Bible in 90 Days

Ang Pagdakop kay Esteban

⁸ Ginbugayan sang Dios si Esteban sang dako gid nga gahom. Gani madamo nga mga milagro kag makatilingala nga mga butang ang iya ginhimo nga nakita sang mga tawo. ⁹ Pero may mga tawo nga nagkontra kay Esteban. Ini nga mga tawo mga Judio nga halin sa Cyrene, sa Alejandria, sa Cilicia, kag sa Asia. Mga miyembro sila sang simbahan sang mga Judio nga kon tawgon Simbahan sang mga Ginhilway sa Pagkaulipon. Padayon ang ila pagpakigbais kay Esteban. ¹⁰ Pero tungod nga si Esteban ginhatagan sang kaalam sang Espiritu Santo, indi gid sila makadaog sa iya. ¹¹ Gani ginsuhulan^[a] nila ang pila ka tawo nga magsiling, “Nabatian namon si Esteban nga nagpasipala kay Moises kag sa Dios.” ¹² Sa sini nga paagi ginsutsot nila ang mga tawo, ang mga manugdumala sang mga Judio, kag ang mga manunudlo sang Kasuguan. Gindakop nila si Esteban kag gindala sa Korte sang mga Judio. ¹³ May ginpasulod man sila nga pila ka tawo sa pagtestigo sang butig kontra kay Esteban. Nagsiling sila, “Ini nga tawo permi gid nagahambal kontra sa aton sagrado nga templo kag sa Kasuguan ni Moises. ¹⁴ Nabatian namon siya nga nagasiling nga ang aton templo gub-on ni Jesus nga taga-Nazaret kag ilisan niya ang mga kinabatasan nga ginbilin sa aton ni Moises!” ¹⁵ Ang tanan nga miyembro sang Korte sang mga Judio naghimutad gid kay Esteban, kag nakita nila ang iya guya nga daw guya sang anghel.

Ang Wali ni Esteban

7 Karon, nagpamangkot ang pangulo nga pari kay Esteban, “Ano, matuod bala ang ginasugid sang sini nga mga tawo?” ² Nagsiling si Esteban, “Mga utod kag mga ginikanan, pamatii ninyo ako. Sang una nga tiyempo, nagpakita ang Dios nga makagagahom sa aton katigulangan nga si Abraham sang didto pa siya sa Mesopotamia, sa wala pa siya magsaylo sa Haran. ³ Nagsiling ang Dios kay Abraham, ‘Bayai ang imo nasyon kag mga paryente, kag magkadto ka sa lugar nga akon itudlo sa imo.’^{[b] 4} Gani naghalin si Abraham sa lugar sang mga Kaldeanhon kag didto siya nag-estar sa Haran. Pagkapatay sang iya amay, ginpakadto siya sang Dios sa lugar nga aton ginaestaran subong. ⁵ Sa sadto nga tiyempo wala pa si Abraham paghatagi sang Dios sang bisan diutay lang nga duta. Pero nagpromisa ang Dios nga ang ini nga lugar ihatag niya sa iya kag sa iya mga kaliwat. Wala pa sing anak si Abraham sang pagpromisa sang Dios sadto. ⁶ Nagsiling ang Dios sa iya, ‘Ang imo mga kaliwat mangin dumuluong sa iban nga nasyon. Mangin ulipon sila didto kag pintasan sa sulod sang 400 ka tuig. ⁷ Pero silutan ko ang nasyon nga magaulipon sa ila. Pagkatapos magahalin sila sa sadto nga nasyon kag magabalik sa sini nga lugar kag diri sila magasimba sa akon.’^{[c] 8} Kag bilang tanda sang iya promisa, nagsugo ang Dios kay Abraham nga ang tanan nga lalaki dapat tulion. Gani pagkatawo sang iya bata nga si Isaac, gintuli niya siya sang walo pa lang siya ka adlaw. Amo man ini ang ginhimo ni Isaac kay Jacob nga iya anak. Kag si Jacob naghimo man sini sa dose niya ka mga anak nga sa diin kita nga mga Judio naghalin.

⁹ “Si Jose nga isa sa dose ka anak ni Jacob ginhisaan sang iya mga utod, gani ginbaligya nila siya. Dayon gindala siya sa Egipto kag nangin ulipon didto. Pero tungod nga ang Dios kaupod ni Jose, ¹⁰ ginbuligan niya siya sa tanan nga pag-antos nga iya gin-agihan. Ginhatagan man siya sang Dios sang kaalam, gani naluyagan siya sang Faraon, ang hari sang Egipto. Ginhimo siya sang hari nga pangulo sa bug-os nga Egipto kag sa tanan niya nga propedad. ¹¹ Sang ulihi nag-abot ang gutom sa bug-os nga Egipto kag sa Canaan. Nag-antos gid ang mga tawo, kag ang aton mga katigulangan wala gid sing may makuhaan sang pagkaon. ¹² Gani pagkabati ni Jacob nga may pagkaon didto sa Egipto, ginpakadto niya didto ang iya mga anak, nga amo ang aton mga katigulangan. Amo ato ang nahauna nila nga pagkadto sa Egipto. ¹³ Sang ikaduha na nila nga pagkadto didto, nagpakilala sa ila si Jose nga siya ila utod, kag ginsugid man niya sa Faraon ang parte sa iya pamilya. ¹⁴ Dayon nagtugon si Jose nga pakadtuon ang iya amay nga si Jacob sa Egipto upod sa bug-os niya nga pamilya. (Mga 75 sila tanan.) ¹⁵ Gani nagkadto si Jacob kag ang aton mga katigulangan sa Egipto, kag didto sila nag-estar hasta nagkalamatay sila. ¹⁶ Gindala ang ila mga tul-an^[d] sa Shekem kag ginlubong sa lulubngan nga ginbakal ni Abraham sang una sa mga anak ni Hamor.

¹⁷ “Karon, sang malapit na matuman ang promisa sang Dios kay Abraham, nagdamo pa gid ang aton mga katigulangan didto sa Egipto. ¹⁸ Nag-abot man ang adlaw nga lain na ang hari sa Egipto. Wala siya makakilala kay Jose. ¹⁹ Gindayaan sini nga hari ang aton mga katigulangan kag ginpintasan. Ginpilit niya sila nga ihaboy nila ang ila mga lapsag^[e] agod magkalamatay. ²⁰ Amo man ato ang tion nga natawo si Moises, isa ka bata nga nahamut-an sang Dios. Ginsagod siya sang iya mga ginikanan sa ila balay sa sulod sang tatlo ka bulan. ²¹ Sang ginbilin na siya sa guwa sang balay, ginkuha siya sang babayi nga bata sang Faraon kag ginsagod bilang iya gid bata. ²² Gintudluan si Moises sang tanan nga kinaalam sa Egipto, kag nangin bantog siya tungod sa iya mga paghambal kag sa iya mga hinimuan.

²³ “Sang si Moises 40 na ka tuig, napinsaran niya nga magbisita sa iya mga kasimanwa nga mga Israelinhon. ²⁴ Didto nakita niya ang isa sa ila nga ginapintasan sang Egiptohanon. Gin-apinan niya ang iya kasimanwa nga Israelinhon kag bilang balos ginpatay niya ang Egiptohanon. ²⁵ Sa ginhimo niya nga ini naghunahuna si Moises nga maintiendihan sang mga Israelinhon nga siya amo ang gamiton sang Dios sa paghilway sa ila. Pero wala sila nakaintiendi. ²⁶ Sang madason nga adlaw, nagbalik si Moises kag nakita niya ang duha ka Israelinhon nga nagaaway. Gusto niya nga husayon ang duha, gani naghambal siya sa ila, ‘Pareho kamo nga mga Israelinhon. Ngaa nagaaway kamo?’ ²⁷ Pero gintiklod siya sang isa nga nagapangdaogdaog kag ginsilingan, ‘Sin-o ang naghimo sa imo nga pangulo kag manughukom namon? ²⁸ Ano, patyon mo man bala ako pareho sa ginhimo mo sa Egiptohanon kahapon?’^{[f] 29} Pagkabati sadto ni Moises nagpalagyo siya halin sa Egipto kag nagkadto sa Midian. Didto siya nag-estar kag nagpangasawa, kag didto man natawo ang iya duha ka anak nga lalaki.

³⁰ “Pagkaligad sang 40 ka tuig, may isa ka anghel nga nagpakita kay Moises sang didto siya sa kamingawan nga malapit sa Bukid sang Sinai. Nakita ni Moises ang anghel sa nagadabadaba nga kahoy-kahoy. ³¹ Natingala gid si Moises sa iya nakita, gani ginpalapitan niya ang kahoy-kahoy agod tan-awon kon ano ato. Sang nagapalapit na siya, nabatian niya ang tingog sang Ginoo nga nagahambal sa iya, ³² ‘Ako ang Dios sang imo mga katigulangan nga si Abraham, si Isaac, kag si Jacob.’^[g] Pagkabati sadto ni Moises nagkurog siya sa kahadlok kag wala siya nangahas nga magtulok. ³³ Dayon nagsiling ang Ginoo sa iya, ‘Ubaha ang imo sandalyas, kay balaan ang lugar nga imo ginatindugan. ³⁴ Nakita ko gid ang pag-antos sang akon katawhan sa Egipto, kag nabatian ko man ang ila mga paghibi. Gani nagpanaog ako sa pagluwas sa ila. Karon magpreparar ka, kay ikaw ang akon ipadala didto sa Egipto.’^[h]

³⁵ “Amo ini ang Moises nga ginsikway sadto sang iya mga kapareho nga Israelinhon nga nagasiling, ‘Sin-o ang naghimo sa imo nga pangulo kag manughukom namon?’ Amo man ini ang Moises nga ginpadala sang Dios nga mangin pangulo kag manughilway sa mga Israelinhon paagi sa bulig sang anghel nga iya nakita didto sa nagadabadaba nga kahoy-kahoy. ³⁶ Si Moises amo ang nagdala sang mga Israelinhon paguwa sa Egipto. Naghimo siya sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang sa Egipto, sa Mapula nga Dagat, kag sa kamingawan nga ila gin-agyan sa sulod sang 40 ka tuig. ³⁷ Amo man ini ang Moises nga nagsiling sa mga Israelinhon, ‘Magapadala sa inyo ang Dios sang isa ka propeta nga pareho sa akon, nga kadugo ninyo.’^{[i] 38} Sang didto na ang aton mga katigulangan sa kamingawan, si Moises man ang nagpatunga sa mga tawo kag sa anghel nga nagpakighambal sa iya sa Bukid sang Sinai; kag didto siya nagbaton sang pulong sang Dios nga nagahatag sang kabuhi agod ihatag man sa aton.

