Bible in 90 Days

²² Huwag mong sabihin, ^(A)Ako'y gaganti ng kasamaan:
^(B)Maghintay ka sa Panginoon, at kaniyang ililigtas ka.
²³ Mga iba't ibang panimbang ay ^(C)karumaldumal sa Panginoon;
At ang sinungaling na timbangan ay hindi mabuti.
²⁴ Ang mga lakad ng tao ay ^(D)sa Panginoon;
Paano ngang mauunawa ng tao ang kaniyang lakad?
²⁵ Silo nga sa tao ang magsabi ng walang pakundangan, Banal nga,
At magsiyasat pagkatapos ng mga panata.
^26 (E)Ang pantas na hari ay nagpapapanabog ng masama.
At dinadala ^(F)sa kanila ang gulong na panggiik.
²⁷ Ang diwa ng tao ay ^(G)ilawan ng Panginoon,
Na sumisiyasat ng mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
^28 (H)Kagandahang-loob at katotohanan ay nagpapalagi sa hari:
At ang kaniyang luklukan ay inaalalayan ng kagandahang-loob.
²⁹ Ang kaluwalhatian ng mga binata ay ang kanilang kalakasan:
At ang kagandahan ng matanda ay ^(I)ang ulong may uban.
³⁰ Ang mga latay na sumasakit ay lumilinis ng kasamaan:
At ang mga hampas ay dinaramdam sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.

21 Ang puso ng hari ay nasa kamay ng Panginoon na parang mga batis:
Kumikiling saan man niya ibigin.
^2 (J)Bawa't lakad ng tao ay matuwid sa kaniyang sariling mga mata:
Nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga puso.
^3 (K)Gumawa ng kaganapan at kahatulan
Ay lalong kalugodlugod sa Panginoon kay sa hain.
^4 (L)Ang mapagmataas na tingin, at ang palalong puso,
Siyang ilaw ng masama, ay kasalanan.
⁵ Ang mga pagiisip ng masipag ay patungo sa kasaganaan lamang:
Nguni't bawa't nagmamadali ay sa pangangailangan lamang.
^6 (M)Ang pagtatamo ng mga kayamanan sa pamamagitan ng sinungaling na dila
Ay singaw na tinatangay na paroo't parito noong nagsisihanap ng kamatayan.
⁷ Ang pangdadahas ng masama ay siya ring papalis sa kanila;
Sapagka't sila'y nagsitangging magsigawa ng kahatulan.
⁸ Ang lakad ng nagpapasan ng sala ay lubhang liko;
Nguni't tungkol sa malinis, ang kaniyang gawa ay matuwid.
^9 (N)Lalong maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan,
Kay sa palatalong babae sa maluwang na bahay.
^10 (O)Ang kaluluwa ng masama ay nagnanasa ng kasamaan:
Ang kaniyang kapuwa ay hindi nakakasumpong ng lingap sa kaniyang mga mata.
^11 (P)Pagka ang mangduduwahagi ay pinarusahan, ang musmos ay nagiging pantas:
At pagka ang pantas ay tinuturuan, siya'y tumatanggap ng kaalaman.
¹² Pinagninilay ng matuwid ang bahay ng masama,
Kung paanong napapahamak ang masama sa kanilang pagkapariwara.
^13 (Q)Ang nagtatakip ng kaniyang mga pakinig sa daing ng dukha,
Siya naman ay dadaing, nguni't hindi didinggin.
¹⁴ Ang ^(R)kaloob na lihim ay nagpapatahimik ng galit,
At ang alay sa sinapupunan, ay ng malaking poot.
¹⁵ Kagalakan sa matuwid ang gumawa ng kahatulan;
Nguni't kapahamakan sa mga manggagawa ng kasamaan.
¹⁶ Ang tao na gumagala sa labas ng daan ng kaunawaan,
^(S)Magpapahinga sa kapisanan ng patay.
¹⁷ Ang umiibig ng kalayawan ay magiging dukha:
Ang umiibig sa alak at langis ay hindi yayaman.
^18 (T)Ang masama ay isang katubusan para sa matuwid,
At ang taksil ay sa lugar ng matuwid.
^19 (U)Lalong maigi ang tumahan sa ilang na lupain,
Kay sa makisama sa palatalo at magagaliting babae.
²⁰ May mahalagang kayamanan at langis sa tahanan ng pantas;
Nguni't ito'y sinasakmal ng mangmang.
^21 (V)Ang sumusunod sa katuwiran at kagandahang-loob
Nakakasumpong ng buhay, katuwiran, at karangalan.
²² Sinasampa ng pantas ang ^(W)bayan ng makapangyarihan,
At ibinabagsak ang lakas ng pagkakatiwala niyaon.
^23 (X)Sinomang nagiingat ng kaniyang bibig at kaniyang dila
Nagiingat ng kaniyang kaluluwa mula sa mga kabagabagan.
²⁴ Ang palalo at mapagmataas na tao, manglilibak ang kaniyang pangalan,
Siya'y gumagawa sa kahambugan ng kapalaluan.
^25 (Y)Ang nasa ng tamad ay pumapatay sa kaniya;
Sapagka't tumatanggi ang kaniyang mga kamay sa paggawa.
²⁶ May nagiimbot sa kasakiman buong araw:
Nguni't ang ^(Z)matuwid ay nagbibigay at hindi nagkakait.
²⁷ Ang hain ng masama ay karumaldumal:
Gaano pa nga, pagka kaniyang dinadala na may masamang isip!
²⁸ Ang sinungaling na saksi ay mamamatay:
Nguni't ang taong nakikinig ay magsasalita upang mamalagi.
²⁹ Ang masamang tao ay nagmamatigas ng kaniyang mukha;
Nguni't tungkol sa taong matuwid, nagaayos ng kaniyang mga lakad.
^30 (AA)Walang karunungan, o kaunawaan man,
O payo man laban sa Panginoon.
^31 (AB)Ang kabayo ay handa laban sa kaarawan ng pagbabaka:
Nguni't ang pagtatagumpay ay sa Panginoon.

