galilea kag nagkadto sa mga lugar nga malapit sa Tyre.^[am] Pag-abot niya didto nagdayon siya sa isa ka balay, kag indi niya gusto nga mahibaluan sang mga tawo nga didto siya; pero indi gid ini matago. ^25-26 Karon, may babayi nga indi Judio nga nakabati nga didto si Jesus. Ini nga babayi taga-Fenicia nga sakop sang Syria, kag ang iya lingguahe Griego. May anak siya nga babayi nga gin-gamhan sang malaot nga espiritu. Gani nagkadto siya kay Jesus kag nagluhod, kag nagpakitluoy nga kon mahimo tabugon niya ang malaot nga espiritu sa iya anak. ²⁷ Pero nagsiling si Jesus sa iya sa paanggid, “Kinahanglan nga pakaunon anay ang mga anak, kay indi maayo nga kuhaon ang pagkaon sang mga anak kag ihaboy sa mga ido.”^{[an] 28} Gani nagsiling ang babayi sa iya, “Husto ina Ginoo, pero bisan pa ang mga ido sa idalom sang lamisa nagakaon sang mga usik sang mga anak.” ²⁹ Dayon nagsiling si Jesus sa iya, “Tungod sa imo sabat, sarang ka na makapauli. Ang malaot nga espiritu nagguwa na sa imo anak.” ³⁰ Nagpauli ang babayi kag naabtan niya ang iya anak nga nagahigda sa katre, kag ang malaot nga espiritu nakaguwa na sa iya.

Gin-ayo ni Jesus ang Bungol kag Apa

³¹ Paghalin ni Jesus sa mga lugar nga sakop sang Tyre, nag-agi siya sa Sidon kag sa mga lugar nga sakop sang Decapolis. Pagkatapos nagderetso siya sa Dagat sang Galilea. ³² May tawo didto nga bungol kag apa nga gindala sang mga tawo kay Jesus. Nagpakitluoy sila sa iya nga itungtong niya ang iya kamot sa sini nga tawo. ³³ Ginpain siya ni Jesus sa kadam-an, kag gin-gulo ni Jesus ang iya mga tudlo sa mga dulunggan sang tawo. Pagkatapos nagdupla siya kag gintandog ang dila sadtong lalaki. ³⁴ Dayon nagtangla si Jesus sa langit kag nagginhawa sing madalom, kag nagsiling sa iya, “Effata!” Kon sa aton pa, “Magbukas ka!” ³⁵ Pagkatapos sadto nakabati na siya kag maathag na ang iya paghambal. ³⁶ Dayon ginbilinan niya ang mga tawo nga indi sila magpanugid bisan kay sin-o parte sa natabo. Pero bisan ginadilian sila, nagdugang pa gani ang ila pagpalapnag sang balita sa mga tawo. ³⁷ Dako gid ang katingala sang mga tawo. Siling nila, “Daw ano kaayo sang iya mga ginahimo! Bisan ang mga bungol napabati niya kag ang mga apa napahambal niya!”

Ginpakaon ni Jesus ang 4,000 ka Tawo^(AS)

8 Pagkatapos sang pila ka adlaw, nagtilipon naman ang madamo nga mga tawo didto kay Jesus. Sang wala na sila sang pagkaon, gintawag ni Jesus ang iya mga sumulunod kag ginsilingan, ² “Naluoy gid ako sa sina nga mga tawo. Tatlo na ka adlaw nga nagaupod-upod sila sa akon kag wala na sila sing kalan-on. ³ Kon papaulion ko sila nga gutom basi malipong sila sa dalan kay malayo gid ang ginhalinan sang iban sa ila.” ⁴ Nagsabat ang iya mga sumulunod, “Sa diin kita makakuha sang pagkaon diri sa kamingawan agod ipakaon sa sini nga mga tawo?” ⁵ Pero nagpamangkot si Jesus sa ila, “Pila ka bilog ang inyo tinapay dira?” Nagsabat sila, “Pito.”

⁶ Dayon ginpapungko ni Jesus ang mga tawo. Ginkuha niya ang pito ka tinapay kag nagpasalamat sa Dios. Pagkatapos ginpamihak-pihak niya ini kag ginhatag sa iya mga sumulunod agod ipanagtag sa mga tawo. ⁷ May pila man sila ka bilog nga magagmay nga mga isda. Ginpasalamatan man niya ini kag ginhatag sa iya mga sumulunod agod ipanagtag sa mga tawo. ⁸ Nagkaon sila kag nagkalabusog. Pagkatapos gintipon nila ang tinapay nga sobra, kag nakapuno sila sang pito ka alat. ⁹ Ang mga lalaki lang nga nagkalaon mga 4,000. Pagkatapos sadto, ginpapauli ni Jesus ang mga tawo ¹⁰ kag nagsakay siya sa sakayan kaupod sang iya mga sumulunod kag nagkadto sa Dalmanuta.