³⁹ “Pero sa wala pa makabalik si Moises halin sa bukid, ang aton mga katigulangan wala nagtuman sa ginpahimo ni Moises sa ila. Ginsikway nila si Moises bilang ila pangulo, kay gusto nila nga magbalik sa Egipto. ⁴⁰ Naghambal sila kay Aaron, ‘Himui kami sang mga dios nga magapanguna sa amon, tungod nga wala kita kahibalo kon ano na ang natabo sining tawo nga si Moises nga nagpaguwa sa aton sa Egipto.’^{[j] 41} Dayon naghimo sila sang dios-dios sa dagway sang torite nga baka. Naghalad sila sa sini nga dios-dios, kag nagpiesta sila sa kadungganan sang ila ginhimo. ⁴² Sa sadtong ginhimo nila, gintalikdan sila sang Dios. Ginpabay-an na lang niya sila nga magsimba sa mga bituon sa langit. Amo gid ini ang ginsulat sang mga propeta:

⁴⁴ Nagsiling pa gid si Esteban, “Sang didto pa ang aton mga katigulangan sa kamingawan, ara sa ila ang Tolda nga Simbahan nga sa diin nabutang ang Kasuguan. Ginhimo ang ini nga tolda suno sa sugo sang Dios kay Moises, suno sa plano nga ginpakita sa iya. ⁴⁵ Sang ulihi, sang napatay na ang aton mga katigulangan, ang ila mga anak naman amo ang nagdala sang tolda. Ang ila pangulo amo si Josue. Naangkon nila ang mga duta nga ginpromisa sang Dios sa tapos nga matabog sang Dios ang mga nagaestar sa sadto nga mga lugar. Kag nagpabilin didto ang tolda nga gindala sang mga Israelinhon hasta sa tiyempo nga si David nangin hari. ⁴⁶ Ginpangayo ni David sa Dios nga tugutan siya nga magpatindog sang balay para sa Dios agod makasimba didto ang mga kaliwat ni Jacob. Pero bisan nalipay gid ang Dios kay David, wala niya siya pagtuguti. ⁴⁷ Si Solomon amo ang naghimo sang templo sang Dios.

⁴⁸ “Ugaling ang Labing Mataas nga Dios wala nagaestar sa mga balay nga ginhimo sang tawo. Subong sang ginsiling sang Dios paagi sa isa ka propeta,

⁵¹ Nagsiling dayon si Esteban sa mga tawo didto sa Korte, “Matig-a gid ang inyo mga ulo! Nagapabungol lang kamo sa mga mensahi sang Dios, kay indi ninyo gusto nga magtuman sang iya mga ginasiling sa inyo. Permi lang ninyo ginakontra ang Espiritu Santo. Pareho gid kamo sang inyo mga katigulangan. ⁵² Wala gid sing propeta sa ila tiyempo nga wala nila ginhingabot. Ang mga nagsugid parte sa pag-abot sang Matarong nga Alagad^[m] ginpatay nila. Kag pag-abot diri ni Jesus, kamo amo ang nagtraidor kag nagpatay sa iya. ⁵³ Nagbaton kamo sang Kasuguan nga ginhatag sang Dios paagi sa mga anghel, pero wala ninyo pagtumana.”

Ang Pagbato kay Esteban

⁵⁴ Pagkabati sadto sang mga miyembro sang Korte, naakig gid sila kay Esteban. Nagbagrot gid ang ila mga ngipon sa puwerte nga kaakig. ⁵⁵ Pero si Esteban nga ginagamhan sang Espiritu Santo nagtangla sa langit, kag nakita niya ang gahom sang Dios nga nagasilak kag si Jesus nga nagatindog sa tuo sang Dios. ⁵⁶ Pagkakita niya sadto nagsiling siya, “Tan-awa ninyo! Nakita ko nga abri ang langit kag si Jesus nga Anak sang Tawo nagatindog sa tuo sang Dios!” ⁵⁷ Nagsinggit ang mga miyembro sang Korte kag gintakpan nila ang ila mga dulunggan agod indi nila mabatian ang ginahambal ni Esteban. Kag nagdinaguso sila pakadto sa iya. ⁵⁸ Gindala nila si Esteban paguwa sa siyudad kag ginbato. Gin-uba sang mga nagsaksi kontra kay Esteban ang ila mga kunop^[n] kag ginbilin sa isa ka pamatan-on nga ang iya ngalan si Saulo. ⁵⁹ Sang ginabato nila si Esteban, nagapangamuyo siya. Siling niya, “Ginoong Jesus, batuna ang akon espiritu.” ⁶⁰ Dayon nagluhod siya kag nagsinggit sing mabaskog, “Ginoo, indi sila pagsukta sang sini nga sala nga ila ginahimo.” Pagkahambal niya sini, napatay siya dayon.

8 ^1-2 Ginlubong si Esteban sang diosnon nga mga tawo, kag ginhibian gid nila siya.

Ginhingabot ni Saulo ang mga Tumuluo

Halin sadto, nagsugod ang dako nga paghingabot sa iglesya sa Jerusalem. Gani naglalapta ang mga tumuluo sa bug-os nga Judea kag Samaria. Ang mga apostoles lang ang wala naghalin sa Jerusalem. Si Saulo nga komporme sa pagpatay kay Esteban ³ nagtinguha gid nga madula ang iglesya. Gani ginpamalaybalay niya ang mga tumuluo kag ginpangdala sa prisohan, lalaki ukon babayi man.

Gintudlo ang Maayong Balita sa Samaria

⁴ Naglalapta ang mga tumuluo kag ginwali nila ang Maayong Balita. ⁵ Isa sang mga tumuluo amo si Felipe. Nagkadto siya sa isa ka siyudad sa Samaria kag nagwali sa mga tawo parte kay Cristo. ⁶ Pagkabati sang mga tawo sang mga ginhambal ni Felipe, kag pagkakita nila sang mga milagro nga iya ginhimo, nagpamati gid sila. ⁷ Madamo nga mga tawo nga may malaot nga mga espiritu ang gin-ayo niya. Nagsinggit sing mabaskog ang malaot nga mga espiritu samtang nagaguwa sila sa mga tawo. Madamo man nga mga paralitiko kag mga piang ang nag-alayo. ⁸ Gani dako gid ang kalipay sang mga tawo sa sadto nga siyudad.

⁹ May tawo man didto nga ang iya ngalan si Simon. Dugay na nga natingala gid sa iya ang mga taga-Samaria tungod sang iya abilidad sa madyik. Nagapabugal siya nga daw si sin-o gid siya. ¹⁰ Ang tanan nga tawo sa siyudad, imol ukon manggaranon man, nagapamati gid sa iya. Nagsiling sila, “Ini nga tawo amo ang gahom sang Dios nga kon tawgon ‘Dako nga Gahom.’ ” ¹¹ Dugay na niya nga nadala ang mga tawo sa iya abilidad sa madyik, amo gani nga nagpati ang mga tawo sa iya. ¹² Pero sang pagwali ni Felipe sa ila sang Maayong Balita parte sa paghari sang Dios kag parte kay Jesu-Cristo, nagtuo sila kag nagpabautiso, lalaki kag babayi. ¹³ Pati si Simon nagtuo man, kag sang nabautisohan na siya, nag-upod siya kay Felipe. Natingala gid siya sa makatilingala nga mga butang kag mga milagro nga ginhimo ni Felipe.

¹⁴ Pagkabati sang mga apostoles sa Jerusalem nga ang mga taga-Samaria nagtuo man sa pulong sang Dios, ginpadala nila didto si Pedro kag si Juan. ¹⁵ Pag-abot nila sa Samaria, nagpangamuyo sila para sa mga tumuluo didto nga mabaton nila ang Espiritu Santo. ¹⁶ Kay bisan nga nabautisohan na sila sa ngalan ni Ginoong Jesus, wala pa gid sila nakabaton sang Espiritu Santo. ¹⁷ Gintungtungan sila ni Pedro kag ni Juan sang ila mga kamot, kag nabaton nila dayon ang Espiritu Santo. ¹⁸ Nakita ni Simon nga sang pagtungtong sang mga apostoles sang ila mga kamot sa mga tumuluo nabaton nila ang Espiritu Santo. Gani gintanyagan niya sing kuwarta si Pedro kag si Juan kag nagsiling, ¹⁹ “Hatagi man ninyo ako sang sina nga gahom, agod nga ang bisan sin-o nga tungtungan ko sang akon mga kamot magabaton man sang Espiritu Santo.” ²⁰ Pero nagsabat si Pedro sa iya, “Kabay pa nga madula ka kag ang imo kuwarta! Kay nagahunahuna ka nga mabakal mo sang kuwarta ang regalo sang Dios? ²¹ Wala ka sing labot ukon bahin sa mga ginapahimo sa amon sang Dios tungod nga ang imo tagipusuon indi matarong sa panulok sang Dios. ²² Gani hinulsuli ang imo malain nga tuyo kag magpangamuyo ka sa Ginoo nga patawaron ka sa imo ginahunahuna nga mahigko. ²³ Tungod nga nakita ko nga nahisa ka gid kag ginagapos ka sang imo nga sala.” ²⁴ Nagsiling si Simon, “Kon mahimo magpangamuyo man kamo sa Ginoo para sa akon agod indi matabo sa akon ang silot nga inyo ginasiling.”

²⁵ Sa tapos nga nakapamatuod kag nakawali si Pedro kag si Juan sang mensahi sang Ginoo, nagbalik sila sa Jerusalem. Kag nagwali man sila sang Maayong Balita sa mga baryo nga ila naagyan sa Samaria.

Si Felipe kag ang Opisyal nga Taga-Etiopia

²⁶ Karon, may anghel sang Ginoo nga naghambal kay Felipe, “Magkadto ka gid dayon sa bagatnan, kag usuyon mo ang dalan nga halin sa Jerusalem pakadto sa Gaza.” (Ini nga dalan talagsa na lang ginaagyan.) ²⁷ Gani naglakat si Felipe, kag didto nakita niya ang tawo nga taga-Etiopia. Nagapauli siya halin sa Jerusalem sa diin nagsimba siya sa Dios. Mataas ang iya katungdanan tungod nga siya ang ginatugyanan sang manggad sang Candace. (Ang Candace amo ang tawag sa rayna sang Etiopia.) ²⁸ Nagasakay siya sa iya karwahe kag nagabasa sang libro ni Propeta Isaias. ²⁹ Nagsiling ang Espiritu Santo kay Felipe, “Kadtui kag magdungan ka sa iya karwahe.” ³⁰ Gani nagdalagan si Felipe kag nalambot niya ang karwahe, kag nabatian niya nga nagabasa ang opisyal sang libro ni Propeta Isaias. Ginpamangkot siya ni Felipe kon naintiendihan niya ang iya ginabasa. ³¹ Nagsabat ang opisyal, “Indi gani! Kay paano ako makaintiendi kon wala sing may magpaathag sa akon?” Dayon ginhambalan niya si Felipe nga magsakay sa iya karwahe kag magtupad sa iya. ³² Amo ini ang parte sang Kasulatan nga iya ginabasa:

³⁴ Nagsiling ang opisyal kay Felipe, “Sugiri ako kon sin-o ang ginatumod sang propeta—ang iya kaugalingon bala ukon ang iban nga tawo?” ³⁵ Gani sugod sa sadto nga bahin sang Kasulatan, ginsaysay sa iya ni Felipe ang Maayong Balita parte kay Jesus. ³⁶ Sang nagapadayon sila sa dalanon nakaabot sila sa lugar nga may tubig. Nagsiling ang opisyal kay Felipe, “May tubig diri. May kabangdanan pa bala nga indi ako mabautisohan?” [³⁷ Nagsabat si Felipe sa iya, “Puwede ka na mabautisohan kon ang imo pagtuo hugot gid sa imo tagipusuon.” Nagsiling ang opisyal, “Huo, nagatuo ako nga si Jesu-Cristo amo ang Anak sang Dios.”] ³⁸ Ginpadulog sang opisyal ang karwahe kag naglusong sila nga duha sa tubig kag ginbautisohan siya ni Felipe. ³⁹ Pagkatakas nila sa tubig, gulpi lang nga gindala si Felipe sang Espiritu sang Ginoo. Wala na siya makita sang opisyal, pero malipayon gid ang opisyal samtang nagapadayon siya sa iya pagpauli. ⁴⁰ Sang makamarasmas si Felipe, didto na siya sa lugar sang Azotus.^[p] Nagwali siya sang Maayong Balita sa mga banwa nga iya ginaagyan hasta nakaabot siya sa Cesarea.