22 Ang mabuting pangalan ay ^(AC)maiging piliin, kay sa malaking kayamanan,
At ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
² Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa:
Ang Panginoon ang May-lalang ^(AD)sa kanilang lahat.
³ Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli:
Nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
⁴ Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon
^(AE)Ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
⁵ Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya:
Ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
^6 (AF)Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran,
At pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
⁷ Ang mayaman ay magpupuno sa dukha,
At ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
^8 (AG)Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan;
At ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
^9 (AH)Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain:
Sapagka't ^(AI)nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
¹⁰ Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis;
Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
^11 (AJ)Siyang umiibig ng kalinisan ng puso,
Dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
¹² Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam:
Nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
^13 (AK)Sinasabi ng tamad, May leon sa labas:
Mapapatay ako sa mga lansangan.
¹⁴ Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw:
Siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
¹⁵ Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata;
^(AL)Nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
¹⁶ Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang,
At ang nagbibigay sa mayaman, ay ^(AM)humahangga sa pangangailangan lamang.
¹⁷ Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas,
At ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
¹⁸ Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo,
Kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
¹⁹ Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon,
Aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
²⁰ Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay
Na mga payo at kaalaman;
^21 (AN)Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan,
^(AO)Upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
^22 (AP)Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha,
^(AQ)Ni pumighati man sa nagdadalamhati ^(AR)sa pintuang-bayan:
^23 (AS)Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap,
At sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
²⁴ Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin;
At sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
²⁵ Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad,
At magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
^26 (AT)Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay,
O sa kanila na mangananagot sa mga utang:
²⁷ Kung wala kang ikabayad,
Bakit kaniyang ^(AU)kukunin sa iyo ang iyong higaan?
^28 (AV)Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa,
Na inilagay ng iyong mga magulang.
²⁹ Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari:
Hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.

23 Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo,
Kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
² At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan,
Kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
³ Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain;
Yamang mga marayang pagkain.
^4 (AW)Huwag kang mainip sa pagyaman;
Tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
⁵ Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala?
Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak,
Gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
^6 (AX)Huwag mong kanin ang tinapay ^(AY)niya na may masamang mata,
Ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
⁷ Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya:
Kumain ka at uminom ka, ^(AZ)sabi niya sa iyo;
Nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
⁸ Ang subo na iyong kinain ay ^(BA)iyong isusuka,
^(BB)At iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
⁹ Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang;
Sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
^10 (BC)Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa;
At huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
^11 (BD)Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas;
Ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
¹² Ihilig mo ang iyong puso sa turo,
At ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
^13 (BE)Huwag mong ipagkait ang saway sa bata:
Sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
¹⁴ Iyong hahampasin siya ng pamalo,
At ^(BF)ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol.
¹⁵ Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas,
Ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
¹⁶ Oo, ang aking puso ay magagalak
Pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
^17 (BG)Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan:
Kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
^18 (BH)Sapagka't tunay na may kagantihan;
At ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
¹⁹ Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas,
At ^(BI)patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
^20 (BJ)Huwag kang mapasama sa mga mapaglango;
Sa mga mayamong mangangain ng karne:
²¹ Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan:
At ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
^22 (BK)Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka,
At huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
^23 (BL)Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili:
Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
²⁴ Ang ama ng matuwid ay ^(BM)magagalak na lubos:
At siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
²⁵ Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina,
^(BN)At magalak siyang nanganak sa iyo.
²⁶ Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso,
At malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
^27 (BO)Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak;
At ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
²⁸ Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan,
At nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
^29 (BP)Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo?
Sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan?
Sino ang may maningas na mata?
^30 (BQ)Silang nangaghihintay sa alak;
Silang nagsisiyaon upang ^(BR)humanap ng pinaghalong alak.
³¹ Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula,
Pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
³² Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas,
At tumutukang parang ulupong.
³³ Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay,
At ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
³⁴ Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat,
O parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
³⁵ Kanilang pinalo ako, ^(BS)iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan;
Kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman:
Kailan gigising ako? ^(BT)aking hahanapin pa uli.

24 Huwag kang ^(BU)mananaghili sa mga masamang tao,
Ni magnasa ka man na masama sa kanila:
² Sapagka't ang kanilang puso ay nagaaral ng pagpighati,
^(BV)At ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.
^3 (BW)Sa karunungan ay natatayo ang bahay;
At sa pamamagitan ng unawa ay natatatag.
⁴ At sa pamamagitan ng kaalaman ay napupuno ang mga silid,
Ng lahat na mahalaga at maligayang mga kayamanan.
^5 (BX)Ang pantas na tao ay malakas;
Oo, ang taong maalam ay lumalago ang kapangyarihan.
^6 (BY)Sapagka't sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka:
At sa karamihan ng mga tagapayo ay may kaligtasan.
⁷ Karunungan ay totoong mataas ^(BZ)sa ganang mangmang:
Hindi niya ibinubuka ang kaniyang bibig sa pintuang-bayan.
^8 (CA)Siyang kumakatha ng paggawa ng kasamaan,
Tatawagin siya ng mga tao na masamang tao.
⁹ Ang pagiisip ng kamangmangan ay kasalanan:
At ang mangduduwahagi ay karumaldumal sa mga tao.
¹⁰ Kung ikaw ay manglupaypay sa kaarawan ng kasakunaan,
Ang iyong kalakasan ay munti.
^11 (CB)Iligtas mo silang nangadala sa kamatayan,
At ang mga handang papatayin, ay tingnan mo na iyong ibalik.
¹² Kung iyong sinasabi, Narito, hindi kami nakakaalam nito:
Hindi ba niya binubulay ^(CC)na tumitimbang ng mga puso?
At siyang nagiingat ng iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman?
^(CD)At hindi ba niya gagantihin ang bawa't tao ayon sa gawa niya?
¹³ Anak ko, ^(CE)kumain ka ng pulot, sapagka't mabuti;
At ng pulot-pukyutan na matamis sa iyong lasa:
^14 (CF)Sa gayo'y matututo ka ng karunungan na malalagay sa iyong kaluluwa:
Kung iyong nasumpungan ito, sa gayo'y magkakaroon ka nga ng kagantihan,
At ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
¹⁵ Huwag kang bumakay, ^(CG)Oh masamang tao, sa tahanan ng matuwid;
Huwag mong sirain ang kaniyang dakong pahingahan:
^16 (CH)Sapagka't ang matuwid ay nabubuwal na makapito, at bumabangon uli:
Nguni't ang masama ay nabubuwal sa kasakunaan.