Ginpangayuan si Jesus sang Milagro^(AT)

¹¹ Pag-abot nila didto, may mga Pariseo nga nagkadto kay Jesus kag nagpakigbais sa iya. Gusto nila nga tilawan si Jesus gani nagpangayo sila sa iya sang milagro halin sa Dios^[ao] bilang pamatuod nga ginpadala siya sang Dios. ¹² Pero nagpanghayhay si Jesus kag nagsiling, “Ngaa bala nagapangayo sang milagro ang mga tawo sa sini nga henerasyon? Sa pagkamatuod, wala gid sang milagro nga ipakita sa ila!” ¹³ Dayon ginbayaan niya ato nga mga Pariseo. Nagbalik siya sa sakayan kag nagtabok liwat sa pihak sang dagat.

Ang Inugpahabok sang mga Pariseo kag ni Herodes^(AU)

¹⁴ Nalipatan sang iya mga sumulunod nga magdala sang tinapay luwas sa isa lang ka bilog nga nadala nila sa sakayan. ¹⁵ Ginpaandaman sila ni Jesus paagi sa paanggid, “Mag-andam gid kamo sa inugpahabok^[ap] sa tinapay sang mga Pariseo kag ni Haring Herodes.”^{[aq] 16} Nagbinaisay sila nga nagasiling, “Ginhambal niya ato kay wala kita nakadala sang tinapay.” ¹⁷ Nahibaluan ni Jesus kon ano ang ginabaisan nila. Gani nagsiling siya sa ila, “Ngaa ginabaisan ninyo nga wala kamo tinapay? Indi pa gid bala kamo makaintiendi? Mabudlay bala gihapon kamo paintiendihon? ^18-19 May mga mata kamo, pero indi kamo makakita. May mga dulunggan kamo, pero indi kamo makabati. Wala gid bala ninyo madumdumi ang pagpamihak-pihak ko sang lima ka tinapay para sa 5,000 ka tawo? Pila bala ka alat ang napuno sang inyo natipon nga sobra?” Nagsabat sila, “Dose!” ²⁰ Nagpamangkot pa gid si Jesus, “Kag ang pagpamihak-pihak ko sang pito ka tinapay para sa 4,000, pila bala ka alat ang napuno sang inyo natipon nga sobra?” Nagsabat sila, “Pito!” ²¹ Dayon nagsiling si Jesus, “Indi pa gihapon ninyo maintiendihan ang ginhambal ko parte sa inugpahabok?”

Gin-ayo ni Jesus ang Isa ka Bulag sa Betsaida

²² Pag-abot nila sa Betsaida may mga tawo didto nga nagdala sang bulag nga lalaki kay Jesus. Nagpakitluoy sila sa iya nga tandugon niya ang bulag agod makakita. ²³ Gani gin-uyatan niya ang kamot sang bulag kag gintuytuyan pakadto sa guwa sang Betsaida. Pag-abot nila sa guwa ginduplaan niya ang mga mata sang bulag. Dayon gintungtong niya ang iya mga kamot sa bulag kag nagpamangkot, “May nakita ka na bala?” ²⁴ Nagtangla ang lalaki kag nagsiling, “Nakakita na ako sang mga tawo, pero daw sa mga kahoy nga nagalakat.” ²⁵ Gani gintungtong liwat ni Jesus ang iya kamot sa mga mata sang bulag. Pagkatapos naghimutad sing maayo ang bulag kag nag-ayo ang iya mga mata. Maathag na ang tanan sa iya panulok. ²⁶ Ginpapauli siya ni Jesus kag ginsilingan, “Indi ka na magbalik sa Betsaida.”^[ar]

Ang Ginhambal ni Pedro Parte kay Jesus^(AV)

²⁷ Pagkatapos sadto, nagkadto si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa mga baryo nga sakop sang Cesarea Filipos. Samtang nagalakat sila nagpamangkot si Jesus sa iya mga sumulunod, “Suno sa mga tawo, sin-o bala ako?” ²⁸ Nagsabat sila, “May mga nagasiling nga ikaw si Juan nga manugbautiso. Ang iban nagasiling nga ikaw si Elias, kag ang iban pa gid nagasiling nga ikaw isa sa mga propeta.” ²⁹ Dayon nagpamangkot siya sa ila, “Pero suno sa inyo sin-o bala ako?” Nagsabat si Pedro, “Ikaw ang Cristo!” ³⁰ Dayon ginpaandaman sila ni Jesus nga indi gid magpanugid bisan kay sin-o parte sa iya.