Nakilala ni Saulo si Ginoong Jesus^(A)

9 Padayon pa gid ang pagpamahog ni Saulo sa mga sumulunod ni Ginoong Jesus nga pamatyon niya sila. Nagkadto pa siya sa pangulo nga pari ² kag nagpangayo sang mga sulat nga magahatag sa iya sang awtoridad kag magapakilala sa iya sa mga simbahan sang mga Judio sa Damascus. Tuyo niya nga pangdakpon kag dal-on pabalik sa Jerusalem ang iya makita didto nga nagasunod sa pamaagi sang Dios,^[q] lalaki ukon babayi man.

³ Sang malapit na lang si Saulo sa siyudad sang Damascus, may kasanag nga naghalin sa langit nga gulpi lang nagsilak sa iya palibot. ⁴ Dayon natumba siya sa duta, kag may tingog siya nga nabatian nga nagasiling, “Saulo, Saulo! Ngaa ginahingabot mo ako?” ⁵ Nagsabat si Saulo, “Sir, sin-o ka?” Nagsiling ang tingog, “Ako amo si Jesus nga imo ginahingabot. ⁶ Tindog ka kag magkadto sa siyudad, kay didto may masugid sa imo kon ano ang dapat mo nga himuon.” ⁷ Wala gid sing may nakatingog sa mga kaupod ni Saulo. Nagtilindog lang sila nga naurungan. Nakabati sila sang tingog, pero wala sila sing may nakita. ⁸ Nagtindog si Saulo, pero pagmuklat niya indi na siya makakita. Gani gintuytuyan siya sang iya mga kaupod hasta sa Damascus. ⁹ Sa sulod sang tatlo ka adlaw indi siya makakita, kag wala siya magkaon ukon mag-inom.

¹⁰ Karon, didto sa Damascus may isa ka sumulunod ni Jesus nga ang iya ngalan si Ananias. Nagpakita sa iya ang Ginoo paagi sa palanan-awon kag nagsiling, “Ananias!” Nagsabat si Ananias, “Ginoo, ari ako.” ¹¹ Nagsiling ang Ginoo sa iya, “Maglakat ka sa dalan nga ginatawag ‘Matadlong,’ kag didto sa balay ni Judas pangitaon mo ang tawo nga taga-Tarsus nga ang iya ngalan si Saulo. Subong gid nagapangamuyo siya, ¹² kag ginpakita ko sa iya nga ikaw nagsulod kag nagtungtong sang imo kamot sa iya agod makakita siya liwat.” ¹³ Pero nagsabat si Ananias, “Ginoo, nabatian ko halin sa madamo nga mga tawo ang parte sa tawo nga ina, kon daw ano siya kapintas sa imo mga katawhan sa Jerusalem. ¹⁴ Nagkadto siya gani diri sa Damascus nga may awtoridad halin sa manugdumala nga mga pari agod pangdakpon niya ang tanan nga nagapanawag sa imo.” ¹⁵ Pero nagsiling ang Ginoo kay Ananias, “Lakat ka, kay ginpili ko siya sa pag-alagad sa akon, agod ipakilala niya ang akon ngalan sa mga indi Judio kag sa ila mga hari, kag sa mga Israelinhon. ¹⁶ Kag ipakita ko man sa iya ang mga pag-antos nga dapat niya pagaagihan para sa akon.”

¹⁷ Gani ginkadtuan ni Ananias si Saulo sa balay nga iya ginadayunan, kag pagsulod niya didto gintungtong niya ang iya kamot kay Saulo. Dayon nagsiling siya, “Saulo, utod ko sa Ginoo, ginsugo ako ni Ginoong Jesus diri sa imo. Siya ang nagpakita sa imo sa dalan sang nagapakadto ka diri. Ginsugo niya ako diri agod makakita ka liwat, kag agod gamhan ka sang Espiritu Santo.” ¹⁸ Hinali lang nagkalahulog halin sa mga mata ni Saulo ang daw mga himbis sang isda, kag nakakita siya liwat. Dayon nagtindog siya kag nagpabautiso. ¹⁹ Nagkaon siya kag nagbaskog liwat ang iya lawas.

Nagwali si Saulo sa Damascus

Nagtiner si Saulo sing mga pila ka adlaw sa Damascus upod sa mga sumulunod ni Jesus. ²⁰ Nagkadto siya sa mga simbahan sang mga Judio kag ginwali niya ang parte kay Jesus nga siya amo ang Anak sang Dios. ²¹ Natingala gid ang tanan nga nakabati sa iya. Nagsiling sila, “Indi bala nga amo ini ang tawo nga nagahingabot sa mga nagatuo kay Jesus didto sa Jerusalem? Indi bala nagkadto siya gani diri agod pangdakpon ang mga nagatuo sa sadto nga ngalan kag dal-on sa manugdumala nga mga pari?”

²² Nagdugang pa gid ang gahom ni Saulo sa pagwali. Ginpamatud-an niya nga indi gid mahimutig nga si Jesus amo ang Cristo. Kag indi makasabat sa iya ang mga Judio sa Damascus.

²³ Pagkaligad sang pila ka adlaw, nagtipon ang mga Judio kag nagplano nga patyon nila si Saulo. ²⁴ Adlaw-gab-i ginbantayan nila ang mga puwertahan sang siyudad, kay patyon nila siya kon ila makita. Pero may nakasugid kay Saulo parte sa ila plano. ²⁵ Gani isa ka gab-i, ginpasulod siya sang iya mga sumulunod sa kaing kag gintunton sa guwa sang pader sang siyudad.

Si Saulo sa Jerusalem

²⁶ Pag-abot ni Saulo sa Jerusalem, gusto gid niya kuntani nga magpakig-upod sa mga sumulunod ni Jesus, pero nahadlok sila sa iya. Indi sila magpati nga siya sumulunod na ni Jesus. ²⁷ Pero ginbuligan siya ni Bernabe. Gindala niya siya sa mga apostoles kag ginpakilala. Ginsaysay ni Bernabe sa ila kon paano nakita ni Saulo si Ginoong Jesus sa dalan kag kon ano ang ginhambal sa iya. Kag ginsugid man niya ang kaisog ni Saulo sa pagwali parte kay Jesus^[r] didto sa Damascus. ²⁸ Gani halin sadto nangin kaupod na nila si Saulo, kag bisan diin sa Jerusalem wala nahadlok si Saulo sa pagwali parte sa Ginoo.^{[s] 29} Naghambal man siya kag nagpakigbais sa mga Judio nga ang ila lingguahe Griego, pero naakig sila kag nagplano nga patyon siya. ³⁰ Pagkahibalo sang mga tumuluo sang amo nga plano, gindul-ong nila si Saulo sa Cesarea kag ginpapauli sa Tarsus.

³¹ Pagkatapos sadto, nangin malinong ang pagpangabuhi sang iglesya sa bug-os nga Judea, sa Galilea, kag sa Samaria. Nagbakod pa gid ang pagtuo sang mga tumuluo kag nagkabuhi sila nga may pagtahod sa Ginoo; kag tungod nga ginapabaskog sila sang Espiritu Santo, nagdamo pa gid sila.

Si Pedro sa Lyda kag sa Jopa

³² Karon, madamo nga lugar ang ginakadtuan ni Pedro agod magbisita sa mga katawhan sang Dios. Nagkadto man siya sa mga tumuluo sa Lyda. ³³ Didto nakita ni Pedro ang tawo nga ang iya ngalan si Eneas. Paralitiko siya kag wala gid makabangon sa iya hiligdaan sa sulod sang walo ka tuig. ³⁴ Nagsiling si Pedro sa iya, “Eneas, ginaayo ka ni Jesu-Cristo. Gani magbangon ka kag himusa ang imo hiligdaan.” Dayon nagbangon si Eneas. ³⁵ Nakita sang tanan nga pumuluyo sang Lyda kag sang Sharon nga maayo na si Eneas, kag nagtuo man sila sa Ginoo.

³⁶ Karon, sa Jopa may tumuluo nga babayi nga ang iya ngalan si Tabita. (Sa Griego ang iya ngalan Dorcas.^[t]) Ini nga babayi madamo sang maayo nga mga binuhatan labi na gid sa mga imol. ³⁷ Natabuan man sadto nga nagmasakit ini nga babayi kag napatay. Gintinluan nila ang iya bangkay kag ginhamyang sa kuwarto sa ibabaw. ³⁸ Ang Jopa indi gid man malayo sa Lyda. Gani pagkabati sang mga sumulunod ni Jesus nga si Pedro didto sa Lyda, ginsugo nila ang duha ka tawo nga pangabayon siya nga magkadto dayon sa Jopa. ³⁹ Pag-abot sang mga ginsugo didto kay Pedro, nag-upod man dayon si Pedro sa ila. Pag-abot nila sa Jopa gindala siya sa kuwarto nga ginahamyangan sang patay. May mga balo didto nga nagahinibi. Ginpakita nila kay Pedro ang mga bayo nga gintahi ni Dorcas sang buhi pa siya. ⁴⁰ Dayon ginpaguwa sila tanan ni Pedro sa kuwarto. Nagluhod siya kag nagpangamuyo. Pagkatapos nag-atubang siya sa bangkay kag nagsiling, “Tabita, bangon ka!” Nagmuklat si Tabita, kag pagkakita niya kay Pedro nagpungko siya. ⁴¹ Gin-uyatan siya ni Pedro sa kamot kag ginbuligan nga magtindog. Pagkatapos gintawag niya ang mga balo kag ang iban nga mga katawhan sang Dios didto, kag ginpakita sa ila si Tabita nga buhi na. ⁴² Ini nga hitabo nabalitaan sa bug-os nga Jopa, kag madamo ang nagtuo kay Ginoong Jesus. ⁴³ Nagtiner pa si Pedro sing mga pila ka adlaw sa Jopa sa balay ni Simon nga manugbulad sang panit.

Si Pedro kag si Cornelius

10 Didto sa Cesarea may tawo nga ang iya ngalan si Cornelius. Ini nga tawo isa ka kapitan sang Romanhon nga mga soldado sa batalyon nga ginatawag Batalyon Italyano. ² Diosnon siya kag ang iya bug-os nga pamilya. Madamo ang iya nahatag nga bulig sa imol nga mga Judio, kag permi siya nagapangamuyo sa Dios. ³ Isa sadto ka adlaw, mga alas tres sang hapon, may nagpakita sa iya nga anghel sang Dios. Klaro gid ang iya pagkakita sa anghel nga nagsulod sa iya balay kag nagtawag sa iya, “Cornelius!” ⁴ Pagkakita niya sa anghel hinadlukan siya kag nagsiling, “Ano ang imo kinahanglan?” Nagsiling ang anghel, “Ginpamatian sang Dios ang imo mga pangamuyo kag nalipay siya sa imo bulig sa mga imol. Gani ginadumdom ka sang Dios. ⁵ Karon, magsugo ka sang mga tawo sa Jopa kag ipasugat mo si Simon nga ginatawag Pedro. ⁶ Didto siya nagadayon kay Simon nga manugbulad sang panit. Ang iya balay ara sa higad sang baybay.” ⁷ Sang makahalin na ang anghel, gintawag ni Cornelius ang duha sang iya mga suluguon kag ang isa ka soldado nga isa sang iya mga ginasugo-sugo. Ang soldado nga ini diosnon man nga tawo. ⁸ Ginsugiran sila ni Cornelius sang tanan nga natabo, kag pagkatapos ginsugo niya sila pa-Jopa.