¹⁷ Huwag kang magalak ^(CI)pagka ang iyong kaaway ay nabubuwal,
At huwag matuwa ang iyong puso pagka siya'y nabubuwal:
¹⁸ Baka makita ng Panginoon, at ipagdamdam ng loob siya,
At kaniyang ihiwalay ang poot niya sa kaniya.
¹⁹ Huwag kang mabalisa dahil sa mga manggagawa ng masama;
Ni maging mapanaghiliin ka man sa masama:
²⁰ Sapagka't hindi magkakaroon ng kagantihan sa masamang tao;
^(CJ)Ang ilawan ng masama ay papatayin.
²¹ Anak ko, ^(CK)matakot ka sa Panginoon at sa hari:
At huwag kang makisalamuha sa kanila na mapagbago:
²² Sapagka't ang kanilang kasakunaan ay darating na bigla;
At sinong nakakaalam ng kasiraan nila kapuwa?
²³ Ang mga ito man ay sabi rin ng pantas.
^(CL)Magkaroon ng pagtangi ng mga pagkatao sa kahatulan, ay hindi mabuti.
^24 (CM)Siyang nagsasabi sa masama, Ikaw ay matuwid;
Susumpain siya ng mga bayan, kayayamutan siya ng mga bansa:
²⁵ Nguni't silang nagsisisaway sa kaniya ay magkakaroon ng kaluguran,
At ang mabuting pagpapala ay darating sa kanila.
²⁶ Siya'y humahalik sa mga labi
Niyaong nagbibigay ng matuwid na sagot.
^27 (CN)Ihanda mo ang iyong gawa sa labas,
At ihanda mo sa iyo sa parang;
At pagkatapos ay itayo mo ang iyong bahay.
^28 (CO)Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapuwa ng walang kadahilanan;
At huwag kang magdaya ng iyong mga labi.
²⁹ Huwag mong sabihin, Gagawin kong gayon sa kaniya na gaya ng ginawa niya sa akin:
Aking ibibigay sa tao ang ayon sa kaniyang gawa.
^30 (CP)Ako'y nagdaan sa tabi ng bukid ng tamad,
At sa tabi ng ubasan ng taong salat sa unawa;
³¹ At, ^(CQ)narito, tinubuang lahat ng mga tinik,
Ang ibabaw niyaon ay natakpan ng mga dawag,
^(CR)At ang bakod na bato ay nabagsak.
³² Ako nga'y tumingin, at aking binulay na mabuti:
Aking nakita, at tumanggap ako ng turo.
^33 (CS)Kaunti pang tulog, kaunti pang idlip,
Kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
³⁴ Gayon darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw;
At ang iyong kasalatan na parang nasasandatahang tao.

25 Ang mga ^(CT)ito ay mga kawikaan din ni Salomon, na isinalin ^(CU)ng mga tao ni Hezekias na hari sa Juda.
^2 (CV)Kaluwalhatian nga ng Dios na maglihim ng isang bagay:
Nguni't ang kaluwalhatian ng mga hari ay ^(CW)magusisa ng isang bagay.
³ Gaya ng langit sa kataasan, at ng lupa sa kalaliman,
Gayon ang puso ng mga hari ay di masayod.
^4 (CX)Alisin ang dumi sa pilak,
At lumalabas na isang kasangkapan sa ganang mangbububo:
^5 (CY)Alisin ang masama sa harap ng hari,
At ang kaniyang luklukan ay matatatag sa katuwiran.
⁶ Huwag kang magpauna sa harapan ng hari,
At huwag kang tumayo sa dako ng mga dakilang tao:
^7 (CZ)Sapagka't maigi na sabihin sa iyo,
Sumampa ka rito:
Kay sa ibaba ka sa harapan ng pangulo,
Na nakita ng iyong mga mata.
^8 (DA)Huwag kang makialam ng walang gunita sa pakikipagbabag,
Baka hindi mo maalaman kung ano ang gagawin sa wakas niyaon,
Pagka ikaw ay hiniya ng iyong kapuwa.
^9 (DB)Ipaglaban mo ang iyong usap sa iyong kapuwa,
At huwag mong ihayag ang lihim ng iba:
¹⁰ Baka siyang nakakarinig ay umalipusta sa iyo,
At ang iyong pagkadusta ay hindi maalis.
¹¹ Salitang sinalita sa kaukulan
Ay gaya ng mga ^(DC)mansanang ginto sa mga bilaong pilak.
¹² Kung paano ang hikaw na ginto, at kagayakang dalisay na ginto,
^(DD)Gayon ang pantas na mananaway sa masunuring pakinig.
^13 (DE)Kung paano ang lamig ng niebe sa panahon ng pagaani,
Gayon ang tapat na sugo sa kanila na nangagsugo sa kaniya;
Sapagka't kaniyang pinagiginhawa ang kaluluwa ng kaniyang mga panginoon.
^14 (DF)Kung paano ang mga alapaap at hangin na walang ulan,
^(DG)Gayon ang taong naghahambog ng kaniyang mga kaloob na walang katotohanan.
^15 (DH)Sa pamamagitan ng pagpipigil ng loob ay napahihikayat ang pangulo,
At ang malumanay na dila ay bumabasag ng buto.
^16 (DI)Nakasumpong ka ba ng pulot? kumain ka ng sapat sa iyo;
Baka ka masuya, at iyong isuka.
¹⁷ Magdalang ang iyong paa sa bahay ng iyong kapuwa;
Baka siya'y mayamot sa iyo, at ipagtanim ka.
^18 (DJ)Ang tao na sumasaksi ng kasinungalingang saksi laban sa kaniyang kapuwa
Ay isang pangbayo ^(DK)at isang tabak, at isang matulis na ^(DL)pana.
¹⁹ Pagtiwala sa di tapat na tao sa panahon ng kabagabagan
Ay gaya ng baling ngipin, at ng nabaliang paa.