Naghambal si Jesus Parte sa Iya Kamatayon kag Pagkabanhaw^(AW)

³¹ Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Ako nga Anak sang Tawo kinahanglan gid nga mag-antos sa pagahimuon sa akon sang mga manugdumala sang mga Judio, sang manugdumala nga mga pari, kag sang mga manunudlo sang Kasuguan. Sikwayon nila ako kag patyon, pero sa ikatlo nga adlaw mabanhaw ako.” ³² Ginpaathag gid niya ini sa ila. Pagkabati sadto ni Pedro, gindala niya si Jesus sa ulo-unhan kag ginsaway nga indi maghambal sina. ³³ Pero nagliso si Jesus, nagtulok sa iya mga sumulunod, kag ginsabdong si Pedro, “Palayo ka sa akon, Satanas! Kay ang imo hunahuna indi iya sang Dios kundi iya sang tawo.”

³⁴ Dayon gintawag niya ang mga tawo kaupod sang mga sumulunod niya nga magpalapit. Nagsiling siya sa ila, “Kon may tawo nga gusto magsunod sa akon, indi niya dapat pagpasulabihon ang iya kaugalingon. Kag dapat handa siya sa pag-atubang sa kamatayon^[as] sa iya nga pagsunod sa akon. ³⁵ Kay ang bisan sin-o nga luyag magluwas sang iya kabuhi madula niya ini. Pero ang bisan sin-o nga maghalad sang iya kabuhi tungod sa akon kag sa Maayong Balita makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan. ³⁶ Ano gid bala ang makuha sang tawo kon maangkon niya ang tanan nga butang diri sa kalibutan, pero mawala ang iya kabuhi? Wala gid! ³⁷ Kay wala gid sang butang nga sarang niya mahatag agod mapabalik niya ang iya kabuhi. ³⁸ Ang bisan sin-o nga nagakahuya sa akon kag sa akon mga ginatudlo sa sini nga henerasyon, nga ang mga tawo malaot kag indi diosnon, igakahuya ko man kon ako nga Anak sang Tawo magbalik na nga nagasilak sa gahom sang akon Amay, kag kaupod ko ang balaan nga mga anghel.”

9 Nagsiling pa gid si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, may mga tawo diri nga indi pa mapatay hasta makita nila ang paghari sang Dios nga magaabot nga may gahom.”

Ang Pagbalhin sang Dagway ni Jesus^(AX)

² Pagkaligad sang anom ka adlaw, gindala ni Jesus sila ni Pedro, Santiago, kag Juan sa mataas nga bukid nga silahanon lang. Samtang nagatulok sila kay Jesus, nagbalhin ang iya dagway. ³ Ang iya bayo nagputi gid kag masilaw. Wala sing bisan sin-o diri sa kalibutan nga makapaputi pareho sadto. ⁴ Dayon nakita nila si Elias kag si Moises nga nagapakigsugilanon kay Jesus. ⁵ Nagsiling si Pedro kay Jesus, “Manunudlo, maayo nga ari kami^[at] diri. Mahimo kami sing tatlo ka payag, ang isa para sa imo, ang isa para kay Moises, kag ang isa pa gid para kay Elias.” ⁶ Amo ini ang iya ginsiling kay indi siya kahibalo kon ano ang iya dapat ihambal tungod kay ginkulbaan gid sila. ⁷ Dayon may nag-abot nga panganod kag ginlikupan sila. Kag may nabatian sila nga tingog halin sa panganod nga nagasiling, “Amo ini ang akon hinigugma nga Anak. Pamatii ninyo siya!” ⁸ Sa gilayon nagtulok sila sa palibot, pero wala sila sing may nakita kundi si Jesus lang.

⁹ Sang nagapadulhog na sila sa bukid, ginmanduan sila ni Jesus, “Indi gid kamo magpanugid bisan kay sin-o parte sa inyo nakita samtang ako nga Anak sang Tawo wala pa mabanhaw.” ¹⁰ Gani wala gid nila ginpanugid ang mga natabo nga ato. Pero sang silahanon na lang, nagpinamangkutanay sila kon ano ang kahulugan sang iya ginsiling nga mabanhaw. ¹¹ Nagpamangkot sila kay Jesus, “Ngaa bala nagasiling ang mga manunudlo sang Kasuguan nga kinahanglan mag-abot anay si Elias sa wala pa mag-abot ang Cristo?” ^12-13 Nagsabat si Jesus sa ila, “Husto ina, kinahanglan nga mag-abot anay si Elias agod ipreparar niya ang tanan nga butang. Pero sugiran ko kamo, si Elias nag-abot na. Ginhimo sang mga tawo sa iya ang ila gusto suno sa nasulat parte sa iya. Pero ngaa bala nasulat man nga ako nga Anak sang Tawo kinahanglan nga mag-agi sing madamo nga mga pag-antos kag sikwayon sang mga tawo?”