⁹ Sang madason nga adlaw, sang nagahinampot na sila sa banwa sang Jopa, nagsaka si Pedro sa palahuwayan didto sa matapan nga atop sang balay agod magpangamuyo. Udtong-adlaw sadto. ¹⁰ Gin-gutom si Pedro kag gusto niya nga magkaon. Pero sang ginapreparar pa nila ang pagkaon, may ginpakita sa iya ang Dios. ¹¹ Nakita niya ang langit nga nagbukas kag may nagapaidalom nga daw habol nga malapad, nga nahigtan sa apat ka pamusod. ¹² Kag sa sini nga habol nakita niya ang tanan nga klase sang mga sapat—ang mga sapat nga nagalakat, ang mga nagakamang, kag ang mga nagalupad. ¹³ Dayon may tingog siya nga nabatian nga nagasiling, “Pedro, magtindog ka! Mag-ihaw ka kag magkaon!” ¹⁴ Nagsabat si Pedro, “Ginoo, indi mahimo, tungod nga halin sadto wala pa gid ako nakakaon sang mga sapat nga pareho sini nga suno sa Kasuguan mahigko kag ginadilian nga kaunon.” ¹⁵ Nagsiling liwat ang tingog kay Pedro, “Indi pagkabiga nga mahigko ang bisan ano nga butang nga gintinluan na sang Dios.” ¹⁶ Ini nga hitabo tatlo gid ka beses nga ginsulit, kag pagkatapos, ginbatak ato gilayon pa-langit.

¹⁷ Samtang nagalibog ang ulo ni Pedro kag nagahunahuna kon ano ang kahulugan sang iya nakita, nag-abot man ang mga tawo nga ginsugo ni Cornelius. Kay pagkahibalo nila kon diin ang balay ni Simon, nagderetso sila dayon didto; kag pag-abot nila sa puwertahan sang kudal, ¹⁸ nagpanawag sila kag nagpamangkot kon nagadayon didto si Simon nga ginatawag Pedro. ¹⁹ Sang nagapalibog pa si Pedro kon ano ang kahulugan sang iya nakita, nagsiling ang Espiritu Santo sa iya, “May tatlo ka tawo nga nagapangita sa imo. ²⁰ Magpanaog ka kag mag-upod sa ila. Indi ka magkatahap sa pag-upod sa ila, kay ako amo ang nagsugo sa ila.” ²¹ Dayon nagpanaog si Pedro kag nagsiling sa mga tawo, “Ako amo ang inyo ginapangita. Ano ang inyo kinahanglan sa akon?” ²² Nagsiling sila, “Ginsugo kami diri ni Kapitan Cornelius. Maayo siya nga tawo kag nagasimba sa Dios. Ginatahod siya sang tanan nga Judio. Nagsiling sa iya ang anghel sang Dios nga agdahon ka didto sa iya balay agod mabatian niya kon ano ang imo ihambal.” ²³ Ginpasulod sila ni Pedro, kag didto sila nagtulog sa sadto nga gab-i.

Sang madason nga adlaw nag-upod si Pedro sa ila. May pila man ka tumuluo sa Jopa nga nag-upod sa iya. ²⁴ Nag-abot sila sa Cesarea pagkasunod nga adlaw. Nagahulat sa ila si Cornelius kag ang iya mga paryente kag mga abyan nga inagda niya. ²⁵ Sang pag-abot ni Pedro, ginsugata siya ni Cornelius kag nagluhod sa pagsimba sa iya. ²⁶ Pero ginpatindog siya ni Pedro kag ginsilingan, “Magtindog ka, kay tawo man lang ako.” ²⁷ Kag padayon ang ila sugilanon samtang nagapasulod sila sa balay. Didto sa sulod sang balay nakita ni Pedro nga madamo ang mga tawo nga nagatilipon. ²⁸ Naghambal si Pedro sa ila, “Nakahibalo kamo nga kami nga mga Judio ginadilian sang amon relihiyon nga magbisita ukon magpakig-upod sa mga indi Judio. Pero ginpaathag sang Dios sa akon nga indi ko dapat pagkabigon nga mahigko ang bisan sin-o nga tawo. ²⁹ Gani sang ginpasuguan ninyo ako nga magkadto diri, wala ako nagreklamo. Gani gusto ko karon mahibaluan kon ngaa ginpatawag ninyo ako.”

³⁰ Nagsabat si Cornelius, “Tatlo na subong ka adlaw ang nagligad sang nagapangamuyo ako diri sa balay, kag pareho man sini nga oras, mga alas tres sang hapon. Sang nagapangamuyo ako, hinali lang nga nagpakita sa akon ang tawo nga may masilaw nga bayo. ³¹ Dayon naghambal siya sa akon, ‘Cornelius, ginpamatian sang Dios ang imo pangamuyo kag ginadumdom niya ang imo bulig sa mga imol. ³² Karon, magsugo ka sang mga tawo nga magkadto sa Jopa kag ipasugat si Simon nga ginatawag Pedro. Didto siya nagadayon sa balay ni Simon nga manugbulad sang panit. Ang iya balay sa higad sang baybay.’ ³³ Gani ginpatawag ko ikaw dayon, kag salamat kay nag-abot ka. Ari na kami tanan sa presensya sang Dios agod magpamati kon ano ang ginsugo sang Ginoo sa imo nga isugid sa amon.”

Nagwali si Pedro sa Balay ni Cornelius

³⁴ Gani naghambal si Pedro, “Karon klaro na sa akon nga wala pinilian ang Dios. ³⁵ Ginabaton niya ang tawo sa bisan diin nga nasyon kon nagakahadlok ini sa Dios kag husto ang iya ginahimo. ³⁶ Ini ang Maayong Balita nga ginsugid sang Dios sa amon nga mga Israelinhon, nga ang tawo makapasag-uli na sa iya paagi sa pagtuo kay Jesu-Cristo nga amo ang Ginoo sang tanan. ^37-38 Nahibaluan man ninyo ang mga natabo sa bug-os nga Judea parte kay Jesus nga taga-Nazaret. Indi bala nagsugod ini sa Galilea sa tapos nga nakawali si Juan parte sa pagbautiso? Ginhatagan sang Dios si Jesus sang Espiritu Santo kag gahom. Kag tungod nga ang Dios kaupod niya, naglakat siya sa nagkalain-lain nga lugar nga nagahimo sang maayo nga mga butang. Gin-ayo man niya ang tanan nga ginapaantos sang yawa. ³⁹ Kami mismo makapamatuod sang tanan niya nga ginpanghimo tungod nga nakita namon ini sa Jerusalem kag sa iban nga mga banwa sang mga Judio. Ginpatay nila siya paagi sa paglansang sa iya sa krus. ⁴⁰ Pero ginbanhaw siya sang Dios sa ikatlo nga adlaw kag ginpakita sa amon nga siya buhi. ⁴¹ Wala siya ginpakita sa tanan kundi sa amon lang nga mga pinili sang Dios nga mga saksi agod ibalita sa iban ang parte sa iya. Nag-upod pa gani kami sa iya kaon kag inom pagkatapos nga nabanhaw siya. ⁴² Ginsugo niya kami sa pagwali sang Maayong Balita sa mga tawo kag sa pagpamatuod nga siya amo gid ang ginpili sang Dios nga mangin hukom sa mga buhi kag sa mga patay na. ⁴³ Si Jesu-Cristo amo ang ginsiling sang tanan nga propeta nga ang tanan nga nagatuo sa iya patawaron sa ila mga sala paagi sa iya ngalan.”

Nag-abot ang Espiritu Santo sa mga Indi Judio

⁴⁴ Samtang nagawali pa si Pedro, nag-abot ang Espiritu Santo sa tanan nga nagapamati didto. ⁴⁵ Ang mga tumuluo nga mga Judio nga nag-upod kay Pedro halin sa Jopa natingala nga ang Dios naghatag man sang Espiritu Santo sa mga indi Judio. ⁴⁶ Kay nabatian nila sila nga nagahambal sa nagkalain-lain nga mga lingguahe nga wala nila natun-i kag nagadayaw sa Dios. Gani nagsiling si Pedro, ⁴⁷ “Nabaton na sini nga mga tawo ang Espiritu Santo pareho sa aton bisan indi sila mga Judio. Gani wala na sing makapugong sa ila agod mabautisohan sila sa tubig.” ⁴⁸ Dayon nagsugo siya sa ila nga magpabautiso sa ngalan ni Jesu-Cristo.^[u] Pagkatapos sadto, ginpangabay nila si Pedro nga magtiner anay sa ila sang pila ka adlaw.

Ang Panugiron ni Pedro sa mga Tumuluo sa Jerusalem

11 Karon, nabatian sang mga apostoles kag sang mga tumuluo sa Judea nga ang mga indi Judio nagbaton man sang pulong sang Dios. ² Gani pagbalik ni Pedro sa Jerusalem, ginsaway siya sang mga tumuluo nga mga Judio nga nagapati nga ang mga indi Judio kinahanglan magpatuli anay antes sila makaimpon sa ila. ³ Nagsiling sila kay Pedro, “Ikaw isa ka Judio, ngaa nagkadto ka didto kag nagkaon pa sa balay sang mga indi Judio nga wala matuli?” ⁴ Gani ginsaysay ni Pedro sa ila ang tanan nga natabo sa iya halin gid sa ginsuguran.

⁵ Nagsiling siya, “Sang nagapangamuyo ako didto sa banwa sang Jopa may ginpakita sa akon ang Dios. Nakita ko ang daw malapad nga habol nga nagapaidalom halin sa langit. Nahigtan ini sa apat ka pamusod, kag sa akon tupad nagpundo. ⁶ Ginhimutaran ko gid kag nakita ko nga ang iya sulod nagkalain-lain nga klase sang mga sapat—ang mga sapat nga nagalakat pati ang mga maila, ang mga nagakamang, kag ang mga nagalupad. ⁷ Dayon nabatian ko ang tingog nga nagasiling sa akon, ‘Pedro, magtindog ka! Mag-ihaw ka kag magkaon!’ ⁸ Pero nagsabat ako, ‘Ginoo, indi ko ini mahimo tungod nga wala pa gid ako nakakaon sang mga sapat nga pareho sini nga suno sa Kasuguan mahigko kag ginadilian nga kaunon.’ ⁹ Pagkatapos naghambal liwat ang tingog halin sa langit, ‘Indi pagkabiga nga mahigko ang bisan ano nga butang nga gintinluan na sang Dios.’ ¹⁰ Ini nga hitabo tatlo gid ka beses nga ginsulit, kag pagkatapos ginbatak liwat ato pa-langit. ¹¹ Sa sadto man nga oras may tatlo ka tawo halin sa Cesarea nga nag-abot didto sa balay nga akon ginadayunan. Ato nga mga tawo ginsugo agod pangitaon ako. ¹² Nagsiling sa akon ang Espiritu Santo nga indi ako magkatahap sa pag-upod sa ila. Ining anom ka utod naton kay Cristo nga taga-Jopa kaupod ko sa pagkadto sa balay ni Cornelius sa Cesarea. ¹³ Pag-abot namon didto ginsugiran kami ni Cornelius nga may nakita siya nga anghel sa sulod sang iya balay, kag nagsiling ang anghel sa iya, ‘Magsugo ka sang mga tawo nga magkadto sa Jopa sa pagsugat kay Simon nga ginatawag Pedro. ¹⁴ Isugid niya sa imo kon paano ka maluwas pati ang imo pamilya.’ ¹⁵ Kag sang nagsugod na ako hambal, nag-abot ang Espiritu Santo sa ila pareho man sang iya pag-abot sa aton sang una. ¹⁶ Dayon nadumduman ko ang ginsiling ni Ginoong Jesus: ‘Nagpangbautiso si Juan sa tubig, pero pagabautisohan kamo sa Espiritu Santo.’ ¹⁷ Gani ang natabo nga ato nagapamatuod nga ang ginhatag sang Dios sa aton nga mga Judio, sang kita nagtuo kay Ginoong Jesu-Cristo, ginhatag man niya sa mga indi Judio. Gani kon amo ato ang luyag sang Dios, sin-o ako nga magsupak sa iya?” ¹⁸ Pagkabati sadto sang mga tumuluo nga Judio, wala na sila magsagi basol kay Pedro, kundi nagdayaw sila sa Dios. Nagsiling sila, “Kon amo, ginahatag man sang Dios sa mga indi Judio ang kahigayunan nga maghinulsol agod makabaton man sila sing kabuhi nga wala sing katapusan.”