²⁰ Kung paano ang nangaagaw ng kasuutan sa panahong tagginaw, at kung paano ang suka sa sosa,
Gayon siyang umaawit ng mga awit sa mabigat na puso.
^21 (DM)Kung ang iyong kaaway ay magutom, bigyan mo siya ng pagkain na makakain;
At kung siya'y mauhaw, bigyan mo siya ng tubig na maiinom:
²² Sapagka't ikaw ay magbubunton ng baga ng apoy sa kaniyang ulo,
^(DN)At gagantihin ka ng Panginoon.
^23 (DO)Ang hanging hilaga ay naglalabas ng ulan:
Gayon ^(DP)ang dilang maninirang puri ay nakagagalit.
^24 (DQ)Maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan,
Kay sa kasama ng palaaway na babae sa maluwang na bahay.
²⁵ Kung paano ang malamig na tubig sa uhaw na kaluluwa,
Gayon ang mga ^(DR)mabuting balita na mula sa malayong lupain.
²⁶ Kung paano ang malabong ^(DS)balon, at ang bukal na nalabusaw,
Gayon ang matuwid na tao na nagbigay daan sa harap ng masama.
²⁷ Hindi mabuting ^(DT)kumain ng maraming pulot:
Gayon ^(DU)ang paghanap ng tao ng kanilang sariling kaluwalhatian, ay hindi kaluwalhatian.
²⁸ Siyang hindi pumipigil ng kaniyang sariling diwa
Ay parang bayang nabagsak at walang kuta.

26 Kung paano ang niebe sa taginit, ^(DV)at kung paano ang ulan sa pagaani,
Gayon ang karangalan ay hindi nababagay sa mangmang.
² Kung paano ang maya sa kaniyang paggagala, kung paano ang langaylangayan sa kaniyang paglipad,
Gayon ^(DW)ang sumpa na walang kadahilanan ay hindi tumatalab.
^3 (DX)Ang paghagupit ay sa kabayo, ang paningkaw ay sa asno,
At ^(DY)ang pamalo ay sa likod ng mga mangmang.
^4 (DZ)Huwag mong sagutin ang mangmang ng ayon sa kaniyang kamangmangan,
Baka ikaw man ay maging gaya rin niya.
^5 (EA)Sagutin mo ang mangmang ayon sa kaniyang kamangmangan,
Baka siya'y maging pantas sa ganang kaniya.
⁶ Siyang nagsusugo ng pasugo sa pamamagitan ng kamay ng mangmang
Naghihiwalay ng kaniyang mga paa, at umiinom sa kasiraan.
⁷ Ang mga hita ng pilay ay nabibitin:
Gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.
⁸ Kung paano ang isa'y nagbabalot ng isang bato sa isang lambanog,
Gayon ang nagbibigay ng karangalan sa mangmang.
⁹ Kung paano ang tinik na tumutusok sa kamay ng lango,
Gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.
¹⁰ Kung paano ang mamamana sumusugat sa lahat,
Gayon ang umupa sa mangmang at umuupa sa pagayongayon.
¹¹ Kung paano ang ^(EB)aso na bumabalik sa kaniyang suka,
Gayon ang mangmang na umuulit ng kaniyang kamangmangan.
^12 (EC)Nakikita mo ba ang taong pantas sa ganang kaniyang sarili.
May higit na pagasa sa mangmang kay sa kaniya.
^13 (ED)Sinabi ng tamad, May leon sa daan;
Isang leon ay nasa mga lansangan.
¹⁴ Kung paano ang pintuan ay pumipihit sa kaniyang bisagra,
Gayon ang tamad sa kaniyang higaan.
^15 (EE)Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan;
Napapagod siyang dalhin uli sa kaniyang bibig.
¹⁶ Ang tamad ay lalong pantas sa ganang kaniyang sarili
Kay sa pitong tao na makapagbibigay katuwiran.
¹⁷ Ang nagdaraan, at nakikialam sa pagaaway na hindi ukol sa kaniya,
Ay gaya ng humahawak ng aso sa mga tainga.
¹⁸ Kung paano ang taong ulol na naghahagis ng mga dupong na apoy,
Mga pana, at kamatayan;
¹⁹ Gayon ang tao na nagdadaya sa kaniyang kapuwa,
At nagsasabi, ^(EF)Hindi ko ba ginagawa sa paglilibang?
²⁰ Sapagka't sa kakulangan ng gatong ay namamatay ang apoy:
^(EG)At kung saan walang mapaghatid-dumapit ay tumitigil ang pagkakaalit.
²¹ Kung paano ang mga uling sa mga baga, at ang kahoy sa apoy;
Gayon ^(EH)ang taong madaldal na nagpapaningas ng pagkakaalit.
^22 (EI)Ang mga salita ng mapaghatid-dumapit ay parang mga masarap na subo,
At nagsisibaba sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
²³ Mga mapusok na labi at masamang puso
Ay parang sisidlang-lupa na nababalot ng dumi ng pilak.
²⁴ Ang nagtatanim ay nagpapakunwari ng kaniyang mga labi,
Nguni't siya'y naglalagay ng pagdaraya sa loob niya:
^25 (EJ)Pagka siya'y nagsasalitang mainam, huwag mo siyang paniwalaan;
Sapagka't may pitong karumaldumal sa kaniyang puso:
²⁶ Bagaman ang kaniyang pagtatanim ay magtakip ng karayaan,
At ang kaniyang kasamaan ay lubos na makikilala sa harap ng kapisanan.
^27 (EK)Ang humuhukay ng lungaw ay mabubuwal doon:
At siyang nagpapagulong ng bato, ay babalikan nito siya.
²⁸ Ang sinungaling na dila ay nagtatanim sa mga sinaktan niya;
At ang bibig ng kunwang mapagpuri ay gumagawa ng kapahamakan.

27 Huwag ^(EL)mong ipaghambog ang kinabukasan;
Sapagka't hindi mo nalalaman kung ano ang ilalabas ng ibang araw.
^2 (EM)Purihin ka ng ibang tao at huwag ng iyong sariling bibig;
Ng iba, at huwag ng iyong sariling mga labi.
³ Ang bato ay mabigat, at ang buhangin ay matimbang;
Nguni't ang galit ng mangmang ay lalong mabigat kay sa mga yaon.
⁴ Poot ay mabagsik, at ang galit ay mamumugnaw,
Nguni't ^(EN)sinong makatatayo sa harap ng paninibugho?
^5 (EO)Maigi ang saway na hayag
Kay sa pagibig na nakukubli.
^6 (EP)Tapat ang mga sugat ng kaibigan:
Nguni't ang mga halik ng kaaway ay malabis.
⁷ Ang busog na tao ay umaayaw sa pulot-pukyutan:
Nguni't sa gutom na ^(EQ)tao ay matamis ang bawa't mapait na bagay.
⁸ Kung paano ang ibon na gumagala mula sa kaniyang pugad,
Gayon ang tao na gumagala mula sa kaniyang dako.
⁹ Ang unguento at pabango ay nagpapagalak ng puso:
Gayon ang katamisan ng kaibigan ng tao na nagbubuhat sa maiging payo.
¹⁰ Ang iyong sariling kaibigan at ang kaibigan ng iyong ama, ay ^(ER)huwag mong pabayaan;
At huwag kang pumaroon sa bahay ng iyong kapatid sa kaarawan ng iyong kasakunaan:
Maigi ang kapuwa na malapit kay sa kapatid na malayo.
¹¹ Anak ko, ^(ES)ikaw ay magpakadunong, at iyong pasayahin ang aking puso,
Upang aking masagot siya na tumutuya sa akin.
^12 (ET)Ang taong mabait ay nakakakita ng kasamaan, at nagkukubli:
^(EU)Nguni't dinadaanan ng musmos, at naghihirap.
^13 (EV)Kunin mo ang kaniyang kasuutan na nananagot sa di kilala;
At tanggapan mo siya ng sanla na nananagot sa babaing di kilala.
¹⁴ Siyang nagpapala sa kaniyang kaibigan ng malakas na tinig, na bumabangong maaga sa kinaumagahan,
Mabibilang na sumpa sa kaniya.
^15 (EW)Ang laging tulo sa araw na maulan
At ang babaing palatalo ay magkahalintulad:
¹⁶ Ang magibig pumigil sa kaniya, ay pumipigil sa hangin,
At ang kaniyang kanan ay nakakasumpong ng langis.
¹⁷ Ang bakal ay nagpapatalas sa bakal;
Gayon ang tao ay nagpapatalas sa mukha ng kaniyang kaibigan.
^18 (EX)Ang nagiingat ng puno ng higos ay kakain ng bunga niyaon;
At ang naghihintay sa kaniyang panginoon ay pararangalin.
¹⁹ Kung paanong sa tubig ang mukha ay sumasagot sa mukha,
Gayon ang puso ng tao sa tao.
^20 (EY)Ang Sheol at ang Kapahamakan ay hindi nasisiyahan kailan man;
^(EZ)At ang mga mata ng tao ay hindi nasisiyahan kailan man.
^21 (FA)Ang sangagan ay sa pilak, at ang hurno ay sa ginto,
At ang tao ay nasusubok sa pamamagitan ng kaniyang pagpuri.
^22 (FB)Bagaman iyong piitin ang mangmang sa isang piitan na kasama ng pangbayo sa mga bayong trigo,
Gayon ma'y hindi hihiwalay ang kaniyang kamangmangan sa kaniya.
²³ Magmasipag ka na alamin mo ang kalagayan ng iyong mga kawan,
At tingnan mong mabuti ang iyong mga bakahan:
²⁴ Sapagka't ang mga kayamanan ay ^(FC)hindi magpakailan man:
At namamalagi ba ang putong sa lahat ng sali't saling lahi?
^25 (FD)Ang tuyong damo ay pinupulot, at ang sariwang damo ay lumilitaw,
At ang mga gugulayin sa mga bundok ay pinipisan.
²⁶ Ang mga kordero ay ukol sa iyong kasuutan,
At ang mga kambing ay siyang halaga ng bukid:
²⁷ At magkakaroon ng kasiyahang gatas ng kambing sa iyong pagkain, sa pagkain ng iyong sangbahayan;
At pagkain sa iyong mga alilang babae.

28 ^(FE)Ang masama ay tumatakas ng walang taong humahabol:
Nguni't ang matuwid ay matapang na parang leon.
² Dahil sa pagsalangsang ng lupain ay marami ang kaniyang mga pangulo:
Nguni't sa naguunawa at matalino ay malalaon ang kalagayan niya.
^3 (FF)Ang mapagkailangan na pumipighati sa dukha
Ay parang bugso ng ulan na hindi nagiiwan ng pagkain.
^4 (FG)Silang nangagpapabaya sa kautusan ay nagsisipuri sa masama:
^(FH)Nguni't ang nangagiingat ng kautusan ay nangakikipagkaalit sa kanila.
^5 (FI)Ang masasamang tao ay hindi nangakakaunawa ng kahatulan:
Nguni't ^(FJ)silang nagsisihanap sa Panginoon ay nangakakaunawa sa lahat ng mga bagay.
^6 (FK)Maigi ang dukha na lumalakad sa kaniyang pagtatapat,
Kay sa suwail sa kaniyang mga lakad, bagaman siya'y mayaman.
^7 (FL)Sinomang nagiingat ng kautusan ay pantas na anak:
Nguni't siyang kasama ng mga matakaw ay nagbibigay kahihiyan sa kaniyang ama.
^8 (FM)Ang nagpapalago ng kaniyang yaman sa tubo at pakinabang,
Ay pumipisan sa ganang may awa sa dukha.
^9 (FN)Siyang naglalayo ng kaniyang pakinig sa pakikinig ng kautusan,
Maging ^(FO)ang kaniyang dalangin ay karumaldumal.
^10 (FP)Sinomang nagliligaw sa matuwid sa masamang daan,
Siya'y mahuhulog sa kaniyang sariling lungaw:
^(FQ)Nguni't ang sakdal ay magmamana ng mabuti.