Ang mga Tumuluo sa Antioc

¹⁹ Halin sang pagkapatay ni Esteban, naglalapta ang mga tumuluo tungod sang paghingabot sa ila. Ang iban sa ila nakalambot sa Fenicia, sa Cyprus, kag sa Antioc. Ginasugid nila ang Maayong Balita bisan diin sila magkadto, pero sa mga Judio lang. ²⁰ Pero ang iban nga mga tumuluo nga taga-Cyprus kag taga-Cyrene nagkadto man sa Antioc kag nagsugid sang Maayong Balita parte kay Ginoong Jesus pati sa mga indi Judio. ²¹ Ang gahom sang Ginoo ara sa ila kag madamo gid ang nagtuo kag nagliso sa Ginoo.

²² Ini nga hitabo nabatian sang iglesya sa Jerusalem, gani ginpadala nila si Bernabe didto sa Antioc. ²³ Pag-abot niya didto, nalipay siya kay nakita niya ang mga pagpakamaayo sang Dios sa mga tawo didto. Kag ginlaygayan niya sila nga magmatutom kag magmalig-on sa ila pagtuo sa Ginoo. ²⁴ Si Bernabe nga ini maayo gid nga tawo. Ginagamhan siya sang Espiritu Santo, kag hugot gid ang iya pagtuo sa Dios. Gani madamo didto ang nagtuo sa Ginoo.

²⁵ Dayon nagkadto si Bernabe sa Tarsus sa pagpangita kay Saulo. ²⁶ Pagkakita niya kay Saulo, gindala niya siya pabalik sa Antioc. Isa gid ka tuig nga nangin kaupod sila sang iglesya didto kag madamo nga mga tawo ang ila gintudluan. Ang mga sumulunod ni Jesus sa Antioc amo ang una nga gintawag nga mga Kristohanon.

²⁷ Sa sadto nga mga inadlaw may mga propeta sa Jerusalem nga nagkadto sa Antioc. ²⁸ Ang ngalan sang isa sa ila si Agabus. Nagtindog siya kag paagi sa gahom sang Espiritu Santo nagtagna siya nga may isa ka dako nga gutom nga magaabot sa bug-os nga kalibutan. (Ini natabo sa panahon nga si Claudius ang Emperador sang Roma.) ²⁹ Gani nagsugtanay ang mga sumulunod ni Jesus sa Antioc nga ang tagsa-tagsa sa ila magpadala sing bulig sa mga tumuluo sa Judea suno sa ila masarangan. ³⁰ Ginpadala nila ini paagi kay Bernabe kag kay Saulo agod ihatag sa mga nagadumala sa mga tumuluo sa Jerusalem.

Ginhingabot ni Herodes ang mga Tumuluo

12 Sang sadto nga tiyempo, nagsugod si Haring Herodes^[v] sa paghingabot sa pila ka mga miyembro sang iglesya. ² Ginpapatay niya si Santiago nga utod ni Juan paagi sa espada. ³ Pagkakita niya nga nalipay ang mga Judio tungod sang iya ginhimo, ginpadakop man niya si Pedro. Natabo ini sa tion sang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok. ⁴ Ginpapriso niya si Pedro kag ginpaguwardyahan sing bulos-bulos sa apat ka grupo sang mga soldado, nga may apat ka soldado sa kada grupo. Suno sa plano ni Herodes, ang bista ni Pedro himuon niya sa publiko pagkatapos sang Piesta sang Paglabay sang Anghel. ⁵ Gani ginpaguwardyahan niya si Pedro didto sa prisohan. Pero padayon nga nagpangamuyo sing hugot sa Dios ang iglesya para sa iya.

Ginpaguwa si Pedro sa Prisohan

⁶ Sang gab-i nga wala pa mabista ang kaso ni Pedro, nagakatulog siya nga ginakadenahan sang duha ka kadena sa tunga sang duha man ka soldado. Kag may mga guwardya pa nga nagabantay sa puwertahan sang prisohan. ⁷ Sa hinali lang nagsanag sa sulod sang prisohan kag nagpakita ang isa ka anghel sang Ginoo. Gin-uyog niya ang kilid ni Pedro agod pukawon, kag nagsiling siya, “Dali! Bangon ka!” Kag nagkalahukas ang mga kadena nga nagagapos sa iya mga kamot. ⁸ Nagsiling ang anghel, “Isuksok ang imo bayo kag sandalyas.” Kag ginsunod ini ni Pedro. Dayon nagsiling ang anghel sa iya, “Isuksok ang imo kunop kag magsunod sa akon.” ⁹ Kag nagsunod siya sa anghel paguwa sa prisohan. Wala kahibalo si Pedro kon bala matuod ang nagakalatabo. Abi niya damgo lang ato. ¹⁰ Gin-agyan lang nila ang nahauna kag ang ikaduha nga mga guwardya. Pag-abot nila sa salsalon nga puwertahan nga nagaatubang sa siyudad, nag-abri lang ini sa iya kaugalingon. Kag nagguwa sila dayon. Pag-agi nila sa isa ka kalye, hinali lang nga ginbayaan siya sang anghel. ¹¹ Didto lang niya nahibaluan nga indi gali damgo ang natabo sa iya. Nagsiling siya, “Matuod gid nga ginpadala sang Ginoo ang iya anghel kag ginluwas niya ako sa kamot ni Herodes kag sa tanan nga ginahandom sang mga Judio nga matabo sa akon.”

¹² Sang nasapwan niya nga luwas na siya, nagkadto siya sa balay ni Maria nga iloy ni Juan Marcos. Madamo nga mga tawo ang nagtipon didto kag nagapangamuyo. ¹³ Nagpanuktok si Pedro sa guwa nga puwertahan, kag nagpalapit ang suluguon nga si Roda agod tan-awon kon sin-o ang nagapanuktok. ¹⁴ Nakilala niya ang tingog ni Pedro kag sa iya kalipay, imbes nga abrihan niya ang puwertahan, nagdalagan siya pasulod agod sugiran ang iya mga kaupod nga si Pedro ara sa guwa. ¹⁵ Nagsiling sila kay Roda, “Nagbuang ka na siguro!” Pero nag-insister gid si Roda nga ara gid si Pedro. Gani nagsiling sila, “Basi kon anghel ina ni Pedro.” ¹⁶ Pero sige pa gid ang panuktok ni Pedro. Gani sang ulihi gin-abrihan nila ang puwertahan, kag daw indi sila makapati nga si Pedro gid man gali. ¹⁷ Ginsinyasan sila ni Pedro nga maghipos, kag ginsaysay niya dayon sa ila kon paano siya ginpaguwa sang Ginoo sa prisohan. Ginsilingan niya sila nga sugiran nila si Santiago kag ang iban pa nga mga tumuluo. Dayon naghalin siya kag nagkadto sa iban nga lugar.

¹⁸ Pagkaaga, nagkinagamo ang mga guwardya, kay wala na si Pedro kag wala sila nakahibalo kon ano ang natabo sa iya. ¹⁹ Nagsugo si Herodes nga pangitaon siya, pero wala gid nila makita. Gani ginpaimbistigar niya ang mga guwardya kag ginpapatay niya dayon. Sa tapos sadto, naghalin si Herodes sa Judea. Nagkadto siya sa Cesarea kag didto nagtiner.

Ang Pagkapatay ni Herodes

²⁰ Naakig gid si Haring Herodes sa mga tawo sa Tyre kag Sidon. Gani nagsugtanay ang mga tawo nga magpakig-areglo sa hari tungod nga ang ila banwa nagakuha sang pagkaon sa banwa sang hari. Una, gin-amigo nila anay si Blastus agod buligan sila, kay siya amo ang ginasaligan sang hari sa palasyo. Dayon, nagkadto sila sa hari agod magpakigkita sa iya. ²¹ Pag-abot sang adlaw nga si Herodes magpakigkita na sa mga taga-Tyre kag taga-Sidon, ginsuksok niya ang iya harianon nga bayo kag nagpungko sa iya trono kag nagpamulong-pulong. ²² Nagsilinggit ang mga tawo, “Indi tawo ang nagahambal nga ini, kundi dios!” ²³ Sa sadto gid nga tion ginsilutan siya sang anghel sang Ginoo, tungod nga wala niya ginhatagan sang kadungganan ang Dios. Gin-uluran siya kag napatay.

²⁴ Gani padayon nga naglapnag ang pulong sang Dios kag nagdamo pa gid ang mga tumuluo.

²⁵ Sa pihak nga bahin, nagbalik si Bernabe kag si Saulo sa Antioc halin sa Jerusalem^[w] pagkatapos nga madul-ong nila didto ang bulig sa mga tumuluo. Gin-upod nila si Juan Marcos.

Ginpadala si Bernabe kag si Saulo sang Espiritu Santo

13 Sa Antioc may mga propeta kag mga manunudlo nga miyembro sang iglesya. Sila amo si Bernabe, si Simeon nga ginatawag Negro, si Lucio nga taga-Cyrene, si Manaen nga nagdako sa panimalay^[x] ni Herodes nga gobernador, kag si Saulo. ² Samtang nagasimba sila sa Ginoo kag nagapuasa, nagsiling ang Espiritu Santo sa ila, “Paina ninyo para sa akon si Bernabe kag si Saulo, kay may ipahimo ako sa ila.” ³ Pagkatapos sang ila pagpuasa kag pagpangamuyo, gintungtungan nila si Bernabe kag si Saulo sang ila mga kamot kag ginpalakat sila.