¹¹ Ang mayaman ay pantas sa ganang kaniyang sarili;
Nguni't ang dukha na naguunawa ay sumisiyasat.
^12 (FR)Pagka ang matuwid ay nagtatagumpay, may dakilang kaluwalhatian:
^(FS)Nguni't pagka ang masama ay bumabangon, nagsisipagtago ang mga tao.
^13 (FT)Siyang nagtatakip ng kaniyang mga pagsalangsang ay hindi giginhawa:
Nguni't ang nagpapahayag at nagiiwan ng mga yaon ay magtatamo ng kaawaan.
¹⁴ Masaya ang tao na natatakot na lagi:
Nguni't siyang nagmamatigas ng kaniyang kalooban ay mahuhulog sa kahirapan.
¹⁵ Kung paano ang umuungal na ^(FU)leon at ang gutom na oso,
Gayon ^(FV)ang masamang pinuno sa maralitang bayan.
¹⁶ Ang pangulo na kulang sa paguunawa ay lubhang mamimighati rin:
Nguni't siyang nagtatanim sa kasakiman ay dadami ang kaniyang mga kaarawan.
^17 (FW)Ang tao na nagpapasan ng dugo ng sinomang tao,
Tatakas sa lungaw; huwag siyang pigilin ng sinoman.
^18 (FX)Ang lumalakad ng matuwid ay maliligtas:
Nguni't siyang masama sa kaniyang mga lakad ay mabubuwal na bigla.
^19 (FY)Siyang bumubukid ng kaniyang lupain ay magkakaroon ng saganang tinapay:
Nguni't siyang sumusunod sa mga walang kabuluhang tao ay madudukhang mainam.
²⁰ Ang tapat na tao ay mananagana sa pagpapala:
^(FZ)Nguni't siyang nagmamadali sa pagyaman ay walang pagsalang parurusahan.
^21 (GA)Magkaroon ng pagtatangi sa mga pagkatao ay hindi mabuti:
Ni hindi man sasalangsang ang tao ^(GB)dahil sa isang putol na tinapay.
²² Siyang may masamang mata ay nagmamadali sa pagyaman,
At hindi nakakaalam, na kasalatan ay darating sa kaniya.
^23 (GC)Siyang sumasaway sa isang tao ay makakasumpong sa ibang araw ng higit na lingap
Kay sa doon sa kunwa'y pumupuri ng dila.
²⁴ Ang nagnanakaw sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, at nagsasabi, Hindi ito pagsalangsang;
Yao'y kasama rin ng maninira.
^25 (GD)Siyang may sakim na diwa ay humihila ng kaalitan:
Nguni't siyang naglalagak ng kaniyang tiwala sa Panginoon ay ^(GE)tataba.
²⁶ Siyang tumitiwala sa kaniyang sariling puso ay mangmang:
Nguni't ang lumakad na may kapantasan, ay maliligtas.
^27 (GF)Siyang nagbibigay sa dukha ay hindi masasalat:
Nguni't siyang nagkukubli ng kaniyang mga mata ay magkakaroon ng maraming sumpa.
²⁸ Pagka ang masama ay bumabangon, ^(GG)nagsisipagkubli ang mga tao;
Nguni't pagka sila'y nangamamatay, dumadami ang matuwid.

29 ^(GH)Ang madalas na masaway na nagpapatigas ng kaniyang leeg,
Biglang mababali, ^(GI)at walang kagamutan.
^2 (GJ)Pagka ang matuwid ay dumadami, ang bayan ay nagagalak:
^(GK)Nguni't pagka ang masama ay nagpupuno, ang bayan ay nagbubuntong-hininga.
^3 (GL)Ang umiibig ng karunungan ay nagpapagalak sa kaniyang ama:
^(GM)Nguni't ang nakikisama sa mga patutot ay sumisira ng kaniyang tinatangkilik.
⁴ Ang hari ay nagtatatag ng lupain sa pamamagitan ng kahatulan:
Nguni't ang humihingi ng suhol ay gumigiba.
⁵ Ang tao na kunwang pumupuri sa kaniyang kapuwa
Naglalagay ng bitag sa kaniyang mga hakbang.
⁶ Sa pagsalangsang ng masamang tao ay may silo:
Nguni't ang matuwid ay umaawit at nagagalak.
⁷ Ang matuwid ^(GN)ay kumukuhang alam sa bagay ng dukha:
^(GO)Ang masama ay walang unawang makaalam.
^8 (GP)Ang mga mangduduwahaging tao ay naglalagay ng bayan sa liyab:
Nguni't ang mga pantas na tao ay nagaalis ng poot.
⁹ Kung ang pantas ay magkaroon ng pakikipagtalo sa isang mangmang,
^(GQ)Magalit man o tumawa, ang mangmang ay hindi magkakaroon ng kapahingahan.
^10 (GR)Ang mangbububo ng dugo ay nagtatanim sa sakdal:
At tungkol sa matuwid, hinahanap nila ang kaniyang buhay.
¹¹ Inihihinga ^(GS)ng mangmang ang buong galit niya:
Nguni't ang pantas ay nagpipigil at tumitiwasay.
¹² Kung ang puno ay nakikinig sa kabulaanan,
Lahat niyang mga lingkod ay masasama.
^13 (GT)Ang dukha at ang mamimighati ay nagsasalubong;
Pinapagniningas ^(GU)ng Panginoon ang mga mata nila kapuwa.
^14 (GV)Ang hari na humahatol na tapat sa dukha,
Ang kaniyang luklukan ay matatatag magpakailan man.
^15 (GW)Ang pamalo at saway ay nagbibigay karunungan:
Nguni't ang batang binabayaan ay humihiya sa kaniyang ina.
¹⁶ Pagka ang masama ay dumadami, pagsalangsang ay dumadami:
^(GX)Nguni't mamamasdan ng matuwid ang kanilang pagkabuwal.
^17 (GY)Sawayin mo ang iyong anak, at bibigyan ka niya ng kapahingahan;
Oo, bibigyan niya ng kaluguran ang iyong kaluluwa.