Si Bernabe kag si Saulo sa Cyprus

⁴ Gani nagpa-Seleucia si Bernabe kag si Saulo nga ginpadala sang Espiritu Santo. Halin didto nagpanakayon sila pakadto sa isla sang Cyprus. ⁵ Pag-abot nila didto sa banwa sang Salamis, nagwali sila sang pulong sang Dios sa mga simbahan sang mga Judio. Si Juan Marcos kaupod man nila sa pagbulig sa ila obra. ⁶ Ginlibot nila ang bug-os nga isla hasta nakalambot sila sa banwa sang Pafos. May nakita sila didto nga madyikero nga si Bar Jesus. Judio siya, kag nagapakuno-kuno nga siya propeta sang Dios. ⁷ Abyan siya ni Sergius Paulus nga gobernador sang amo nga isla. Si Sergius Paulus maalam nga tawo. Ginpatawag niya si Bernabe kag si Saulo tungod nga luyag niya nga magpamati sang pulong sang Dios. ⁸ Pero ginbalabagan sila sang madyikero nga si Elimas. (Amo ini ang ngalan ni Bar Jesus sa lingguahe nga Griego.) Ginhimulatan gid niya nga mapalikaw ang gobernador nga indi siya makatuo kay Jesus. ⁹ Pero si Saulo nga ginatawag man nga Pablo gin-gamhan sang Espiritu Santo, kag gintulok niya sing masakit si Elimas kag nagsiling, ¹⁰ “Anak ka ni Satanas! Kaaway ka sang tanan nga maayo! Pulos pangdaya kag pangtunto ang imo ginahimo. Ginabaliskad mo permi ang mga husto nga pamaagi sang Ginoo. ¹¹ Karon silutan ka sang Ginoo. Mabulag ka kag indi gid makakita sa sulod sang pila ka adlaw.” Nagdulom gilayon ang panulok ni Elimas kag nabulag siya. Nagpangapkap na lang siya nga nagapangita sang magatuytoy sa iya. ¹² Pagkakita sang gobernador sa natabo kay Elimas, nagtuo siya, kag natingala gid siya sa mga pagpanudlo parte sa Ginoo.

Sa Antioc nga Sakop sang Pisidia

¹³ Paghalin nila ni Pablo sa Pafos, nagpanakayon sila pa-Perga nga sakop sang Pamfilia. Pag-abot nila didto ginbayaan sila ni Juan Marcos. Nagbalik siya sa Jerusalem. ¹⁴ Sila ni Pablo nagderetso sa Antioc nga sakop sang Pisidia. Pag-abot sang Adlaw nga Inugpahuway, nagkadto sila sa simbahan sang mga Judio kag nagpungko didto. ¹⁵ May nagbasa sa Kasuguan ni Moises kag sa mga sinulatan sang mga propeta. Dayon may ginsugo ang mga manugdumala sang simbahan sa pagsiling sa ila ni Pablo, “Mga utod, kon may inughambal kamo nga makapabakod sa mga tawo, ihambal ninyo.” ¹⁶ Gani nagtindog si Pablo, kag ginsinyasan niya ang mga tawo nga magpamati sa iya. Nagsiling siya,

“Mga kapareho ko nga mga Israelinhon, kag kamo nga mga indi Israelinhon pero nagasimba man sa Dios, pamatii ninyo ako! ¹⁷ Ang Dios nga ginasimba sang mga Israelinhon amo ang nagpili sang aton mga katigulangan, kag ginpadamo niya sila sang didto pa sila nagaestar sa Egipto. Kag paagi sa iya gahom ginbuligan niya sila agod makahalin sa Egipto. ¹⁸ Sa sulod sang 40 ka tuig, gin-agwanta^[y] niya sila didto sa kamingawan. ¹⁹ Pagkatapos ginlaglag niya ang pito ka nasyon sa Canaan, kag ginhatag niya ini nga kadutaan sa aton mga katigulangan. ²⁰ Ini tanan ginhimo sang Dios sa sulod sang 450 ka tuig.

“Dayon ginhatagan niya sila sang mga tawo nga magapangulo sa ila hasta sa panahon ni Propeta Samuel. ²¹ Sang ulihi nagpangayo sila sang hari, gani ginhatag sang Dios si Saul nga anak ni Kish, nga isa sang mga kaliwat ni Benjamin. Naghari si Saul sa ila sa sulod sang 40 ka tuig. ²² Sang napahalin na sang Dios si Saul, si David naman ang iya ginhimo nga hari nila. Amo ini ang ginsiling sang Dios, ‘May nakita na ako nga tawo nga si David nga anak ni Jesse, nga nagakomporme sa akon luyag. Magatuman siya sa tanan ko nga isugo sa iya.’ ”^{[z] 23} Nagsiling pa gid si Pablo sa mga tawo, “Sa kaliwat ni David naghalin si Jesus nga amo ang Manluluwas nga ginpromisa sang Dios sa Israel. ²⁴ Sa wala pa magsugod si Jesus sa iya buluhaton, nagwali si Juan sa tanan nga Israelinhon nga maghinulsol sila sa ila mga sala kag magpabautiso. ²⁵ Sang malapit na matapos ni Juan ang iya buluhaton, nagsiling siya sa mga tawo, ‘Siguro nagahunahuna kamo nga ako amo na ang inyo ginapaabot. Pero indi! Ginpauna lang ako. Magasunod siya sa akon, kag indi gani ako takos mangin iya suluguon.^[aa]’ ”

²⁶ Dayon nagsiling si Pablo, “Mga utod, nga mga kaliwat ni Abraham kag mga indi Judio pero nagasimba man sa Dios, kita amo ang ginpadal-an sang Dios sang Maayong Balita parte sa kaluwasan. ²⁷ Pero ang mga Judio nga nagaestar sa Jerusalem kag ang ila mga manugdumala wala nagkilala nga si Jesus amo ang Manluluwas. Wala man sila makaintiendi sang ginhambal sang mga propeta nga ginabasa nila kada Adlaw nga Inugpahuway sa ila mga simbahan; pero sila man mismo amo ang nagtuman sang mga gintagna sang mga propeta sang paghukom nila kay Jesus nga patyon. ²⁸ Bisan wala sila sang malig-on nga ebidensya agod patyon siya, ginpangayo gihapon nila kay Pilato nga ipapatay si Jesus. ²⁹ Sang nahimo na nila ang tanan nga ginsiling sang Kasulatan nga matabo sa iya, ginkuha nila siya sa krus kag ginbutang sa lulubngan, ³⁰ pero ginbanhaw siya sang Dios. ³¹ Kag sa madamo nga mga inadlaw nagpakita siya sa mga tawo nga nag-upod sa iya sang paghalin niya sa Galilea pakadto sa Jerusalem. Atong mga tawo amo man ang nagapanugid subong sa mga Israelinhon parte kay Jesus. ³² Kag ari kami subong agod sugiran kamo sang Maayong Balita nga ginpromisa sang Dios sa aton mga katigulangan, ³³ nga gintuman na niya sa aton nga ila mga kaliwat. Ginhimo niya ini sang pagbanhaw niya kay Jesus. Amo ini ang nasulat sa ikaduha nga Salmo,

³⁴ Kay ginpromisa man nga daan sang Dios nga banhawon niya siya kag ang iya lawas indi madunot, tungod kay nagsiling siya,

³⁵ Gani ginsiling pa gid sa isa pa ka Salmo,

³⁶ Indi si David ang iya ginatumod, tungod nga pagkatapos sang pag-alagad ni David sa mga tawo sa iya nga henerasyon, suno sa mga ginpahimo sang Dios sa iya, napatay siya kag ginlubong sa kilid sang ginlubngan sang iya mga katigulangan, kag ang iya lawas nadunot. ³⁷ Pero si Jesus nga ginbanhaw sang Dios wala gid madunot. ^38-39 Gani mga utod, dapat ninyo mahibaluan nga paagi kay Jesus ginasugid namon sa inyo ang balita nga kita mapatawad sang Dios sa aton mga sala. Ang bisan sin-o nga nagatuo kay Jesus ginapakamatarong sang Dios. Ini indi mahimo paagi sa pagsunod sa Kasuguan ni Moises. ⁴⁰ Gani mag-andam kamo agod indi matabo sa inyo ang ginsiling sang mga propeta,

⁴² Sang nagaguwa na si Pablo kag si Bernabe sa simbahan sang mga Judio, ginsilingan sila sang mga tawo nga magbalik sa madason nga Adlaw nga Inugpahuway agod sugiran pa gid sila parte sa sini nga mga butang. ⁴³ Pagbululag sang mga tawo, madamo nga mga Judio kag mga nakonbertir sa relihiyon sang mga Judio ang nagsunod kay Pablo kag kay Bernabe. Ginhambalan sila ni Pablo kag ni Bernabe kag ginlaygayan nga magpadayon sila sa pagsalig sa bugay sang Dios.

⁴⁴ Sang madason nga Adlaw nga Inugpahuway halos ang tanan nga pumuluyo sa Antioc nagtipon didto sa simbahan sang mga Judio agod magpamati sa pulong sang Ginoo. ⁴⁵ Pagkakita sang mga lider sang mga Judio sa madamo nga mga tawo nga nagtalambong, nahisa gid sila kag naghambal sila kontra sa mga ginpanghambal ni Pablo kag ginpakahuy-an pa nila siya. ⁴⁶ Pero nag-isog pa gid si Pablo kag si Bernabe. Nagsiling sila sa mga Judio, “Kinahanglan gid nga iwali anay sa inyo nga mga Judio ang pulong sang Dios. Pero tungod kay ginasikway ninyo siya, nagapakilala lang ina nga kamo indi bagay nga hatagan sang kabuhi nga wala sing katapusan. Gani halin subong, sa mga indi Judio na kami mawali sang Maayong Balita. ⁴⁷ Kay amo ini ang sugo sang Ginoo sa amon:

⁴⁸ Pagkabati sadto sang mga indi Judio, nalipay sila kag gindayaw nila ang pulong sang Ginoo. Kag ang tanan nga ginpili para sa kabuhi nga wala sing katapusan nangin tumuluo.

⁴⁹ Gani naglapnag ang pulong sang Ginoo sa sadto nga lugar. ⁵⁰ Pero ginsutsot sang mga lider sang mga Judio ang mga pangulo sang siyudad, pati ang mga relihiyuso kag kilala nga mga babayi, nga kontrahon sila ni Pablo. Gani ginhingabot nila si Pablo kag si Bernabe, kag gintabog sila sa sadto nga lugar. ⁵¹ Gintaktak ni Pablo kag ni Bernabe ang yab-ok sa ila mga tiil bilang paandam kontra sa ila. Dayon nagkadto sila sa Iconium. ⁵² Ang mga sumulunod ni Jesus didto sa Antioc ginagamhan sang Espiritu Santo, kag malipayon gid sila.

Sa Iconium

14 Ang natabo sa Iconium pareho man sa natabo sa Antioc. Nagkadto si Pablo kag si Bernabe sa simbahan sang mga Judio. Kag tungod sa ila pagwali, madamo nga mga Judio kag mga indi Judio ang nagtuo kay Jesus. ² Pero ginpalain sang mga Judio nga wala nagatuo ang buot sang mga indi Judio sa mga tumuluo, kag ginsutsot pa nila nga kontrahon sila. ³ Madugay ang tiner didto ni Pablo kag ni Bernabe. Wala sila nahadlok maghambal parte sa Ginoo. Ginpakita sang Ginoo nga matuod ang ila ginatudlo parte sa iya bugay, kay ginhatagan niya sila sing gahom sa paghimo sing mga milagro kag makatilingala nga mga butang. ⁴ Gani, ang mga tawo sa sadto nga siyudad nagbinahin-bahin; ang iban nagdampig sa mga Judio nga wala nagatuo, kag ang iban nagdampig sa mga apostoles.

⁵ May mga Judio kag mga indi Judio, kaupod ang ila mga pangulo, nga nagplano nga sakiton nila kag batuhon ang mga apostoles. ⁶ Pagkahibalo sang mga apostoles sang amo nga plano nagpalagyo sila pakadto sa Lystra kag sa Derbe, nga mga siyudad nga sakop sang Lycaonia, kag sa palibot nga mga lugar. ⁷ Kag ginwali nila didto ang Maayong Balita.