^18 (GZ)Kung saan walang pangitain, ang bayan ay sumasama:
Nguni't ^(HA)siyang nagiingat ng kautusan ay maligaya siya.
¹⁹ Ang alipin ay hindi masasaway ng mga salita:
Sapagka't bagaman nalalaman niya ay hindi siya makikinig.
²⁰ Nakikita mo ba ang tao, na nagmamadali sa kaniyang mga salita?
^(HB)May pagasa pa sa mangmang kay sa kaniya.
²¹ Siyang maingat na nagpalaki ng kaniyang lingkod mula sa pagkabata,
Magiging anak niya siya sa kawakasan.
²² Ang taong magagalitin ay humihila ng kaalitan,
At ang mainiting tao ay nananagana sa pagsalangsang.
^23 (HC)Ang kapalaluan ng tao ay magbababa sa kaniya:
Nguni't ang may mapagpakumbabang diwa ay magtatamo ng karangalan.
²⁴ Ang nakikisama sa isang magnanakaw ay ^(HD)nagtatanim sa kaniyang sariling kaluluwa:
Siya'y nakakarinig ng sumpa at hindi umiimik.
^25 (HE)Ang pagkatakot sa tao ay nagdadala ng silo:
^(HF)Nguni't ang naglalagak ng kaniyang tiwala sa Panginoon ay maliligtas.
²⁶ Marami ang nagsisihanap ng lingap ng pinuno:
Nguni't ang kahatulan ng tao ay nagmumula sa Panginoon.
²⁷ Ang di ganap na tao ay karumaldumal sa matuwid:
At ang matuwid sa lakad ay karumaldumal sa masama.

30 Ang mga salita ni Agur na anak ni Jache; ^(HG)ang sanggunian.
Sinabi ng lalake kay Ithiel, kay Ithiel, at kay Ucal:
^2 (HH)Tunay na ako'y hangal kay sa kaninoman,
At walang kaunawaan ng isang tao:
³ At hindi ako natuto ng karunungan,
Ni mayroon man ako ng kaalaman ng Banal.
^4 (HI)Sino ang sumampa sa langit, at bumaba?
^(HJ)Sino ang pumisan ng hangin sa kaniyang mga dakot?
Sinong nagtali ng tubig sa kaniyang kasuutan?
Sinong nagtatag ng lahat ng mga wakas ng lupa?
Ano ang kaniyang pangalan, at ano ang pangalan ng kaniyang anak kung iyong nalalaman?
^5 (HK)Bawa't salita ng Dios ay subok:
^(HL)Siya'y kalasag sa kanila, na nanganganlong sa kaniya.
^6 (HM)Huwag kang magdagdag sa kaniyang mga salita,
Baka kaniyang sawayin ka, at masunduan kang sinungaling.
⁷ Dalawang bagay ang hiniling ko sa iyo;
Huwag mong ipagkait sa akin bago ako mamatay.
⁸ Ilayo mo sa akin ang walang kabuluhan at ang mga kasinungalingan:
Huwag mo akong bigyan ng kahit karalitaan o kayamanan man;
^(HN)Pakanin mo ako ng pagkain na kailangan ko:
^9 (HO)Baka ako'y mabusog, at magkaila sa iyo, at magsabi, Sino ang Panginoon?
O baka ako'y maging dukha, at magnakaw ako,
At gumamit ng paglapastangan sa pangalan ng aking Dios.
¹⁰ Huwag mong pawikaan ang alipin sa kaniyang panginoon,
Baka ka tungayawin niya, at ikaw ay maging salarin.
¹¹ May lahi na tumutungayaw sa kanilang ama.
At hindi pinagpapala ang kanilang ina.
¹² May lahi na ^(HP)malinis sa harap ng kanilang sariling mga mata,
At gayon man ay hindi hugas sa kanilang karumihan.
¹³ May lahi, Oh pagka ^(HQ)mapagmataas ng kanilang mga mata!
At ang kanilang mga talukap-mata ay nangakataas.
^14 (HR)May lahi na ang mga ngipin ay parang mga tabak, at ang kanilang mga bagang ay parang mga sundang,
Upang lamunin ang dukha mula sa lupa, at ang mapagkailangan sa gitna ng mga tao.
¹⁵ Ang linga ay may dalawang anak, na sumisigaw, Bigyan mo, bigyan mo.
May tatlong bagay na kailan man ay hindi nasisiyahan,
Oo, apat na hindi nagsasabi, Siya na:
^16 (HS)Ang Sheol; at ang baog na bahay-bata;
Ang lupa na hindi napapatiranguhaw ng tubig;
At ang apoy na hindi nagsasabi, Siya na.
^17 (HT)Ang mata na tumutuya sa kaniyang ama, At humahamak ng pagsunod sa kaniyang ina,
Tutukain ito ng mga uwak sa libis,
At kakanin ito ng mga inakay na aguila.
¹⁸ May tatlong bagay na totoong kagilagilalas sa akin,
Oo, apat na hindi ko nalalaman:
¹⁹ Ang lipad ng aguila sa hangin;
Ang usad ng ahas sa ibabaw ng mga bato;
Ang lutang ng sasakyan sa gitna ng dagat;
At ang lakad ng lalake na kasama ng isang dalaga.
²⁰ Gayon ang lakad ng mangangalunyang babae;
Siya'y kumakain, at nagpapahid ng kaniyang bibig,
At nagsasabi, Hindi ako gumawa ng kasamaan.
²¹ Sa tatlong bagay ay nanginginig ang lupa,
At sa apat na hindi niya madala:
^22 (HU)Sa isang alipin, pagka naghahari;
At sa isang mangmang, pagka nabubusog ng pagkain;
²³ Sa isang babaing nakayayamot, pagka nagaasawa;
At sa isang aliping babae, na nagmamana sa kaniyang panginoong babae.
²⁴ May apat na bagay na maliit sa lupa,
Nguni't lubhang mga pantas:
^25 (HV)Ang mga langgam ay bayang hindi matibay,
Gayon ma'y nagiimbak ng kanilang pagkain sa taginit;
^26 (HW)Ang mga koneho ay hayop na mahina,
Gayon ma'y nagsisigawa sila ng kanilang mga bahay sa malalaking bato;
²⁷ Ang mga balang ay walang hari,
Gayon ma'y lumalabas silang lahat na pulupulutong;
²⁸ Ang butiki ay tumatangan ng kaniyang mga kamay,
Gayon ma'y nasa mga bahay ng mga hari siya.