Sa Lystra

⁸ Sa Lystra may isa ka tawo nga lupog halin pa sang iya pagkatawo. ⁹ Nagpamati siya sa mga ginahambal ni Pablo. Ginhimutaran siya ni Pablo kag nakita niya nga may pagtuo ang lupog nga ang Ginoo makaayo sa iya. ¹⁰ Gani sa mabaskog nga tingog naghambal si Pablo sa iya, “Tindog ka sing tadlong!” Nagtindog dayon ang tawo kag naglakat-lakat. ¹¹ Pagkakita sang mga tawo sa ginhimo ni Pablo, nagsinggit sila sa Lycaonia nga lingguahe, “Nagpanaog ang mga dios diri sa aton sa dagway sang tawo!” ¹² Gintawag nila si Bernabe nga si Zeus, kag si Pablo nga si Hermes^[ai] tungod nga siya amo ang manughambal. ¹³ Ang templo sang ila dios nga si Zeus malapit lang sa guwa sang siyudad. Gani nagdala ang pari ni Zeus sing turo nga mga baka nga may kulintas nga bulak didto sa puwertahan sang siyudad. Gusto niya kag sang mga tawo nga ihalad ato sa mga apostoles. ¹⁴ Pagkahibalo ni Bernabe kag ni Pablo kon ano ang ila tuyo, gin-gisi nila ang ila mga bayo^[aj] kag nagdalagan sila sa tunga sang mga tawo kag nagsinggit, ¹⁵ “Mga abyan, ngaa mahalad kamo sa amon? Kami mga tawo man lang nga pareho sa inyo. Ginawali namon sa inyo ang Maayong Balita agod bayaan na ninyo ang mga wala pulos nga mga butang nga ini kag magpalapit sa Dios nga buhi. Siya amo ang naghimo sang langit, sang duta, sang dagat, kag sang tanan nga butang nga ara sa ila. ¹⁶ Sang una ginpabay-an lang sang Dios ang mga tawo sa pagsunod sa ila luyag. ¹⁷ Pero sa tanan nga oras ginapakilala sang Dios ang iya kaugalingon sa mga tawo paagi sa iya mga ginahimo nga maayo. Ginahatagan niya kamo sing ulan kag mga patubas pag-abot sang tig-alani. Bugana nga pagkaon ang iya ginahatag sa inyo agod malipay kamo.” ¹⁸ Pero bisan amo ini ang ginahambal sang mga apostoles, nabudlayan pa gid sila sa pagpugong sa mga tawo nga magpatay sang ila mga baka agod ihalad sa ila.

¹⁹ May nag-abot nga mga Judio halin sa Antioc nga sakop sang Pisidia kag sa Iconium. Ginhaylo nila ang mga tawo nga magdampig sa ila. Ginpulihan nila bato si Pablo kag gin-guyod dayon paguwa sa banwa, kay hunahuna nila patay na siya. ²⁰ Pero pagtipon sang mga sumulunod ni Jesus didto sa iya palibot, nagbangon siya kag nagbalik sa banwa. Sang madason nga adlaw nagkadto sila nga duha ni Bernabe sa Derbe.

Ang Ila Pagbalik sa Antioc nga Sakop sang Syria

²¹ Ginwali ni Pablo kag ni Bernabe ang Maayong Balita didto sa Derbe kag madamo ang ila nakonbertir nga magsunod kay Jesu-Cristo. Pagkatapos nagbalik naman sila sa Lystra, sa Iconium, kag sa Antioc nga sakop sang Pisidia. ²² Ginpalig-on nila ang mga sumulunod ni Jesus kag ginlaygayan nga magpadayon gid sa ila pagtuo. Nagsiling man sila sa ila, “Madamo nga mga kabudlayan ang aton dapat pagaagihan antes kita masakop sa paghari sang Dios.” ²³ Sa kada lugar nga may iglesya, nagpili sila sang mga manugdumala para sa ila. Nagpuasa sila kag nagpangamuyo para sa mga ginpili, kag gintugyan nila sila sa Ginoo nga ila ginatuohan.

²⁴ Pagkatapos nag-agi sila sa mga lugar nga sakop sang Pisidia kag nag-abot sila sa Pamfilia. ²⁵ Nagwali sila didto sa Perga kag dason nagdulhog sila sa Atalia. ²⁶ Halin didto nagpanakayon sila pabalik sa Antioc nga sakop sang Syria. Amo ini ang lugar nga ila ginhalinan, kag diri man sila ginpangamuyuan sang mga tumuluo nga pakamaayuhon sila sang Dios sa ila buluhaton nga natapos na nila subong.

²⁷ Sang pag-abot ni Pablo kag ni Bernabe sa Antioc, gintipon nila ang mga tumuluo^[ak] kag ginsugid dayon sa ila ang tanan nga ginhimo sang Dios paagi sa ila, kag kon paano nga ang Dios naghatag kahigayunan agod makatuo man ang mga indi Judio. ²⁸ Kag dugay ang ila pagtiner sa Antioc upod sa mga sumulunod ni Jesus didto.

Ang Miting sa Jerusalem

15 May mga tawo halin sa Judea nga nagkadto sa Antioc kag nagtudlo sa mga tumuluo didto nga sila nga mga indi Judio indi maluwas kon indi sila magpatuli suno sa kinabatasan nga gintudlo ni Moises. ² Mainit ang pagpakigbais ni Pablo kag ni Bernabe kontra sa ila parte sini. Gani nagsugtanay ang mga tumuluo didto nga pakadtuon sa Jerusalem si Pablo kag si Bernabe, kag ang iban nga mga tumuluo sa Antioc, agod magpakigkita sa mga apostoles kag sa mga manugdumala sang iglesya parte sa sini nga butang.

³ Dayon ginpadala sang iglesya sila ni Pablo. Sang pag-agi nila sa Fenicia kag sa Samaria, ginsugid nila sa mga tumuluo didto nga may mga indi Judio nga nagtuo man kay Cristo. Pagkabati nila sini, nalipay gid sila. ⁴ Pag-abot nila ni Pablo sa Jerusalem ginbaton sila sang iglesya, sang mga apostoles, kag sang mga manugdumala sang iglesya. Ginsugid nila ang tanan nga ginhimo sang Dios paagi sa ila. ⁵ Karon, may mga tumuluo didto nga mga miyembro sang grupo sang mga Pariseo. Nagtindog sila kag nagsiling, “Kinahanglan tulion ang mga indi Judio kag silingon sila nga magtuman sa Kasuguan ni Moises.”

⁶ Gani nagmiting ang mga apostoles kag ang mga manugdumala sang iglesya agod hambalan ini nga butang. ⁷ Malawig ang ila diskusyon. Sang ulihi nagtindog si Pedro kag nagsiling, “Mga utod, nahibaluan na ninyo nga ginpili ako sang Dios halin sa inyo sang una pa agod itudlo ko ang Maayong Balita sa mga indi Judio, agod makabati man sila kag magtuo. ⁸ Nahibaluan sang Dios ang tagipusuon sang mga tawo. Kag ginpakita niya nga ginabaton man niya ang mga indi Judio, tungod nga ginhatag man niya ang Espiritu Santo sa ila pareho sang iya ginhimo sa aton sang una. ⁹ Sa panulok sang Dios, kita nga mga Judio kag sila nga mga indi Judio palareho lang. Kay gintinluan man niya ang ila mga tagipusuon tungod nga nagtuo sila. ¹⁰ Ngaa ginapaakig ninyo ang Dios? Ngaa gusto ninyo nga pasundon ang aton kapareho nga mga sumulunod ni Jesus sa mga pagsulundan nga bisan gani ang aton mga katigulangan kag kita wala man makasunod? ¹¹ Nagatuo kita nga maluwas kita paagi sa bugay ni Ginoong Jesu-Cristo, kag amo man ini sa mga indi Judio.”

¹² Pagkabati nila sadto naghipos sila tanan. Dayon ginpamatian nila ang ginsaysay ni Bernabe kag ni Pablo parte sa mga milagro kag makatilingala nga mga butang nga ginhimo sang Dios sa mga indi Judio paagi sa ila. ¹³ Pagkatapos nila hambal, nagsiling si Santiago, “Mga utod, pamatii ninyo ako. ¹⁴ Ginsaysay sa aton ni Simon Pedro ang una nga pagtawag sang Dios sa mga indi Judio agod may mga tawo man nga halin sa ila nga mangin iya. ¹⁵ Ini suno man sa mga ginsulat sang mga propeta sang una, kay nagasiling ang Kasulatan,

¹⁹ Nagpadayon si Santiago sa pagsiling, “Gani kon sa akon lang, indi na naton pagpabudlayan ang mga indi Judio nga nagatuo sa Dios. ²⁰ Sa baylo, sulatan ta sila nga indi magkaon sang mga pagkaon nga ginhalad sa mga dios-dios, tungod nga mahigko ato sa aton panulok. Indi sila maghimo sang imoral nga pagpakigrelasyon. Indi man sila magkaon sang dugo ukon sang karne sang sapat nga sang pagkapatay ang dugo wala nakaguwa. ²¹ Amo ini ang mga sugo ni Moises nga dapat nila sundon agod indi mahigkuan ang mga Judio sa ila, tungod nga halin pa sang una, ginabasa na sang mga Judio kada Adlaw nga Inugpahuway sa ila mga simbahan ang nasulat nga Kasuguan nga ginbilin ni Moises. Kag ini ginatudlo nila sa kada banwa.”

Ang Sulat Para sa mga Indi Judio nga Nagtuo kay Cristo

²² Dayon nagsugtanay ang mga apostoles kag ang mga manugdumala sang iglesya kag ang tanan nga tumuluo didto nga mapili sila sang mga lalaki sa grupo nila nga ila paupdon kay Pablo kag kay Bernabe sa Antioc. Si Judas nga kon tawgon Barsabas kag si Silas amo ang ila napilian. Ini nga mga tawo ginatahod sang mga tumuluo. ²³ Ang sulat nga ginpadala sa ila nagasiling:

“Kami nga mga apostoles kag mga manugdumala sang iglesya diri, nga inyo mga utod kay Cristo, nagapangamusta sa inyo nga mga indi Judio nga dira sa Antioc, Syria, kag Cilicia. ²⁴ Nakabati kami nga may mga tawo nga halin diri sa amon nga nagkadto dira sa inyo kag ginpalibog nila ang inyo mga hunahuna tungod sang ila mga gintudlo dira. Wala kami nagsugo sa ila nga magkadto dira kag magtudlo sang pareho sina. ²⁵ Gani pagkabati namon sadto nagtipon kami diri kag nagsugtanay nga magpili sang mga tawo nga amon ipadala dira agod magsaysay sa inyo sang amon ginkasugtan. Kaupod sila ni Pablo kag ni Bernabe nga aton mga pinalangga nga mga utod kay Cristo. ²⁶ Si Bernabe kag si Pablo nga ini nagtaya sang ila kabuhi sa pag-alagad sa aton Ginoong Jesu-Cristo. ²⁷ Si Judas kag si Silas nga amon ginpadala sa inyo magasugid man sang parte sa mga butang nga nasambit diri sa amon sulat. ²⁸ Nagsugtanay kami suno sa pagtuytoy sang Espiritu Santo nga indi na pagdugangan ang inyo mga sulundon luwas sa masunod nga mga kinahanglan gid nga tumanon ninyo: ²⁹ Indi kamo magkaon sang mga pagkaon nga ginhalad sa mga dios-dios; indi kamo magkaon sang dugo ukon sang karne sang sapat nga sang pagkapatay ang dugo wala nakaguwa; kag indi kamo maghimo sang imoral nga pagpakigrelasyon. Maayo kon likawan ninyo ang mga butang nga ini. Hasta na lang diri.”