²⁹ May tatlong bagay na maganda sa kanilang lakad,
Oo, apat na mainam sa lakad:
³⁰ Ang leon na pinaka matapang sa mga hayop,
At hindi humihiwalay ng dahil sa kanino man;
³¹ Ang asong matulin; ang kambing na lalake rin naman:
At ang hari na hindi malalabanan.
³² Kung ikaw ay gumagawa ng kamangmangan sa pagmamataas,
O kung ikaw ay umisip ng kasamaan,
^(HX)Ilagay mo ang iyong kamay sa iyong bibig.
³³ Sapagka't sa pagbati sa gatas ay naglalabas ng mantekilya,
At sa pagsungalngal sa ilong ay lumalabas ang dugo:
Gayon ang pamumungkahi sa poot ay naglalabas ng kaalitan.

31 Ang mga salita ng haring ^(HY)Lemuel; ang sanggunian na itinuro sa kaniya ng kaniyang ina.
² Ano anak ko? at ano, Oh ^(HZ)anak ng aking bahay-bata?
At ano, Oh anak ng aking mga panata?
^3 (IA)Huwag mong ibigay ang iyong kalakasan sa mga babae,
O ang iyo mang mga lakad ^(IB)sa lumilipol ng mga hari.
^4 (IC)Hindi sa mga hari, Oh Lemuel, hindi sa mga hari ang paginom ng alak;
Ni sa mga pangulo man, na magsabi, Saan nandoon ang matapang na alak?
^5 (ID)Baka sila'y uminom, at makalimotan ang kautusan,
At humamak ng kahatulan sa sinomang nagdadalamhati.
^6 (IE)Bigyan mo ng matapang na inumin siya na handang manaw,
At ng alak ang mapanglaw na loob.
⁷ Uminom siya at limutin niya ang kaniyang kahirapan,
At huwag nang alalahanin pa ang kaniyang karalitaan.
^8 (IF)Bukhin mo ang iyong bibig sa pipi,
^(IG)Sa bagay ng lahat ng naiwang walang kandili.
⁹ Bukhin mo ang iyong bibig, ^(IH)humatol ka ng katuwiran,
At mangasiwa ka ng kahatulan sa dukha at mapagkailangan.

^10 (II)Isang mabait na babae sinong makakasumpong?
Sapagka't ang kaniyang halaga ay higit na makapupo kay sa mga rubi.
¹¹ Ang puso ng kaniyang asawa ay tumitiwala sa kaniya,
At siya'y hindi kukulangin ng pakinabang.
¹² Gumagawa siya ng mabuti sa kaniya at hindi kasamaan
Lahat ng mga kaarawan ng kaniyang buhay.
¹³ Siya'y humahanap ng balahibo ng tupa at lino,
At gumagawang kusa ng kaniyang mga kamay.
¹⁴ Siya'y parang mga sasakyang dagat ng kalakal;
Nagdadala siya ng kaniyang pagkain mula sa malayo.
¹⁵ Siya'y bumabangon naman samantalang gabi pa,
At ^(IJ)nagbibigay ng pagkain sa kaniyang sangbahayan,
At ng kanilang gawain sa kaniyang alilang babae.
¹⁶ Kaniyang minamasdan ang bukid at binibili:
Sa pamamagitan ng kaniyang kamay ay nagtatanim siya ng ubasan.
¹⁷ Binibigkisan niya ang kaniyang mga balakang ng kalakasan,
At nagpapalakas ng kaniyang mga bisig.
¹⁸ Kaniyang namamalas na ang kaniyang kalakal ay makikinabang:
Ang kaniyang ilaw ay hindi namamatay sa gabi.
¹⁹ Kaniyang itinangan ang kaniyang mga kamay sa panulid,
At ang kaniyang mga kamay ay humahawak ng panghabi.
^20 (IK)Iginagawad niya ang kaniyang kamay sa dukha:
Oo, iniaabot niya ang kaniyang mga kamay sa mapagkailangan.
²¹ Hindi niya ikinatatakot ang kaniyang sangbahayan sa niebe;
Sapagka't ang boo niyang sangbahayan ay nakapanamit ng mapulang mapula.
²² Gumagawa siya sa ganang kaniya ng mga unang may burda;
Ang kaniyang pananamit ay mainam na kayong lino at ng kayong kulay ube.
²³ Ang kaniyang asawa ay ^(IL)kilala ^(IM)sa mga pintuang-bayan,
Pagka siya'y nauupo sa kasamahan ng mga matanda ng lupain.
²⁴ Gumagawa siya ng mga kasuutang kayong lino at ipinagbibili;
At nagbibigay ng mga pamigkis sa mga mangangalakal.
²⁵ Kalakasan at kamahalan at siyang kaniyang suot.
At kaniyang tinatawanan ang panahong darating.
²⁶ Binubuka niya ang kaniyang bibig na may karunungan;
At ang kautusan ng kagandahang-loob ay nasa kaniyang dila.
²⁷ Kaniyang tinitignang mabuti ang mga lakad ng kaniyang sangbahayan,
At hindi kumakain ng tinapay ng katamaran.
²⁸ Nagsisibangon ang kaniyang mga anak, at tinatawag siyang mapalad;
Gayon din ang kaniyang asawa, at pinupuri siya niya, na sinasabi:
²⁹ Maraming anak na babae ay nagsisigawang may kabaitan,
Nguni't ikaw, ay humihigit sa kanilang lahat.
³⁰ Ang lingap ay magdaraya, at ang kagandahan ay walang kabuluhan:
Nguni't ang babae na natatakot sa Panginoon, ay siya'y pupurihin.
³¹ Bigyan ninyo siya ng bunga ng kaniyang mga kamay;
At purihin siya ng kaniyang mga gawa sa mga pintuang-bayan.