³⁰ Dayon naglakat ang mga tawo nga ila ginpadala. Pag-abot nila didto sa Antioc, gintipon nila ang mga tumuluo kag ginhatag nila dayon ang sulat. ³¹ Pagkabasa sang mga tumuluo sang mga pagpabaskog sa ila, nalipay gid sila. ³² Si Judas kag si Silas mga propeta man, kag madamo ang ila mga gintudlo sa mga tumuluo sa pagpalig-on sang ila pagtuo. ³³ Sa tapos sila makapabilin didto sing pila ka adlaw, nagbalik sila sa Jerusalem sa mga nagpadala sa ila. Pero sa wala pa sila maglakat, ginpangamuyuan anay sila sang mga tumuluo nga mangin maayo gid ang ila pagpanglakaton. [³⁴ Pero si Silas nagdesisyon nga magpabilin didto.] ³⁵ Nagtiner si Pablo kag si Bernabe sing pila ka adlaw sa Antioc. Madamo ang ila kaupod nga nagpanudlo kag nagwali sang pulong sang Ginoo.

Nagbulagay si Pablo kag si Bernabe

³⁶ Sang ulihi nagsiling si Pablo kay Bernabe, “Mabalik kita sa tanan nga banwa nga aton ginwalihan sang pulong sang Ginoo, kag bisitahan ta ang aton mga utod sa Ginoo agod mahibaluan ta kon ano ang ila kahimtangan.” ³⁷ Komporme si Bernabe, pero gusto niya nga dal-on si Juan nga ginatawag Marcos. ³⁸ Pero si Pablo indi luyag nga paupdon si Marcos, tungod nga sang una nangin kaupod nila si Marcos, pero sang ulihi ginbayaan niya sila didto sa Pamfilia. ³⁹ Mainit ang ila pagbinaisay, gani nagbulagay sila. Gindala ni Bernabe si Marcos kag nagpanakayon sila pa-Cyprus. ⁴⁰ Kag si Silas iya ang gindala ni Pablo. Sa wala pa maghalin si Pablo kag si Silas, nagpangamuyo ang mga tumuluo sa Ginoo nga buligan niya sila nga duha sa ila paglakat. ⁴¹ Nagkadto sila ni Pablo sa Syria kag sa Cilicia kag ginpalig-on nila ang mga iglesya didto.

Nag-upod si Timoteo kay Pablo kag kay Silas

16 Nagpadayon sila ni Pablo sa paglakat sa Derbe kag sa Lystra. May sumulunod ni Jesus didto sa Lystra nga si Timoteo. Ang iya iloy Judio kag tumuluo man, pero ang iya amay Griego. ² Suno sa mga tumuluo didto sa Lystra kag sa Iconium, si Timoteo maayo nga tawo. ³ Gusto ni Pablo dal-on si Timoteo, gani gintuli niya siya agod wala sing reklamo ang mga Judio kontra kay Timoteo, kay ang tanan nga Judio nga nagaestar sa amo nga mga lugar nakahibalo nga Griego ang amay ni Timoteo. ⁴ Pagkatapos nagkadto sila sa mga banwa kag ginsaysay nila sa mga tumuluo ang mga pagsulundan nga ginkasugtan sang mga apostoles kag sang mga manugdumala sang iglesya didto sa Jerusalem. Ginsilingan nila ang mga tumuluo nga tumanon nila ini nga mga pagsulundan. ⁵ Gani naglig-on pa gid ang mga iglesya sa pagtuo, kag adlaw-adlaw nagadamo pa gid ang mga tumuluo.

Ang Lalaki nga Taga-Macedonia

⁶ Dayon nagkadto sila sa mga lugar nga sakop sang Frigia kag Galacia, kay wala sila pagtuguti sang Espiritu Santo nga magwali sang pulong sang Dios didto sa probinsya sang Asia. ⁷ Pag-abot nila sa dulunan sang Mysia, gusto nila kuntani nga magkadto sa Bitinia, pero ang Espiritu ni Jesus wala nagtugot sa ila. ⁸ Gani nag-agi na lang sila sa Mysia kag nagdulhog sa Troas. ⁹ Sadto nga gab-i may ginpakita ang Dios kay Pablo. Nakita niya ang isa ka tawo nga taga-Macedonia nga nagatindog kag nagapakitluoy sa iya. Siling sang tawo, “Tabok ka diri sa Macedonia kag buligi kami.” ¹⁰ Gani nanghimos kami dayon sa pagkadto sa Macedonia, tungod nga nabatyagan namon nga ginatawag kami sang Dios sa pagwali sang Maayong Balita sa mga tawo didto.

Nagtuo si Lydia kay Jesus

¹¹ Nagsakay kami sa sakayan halin sa Troas kag nagderetso sa Samotracia, kag sang masunod nga adlaw nag-abot kami didto sa Neapolis. ¹² Halin sa Neapolis nagdungka kami sa Filipos nga isa ka siyudad sa nahauna nga distrito sang Macedonia. Madamo sa mga nagaestar didto taga-Roma, pati ang ila mga manugdumala. Nagtiner kami sa Filipos sang pila ka adlaw. ¹³ Pag-abot sang Adlaw nga Inugpahuway, nagguwa kami sa siyudad kag nagkadto sa higad sang suba tungod nga naghunahuna kami nga may lugar didto nga ginatipunan sang mga Judio agod magpangamuyo. May nagtipon didto nga mga babayi, gani nagpungko kami kag nagsugilanon sa ila. ¹⁴ Isa sang mga nagapamati sa amon amo si Lydia nga taga-Tiatira. Negosyante siya sang malahalon nga mga tela nga granate,^[am] kag nagasimba man sa Dios. Gintandog sang Ginoo ang iya tagipusuon nga batunon ang mga ginahambal ni Pablo. ¹⁵ Nagpabautiso siya kag ang iya panimalay. Pagkatapos gin-agda niya kami sa iya balay. Nagsiling siya, “Kon nagapati kamo nga ako matuod na nga tumuluo sa Ginoo, didto kamo magdayon sa akon balay.” Kag napilitan kami.

Ginpriso si Pablo kag si Silas sa Filipos

¹⁶ Isa ka adlaw, samtang nagapakadto kami sa lugar nga ginatipunan sa pagpangamuyo, ginsugata kami sang isa ka ulipon nga dalagita. Ato nga dalagita ginagamhan sang malaot nga espiritu nga nagahatag sa iya sang abilidad sa pagpakot sang mga matabo sa palaabuton. Paagi sa sining abilidad nakapangwarta sing dako ang iya mga agalon. ¹⁷ Karon, ini nga babayi permi lang nagasunod-sunod sa amon ni Pablo, kag amo ini ang iya ginasinggit, “Ini nga mga tawo mga alagad sang Labing Mataas nga Dios! Ginawali nila sa inyo kon paano kamo maluwas!” ¹⁸ Adlaw-adlaw amo ato ang iya ginahimo hasta tinak-an si Pablo. Gani binalikid niya ini nga babayi kag nagsiling sa malaot nga espiritu nga nagapuyo sa iya, “Sa ngalan ^[an] ni Jesu-Cristo ginamanduan ko ikaw nga magguwa sa iya!” Kag sa gilayon nagguwa sa iya ang malaot nga espiritu. ¹⁹ Pagkakita sang iya mga agalon nga wala na sila paglaom nga makapanguwarta pa paagi sa iya, gindakop nila si Pablo kag si Silas kag gin-guyod sa plasa kag gindala sa mga opisyal sang sadto nga lugar. ²⁰ Nagsiling sila sa mga opisyal, “Ini nga mga tawo mga Judio kag nagagamo diri sa aton siyudad. ²¹ Nagatudlo sila sang mga pamatasan nga kontra sa aton kasuguan. Mga Romanhon kita, gani indi kita makasunod sang ila mga ginatudlo!” ²² Kag nagpuli ang mga tawo didto sa pagsakit sa ila ni Pablo. Pagkatapos ginpabugras sang mga opisyal ang mga bayo ni Pablo kag ni Silas kag ginpahanot sila dayon. ²³ Sang natam-an na sila sing hanot, ginsulod nila sila sa prisohan. Ginsugo nila ang guwardya nga bantayan gid sila sing maayo. ²⁴ Gani ginsulod sila sang guwardya sa sulod gid nga selda kag gin-gapos ang ila mga tiil.

²⁵ Sang mga tungang gab-i na, nagapangamuyo si Pablo kag si Silas kag nagakanta sang mga pagdayaw sa Dios. Ang ila mga kaupod nga mga priso nagapamati sa ila. ²⁶ Sa hinali lang naglinog sing mabaskog kag nag-uyog ang prisohan. Nag-alabri ang mga puwertahan sang prisohan kag nagkalahukas ang mga kadena sang tanan nga priso. ²⁷ Nakamata ang guwardya, kag pagkakita niya nga abri na ang mga puwertahan sang prisohan, ang hunahuna niya nakapalagyo na ang mga priso. Gani gin-gabot niya ang iya espada agod manginmatay. ²⁸ Pero nagsinggit si Pablo, “Indi ka magpanginmatay! Ari pa kami tanan!” ²⁹ Nagpakuha sing suga ang guwardya kag nagdali-dali siya sulod didto kag nagluhod sa atubangan nila ni Pablo kag ni Silas nga nagakurog. ³⁰ Dayon, gindala niya sila ni Pablo sa guwa kag nagpamangkot, “Ano ang akon himuon agod maluwas ako?” ³¹ Nagsabat sila ni Pablo, “Magtuo ka kay Ginoong Jesus kag maluwas ka kag ang imo panimalay.” ³² Dayon gintudlo nila ni Pablo ang pulong sang Ginoo sa iya kag sa tanan nga miyembro sang iya panimalay. ³³ Sa sadto gid nga gab-i ginhugasan sang guwardya ang ila mga pilas, kag nagpabautiso siya dayon pati ang bug-os niya nga panimalay. ³⁴ Pagkatapos gindala niya sila ni Pablo sa iya balay kag ginpakaon. Nalipay gid ang guwardya kag ang iya bug-os nga panimalay nga sila nagatuo na sa Dios.

³⁵ Pagkaaga nagsugo ang mga opisyal sa mga pulis nga buy-an na sila ni Pablo. ³⁶ Kag ini ginbalita sang guwardya kay Pablo. Nagsiling siya, “Nagpasugo ang mga opisyal nga buy-an na kamo. Gani magguwa na kamo kag maayo lang nga paglakat.” ³⁷ Pero nagsiling si Pablo sa mga pulis nga ginsugo, “Ginlapas sang mga opisyal ang kasuguan sang Roma tungod nga kami nga mga Romanhon man wala nila anay pag-imbistigara, kundi ginpahanot nila kami sa publiko kag pagkatapos ginsulod nila kami dayon sa prisohan. Pero karon gusto nila nga sa tago lang ang pagpaguwa sa amon? Indi mahimo! Kinahanglan ang mga opisyal mismo amo ang magkadto diri kag sila gid ang magpaguwa sa amon.”